پاسخ رياضيدانان به نحوه شكل‌گيري پلاكت‌هاي خون!

[zolfa]

رياضيدانان دانشگاه كاليفرنيا به زيست‌شناسان در پاسخ به اين پرسش كه چرا پلاكت‌ها (سلول‌هاي تشكيل‌دهنده لخته خون) در اندازه و شكل كنوني هستند، كمك كردند.


رياضيدانان دانشگاه كاليفرنيا به همراه تيم پزشكي از هاروارد موفق به ارائه مدل رياضي‌ با هدف پيش‌بيني شكل‌گيري پلاكت‌هاي خون شدند. به اين دليل كه پلاكت‌ها در التيام زخم و همچنين در سكته‌هاي مغزي و ساير شرايط نقش كليدي ايفا مي‌كنند، درك بهتر از چگونگي تشكيل و رفتار آن‌ها حائز اهميت است.

«الكس موگيلنر» پروفسور رياضيات، نوروبيولوژي، فيزيولوژي و رفتار در دانشگاه كاليفرنيا در اين زمينه مي‌گويد: پلاكت‌ها براي لخته‌شدن خون بسيار مهم‌اند و چگونگي شكل‌گيري آن‌ها همواره يك معما بوده و مطالعه ما نخستين راه حل كميتي به شمار مي‌آيد.
وي به همراه «جي شو» يكي ديگر از دانشمندان دانشگاه كاليفرنيا، مدلي رياضي‌ را از نيروهاي درون سلول‌ها كه به پلاكت تبديل مي‌شوند، ارائه داده‌اند. اين مدل به طور دقيق اندازه و شكل نهايي پلاكت‌ها را پيش‌بيني مي‌كند. تيم مزبور با گروهي از دانشمندان مدرسه پزشكي هاروارد و بيمارستان زنان در بوستون همكاري داشت.
پلاكت‌ها توسط سلول‌هاي مغز استخوان به نام «مگاكاريوسيت‌ها» ساخته مي‌شوند. آن‌ها نخست به عنوان «پيش‌پلاكت»‌هاي بزرگ و دايره‌اي شكل ظاهر مي‌شوند، سپس به شكل پرو ‌پلاكت‌هاي دمبل شكل در مي‌آيند و در نهايت به پلاكت‌هايي به شكل ديسك و با اندازه استاندارد تقسيم مي‌شوند.
در درون پيش- و پرو پلاكت‌ها حلقه‌اي از ميكرولوله‌ها وجود دارد كه براي راست و عريض كردن سلول‌هاي در حال تولد فشار اعمال مي‌كند. با اين حال بر روي اين حلقه قشر سختي از پروتئين‌ها وجود دارد كه از انبساط پلاكت‌ها ممانعت مي‌كند. با تنظيم ميكرولوله‌ها در درون خوشه‌ها، دانشمندان قادر پيش‌بيني درست شكل‌گيري پرو‌پلاكت‌ها به صورت دمبل و همچنين اندازه و شكل پلاكت‌هاي بالغ شدند.
هر انسان معمولي در هر بار گردش خون داراي تقريباً يك تريليون پلاكت بوده و روزانه حدود 100 ميليارد پلاكت‌ جديد مي‌سازد كه عمر هر كدام از 8آن‌ها تا 10 روز است.
اين مطالعه ميان‌رشته‌اي با همكاري مستمر مولينگر و تيم محققان هاروارد صورت گرفته و دانشگاه كاليفرنيا را به يكي از مركز مهم در اين زمينه تبديل مي‌كند. همچنين موسسه ملي بهداشت و بنياد ملي علمي حاميان اين تحقيق بودند.
نتايج اين تحقيق در ژورنال Nature Communications انتشار يافت.