يک شاعر کودک و نوجوان گفت: بچه‌هاي امروز اصلاً شعر را نمي‌شناسند و بيشتر به خواندن داستان‌هايي چون داستان‌هاي ژانر وحشت علاقه دارند. ما هم در اين زمينه مقصريم؛ چون ارتباط ميان بچه‌ها و شعر را خشک و سخت کرديم. گويي قرار است مساله رياضي يا فيزيک حل کنند.


نشست بررسي جايگاه و ويژگي‌هاي شعر سپيد براي کودکان و نوجوانان، عصر روز يکشنبه 18 ارديبهشت با حضور حسين تولايي و عباس تربن در سراي اهل قلم کودک و نوجوان در نمايشگاه کتاب تهران برگزار شد.
حسين تولايي سي و دو ساله که فوق ليسانس رفاه اجتماعي دارد از سال 1377 در كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان به‌عنوان مربي مركز آفرينشهاي ادبي مشغول به كار شد؛ «درخت عاشق پرنده است» و «بيا چند شاخه حرف بزنيم» دو مجموعه شعر نوجوانان تولايي است. او در اين نشست گفت:
بايد کودک و نوجواني که مي‌خواهيم برايش شعر سپيد ارائه دهيم را تعريف کنيم. منظورم از کودک، بچه‌هاي کلاس‌هاي چهارم و پنجم ابتدايي است. بايد ببينيم وضعيت کودکان و نوجوانان امروز ما چگونه است. کودکان امروز نسبت به گذشته بسيار متفاوت‌اند. در بين کودکان و نوجوان ما، عده‌اي هستند که اصلاً کتاب نمي‌خوانند. من موافق شعر سپيد براي آن دسته از کودکان و نوجوانان امروزي هستم که مطالعه مي‌کنند.
شاعران کودک و نوجوان ما چقدر سعي کرده‌اند شعر را به کودکان و نوجواناني که کتاب مي‌خوانند، نزديک کنند؟ آموزش و پرورش که در اين سال‌ها هيچ کار مفيدي در اين زمينه نکرده است و بچه‌ها را سال‌ها در زمينه شعر به عقب رانده است. قبول کنيم که ادبيات کهن، کودک و نوجوان را از شعر دور مي‌کند. وقتي در آموزش، ادبيات تعليمي را به کار مي‌گيريم،‌ شعر از آن حالت هنر بودنش دور مي‌شود و همين باعث مي‌شود تا بچه‌ها، شعر مناسب خودشان را پيدا نکنند.
زنگ ادبيات را براي بچه‌ها خسته‌کننده کرده‌ايم

وقتي شناختي ايجاد نکرده‌ايم، صحبت کردن از شعر سپيد کار درستي نيست. بچه‌هاي امروز اصلا شعر را نمي‌شناسند و بيشتر به خواندن داستان‌هايي چون داستان‌هاي ژانر وحشت علاقه دارند. ما هم در اين زمينه مقصر هستيم چون ارتباط ميان بچه‌ها و شعر را خشک و سخت کرديم. گويي قرار است مساله رياضي يا فيزيک حل کنند. به همين روال زنگ ادبيات خسته کننده شد و بچه‌ها با شعر مانوس نشدند.
يکي از ضربه‌ها را ما شاعران به شعر سپيد کودک زده‌ايم. مطالبي را روي کاغذ مي‌آوريم و نام شعر سپيد رويشان مي‌گذاريم؛ در حالي که از انديشه و احساس شاعرانه تهي هستند.
شاعران کودک و نوجوان ما چقدر سعي کرده‌اند شعر را به کودکان و نوجواناني که کتاب مي‌خوانند، نزديک کنند؟ آموزش و پرورش که در اين سال‌ها هيچ کار مفيدي در اين زمينه نکرده است و بچه‌ها را سال‌ها در زمينه شعر به عقب رانده است. قبول کنيم که ادبيات کهن، کودک و نوجوان را از شعر دور مي‌کند.

در ادامه عباس تربن گفت: تجربه شعر سپيد براي کودکان و نوجوانان، يک تجربه نوپا است. خوب است که در چنين بحث‌هايي ابتدا اين سوال را مطرح کنيم که چرا براي بچه‌ها شعر سپيد بسراييم؟ به نظرم از اساس شعر سپيد و کلاسيک دو جهان متفاوت دارند و هيچ‌کدام دنياي ديگري را تنگ نمي‌کند. بچه‌هاي امروز به طور غيرمستقيم با ادبيات وحشت يا گونه‌هاي ديگر آشنا مي‌شوند اما در اين ميان ما براي آشنايي شان با شعر چه کرده‌ايم؟
وي افزود: قبول دارم که بچه‌هاي امروز شعرزده هستند. البته قسمتي از مسئوليت اين موضوع به شاعران هم باز مي‌گردد. چون بچه‌ها را دست کم گرفتند و شعر نوجوان را امتداد شعر کودک تلقي کردند. در حالي که نوجوان در حال تغيير شخصيتي است و دوست دارد جدي گرفته شود. به نظرم شعر سپيد مي‌تواند اين سوء تفاهم را براي نوجوان برطرف کند که ما تو را کودک مي دانيم.
شعر سپيد پيچيدگي شعري را براي بچه‌ها بيشتر مي‌کند

تربن گفت: شعر سپيد از نظر زباني موجب مي‌شود که پيچيدگي شعر بيشتر شود. در زمينه موسيقي هم مي‌تواند زيبايي‌شناسي متفاوتي ارائه بدهد. در حالي که هنوز شعر سپيد جاي خود را ميان کودکان و نوجوانان باز نکرده، عده‌اي از بچه‌هاي امروز شعرهاي سهراب سپهري يا فروغ فرخ‌زاد را مي‌خوانند و با شاعراني چون اخوان ثالث آشنا هستند. انگيزه‌هاي روانشناختي است که باعث مي‌شود بچه‌ها به سراغ اين اشعار بروند.




منابع: خبرگزاري مهر،