انواع سرطان(مرجع اطلاعات کامل تمام سرطانها)

[Helena.M]

سرطان ریه

ریه‌ها:

ریه‌ها دو اندام بزرگ در قفسة سینۀ شما هستند. این اندام‌ها بخشی از دستگاه تنفسی هستند. هوا از طریق بینی یا دهان وارد بدن شما می‌شود و پس از عبور از نای (لولۀ هوا) و هریک از نایژه‌ها وارد ریه می‌شود.

در هنگام عمل دَم، ریه‌هاي شما با هوا منبسط می‌شوند و به این گونه بدن اکسیژن لازم را دریافت
می‌کند.

در هنگام بازدم هوا از ریه‌های شما خارج می‌شود و دی‌اکسیدکربن بدن را دفع می‌کند.
ریۀ راست شما شامل سه لَت (لوب) ا ست. ریۀ چپ کوچک‌تر و شامل دو لَت است.
بافت نازکی (غشاء جانبي) ریه‌ها و درون ناحیۀ قفسة سینه را مي‌پوشاند. بین دو لایۀ غشاء جانبي مقدار کمی مایع (مایع پردۀ جنب) قرار دارد. به‌طور معمول مقدار زیادی از این مایع در این محل جمع نمی‌شود.
سلول‌های سرطانی:
سرطان از سلول‌ها ـ که عوامل سازندة بافت‌ها هستند ـ آغاز می‌شود. بافت‌ها اندام‌های بدن را تشکیل می‌دهند.
معمولاً سلول‌‌هاي سالم رشد مي‌كنند و تقسیم می‌شوند تا سلول‌های جدید مورد نیاز بدن را تولید کنند. هنگامي‌که سلول‌های عادی پیر مي‌شوند یا آسیب می‌بینند می‌میرند و سلول‌هاي جدید جای آنها را می‌گیرند.
گاهی این روند منظم به‌درستی انجام نمی‌شود. سلول‌‌هاي جدید هنگامی به‌وجود مي‌آیند که بدن به آنها نیازی ندارد و سلول‌های پیرشده یا آسیب دیده نیز از بین نمی‌روند. تجمع سلول‌های اضافی معمولاً باعث تشکیل توده‌ای از بافت می‌شود که تومور نام دارد.
سلول‌های تومور، خوش‌خیم (غیرسرطانی) یا بدخیم (سرطانی) هستند. معمولاً سلول‌های تومورِ خوش‌خیم به اندازۀ سلول‌های بدخیم مضر نیستند.

• تومورهای خوش‌خیم ریه:
• معمولاً خطر مرگ را به همراه ندارند.
• معمولاً نیازی به خارج کردن آنها نيست.
• به بافت‌های مجاورشان حمله نمی‌کنند.
• به بخش‌های دیگر بدن منتشر نمی‌شوند.
• تومورهای بدخیم ریه:
• معمولاً موجب مرگ مي‌شوند.
• شاید پس از خارج کردن، مجدداً در بدن رشد کنند.
• می‌توانند به بافت‌ها و اندام‌ مجاورشان حمله کنند.
• قابليت انتشار به بخش‌های دیگر بدن را دارند.

