در بن‌بست خودکشی چه می‌گذرد؟

[yas-90]

سلامت نیوز: خودکشی یکی از پدیده‌های تاسف‌بار در حال گسترش در جهان است که دارای ابعاد و پیامدهای مختلف اجتماعی و اقتصادی است. این پدیده تا آن جا دارای اهمیت است که سازمان بهداشت جهانی 10 سپتامبر را به عنوان روز جهانی پیشگیری از خودکشی نامگذاری کرده است.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از شفقنا زندگی، بر اساس مطالعات انجام شده، سالانه یک میلیون نفر در جهان به دلیل خودکشی، جان خود را از دست می‌دهند و حداقل 10 تا 20 برابر این رقم، اقدام به خودکشی می‌کنند.

مطالعات همچنین نشان داده است سالانه در جهان حدود 100 میلیون نفر با یک مورد رفتار مرتبط با خودکشی مواجه می‌شوند و هر رفتار مرتبط با خودکشی بین 5 تا 6 نفر را درگیر این اقدام می‌کند. همچنین پیش‌بینی می‌شود که در سال 2020 میلادی، خودکشی، دهمین علت شایع مرگ در جهان باشد.

بر اساس آخرین گزارش سازمان بهداشت جهانی از آمار خودکشی در جهان ، آمریکا دارای نرخ جهانی متوسط بوده، در حالیکه کشورهای گویان، هند، روسیه و کره‌جنوبی و شمالی از بالاترین نرخ خودکشی برخوردارند..

این گزارش که هفته گذشته منتشر شده نشان می‌دهد بیش از 800 هزار انسان در سراسر جهان بطور سالانه خودکشی می‌کنند که حدود یک نفر در هر 40 ثانیه است و بسیاری از آنها از مسمویت، حلق‌آویز کردن یا شلیک گلوله را برای پایان دادن به زندگی خود استفاده می‌کنند.

نتایج این گزارش نشان می‌دهد در سطح جهانی، نرخ خودکشی در افراد 70 سال به بالا بیشتر بوده اما در برخی کشورها، نرخ بالای خودکشی در میان جوانان دیده می شود؛ بطوریکه

در گروه سنی 15 تا 29 سال، خودکشی دومین عامل اصلی مرگ در سراسر جهان به شمار می‌رود.

بر همین اساس است که خودکشی، موضوع بسیاری از تحقیقات علمی جهان را همچنان به خود اختصاص می دهد و دانشمندان با بکارگیری تازه‌ترین روش‌های موجود درصد پیشگیری از افزایش آمار خودکشی در جهان هستند. در آخرین تحقیقات انجام شده دانشمندان به نقش ژن‌ها در بروز افكار خودکشی اشاره داشته‌اند.

پژوهش‌های صورت گرفته توسط محققان آمریکایی نشان می‌دهد، زمینه ژنتیکی در اقدام به خودکشی دخیل بوده و با انجام آزمایش خون، امکان شناسایی ژن‌های دخیل در خودکشی فراهم می‌شود.

حتی به گفته محققان، شواهد روشنی در دست است که نشان می‌دهد رفتار خودکشی‌گرایانه شامل افکار خودکشی، تلاش برای خودکشی یا اقدام به خودکشی ارثی بوده و در بیش از یک نفر از اعضای خانواده یا افراد یک نسل دیده می‌شود.

محققان بر این باورند که نیمی از خطر اقدام به خودکشی با زمینه ژنتیکی در ارتباط است و در این صورت، مشخص کردن ژن دخیل یا مجموعه‌ای از ژن‌های جهش یافته می‌تواند از خودکشی برخی افراد پیشگیری کند.

محققان دانشگاه جان هاپکینز در این مطالعه 417 فرد مبتلا به اختلالات روانی مختلف را برای شناسایی مشابهت‌های ژنتیکی مورد بررسی قرار دادند.

