بررسي نقش هرمنوتيك بر درام مدرن و پست مدرن
1-1- خاستگاه هرمنوتيك
هرمنوتيك يا علم تأويل دانشي است كه در جهت كشف معنا، فهميدن، دريافت و تفسيرهر چيز اعم از متن، فعاليتهاي انساني و يا حتي خويشتن به كار برده مي‌شود. هرمنوتيك به‌مجموعه‌اي از پرسشها اطلاِ مي‌شود كه گستردة وسيع از سنتهاي فرهنگي و رشته‌هاي فكري‌را در مي‌نوردد. در ريشه‌يابي واژة هرمنوتيك نظرات متنوعي وجود دارد اما نظري كه در حال‌حاضر مورد اجماع اكثر صاحبنظران است اشاره به وجه تسميه اين واژه از هرمس كه پيامهاي‌خدايان را براي فانيان رمزگشايي مي‌كرد دارد:«چنان كه از سنت برمي‌آيد هرمنوتيك علم يا نظرية تأويل است. ريشة واژة هرمنوتيكhermeneuein به معناي تأويل كردن به زبان خود، ترجمه كردن و به معناي روشن و قابل فهم‌كردن و شرح دادن. در اساطير يونان هرمس پيامهاي خدايان را براي مردم و ميرندگان رمزگشايي مي‌كرد»واژة هرمنوتيك از ريشه hermeneuein به معناي تفسير و تأويل مشتق شده و خود اين واژه‌نيز از لغت "هرمس" يكي از ايزدان يوناني امده است. در اساطير يونان هرمس همان ايزدي است‌كه در اساطير روم به مركوري معروف بوده واو فرزند زئوس و ماياست. هرمس پيام‌آور خدايان بود.گفتني است كه صفات و كاركردهاي او در اساطير يونان بسيار متناقض و پيچيده است. نخست‌اينكه او در ميان ايزدان مسئول باروري و تكثير جانوارن بر روي زمين بوده است. او ايزد دولت ونعمت بوده. بازرگانان و مسافران را مدد مي‌رسانده است، سخنوري و فصاحت را به راهزنان‌مي‌آموزد. جان ميتلز در كتاب اسطوره‌شناسي خود صفحة 278 مي‌نويسد: «هرمس بر روي بادمي‌نشسته و در مدت زمان كوتاه همة دنيا را طي مي‌كرده است او در اولين روز زاده شدنش گله‌اي‌از آپولون ربود آنگاه چنگ را آفريد و نيز گلة آپولون را براي خدايان قرباني كرد»هيدگر مي‌گويد: «هرمس آورندة تقدير بشر است و نيز آشكار كننده آن»بنابراين هرمنوتيك عبارت است از دانشي كه متضمن بيان كردن، گفتن، تبيين و توضيح‌باشد. گاه نيز اين واژه در معناي ترجمه از زباني به زبان ديگر به كار رفته است. اساس كار هرمس‌در اين بوده كه پيامها با صداي بلند بيان كند و آنهارا توضيح دهد. او از زبان خدايان اين پيامها رابراي آدميان ترجمه مي‌كرده است.بنابراين هرمنوتيك در ريشه‌هاي اولية خود براي رمزگشايي مفاهيم قدسي به گرفته مي‌شده‌است. بعدها اين دانش براي تفسير متون ادبي نيز مورد استفاده قرار گرفت چنانكه به شهادت‌الينور شافر: «آتني‌هاي قرن پنجم قبل از ميلاد كه ارادت خاصي به ايلياد و اوديسة هومر داشتندبسياري از مفاهيم آن را به دليل انكه لهجه‌هاي فراوان روستايي در متن به كار رفته بود دريافت‌نمي‌كردند لاجرم عده‌اي به تفسير نوشته‌هاي هومر مي‌پرداختند». اين امر تا آنجا پيش‌مي‌رود كه در قرن اول پيش از ميلاد جمعي از متفكران به طور رسمي در مدرسة اسكندرية يونان‌به تأويلهاي تمثيلي آثار هومر دست مي‌زنند.