سلول‌های سرطانی با جدا شدن از تومور اصلی شروع به انتشار مي‌کنند. این سلول‌ها وارد رگ‌های خونی یا رگ‌های لنفاوی می‌شوند و از این طریق به همۀ بافت‌های بدن سرايت مي‌كنند. سلول‌های سرطانی به اندام‌های دیگر متصل می‌شوند و تومورهای جدیدی را به‌وجود می‌آورند که به این اندام‌ها صدمه مي‌زنند. به منتشرشدن سرطان متاستاز مي‌گويند.
برای به‌دست آوردن اطلاعاتی در اين مورد بخش «مراحل رشد سرطاني» را مطالعه کنید.
عوامل خطرزا:
پزشکان گاهی نمی‌توانند بگويند چرا برخي از افراد به سرطان ریه مبتلا می‌شوند و برخي ديگر هرگز به این بیماری دچار نمی‌شوند. با وجود اين، می‌دانیم كه احتمال ابتلای بعضی از افرادِ در معرض عوامل خطرزا، به سرطان ریه بیش‌تر است. عامل خطرزا، عاملی است که احتمال ابتلای فرد به بیماری را افزایش مي‌دهد.
مطالعاتی که در این زمینه انجام شده است اين عوامل خطرزا را برای سرطان ریه مشخص کرده-اند:
استعمال دخانیات: استعمال دخانیات تاکنون مهم‌ترین عامل خطرزا برای سرطان ریه به‌شمار مي‌آيد. مواد مضر موجود در دخانیات به سلول‌های ریه صدمه وارد می‌کنند. به‌همین دلیل مصرف سیگار برگ، پیپ، قليان و سیگار معمولاً منجر به ابتلا به سرطان ریه مي‌شود و تنفس در محیطی که افراد دخانيات مصرف می‌کنند می‌تواند باعث بروز سرطان ریه در افراد غیرسیگاری شود. هرچه فرد بیش‌تر در معرض دود باشد خطر ابتلای او به سرطان ریه افزایش می‌یابد. برای اطلاعات بیش‌تر مقالات موجود در اين پايگاه با عنوان ترک سیگار و دود دست‌دوم سیگار را مطالعه کنید.
رادون: رادون گاز رادیواکتیوی بی‌بو، بی‌مزه و بی‌رنگ است. این گاز در خاک و سنگ‌ها تشکیل می‌شود. افرادی که در معادن کار می‌کنند معمولاً در معرض گاز رادون هستند. در بعضی قسمت‌هاي دنيا، رادون در منازل نیز یافت می‌شود. رادون به سلول‌های ریه صدمه وارد می‌کند و احتمال این‌که افرادی که در معرض این گاز هستند به سرطان ریه مبتلا شوند بسیار زیاد است. خطر ابتلا به سرطان ریه (ناشی از قرارگرفتن در معرض گاز رادون) در افراد سیگاری افزایش می‌یابد. برای به‌دست آوردن اطلاعات بیش‌تر مقالۀ پايگاه علمي، پزشكي و آموزشي مؤسسة تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان (www.ncii.ir) به نام رادون و سرطان را مطالعه کنید.
پنبۀ نسوز يا پنبۀ کوهی- آزبست (Asbestos) و مواد دیگر: افرادی که در مشاغل خاصی مثل کار در صنایع شیمیایی و ساخت‌و‌ساز مشغول به کار هستند در معرض خطر ابتلا به سرطان ریه هستند. سروكار داشتن با پنبۀ‌ نسوز، آرسنیک، کروم، نیکل، دوده، قطران و مواد دیگر معمولاً به ابتلا به سرطان ریه مي‌انجامد. هرچه فرد زمان طولانی‌تري با این مواد سروكار داشته باشد خطر افزایش می‌یابد. خطر ابتلا به سرطان ریۀ ناشی از قرارگرفتن در معرض این مواد، در افراد سیگاری بیش‌تر است.
آلودگی هوا: آلودگی هوا، خطر ابتلا به سرطان ریه را اندكي افزایش مي‌دهد. تأثیرات منفی آلودگی هوا بر سلامتی اشخاص در افراد سیگاری بیش‌تر است.
پيشينة خانوادگی ابتلا به سرطان ریه: خطر ابتلاي افرادی که پدر، مادر، برادر یا خواهر آنها به سرطان ریه مبتلا شده است افزایش خواهد یافت (حتی در صورتی‌که این افراد سیگاری نباشند).
سابقۀ شخصی سرطان ریه: افرادی که به سرطان ریه مبتلا بوده‌اند بیش‌تر در معرض خطر به‌وجود آمدن تومور ریة ثانویه هستند.
سن بالای 65 سال: در بیش‌تر موارد، سرطان ریه در افرادی که بیش‌تر از 65 سال سن دارند مشاهده می‌شود.
محققان عوامل خطرزاي احتمالی دیگری را نيز بررسی كرده‌اند. مثلاً، ابتلا به بعضی بیماری-های خاص ریه (مانند بیماری سل یا برنشیت) برای مدت طولانی، خطر ابتلا به سرطان ریه را افزایش مي‌دهد. البته هنوز کاملاً مشخص نیست که ابتلا به بیماری‌های خاصِ ریه عاملي برای بروز سرطان ریه به‌شمار می‌رود یا خیر.
افرادی که فکر می‌کنند در معرض خطر ابتلا به سرطان ریه هستند باید با پزشک خود مشورت کنند. پزشک روش‌هایی را برای کاهش خطر به آنها پیشنهاد مي‌دهد و برنامۀ مناسبی برای انجام معاینات عمومی (چک آپ) آنها تعیین مي‌کند. اهمیت افرادی که به سرطان ریه مبتلا بوده‌اند پس از درمان لازم است معاینه (چک‌آپ) شوند. زيرا پس از درمان، احتمال رشد مجدد تومور ریه یا تشكيل تومور جديد زياد است.
چگونگی ترک سیگار:
ترک کردن برای همۀ افرادی که از دخانیات استفاده می‌کنند اهمیت زیادی دارد (حتی برای افرادی که سالیان متمادی از سیگار استفاده می‌کنند). در افراد مبتلا به سرطان، ترک سیگار معمولاً منجر به کاهش احتمال بروز انواع ديگر سرطان مي‌شود. علاوه بر این، ترک سیگار باعث مي‌شود درمان مؤثرتر باشد. روش‌های مختلفی برای کمک گرفتن جهت ترک وجود دارد:

• با پزشک خود در مورد درمان جایگزین نیکوتین یا استفاده از داروهای خاص مشورت كنيد (مانند استفاده از، برچسب نيكوتين، آدامس، قرص‌های مکیدنی، اسپری بینی یا اسپری-های استنشاقی). پزشک روش‌های درماني مختلفی برای کمک به ترک سيگار، به شما پیشنهاد مي‌کند.
• از پزشک خود بخواهید برنامه‌های درمانی ترک سیگار که در منطقة شما اجرا می‌شود و یا كارشناسان آموزش‌دیده‌ای را که در ترک سيگار به ديگران کمک مي‌کنند را معرفي كند.
• از طريق آدرس الكترونيكي info@ncii.ir براي ما پيام بفرستيد تا در زمينة ترك سيگار اطلاعاتي در اختيار شما قرار گيرد و يا به آدرس پايگاه علمي، پزشكي و آموزشي مؤسسة تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان (www.ncii.ir) مراجعه كنيد، اطلاعات مورد نياز شما در مورد سيگار و ترك آن موجود مي‌باشد.

غربالگری:
آزمایش‌های غربالگری به پزشک کمک می‌کند سرطان را زودتر تشخیص دهد و درمان کند. مفید بودن غربالگری در بعضی از انواع سرطان نظیر سرطان پستان تجربه شده است. در حال حاضر هیچ آزمایش غربالگری که به‌طور عام برای سرطان ریه پذیرفته شده باشد وجود ندارد. روش‌های متعدد تشخیص سرطان ریه به‌عنوان آزمایش‌های غربالگری بررسي مي‌شوند؛ شامل آزمایش خلط (مخاطی که در هنگام سرفه کردن از سمت ریه به سوی دهان حرکت می‌کند)، عکس اشعۀ ايكس قفسة سینه، سی‌تی اسکن‌های مارپیچی (هلیکال) است. می‌توانید در بخش «تشخیص» اطلاعات بیش‌تری راجع به این آزمایش‌ها به‌دست آورید.
با اين‌حال آزمایش‌های غربالگری خطراتی نيز به همراه دارد. مثلاً، در صورتی‌که جواب آزمایش اشعۀ ایکس غیرعادی باشد روش‌های دیگری نظیر جراحی برای بررسی وجود سلول‌های سرطانی انجام می‌شود. در حالي‌كه فردی که نتیجۀ آزمایش او غیرعادی است ممکن است به سرطان ریه مبتلا نباشد. بررسي‌هايي که تاکنون انجام شده تأييد نكرده است كه انجام آزمايش‌هاي غربالگري به كاهش ميزان مرگ‌ومير ناشي از سرطان ريه انجاميده باشد. برای كسب اطلاعاتی در زمینۀ بررسي‌هاي پژوهشی مربوط به آزمایش‌های غربالگری سرطان ریه به مقاله «آیندۀ پیش‌روی تحقیقات سرطان» مراجعه کنید.
اگر بخواهيد مي‌توانيد در مورد عوامل خطرزاي خود و فواید و مضرات احتمالی انجام غربالگری برای سرطان ریه با پزشك مشورت کنید. مانند بسیاری از تصمیمات پزشکی دیگر، چون تصمیم‌گیری در مورد انجام غربالگری بر عهدۀ شخص بيمار است، در صورتی‌که با معایب و فواید غربالگری آشنا باشید تصمیم‌گیری برایتان راحت‌تر خواهد بود.
علائم:
سرطان ریه در مراحل اولیه معمولاً هيچ علامتي از خود نشان نمي‌دهد، ولی با بزرگ‌تر شدن سرطان نشانه‌هايي بروز مي‌كند که رایج‌ترین آنها عبارت‌اند از:

• سرفه‌ای که بدتر می‌شود یا متوقف نمي‌شود.
• مشکلات تنفسی نظیر تنگی‌نفس.
• درد دائمی در ناحیۀ قفسة سینه.
• خون بالا آوردن در هنگام سرفه.
• گرفتگی صدا.
• عفونت ریة مزمن نظیر ذات‌الریه.
• احساس خستگی دائمی.
• کاهش وزن بدون هیچ دلیل مشخص.