نتایج بدست آمده نشان می‌دهد، اعضای خانواده‌ای که دارای سابقه اقدام به خودکشی یا اختلال دوقطبی هستند، شباهت ژنتیکی قوی‌تری دارند؛ همچنین تنوع ژنی در افراد مبتلا به افسردگی که تلاش برای خودکشی داشتند، بیش از سایر مبتلایان به افسردگی مشاهده شده است.

با توجه به اهمیت پدیده خودکشی و تبعات فراوان آن، محققان بر شناسایی عوامل موثر بر وقوع خودکشی و نیز عوامل بازدارنده آن تاکید فراوان دارند. لذا دستیابی به این عوامل نیازمند بررسی جامع و همه‌جانبه‌نگر پژوهشگران است که در ایران نیز چنین پژوهش‌هایی به انجام رسیده است.

بنا بر اعلام سازمان پزشکی قانونی کشور، سال گذشته چهار هزار و 55 نفر خودکشی کردند.

با توجه به اهمیت موضوع پیشگیری از خودکشی ،گفت‌‌وگویی تحلیلی – تحقیقی با دکتر علی منتظری، دارای دکترای سلامت همگانی با گرایش اپیدمیولوژی انجام داده ایم که حاوی نکات بسیار مهم و راهگشایی درباره خودکشی و علل آن است.

وی که در همین زمینه تحقیق عمیقی را بر روی 550 فرد اقدام کننده به خودکشی با مسمومیت عمدی در کشور انجام داده است، ضمن برشمردن عوامل مؤثر بر تصمیم به خودکشی افراد، بر لزوم توجه به عوامل پیشگیری‌کننده و نیز تکانه‌های تاثیرگذار در این اقدام تاکید زیادی دارد.

**مسمومیت عمدی، شایع‌ترین روش خودکشی

دکتر منتظری ابتدا با بیان این که مسمومیت توسط خود فرد یکی از شایع‌ترین روش‌های آسیب به خود و خودکشی، یکی از دلایل عمده ارجاع و بستری بیماران بویژه جوانان در بخش‌های اورژانس بیمارستانی است می‌گوید: نکته مهم دیگر آن است که با وجود تکرار این رفتارها، فقدان اطلاعات کافی در خصوص اپیدمیولوژی موضوع، سبب شده برنامه‌ریزی برای مداخله و ارزیابی تاثیر مداخلات با مشکل مواجه شود.

به گفته وی، شواهد نشان می‌دهند که نحوه اقدام به مسمومیت عمدی با عوامل فرهنگی و بومی هر منطقه و همچنین مواد در دسترس از جمله سموم و داروهای موجود، وابستگی شدید دارد؛ لذا شناسایی عوامل و متغیرهای اپیدمیولوژیک اقدام به مسمومیت توسط خود فرد، نه تنها در حوزه جغرافیایی، بلکه با توجه به مقطع زمانی نیز بسیار دارای اهمیت است.

*نگاهی به مشخصات افراد اقدام کننده به خودکشی

وی و همکارانش، پژوهش جامع خود را بر روی 550 فرد اقدام کننده به خودکشی با مسمومیت عمدی در بیمارستانهای تهران، تبریز، اصفهان، شیراز و کرمانشاه انجام داده است که 60 درصد افراد اقدام‌کننده به خودکشی مونث و 40 درصد مذکر بودند که میانگین سنی این افراد 25.4 سال و دامنه تغییر آن از 12 تا 86 سال متغیر بوده است.

در این بررسی ، 302 نفر (54.8 درصد) از افراد اقدام‌کننده به خودکشی، مجرد، 219 نفر (39.9 درصد) متاهل، 22 نفر (4 درصد) مطلقه و 7 نفر (1.3 درصد) بیوه بوده‌اند.

