شاخههاي هوش مصنوعي
با سلام.
هوش مصنوعي به تعدادي ميدانهاي فرعي تقسيمشده است و سعيدارد تا سيستمها و روشهايي را ايجاد كند كه بطور تقليدي مانندهوش ومنطق تصميمگيرندگان عمل نمايد.
سه شاخه اصلي هوش مصنوعيعبارتند از: سيستمهايخبره، آدموارههاو پردازش زبان طبيعي .
* سيستمهايخبره
سيستمهاي خبره، برنامههاي كاميپوتري هوشمندي هستند كه دانشوروشهاي استنباط و استنتاج را بكار ميگيرند تا مسائلي را حل كنند كهبراي حلآنها به مهارت انساني نياز است.
سيستمهاي خبره كاربر را قادر بهمشاوره با سيستمهاي كامپيوتريدر مورد يك مسئله و يافتن دلايل بروز مسئله وراهحلهاي آن ميكند.در اين حالات مجموعه سختافزار و نرمافزار تشكيلدهنده سيستمخبره، مانند فرد خبره اقدام به طرح سئوالات مختلف ودريافتپاسخهاي كاربر، مراجعه به پايگاه دانش (تجربيات قبلي) و استفادهازيك روش منطقي براي نتيجهگيري و نهايتا ارائه راهحل مينمايد.همچنينسيستم خبره قادر به شرح مراحل نتيجهگيري خود تا رسيدن بههدف)چگونگينتيجهگيري(و دليل مطرح شدن يك سئوال اجرايي)روش حركت تا رسيدن بههدف(خواهد بود.
سيستمهاي خبره برخلاف سيستمهاي اطلاعاتي كه بر رويدادهها(Data) عمل ميكنند، بر دانش (Knowledge) متمركز شده است. همچنين دريكفرآيند نتيجهگيري، قادر به استفاده از انواع مختلف دادهها )عدديDigital،نمادي Symbolic و مقايسهاي Analoge( ميباشند. يكي ديگر ازمشخصات اينسيستمها استفاده از روشهاي ابتكاري (Heuristic) به جايروشهاي الگوريتميميباشد. اين توانايي باعث قرار گرفتن محدودوسيعي از كاربردها در برد عملياتيسيستمهاي خبره ميشود. فرآيندنتيجهگيري در سيستمهاي خبره بر روشهاياستقرايي و قياسي پايهگذاريشده است. از طرف ديگر اين سيستمها ميتواننددلايل خود در رسيدنبه يك نتيجهگيري خاص و يا جهت و مسير حركت خود به سويهدفرا شرح دهند. با توجه به توانايي اين سيستمها در كار در شرايطفقداناطلاعات كامل و يا درجات مختلف اطمينان در پاسخ به سئوالاتمطرحشده، سيستمهاي خبره نماد مناسبي براي كار در شرايط عدماطمينان(Uncertainty) و يا محيطهاي چند وجهي ميباشند.
* مزايايسيستمهاي خبره
مزاياي سيستمهاي خبره را ميتوان به صورت زيردستهبندي كرد:
1-افزايش قابليت دسترسي: تجربيات بسياري از طريقكامپيوتر دراختيار قرار ميگيرد و به طور سادهتر ميتوان گفت يك سيستمخبره،توليد انبوه تجربياتاست.
2-كاهشهزينه:هزينهكسبت ربهبرايكاربربهطورزيا ديكاهشمييابد.
3-كاهشخطر: سيستم خبره ميتواند در محيطهايي كه ممكن استبراي انسان سخت وخطرناك باشد نيز بكار رود.
4-دائمي بودن: سيستمهاي خبره دائمي وپايدار هستند. بعبارتي مانندانسانها نميميرند و فنا ناپذيرند.
5-تجربياتچندگانه: يك سيستم خبره ميتواند مجموع تجربيات وآگاهيهاي چندين فرد خبرهباشد.