در بیش‌تر موارد این نشانه‌ها ناشي از سرطان نيست و مشکلات دیگری موجب بروز این علائم مي‌شوند. در صورتی که این علائم مشاهده شد باید به پزشک مراجعه كرد تا هرچه زودتر بیماری مشخص و درمان آن آغاز شود.
تشخیص:
اگر شما علامتي مشاهده مي‌كنيد که احتمال مي‌دهد از جملة نشانه‌های سرطان ریه باشند، اين پزشک است كه باید تشخيص دهد كه منشاء این علائم از سرطان است یا مشکلات دیگری باعث پديد آمدن آنها شده است. پزشک پس از بررسي سابقۀ پزشکی شما و خانواده احتمالاً از شما آزمایش خون مي‌خواهد و یک یا چند مورد از اين آزمایش‌ها را انجام مي‌دهد:

• معاینات فیزیکی: پزشک هنگام معاينه به صدای تنفس شما گوش مي‌دهد و ریه‌های شما را از لحاظ وجود مایعات معاینه مي‌كند. ممکن است پزشک با لمس کردن، وجود غده‌هاي لنفاوی متورم و تورم کبد را تشخیص دهد.
• عکس اشعۀ ايكس قفسة سینه: تصویر اشعة ایکس از قفسة سینه گاهي نشان‌دهندۀ تومور یا مایعات غیرعادی است.
• سی.تی.اسکن: پزشکان معمولاً از سی.تی.اسکن برای عکسبرداری از بافت درون قفسة سینه استفاده می‌کنند. در هنگام سی.تی.اسکن دستگاه اشعۀ ایکس که به کامپیوتر متصل شده است چندین تصویر تهیه می‌کند. در سی.تی. اسکن مارپیچی دستگاه در حالتی که شما روی تخت خوابیده‌اید دور بدن شما می‌چرخد و عكسبرداري مي‌كند كه احتمال دارد تصاویر نشان‌دهندۀ تومور، مایعات غیرعادی یا غدد لنفاوی متورم باشد.

پیداکردن سلول‌های سرطانی ریه:
تنها روش مطمئن برای تشخيص قاطع و دقيق سرطان ريه این است که آسیب‌شناس نمونه‌ای از ياخته‌ها یا بافت‌هاي مشكوك را در آزمايشگاه با استفاده از ميكروسكوپ و آزمايش‌هاي ديگر بررسي مي‌كند. برای جمع‌آوری نمونه‌ها روش‌های متعددی وجود دارد.
پزشک شما از یک یا چند مورد از اين آزمایش‌ها برای جمع‌آوری نمونه استفاده مي‌کند:

• سلول‌شناسی خلط: خلط مایع غلیظی است که هنگام سرفه کردن از ناحیۀ ریه‌ها خارج می‌شود. نمونه‌ای از این خلط را از لحاظ وجود ياخته‌هاي سرطانی در آزمایشگاه بررسی مي‌كنند.
• توراسنتز (Thoracentesis): پزشک برای خارج کردن مایعات (مایعات درون غشاء جانبي) از قفسة سینه از سوزن‌های بلندي استفاده می‌کند. این مایعات از لحاظ وجود ياخته‌هاي سرطانی در آزمایشگاه بررسی مي‌شوند.
• برونکوسکوپی: پزشک لولۀ باریک و سبکی (برونکوسکوپ) را از طریق دهان یا بینی وارد ریه می‌کند و با استفاده از آن ریه‌ها و مسیر هوای منتهی به ریه‌ها را بررسی می‌کند. پزشک با استفاده از سوزن، برس‌های خاص یا دیگر تجهیزات از سلول‌ها نمونه‌برداری مي‌کند. همچنین گاهي پزشک ناحیۀ موردنظر را با آب شست‌و‌شو مي‌دهد و سلول‌های جمع شده در آب را آزمايش مي‌كند.
• آسپیراسیون با سوزن نازک (Fine-needle aspiration): پزشک برای خارج کردن بافت یا مایع از ریه یا غدۀ لنفاوی از سوزن نازکی استفاده می‌کند. پزشک معمولاً از سی.تی. اسکن یا وسايل دیگر عکسبرداری برای هدایت سوزن به سمت تومور ریه یا غدۀ لنفاوی استفاده می‌کند.
• توراکوسکوپی (Thoracoscopy): جراح چندین شكاف کوچک در ناحیۀ قفسة سینه يا پشت شما ایجاد می‌کند. و با استفاده از لوله‌ای نازک و سبک ریه‌ها و بافت‌های مجاور را معاینه می‌کند و در صورت مشاهدۀ موارد مشكوك از اين سلول‌ها نمونه‌برداري مي‌كند.
• توراکوتومی (Thoracotomy): پزشک قفسة سینه را با شكاف بزرگی باز می‌کند. شايد غدد لنفاوی و بافت‌های دیگر را خارج كند.
• مدیاستینوسکوپی (Mediastinoscopy): جراح شكافي را در قسمت بالای استخوان پستان ایجاد می‌کند و از لوله‌ای باریک و نازک برای مشاهدۀ درون قفسة سینه استفاده می‌کند؛ و در صورت لزوم از بافت‌ها یا غدد لنفاوی نمونه برمي‌دارد.

