هنگام تشنج چه اقدامی باید انجام داد؟

[غزل بارون]

آیا می دانید اگر یکی از نزدیکانتان دچار تشنج شد ، قبل از اینکه او را به بیمارستان برسانید چه اقداماتی باید انجام دهید؟

دبیر سمینار درمان دارویی در کودکان مبتلا به صرع گفت:" متأسفانه دیده می‌شود که اطرافیان، هنگام تشنج دست‌وپای فرد متشنج را می‌گیرند، ماساژ قلبی و تنفس مصنوعی می‌دهند و یا اینکه آب سرد روی فرد می‌ریزند که باید گفت هیچ‌کدام از این موارد لازم نیست و بهتر است فرد به پهلو خوابیده شود."
محمود رضا اشرفی در نشست خبری سمینار درمان دارویی در کودکان مبتلا به صرع با بیان اینکه هر کودکی که بیش از یک حمله تشنجی به خصوص بدون علت خاص داشته باشد در طبقه‌بندی صرع قرار می‌گیرد اظهار داشت:" صرع در بیشتر مواقع علت مشخصی ندارد اما گاهی زمینه ژنتیکی در خانواده فرد وجود دارد."
وی افزود:" در این بیماری در تعدادی از سلولهای عصبی مغز فعالیت‌های الکتریکی غیر طبیعی ایجاد می‌شود و در برخی از انواع صرع علامت‌هایی مانند کمبود قند خون، ضربه‌های مغزی، کمبود کلسیم ومنیزیم و تب دیده می‌شود."
شریفی تصریح کرد:" تخمین زده می‌شود که در دنیا بیش از 50 میلیون نفر به صرع مبتلا هستند و در هر یک میلیون جمعیت 5 هزار مورد ابتلاء به صرع دیده می‌شود. همچنین 500 مورد جدید بیماری در هر سال به وجود می‌آید. لذا شیوع این بیماری بین 5 تا 10 هزار در جمعیت است."
وی با بیان اینکه برای درمان این عارضه در هر سال 4هزار یورو هزینه می‌شود، گفت:" مادران مبتلا به صرع می‌توانند باردار شوند و فرزندان آنها مشکلی ندارند البته باید تحت کنترل قرار بگیرند."
شریفی با بیان اینکه 75درصد صرع‌ها زیر 20 سال شروع می‌شود، گفت:" بیشترین این موارد در بین کودکان 1تا 12 سال به وجود می‌آید که با دوره درمان مناسب قابل علاج است."
این عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به درمان این عارضه گفت:" اصل این درمان مصرف دارو است که دوره درمان دارویی بین 2 تا 5 سال پس از آخرین تشنج است. انتخاب دارو بر اساس نوع تشنج، سابقه و سن بیمار است و در حین درمان بیمار باید تحت کنترل پزشک باشد."
دبیر سمینار درمان دارویی در کودکان مبتلا به صرع ادامه داد:" پس از شروع مصرف دارو 20 درصد بیماران به راحتی به دارو جواب داده و دیگر تشنجی برای آنها رخ نمی‌دهد. 40 تا 50 درصد بیماران هم نیاز به افزایش دارو دارند و 30درصد باقی مقاوم به درمان دارویی هستند که برای این بیماران داروهای ضد تشنج جدید امتحان می‌شود و گاهی نیز درمان جراحی برای آنها انجام می‌شود."
شریفی تصریح کرد:" رژیم غذایی کتوژنتیک راه دیگری است که در بیشتر کودکان امتحان می‌شود و در 50 درصد موارد بیش از 50 درصد تشنج‌ها را کم می‌کند اما عوارضی هم دارد چرا که در این رژیم چربی فرد بسیار بالا می‌رود و قند وی کاهش می‌یابد."
وی اضافه کرد:" راه دیگر درمان صرع تحریک عصب واگ است که در 40 تا 50 درصد موارد بیش از 50 درصد در مراحل اول استفاده، تشنج را کاهش می‌دهد."
شریفی با بیان اینکه این بیماری یک بیماری قدیمی است و در زمان‌های قدیم برای درمان آن از سوراخ کردن جمجمه و سوزاندن فرد استفاده می‌شد، گفت:" بیماری‌هایی مانند ریسه رفتن و فنت که در آن فرد ایستاده به یکباره دچار سرگیجه شده و زمین می‌خورد با صرع اشتباه گرفته می‌شود که پزشک در این زمینه باید دقت کند."
وی با اشاره به داروهای این بیماری گفت:" در سالهای جدید 13 مورد جدید دارو وارد بازار شده است که 10 مورد این داروها در کشور تولید می‌شود. داروهای تولید داخل تحت پوشش بیمه هستند ولی داروهای خارجی که قیمت بالایی هم دارند تحت پوشش بیمه قرار ندارند."
شریفی گفت:" این بیماری قابل پیشگیری نیست اما ازدواج‌های فامیلی به خصوص در خانواده‌های باسابقه صرع و ضربه به سر تاثیر زیادی درابتلا به این بیماری دارد. همچنین استرس‌های محیطی مانند خستگی، مشکلات خانوادگی و ترس، ابتلاء به صرع را تحریک می‌کند اما فاکتورهای اصلی نیستند."
وی اضافه کرد:" اگر کسی 2حمله تشنجی دارد احتمال عود آن بالای 80 درصد است که در این موارد به فرد دارو داده می‌شود و هدف از مصرف داور این است که جلوی حملات بعدی که ممکن است در شرایط نامساعد مانند حضور در استخر یا کوهنوردی اتفاق بیافتد را بگیرد."
شریفی خاطر نشان کرد:" مرگ ناگهانی در اثر تشنج در اطفال بسیار نادر است ضمن اینکه تکرار تشنج موجب هرج و مرج بیشتر مغز می‌شود و مغز کنترل خود را از دست می‌دهد و در گاهی اوقات نیز به لب گیجگاهی مغز تاثیر منفی می‌گذارد."
این عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به اینکه 90 درصد تشنج‌ها ظرف 2 دقیقه و 100 درصد آنها ظرف 5 دقیقه تمام می‌شود، تصریح کرد:" در هنگام تشنج نباید چیزی وارد دهان فرد شود و اگر دندان فرد متشنج به هم چسبیده است اشکالی ندارد و نیازی نیست کار خاصی انجام شود. همچنین بهتر است در تشنج‌هایی که فرد در آن دست و پا می‌زند، دست و پای فرد متشنج گرفته نشود و فرد به پهلو خوابیده شود. در تشنج‌های دست و پا زدن بهتر است از دیازپام‌های مقعدی برای فردی که سابقه تشنج دارد استفاده شود."
وی در پایان با اشاره به اینکه تشنج‌ها به دو صورت معمولی و ژنرالیزه هستند گفت:" در تشنج‌های ژنرالیزه فرد قبل از تشنج متوجه به این عارضه نمی‌شود و تشنج یک دفعه اتفاق می‌افتد اما در تشنج‌ها معمولی اتفاقی قبل از تشنج رخ می‌دهد که فرد را متوجه تشنج می‌کند که مهمترین این موارد دل درد است. جنسیت در این یماری تأثیری ندارد."