از زمان ارسطو اين دانش يعني هرمنوتيك صورتي منظم به خود گرفت و ارسطو در رسالة"باري ارمينياس" كه مترجمان اسلامي آن را به عبارت "في‌العباره" برگردانده‌اند اين مبحث را به‌طور مفصل مورد بحث قرار داده است. انچه ارسطو در اين رساله گفته ان است كه: «تأويلات‌عباراتي هستند كه در آنها احتمال درست و غلط وجود دارد»در قرون وسطي تفسيرهاي غيرلغوي از كتاب مقدس گسترش مي‌يابد و در اين دوران‌بسياري از مفسران مسيحي قصه‌هاي عهد عتيق را به شكل نمادين و در ارتباط با عهد جديدتفسير مي‌كنند. اين تفسيرها عموماً بر اساس سنت قالب مسيحيت صورت مي‌گرفت، چنانكه‌وقتي لوتر اظهار داشت كه هر مسيحي مؤمني مي‌تواند دين خود را جداي از كليسا با خوانش‌فردي خود از كتاب مقدس كشف كند؛ كليسا ابراز داشت كه كتاب مقدس آنچنان پيچيده است كه‌جز از طريق تفسير مقام رسمي و معتبر - كليسا- قابل فهم نيست. در انجيل و به خصوص‌انجيل لوقا اين واژه به معناي شرح و تفسير استفاده شده است. به طور كلي اين ترفند در اصل‌اوليه خود بيشتر به معناي توضيح و ترجمه به كار مي‌رفته است. اما در عصر جديد رهيافتهاي‌تازه‌اي را دنبال كرده است. از قرن هفدهم به بعد اين علم بيشتر در تأويل متون مقدس مذهبي‌به كار رفته است. ميتوان گفت با ظهور پروتستان، تأويل متون از انحصار كليساي كاتوليك بيرون‌آمد و متخصصان پروتستان كوشيدند معيارهايي را براي فهم متون مقدس مورد بحث قراردهند. در واقع كتابهاي هرمنوتيك براي همگاني كردن فهم اين متون بود.رفته رفته در قرن هجدهم گرايش تازه‌اي در علوم انساني در غرب پيدا شد كه ضمن آن‌دودمان واژگان از نظر قدمت و نشيب وفرازهايي كه واژه‌ها داشتند مورد بحث قرار گرفت اين‌رشته فيلولوژي نام دارد كه دكتر محمد ضيمران در "انديشه‌هاي فلسفي در پايان هزاره دوم"آن را دودمان‌پژوهي ترجمه كرده‌اند.اما پس از آنكه لوتر كتاب مقدس را ترجمه كرد ماجرا شكل ديگري به خود گرفت .جمعي ازمتفكران اين مسئله را پيش كشيدند كه بخشهاي متناقض و پيچيدة كتاب مقدس را ميتوان بامقايسة عناهاي ممكن آنها با اعمال مسيحيان معاصر روشن كرد و همين امر دستماية ايجادهرمنوتيك روش‌مند شلاير ماخر و ديلتاي شد.هرمنوتيك به عنوان دانشي كه داراي روش‌شناسي خاص خود است در همين دوران به‌منصة ظهور مي‌رسد. براي بررسي دقيق‌تر تاريخ هرمنوتيك از اين زمان تا زمان معاصرتقسيم‌بندي‌هاي متفاوتي از آن صورت گرفته به عنوان مثال جان مالري، راجر هيوروتيز وگوان دافي آن را به چهار دوره دوره تقسيم مي‌كنيم:1- هرمنوتيك روش‌شناخت (شلاير ماخر و ديلتاي)2- هرمنوتيك فلسفي (هيدگر و گادامر)3- هرمنوتيك انتقادي (يورگن هابرماس و آپل)4- هر منوتيك پديدارشناختي (پل ريكو)اما براي هدفمند شدن بحث ما و عدم خلط مبحث و در جهت بررسي تأثير هرمنوتيك بردرام مدرن و پست مدرن در اين رساله هرمنوتيك را با بررسي نشانه‌هاي علت و معلولي و تكامل‌تاريخي بررسي مي‌كنيم و از شكل كاركرد سياسي و يا اجتماعي آن چشم مي‌پوشيم.
دوست عزیز، به سایت علمی نخبگان جوان خوش آمدید
مشاهده این پیام به این معنی است که شما در سایت عضو نیستید، لطفا در صورت تمایل جهت عضویت در سایت علمی نخبگان جوان اینجا کلیک کنید.
توجه داشته باشید، در صورتی که عضو سایت نباشید نمی توانید از تمامی امکانات و خدمات سایت استفاده کنید.
پاسخ با نقل قول
علاقه مندی ها (Bookmarks)