مواردي که می‌توانید پيش از نمونه‌برداری از پزشک بپرسید:

• شما چه روشی را پیشنهاد می‌کنید؟بافت چگونه خارج خواهد شد؟
• آیا نیازی به بستری شدن در بیمارستان هست؟ و در اين ‌صورت، چه مدت باید بستری شوم؟
• پيش از عمل کار خاصی بايد انجام دهم؟
• نمونه‌برداری چقدر طول مي‌كشد؟ آیا به‌هوش خواهم بود؟ آیا نمونه‌برداری دردناك است؟
• چه خطراتی وجود دارد؟ چقدر احتمال دارد انجام این عمل منجر به صدمه دیدن ریه‌ها شود؟ احتمال عفونت و خونریزی پس از انجام این عمل چقدر است؟
• مدت زمان مورد نیاز برای بهبودي پس از عمل چقدر است؟
• نتایج چه مدت بعد آماده خواهد شد و چه کسی آن را اعلام مي‌كند؟
• در صورتی‌که مشخص شود من مبتلا به سرطان هستم چه کسی راجع به مراحل بعدی با من صحبت خواهد کرد؟ چه زمانی؟

انواع سرطان ریه:
آسیب‌شناس، خلط، مایع درون غشاء جانبي، بافت یا ساير نمونه‌ها را از لحاظ وجود سلول‌‌هاي سرطانی بررسی می‌کند و در صورت مشاهدۀ سرطان، نوع آن را گزارش می‌دهد. انواع مختلف سرطان ریه به شیوه‌های گوناگونی درمان می‌شوند. رایج‌ترین انواع سرطان براساس شکل ظاهري سلول‌های سرطانی در زیر میکروسکوپ، نامگذاری شده‌اند.

• سرطان ریة با سلول‌هاي كوچك: در حدود 13 درصد سرطان‌های ریه از نوع سلول کوچک هستند. این نوع سرطان سرعت انتشار زیادی دارد.
• سرطان ریة با سلول‌هاي غيركوچك: بیش‌تر موارد سرطان ریه (در حدود 87 درصد) از نوع سلول‌هاي غیر کوچك هستند. سرعت انتشار این نوع کم‌تر از سرطان ريه با سلول‌هاي كوچك است.

مرحله‌بندی:
برای انجام بهترین برنامه‌ریزی جهت درمان، پزشک باید از نوع سرطان ریه و شدت (مرحله) بیماری مطلع باشد. مرحله‌بندی روند دقیقی است که مشخص می‌کند سرطان منتشرشده یا نه و در صورت انتشار به کدام قسمت از بدن منتشر شده است. سرطان ریه معمولاً به غدد لنفاوی، مغز، استخوان‌ها، کبد و غدد فوق كليوي ريشه مي‌دواند.
هنگامي‌که سرطان از نقطۀ اولیه به نقاط دیگر بدن منتشر می‌شود، تومور جدید سلول‌های سرطانی مشابه و نام مشابهی با تومور اولیه دارد. مثلاً اگر سرطان ریه به کبد منتشر شود، سلول-های سرطانی که در کبد وجود دارند در واقع سلول‌های سرطانی ریه هستند و نام بیماری سرطان ریة متاستاتیک است (نه سرطان کبد). به همین دلیل درمان این بیماری مشابه با درمان سرطان ریه است نه سرطان کبد. پزشکان به تومور جدید، بیماری متاستاتیک یا «دوردست» می‌گویند. معمولاً برای مرحله‌بندی نیاز به انجام آزمایش‌های خون یا آزمایش‌های دیگر است.