6-افزايش قابليت اطمينان: سيستمهاي خبره هيچ وقت خسته وبيمارنميشوند، اعتصاب نميكنند و يا عليه مديرشان توطئه نميكنند، درصورتي كهاغلب در افراد خبره چنين حالاتي پديد ميآيد.
7-قدرت تبيين (Explanation): يك سيستم خبره ميتواند مسير و مراحلاستدلالي منتهي شده بهنتيجهگيري را تشريح نمايد. اما افراد خبره اغلباوقات بدلايل مختلف (خستگي،عدم تمايل و…) نميتوانند اين عمل رادر زمانهاي تصميمگيري انجام دهند. اينقابليت، اطمينان شما را در موردصحيح بودن تصميمگيري افزايشميدهد.
8-پاسخدهيسريع:سيستمها خبره،سريعودراسرعوق جوابميدهند.
9-پاسخدهيدر همه حالات: در مواقع اضطراري و مورد نياز،ممكن است يك فرد خبره بخاطرفشار روحي و يا عوامل ديگر، صحيحتصميمگيري نكند ولي سيستم خبره اين معايبرا ندارد.
10-پايگاه تجربه: سيستم خبره ميتواند همانند يك پايگاهتجربهعمل كند وانبوهي از تجربيات را در دسترس قرار دهد.
11-آموزشكاربر: سيستم خبره ميتواند همانند يك خودآموز هوش(Intelligent Tutor) عملكند. بدين صورت كه مثالهايي را به سيستم خبرهميدهند و روش استدلال سيستمرا از آن ميخواهند.
12-سهولت انتقال دانش: يكي از مهمترين مزايايسيستم خبره،سهولت انتقال آن به مكانهاي جغرافيايي گوناگون است. اين امربرايتوسعهكشورهاييكه استطاعت خريد دانشمتخصصانراندارند،مهماست .
* آدموارهها
كلمه آدمواره (ربات)بعد از به صحنه درآمدن يك نمايش در سال1920 ميلادي در فرانسه متداولو مشهور گرديد. در اين نمايش كه اثر«كارل كپك» بود، موجودات مصنوعي شبيهانسان، وابستگي شديدينسبت به اربابان خويش از خود نشان ميدادند. اينموجودات مصنوعيشبيه انسان در آن نمايش، آدمواره نام داشتند.
در حالحاضر آدموارههايي را كه در شاخههاي مختلف صنايع مورداستفاده ميباشند،ميتوان به عنوان «ماشينهاي مدرن، خودكار، قابلهدايت و برنامهريزي»تعريفكرد. اين آدموارهها قادرند در محلهايمتفاوت خطوط توليد، به طور خودكار،وظايف گوناگون توليدي را تحتيك برنامه از پيش نوشته شده انجام دهند. گاهي ممكن است يكآدمواره، جاي اپراتور در خط توليد بگيرد و زماني اينامكان هم وجوددار كه يك كار مشكل و يا خطرناك به عهده آدمواره واگذارشود.همانطور كه يك آدمواره ميتواند به صورت منفرد يا مستقل به كاربپردازد،اين احتمال نيز وجود دارد كه چند آدمواره به صورت جمعي و بهشكل رايانهايدر خط توليد به كار گرفته شوند.
آدموارهها عموماً داراي ابزار و آلاتيهستند كه به وسيله آنهاميتوانند شرايط محيط را دريابند.اين آلات و ابزار «حسكننده»نام دارند، آدموارهها ميتوانند در چارچوب برنامه اصلي خود،برنامههايجديد عملياتي توليد نمايند. اين آدموارهها داراي سيستمهاي كنترلوهدايت خودكار هستند.
آدموارههاي صنايع علاوه بر اين كه دارايراندمان، سرعت، دقت وكيفيت بالاي عملياتي ميباشند، از ويژگيهاي زير نيزبرخوردارند:
1-بسياري از عمليات طاقت فرسا و غيرقابل انجام توسطمتصديان راميتوانند انجام دهند.
2-آنها، برخلاف عامل انساني يعنيمتصدي خط توليد، قادر هستند سهشيفت به كار بپردازند و در اين خصوص نه منعقانوني وجود دارد و نهمحدوديتهاي فيزيولوژيكي نيروي كار.
