خرافه ی "بزنم به تخته!"

[kamanabroo]

بررسی یک جمله مرسوم
تأثیر جمله ی بزنم به تخته!

تجربیات روزمره و نقلهای تاریخی و دینی این اعتقاد را تقویت کرده که در این میان خرافاتی هم شکل گرفته که باید آنها را شناخت و برای رفع آنها تلاش کرد و در مقابل راه حل های اصیل را مورد توجه قرار داد.


به گزارش فرهنگ نیوز، از قدیم الایام درباره چشم شـوره و چشم زخم ، اعتـقادات خاصی وجـود داشته و سخنان و گفته هایی در بین عامه مردم رواج یافته است. همچنین تجربیات روزمره و نقلهای تاریخی و دینی این اعتقاد را تقویت کرده که در این میان خرافاتی هم شکل گرفته که باید آنها را شناخت و برای رفع آنها تلاش کرد و در مقابل راه حل های اصیل را مورد توجه قرار داد.

عده ای هم بر این باورند ، در چشم بعضی از انسان ها نیروی مرموزی نهفته است که می تواند با یک نظر حیوان ،انسان ،یا حتی ماکیان خانگی یا هر چیز زیبا و قشنگ را از پای در بیاورد یا از پایه و ریشه بخشکاند.

بر همین اساس است که همواره مردم به دنبال راه حل هایی برای دور کردن چشم زخم از خود و خانواده خود هستند. از جمله این موارد "به تخته زدن" برای دور کردن شر چشم زخم می باشد. اما به راستی این عقیده از کجا سرچشمه می گیرد و چه مقدار واقعیت دارد؟

به تخته زدن از دید دانشمندان
یافته های جدید دانشمندان نشان میدهد که زدن به تخته برای جلوگیری از چشم زخم اگر چه یک نظر خرافی است اما در آرامش روانی انسان بسیار تاثیر گذار است.محققان به تازگی در یافته اند که عکس العمل های این چنینی که با شنیدن کلمات نگران کننده در انسان بروز می یابد در کم کردن نگرانی های روانی و در نتیجه جلوگیری از اتفاقات ناگوار بسیار موثر است.دانشمندان دانشگاه شیکاگو که این موضوع را مورد بررسی قرار داده اند اذعان می دارند که این گونه رفتارها در تخلیه انرژی منفی بسیار تاثیر گذار است و موجب دور شدن اتفاقات ناخوشایند از انسان می شود.


معروفترین عقاید خرافی انگلیسی‌ها
بنا به شواهد تاریخی «زدن به تخته» یکی از خرافه های مرسوم انگلیس است که انگلیسی ها خاستگاه آن را با واقعه به صلیب کشیدن مسیح (آنطور که در انجیل آمده است) مرتبط می دانند.
یکی از اعمال خرافی، که به عقیده مردم بریتانیا موجب خوش‌شانسی می‌شود، لمس کردن، یا ضربه زدن به چوب است؛ بر اساس این باورها، با این کار آرزوها به حقیقت می‌پیوندند و افراد از شگون بد در امان می‌مانند. مثلا اگر در میان کلام به اتفاق ناخوشایندی اشاره شود، باید فورا بر روی چوب کوبید یا آن را لمس کرد تا جلوی نحسی گرفته شود و آن اتفاق ناخواسته به وقوع نپیوندد. یا بعد از اینکه کسی را مورد تعریف و تحسین قرار دادید، باید برای حفظ یمن نیک برای آن شخص به چوب ضربه بزنید. یا حتی بعضی عادت دارند بعد از دادن پاسخ منفی به سوالی در مورد موضوعات ناخوشایند، به سرعت یک شی چوبی را لمس کنند؛ مثلا وقتی پاسخ می‌دهند که «نه، اخیرا مریض نشده‌ام».

خاستگاه «زدن به تخته»؛ صلیب مسیح
خاستگاه چنین اعتقاد عجیب و در عین حال گسترده و فراگیری کاملا مشخص نیست، اما در فرهنگ‌های غربی می‌توان آن را با واقعه مصلوب کردن مسیح -آنطور که در انجیل آمده است- مرتبط دانست. زیرا معمولا آویزهایی به شکل صلیب‌های کوچک برای خوش‌شانسی ساخته و به گردن انداخته می‌شدند، که جنس آنها از چوب بود؛ و این را می‌توان به عنوان دلیل قرین شدن چوب با مفهوم امنیت و خوش‌یمنی به حساب آورد.