• سی.تی‌اسکن: اگر سی.تی.اسکن انتشار سرطان، به کبد، غدد فوق کلیوی، مغز یا اندام‌های دیگر را نشان دهد، لازم است براي كسب نتايج واضح‌تر از مادة حاجب تزريقي و يا خوراكي استفاده كرد. مادۀ حاجب به واضح‌تر ظاهرشدن این بافت‌ها كمك مي‌كند. اگر در سی.تی.اسکن تومور مشاهده شود، پزشک از نمونه برداری برای پیدا کردن سلول‌های سرطانی ریه استفاده مي‌کند.
• اسکن استخوان: اسکن استخوان سرطانی را که در استخوان‌ها منتشر شده است نشان مي‌دهد. در این اسکن مقدار کمی مادۀ رادیواکتیو به شما تزریق می‌شود. این ماده از طریق خون در بدن شما منتشر و در استخوان‌ها جمع می‌شود. دستگاهی به نام اسکنر، تشعشعات را پیدا و آنها را اندازه‌گیری می‌کند. اسکنر تصویری از استخوان‌ها را روی صفحۀ نمایش کامپیوتر نشان می‌دهد یا آنها را بر فیلم ذخیره می‌کند.
• ام.آر.آی (MRI): شايد پزشک دستور تهیة تصاویر ام.آر.آی از مغز، استخوان‌ها و بافت‌های دیگر بدنتان را بدهد. ام.آر.آی از آهنربای قوی که به کامپیوتر متصل شده است استفاده می‌کند و تصاویر حاوی جزئیاتی از بافت را روی صفحۀ کامپیوتر یا فیلم نمایش مي‌دهد.
• پت ‌اسکن (PET Scan) : پزشک از این نوع اسکن برای پیدا کردن سرطانی که منتشر شده است استفاده می‌کند. مقدار کمی قند رادیواکتیو به شما تزریق می‌شود. دستگاهی خاص از روند مصرف این قند توسط سلول‌های بدن تصاویری کامپیوتری تهیه می‌کند. چون سلول‌های سرطانی سریع‌تر از سلول‌های عادی قند مصرف می‌کنند نواحی سرطانی روی تصاویر روشن‌تر مشاهده مي‌شوند.

مراحل سرطان ريه با سلول‌هاي كوچك:
پزشکان برای توصیف سرطان ريه با سلول‌هاي كوچك از دو درجه استفاده می‌کنند:

• مرحلة محدود: سرطان تنها در یک ریه و بافت‌های مجاور آن یافت شده است.
• مرحلة گسترده: سرطان در بافت‌های محدودة قفسة سینه (در خارج از ریه‌ای که محل شروع سرطان بوده است) یافت شده و یا سرطان در اندام‌های دورتر مشاهده شده است.
  

روش‌هاي درمانی برای هر یک از این مراحل متفاوت است. برای به‌دست آوردن اطلاعات در مورد گزینه‌های درمانی به بخش درمان مراجعه کنید.
مراحل سرطان ريه با سلول‌هاي غيركوچك
پزشکان سرطان ریة غیرکوچک را براساس اندازه و میزان انتشار آن به غدد لنفاوی یا بافت‌های دیگر توصیف می‌کنند.

