کشف نخستین سیاره حلقه دار شبه زحل

[مسافر007]

دانشمندان اخیرا اعلام کرده‌اند که جسم ناشناسی که پنج سال پیش در آسمان کشف شده بود، ممکن است اولین سیاره حلقه‌دار شبه زحل در خارج از منظومه شمسی باشد.

به گزارش سرویس علمی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، این یافته‌ها که اخیرا در دویست و نوزدهمین نشست انجمن نجوم آمریکا ارائه شده، در پی بررسی یک گرفتگی نور متغیر از یک ستاره در نزدیکی این جسم مبهم بدست آمده‌اند.

به گفته محققان، بررسی‌ها بر روی گرفتگی نور عبوری یک ستاره کروی یا یک صفحه دور ستاره‌ای از برابر ستاره مادر نشان داد که تنها گزینه ممکن برای توضیح این رویداد می‌تواند وجود نوعی سیستم حلقه‌ای غبار به دور مدار یک همسایه کوچکتر باشد.

این کشف در زمان بررسی مجموعه صورت فلکی عقرب و قنطورس توسط محققان برای تحلیل تغییرات نور ستاره‌های خورشید مانند در طول زمان اتفاق بیفتاد. این مجموعه، نزدیکترین ناحیه شکل‌گیری ستاره در نزدیکی خورشید به شمار می‌رود.

یکی از ستارگان این مجموعه موسوم به 1SWASP J140747.93-394542.6 بطور خاصی در طول یک دوره 54 روزه در اوائل سال 2007 به نمایش تغییرات چشمگیری پرداخته بود که نمایشگر وجود یک جسم دیگر در مدار آن بود. حجم این ستاره مشابه خورشید بوده با این تفاوت که سن آن حدود 16 میلیون سال و بسیار جوان‌تر از خورشید است. این تفاوت در حد یک 300 هزارم سن خورشید بوده و فاصله آن با زمین در حدود 420 سال نوری است.

فاصله جسم اطراف این ستاره 1.7 برابر فاصله زمین تا خورشید بوده که حدود 150 میلیون کیلومتر است.

در صورت عبور یک جسم کروی ساده از برابر این ستاره، شدت نور آن باید بتدریج کم و زیاد شود. اما دانشمندان در این پژوهش متوجه یک گرفتگی طولانی و پیچیده با کاهشهای خاموش و روشن شدند. در عمیق‌ترین بخشهای گرفتگی، حداقل 95 درصد نور ستاره توسط غبار متوقف می‌شد.

طبق برآورد دانشمندان این جسم ناشناس احتمالا یک سیاره حلقه‌دار با چندین حلقه نازک غبار است. این کشف احتمالا اولین سیستم حلقه‌های غبار نازک و گسسته بدست آمده در اطراف یک جسم کم حجم در خارج از منظومه شمسی است.

اسامی حلقه‌های کشف شده تاکنون به ترتیب از حلقه متراکم داخلی تا سه نازک بیرونی آن روچستر، سوثرلند، ‌کامپاناس و تلولو هستند.

بیرونی‌ترین حلقه این جسم حدود 60 میلیون کیلومتر با سطح سیاره فاصله دارد. درصورتی که که این سیستم با سیستم زحل تشابه داشته باشد، حجم ترکیبی آنها با یکدیگر به میزان هشت برابر حجم ماه زمین است.

این درحالیست که سوالات زیادی در مورد طبیعت این جسم حلقه‌دار از جمله امکان سیاره بودن آن، یا یک ستاره کم حجم یا نوعی ستاره کوتوله قهوه‌ای بودن این جسم هنوز باقی است.

در صورتی که اندازه این جسم کمتر از 13 برابر حجم مشتری باشد، امکان شباهت آن به سیاره زحل زیاد بوده و در صورت 13 تا 75 برابر بودن آن نسبت به سیاره مشتری، احتمالا یک ستاره کوتوله قهوه‌ای است. در صورت بزرگتر بودن آن و وجود همجوشی هسته‌ای، امکان ستاره بودن این جسم وجود دارد.

مشاهدات تلسکوپی بیشتر می‌تواند در تعیین کشش گرانشی این جسم بر روی ستاره میزبان و در نهایت حجم آن کمک کند.

از دیگر جذابیت‌های این جسم می‌توان به فاصله حلقه‌های آن از یکدیگر اشاره کرد. در صورت سیاره بودن این جسم، امکان وجود قمر در اطراف آن افزایش یافته و در صورت ستاره بودن آن، ممکن است سیارات جدیدی در اطراف آن بوجود بیایند.

منبع: ایسنا