سایر مشخصات افراد اقدام‌کننده در شاخص‌های مختلف این نتایج را به دست داده است: 305 نفر(55.4 درصد) زیر دیپلم، 132 نفر (24 درصد) دارای دیپلم، 78 نفر (14.2 درصد) دارای تحصیلات دانشگاهی و 35 نفر (6.4 درصد) بی‌سواد بودند.

*بیشترین فراوانی اقدام به خودکشی در میان کدام گروه است؟

به گفته دکتر منتظری، در بین اقدام کنندگان به خودکشی افراد خانه‌دار با 186 نفر (33.6 درصد) بیشترین فراوانی را داشته و پس از آن افراد بیکار با 103 نفر (18.8 درصد)، افراد دارای مشاغل آزاد یا تجاری 101 نفر (18.4 درصد)، دانشجو و دانش‌آموز با 96 نفر (17.5 درصد)، کارمند با 34 نفر (6.2 درصد)، کارگر با 12 نفر (2.2 درصد) در حال انجام خدمت وظیفه با 12 نفر (2.2 درصد)، بازنشسته 5 نفر (0.9 درصد) و از کار افتاده یک نفر (0.2 درصد) قرار دارند.

*سابقه اقدام به خودکشی در میان افراد چه شواهدی به دست می‌دهد؟

این متخصص سلامت همگانی می‌‌گوید:

172 نفر از این افراد (31 درصد) سابقه اقدام به خودکشی داشته‌اند که دامنه آن از یک بار سابقه تا 20 بار متغیر بوده و متوسط فاصله آخرین اقدام پیش از اقدام فعلی، 24.4 ماه با میانه 6 ماه گزارش شده است.

سابقه سوء مصرف مواد در افرادی که اقدام به خودکشی کردند

به گفته وی، 167 نفر (30.4 درصد) از افراد اقدام کننده به خودکشی، سابقه سوء مصرف مواد روان‌گردان یا الکل داشته (حداقل یک ماده و به مدت بیش از 6 ماه مصرف) یا دارای مصرف فعلی بوده‌اند.

*بیشترین مکانی که خودکشی رخ می‌دهد کجاست؟

آن گونه که دکتر منتظری بر اساس یافته‌های خود می‌گوید:

محل اقدام به خودکشی 466 نفر از افراد مورد بررسی (85 درصد) منزل، 20 نفر (3.5 درصد) محل کار، 38 نفر (7 درصد) فضای باز، 17 نفر (3 درصد) مکان‌های عمومی و 9 نفر (1.5 درصد) نیز در مکان‌های دیگری اقدام به خودکشی کرده‌اند.

*افراد اقدام‌کننده به خودکشی چه موادی مصرف کرده‌اند؟

دکتر منتظری در این باره می‌گوید: دارو با 445 مورد (81.4 درصد)، سموم شیمیایی با 59 مورد (10.8 درصد)، مواد روان‌گردان با 28 مورد (5.1 درصد) و سایر مواد شیمیایی با 18 مورد (2.7 درصد) بیشترین و کمترین ماده مورد استفاده افراد برای اقدام به خودکشی در بین افراد بوده است.

*نحوه دسترسی اقدام‌کنندگان به مواد مورد مصرف در خودکشی چگونه بوده است؟

این متخصص سلامت همگانی در پاسخ به این سوال که داروی مصرفی 445 نفری که اقدام به خودکشی با مسمومیت دارویی کرده‌اند، چگونه تهیه شده است، می‌گوید: 174 نفر (39 درصد) با داروهای موجود از قبل در منزل، 132 نفر (29.7 درصد) با نسخه تجویز شده برای خود فرد، 82 نفر (18.5 درصد) با داروهای تهیه شده بدون نسخه پزشک، 49 نفر (11 درصد) با داروهای نسخه تجویز شده برای دیگران، 8 نفر (1.8 درصد) با استفاده از سایر موارد به روش مسمومیت دارویی اقدام به خودکشی کرده‌اند.


ادامه دارد...