• مرحلة نهفته (Occult): سلول‌های سرطانی در خلط یا در نمونه آبی که هنگام برونکوسکوپی جمع‌آوری شده، ديده شده است ولی در ریه توموری مشاهده نمی‌شود.
• مرحلة صفر (0): سلول‌های سرطانی تنها در داخلی‌ترین پوشش ریه یافت شده‌اند و تومور به خارج از این پوشش رشد نکرده است. به تومور مرحلة صفر کارسینوم در جا نیز مي‌گويند. این نوع تومور از جنس سرطان تهاجمی نیست.
• مرحلة یک. اِی (IA): تومور ریه از جنس سرطان تهاجمی است. این تومور به خارج از داخلی‌ترین پوشش ریه گسترش یافته و وارد بافت‌های عمیق‌تر ریه شده است. عرض تومور کم‌تر از سه سانتی‌متر است (کم‌تر از یک‌چهارم فوت). تومور در بافت عادی احاطه شده و به نایژه‌ها حمله نکرده است. سلول‌های سرطانی در غدد لنفاوی مجاور قابل مشاهده نیستند.
• مرحلة یک. بی (IB): تومور بزرگ‌تر است یا عمیق‌تر رشد کرده ولی سلول‌های سرطانی در غدد لنفاوی مجاور مشاهده نمی‌شوند. تومور ریه یکی از اين موارد است:
• عرض تومور بیش‌تر از سه سانتی‌متر است.
• تومور داخل نایژۀ اصلی رشد کرده است.
• تومور از داخل ریه به درون غشاء جانبي رسوخ کرده است.
• مرحلة دو. اِی (IIA): عرض تومور کم‌تر از سه سانتی‌متر است و سلول‌های سرطانی در غدد لنفاوی مجاور مشاهده شده‌اند.
• مرحلة دو. اِی (IIA): عرض تومور کم‌تر از سه سانتی‌متر است و سلول‌های سرطانی در غدد لنفاوی مجاور مشاهده شده‌اند.
• مرحلة دو.بی(IIB) : تومور یکی از اين موارد است:
• سلول‌های سرطانی در غدد لنفاوی مجاور مشاهده نشده‌اند ولی تومور به دیوارۀ قفسة سینه، ديافراگم، پرده جنب، نایژۀ اصلی یا بافت احاطه‌کنندۀ قلب حمله کرده است.
• سلول‌های سرطانی در غدد لنفاوی مجاور مشاهده شده‌اند و یکی از اين شرایط را دارند:
• عرض تومور بیش‌تر از سه سانتی‌متر است.
• تومور درون نایژۀ اصلی رشد کرده است.
• تومور از درون ریه در پردۀ‌ جنب رسوخ کرده است.
• مرحلة سه.اِی (IIIA): اندازۀ تومور متغیر است. سلول‌های سرطانی در غدد لنفاوی نزدیک ریه‌ها، نایژه و غدد لنفاوی ریه‌ها مشاهده شده‌اند ولی در همان سمتی از قفسة سینه قرار دارند که تومور ریه واقع شده است.
• مرحلة سه .بی (IIIB): اندازۀ تومور متغیر است. سلول‌های سرطانی در گردن و یا در قفسة سینه در جهتی مخالف با محل تومور ریه مشاهده شده‌اند؛ و حتي بعيد نيست تومور به اندام‌های مجاور نظیر قلب، مری یا نای حمله کرده باشد. شاید در یک لوب از ریه، بیش‌تر از یک تودۀ بدخیم مشاهده شود؛ و يا سلول‌های سرطانی به مایع غشاء جانبي رسوخ كرده باشد.
• مرحلة چهار (IV): توده‌های بدخیم در بیش‌تر از یک لوب از ریه، یا شايد در ریۀ دیگر نیز مشاهده شوند و با سلول‌های سرطانی در بخش‌های دیگر بدن نظیر مغز، غدد فوق کلیوی، کبد یا استخوان نیز رسوخ كرده باشد.

[Helena.M]

درمان:
جراحی.
پرتو‌درمانی.
شیمی‌درمانی.
هدف درماني .