از نظر اسلام آيا به تخته زدن براي در امان ماندن از چشم زخم درست است؟زدن به تخته براي در امان ماندن از چشم زخم در منابع ديني نيامده و عمل بيهوده اي است، براي پيش گيري از چشم زخم مواردي در روايات آمده است از جمله گفتن: «ماشاءالله لا قوه الا بالله العلي العظيم» و يا «ماشاءالله لا حول ولا قوه الا بالله العلي العظيم».


نظر مراجع تقلید درباره چشم زخم

بر اساس استفتاء انجام شده از دفتر آیت الله موسوی اردبیلی آخرین آیات مبارکه سوره قلم که می فرماید "و آنان که کافر شدند چون قرآن را شنیدند چیزى نمانده بود که تو را چشم بزنند و مى‏گفتند او واقعا دیوانه‏اى است" به پیغمبر نازل شد تا از چشم زخم در امان باشد و استفاده از این آیه برای در امان ماندن از چشم زخم کاربردی است.

در استفتاء از دفتر آیت الله جعفر سبحانی نیز استفاده از برخی آیات قرآن چون آیه ۵۱ سوره قلم و آیة الکرسی برای استفاده علیه چشم زخم مورد تأیید قرار گرفت و طی آن به کاربرد دعاهایی چون تعویذ و شرف الشمس که در مفاتیح نیز ذکر شده اشاره شد.

دفتر آیت الله نوری همدانی در پاسخ به استفتاءدر رابطه با استفاده از مهره های آبی رنگ به عنوان دستبند، گردنبند یا آویز در منازل تأکید کرد که این مهره ها دارای هیچ مستند شرعی نیست. ممکن است بتوان برای برخی سنگها چون عقیق خواصی را برشمرد اما درباره مهره های آبی رنگ مستند شرعی وجود ندارد، در رابطه با جلوگیری از چشم زخم خواندن "و ان یکاد ( آیه ۵۱ سوره قلم)"، آیة الکرسی و یا چهارقل در روایات آمده است. در این استفتاء همچنین تأکید شده است که دعای شرف الشمس و تعویذ از دعاهای مستند در این رابطه هستند.



از رسول گرامی اسلام روایت شده که روزی آن حضرت از قبرستان بقیع می‌گذشت و فرمودند: به خدا قسم بیشتر اهل این قبرستان به سبب چشم زخم در اینجا آرمیده‌اند.

از امام صادق (ع) روایت شده است: اگر این قبرها شکافته شود هر آیینه می‌بینید که بیشتر مردگان به سبب چشم زخم مرده‌اند، زیرا چشم زخم حق است. آگاه باشید که پیامبر اکرم(ص) فرمودند:‌ چشم زخم حق است پس هر کس از سیرت و صورت برادر مسلمانش خشنود شد، خدا را یاد کند، زیرا وقتی خداوند را به یاد آورد، ضرری به برادر مؤمنش نمی‌رسد.

از امام صادق(ع) روایت شده که فرمود: کسی که چیزی از برادرش او را متعجب ساخت، بگوید: «تَبارکَ اللّه اَحسَن الخالقین» زیرا چشم زخم حق است.

از رسول خدا (ص) روایت شده است: چشم زخم حق است، وقتی یکی از شماها به انسان یا حیوانی یا اشیاء دیگری که زیبا است بنگرد و تعجب نماید، بگوید: «آمنتُ بالله و صلی الله علی محمد و آله» پس از آن، اثر چشمش خنثی می‌شود.

با توجه به این مطالب باید در نظر داشت که برخی از مطالب که در بین مردم و جوامع رواج پیدا کرده است از منشاء دینی و عقلانی قوی برخوردار نبوده و لازم است رسانه های جمعی مانند رادیو و تلویزیون نیز در تولید برنامه ها و سریال ها به عدم اشاعه این گونه خرافات توجه کنند.
همچنین وجود راه های بسیار روشن و مورد تایید بزرگان دین از جمله مواردی که قبلا بیان شد می تواند جایگزین بسیار خوب و مطمئن تری برای دوری از شر چشم زخم بوده و رواج یابد.