3-هزينههايمربوط به جلوگيري از آلودگي صوتي، تعديل هوا و فراهمآوردن روشنايي لازمبراي خط توليد، ديگر بر واحد توليد تحميلنخواهد شد.
4-براي اضافه كارياين آدموارهها، هزينه اضافي پرداخت نميشود.حق بيمه، حق مسكن و هزينهاياب و ذهاب پرداخت نميشود. احتياج بهافزايش حقوق ندارند و هزينهاين نيزاز بابت بهداشت و درمان بر واحدتوليدي تحميل نميكنند.
ويژگيهاي ذكرشده سبب ميشوند كه سهم هزينه كار مستقيم نيرويانساني در هزينه محصولاتتوليدي، واحدهاي توليدي كاهش پيداكند.
* پردازش زبانهاي طبيعي (NLP)
پردازش زبانهاي طبيعي بعنوان زيرمجموعهاي از هوشمصنوعي،ميتواند توصيهها و بيانات را با استفاده از زباني كه شما به طورطبيعي درمكالمات روزمره بكار ميبريد، بفهمد و مورد پردازش قرار دهد. بهطوركلي نحوه كار اين شاخه از هوش مصنوعي اين است كه زبانهاي طبيعيانسانرا تقليد ميكند. در اين ميان، پيچيدگي انسان از بعد روانشناسي برروي ارتباطمتعامل تاثير ميگذارد.
در پردازش زبانهاي طبيعي، انسان و كامپيوترارتباطي كاملا نزديكبا يكديگر دارند. كامپيوتراز لحاظ رواني در مغز انسان جايداده مي شود. بدين ترتيب يك سيستم خلاق شكل مي گيرد كه انسان نقش سازمان دهنده اصليآن را برعهاده دارد. اگر چه هنوز موانع روانشناختي و زبانشناختي بسياري بر سر راهسبستمهاي محاوره اي وجود دارد. اما چشم اندهزهاي پيشرفت آنها يقيناً نويدبخش است. در حقيقت، توقعات يكسان از محاوره انسان- ماشني و محاوره انسان- انسان، معقولنيست.
بدين ترتيب سئوالاتي نظير اينكه هوش مصنوعي چيست، تفاوتهوشمصنوعي و هوش طبيعي (انساني) در چيست، شاخههاي عمدههوش مصنوعي كدامند؟ ونهايتاً جزاي هوش مصنوعي مشخص شد. دربخش دوم، ميتوان كاربردهاي هوشمصنوعي در صنايع و مؤسساتتوليدي، بخصوص در زمينه سيستمهاي خبره وآدموارهها را مورد مطالعهو تجزيه و تحليل قرار داد.
امیدوارم مفید بودهباشه. منابع رو هم می گذارم تا اگر نیاز به اطلاعات بیشتری بود استفادهکنید.
منابع و مأخذ:
1Phlippe coiffet, "Robots technology" volume 1, Prentice - Hall Inc. , 1983. P.ll.
2. Derrek Kelley , " A Loyman, S., "Introduction to Rabaties," New Jersey, 1986.
3. Martin A. Fischer Oscar Firschern,"Questions, Intelligence and IntelligentBehavior," Computer and people, Vol., 36, Nos, 5.6, May 1987.
4. Lotfizadeh A., "The calculeus of Fuzzy If / Then Pulls All Expert, " March 1992.
5. Povl William, " Silicon Babies, " Scientific American, Dec. 1991.
1 - Artifcial Intelligence
2 - Marvin Minsky
3 - Glaude Shannon
4 - John MeCarthy
5 - Dartmouth
6 - Expert Systems
7 - Robatic Machines
8 - Natural Language Processing
9 - Phillippe coiffet, "Robots Techonology", Volume 1, Prentice - Hall Inco,1983, p,11
10 - Sensor
11 - Derrek Kelley, "A L ayman, S. "Introduction to Robotics" New Jersey, 1986
علاقه مندی ها (Bookmarks)