جهت درمان مي‌توانيد به پزشك متخصص سرطان ريه مراجعه كنيد؛ و يا شايد بخواهيد از يك گروه درمانی شامل چند متخصص كمك بخواهيد. گروه متخصصان درمان سرطان ریه جراحان قفسة سینه، سرطان‌شناسان جراح قفسة سینه، پزشک سرطان‌شناس و سرطان‌شناس پرتو‌درمان را دربر مي‌گيرد. شايد هم گروه مراقبت‌های پزشکی شما از پولمونولوژیست (متخصص ریه)، درمانگر‌ تنفس‌درمانی، پرستار متخصص سرطان و متخصص تغذیه تشكيل شود.
مهار سرطان ریه با درمان‌های موجود دشوار است. به همین دلیل بسیاری از پزشکان بیماران را تشویق مي‌کنند تا در پژوهش‌های بالینی شرکت کنند. پژوهش بالینی گزینة مهمی برای همۀ افراد مبتلا به سرطان ریه با مراحل مختلف است. مقاله «اميدبخشي تحقیقات سرطان» را مشاهده کنید.
راه‌هاي درمانی به‌طور کلی به نوع سرطان ریه و مراحل آن بستگي دارد. افراد مبتلا به سرطان ریه معمولاً از جراحی، شیمی‌درمانی، پرتودرمانی، هدف درماني و یا ترکیبی از این درمان‌ها استفاده مي‌کنند.
افرادی که مبتلا به سرطان ريه با سلول‌هاي كوچك در مرحلة محدود هستند اغلب از پرتودرمانی و شیمی‌درمانی استفاده می‌کنند. در صورتی‌که تومور ریه خیلی کوچک باشد، فرد از شیمی‌درمانی و جراحی استفاده مي‌کند. بیش‌تر افراد مبتلا به سرطان ریه با سلول‌هاي کوچک با مرحلة گسترده تنها از شیمی‌درمانی استفاده می‌کنند.
افراد مبتلا به سرطان ريه با سلول‌هاي غيركوچك از جراحی، شیمی‌درمانی، پرتودرمانی یا ترکیبی از این درمان‌ها استفاده مي‌کنند. راه‌هاي درمانی برای هر مرحله متفاوت است. بعضی افراد مبتلا به سرطان پیشرفته از هدفمند درمانی استفاده مي‌کنند.
درمان سرطان یا به‌صورت درمان موضعی و یا درمان سیستمیک است.
• درمان موضعی: جراحی و پرتودرمانی از نوع درمان‌های موضعي هستند. در این روش‌ها تومور از قفسة سینه خارج یا در محل نابود می‌شود. در صورتی‌که سرطان به نواحی دیگر بدن منتشر شده باشد، از درمان موضعي برای مهار بیماری در نواحی خاصی از بدن استفاده مي‌شود. مثلاً، در صورت انتشار سرطان ریه به مغز از پرتودرمانی به سر برای مهار آن استفاده مي‌كنند.
• درمان سیستمیک: شیمی‌درمانی و درمان هدفمند از نوع درمان‌های بدنی هستند. داروها وارد جریان خون مي‌شوند و سرطان را در کل بدن مهار یا نابود می‌کنند.
پزشک در مورد راه‌هاي درمانی که برای شما وجود دارد و نتایج مورد انتظار، توضیحاتی مي‌دهد. شايد بخواهيد در مورد عوارض جانبی درمان و چگونگی تأثیر آن بر فعالیت‌های روزمره‌تان اطلاعاتی به‌دست آورید. به دلیل اینکه معمولاً درمان‌های سرطان به بافت‌ها و سلول‌های عادی نیز صدمه مي‌زند، در بیش‌تر موارد عوارض جانبی بروز مي‌كند. عوارض جانبی اکثراً به نوع و وسعت درمان بستگي دارد. و عوارض جانبی نسبت به هر فرد متفاوت است و گاهی عوارض جانبی در هر جلسۀ با عوارض جانبی در جلسه‌هاي دیگر متفاوت است. پيش از شروع درمان، گروه مراقبت پزشکی شما در مورد عوارض جانبی احتمالی توضیحاتی به شما می‌دهد و روش‌هایی را برای کمک به مهار آنها پیشنهاد مي‌كند.
شما با همکاری پزشکتان برنامة درمانی را انتخاب كنيد که پاسخگوی نیازهای پزشکی و فردی شما باشد.
مواردي که می‌توانید قبل از شروع درمان از پزشک خود بپرسید:

• بیماری من در چه مرحله‌ای است؟ آیا سرطان به خارج از ریه منتشر شده است؟ و در اين‌صورت، به کدام قسمت رسوخ كرده است؟
• گزینه‌های درمانی موجود چه هستند؟ شما کدام یک را به من پیشنهاد مي‌کنید؟ و چرا؟
• آیا باید از بیش‌تر از یک نوع درمان استفاده کنم؟
• فواید محتمل هر یک از انواع درمان‌ها چیست؟
• خطرات و عوارض جانبی احتمالی هریک از درمان‌ها چيست؟ برای مهار عوارض جانبی چه کاری می‌توانم انجام دهم؟
• برای آماده شدن جهت درمان چه کاری باید انجام دهم؟
• آیا لازم است در بیمارستان بستری شوم؟ برای چه مدت؟
• هزینة درمان كم‌وبيش چقدر خواهد بود؟ آیا بیمۀ من هزینه‌ها را پوشش می‌دهد؟
• درمان بر فعالیت‌های روزمرة من چه تأثیری خواهد گذاشت؟
• آیا شرکت در پژوهش‌های بالینی برای من مناسب است؟
• پس از درمان باید چند بار مجدداً معاینه (چک‌آپ) شوم؟

جراحی:
در جراحی سرطان ریه، بافت حاوی تومور را برمي‌دارند. علاوه بر این، جراح غدد لنفاوی مجاور را هم برمي‌دارد؛ و يا کل ریه یا تنها بخشی از آن را جراحي مي‌کند.

• بخش کوچکی از ریه - برش گوه‌ای یا سگمنتکتومی (segmentectomy): جراح تومور و بخش کوچکی از ریه را جراحي می‌کند.
• یک لوب از ریه - لوبکتومی (Lobectomy) یا اسلیو لوبکتومی (Sleeve Lobectomy) : جراح یک لوب از ریه را برمي‌دارد. این روش یکی از رایج‌ترین جراحی‌ها برای سرطان ریه است.
• کل ريه - پنومونکتومی (Pneumonectomy): جراح کل ریه را برمي‌دارد.

پس از جراحی ریه، هوا و مایعات در قفسة سینه جمع می‌شوند. با استفاده از لوله در قفسة سینه می‌توان مایعات را تخلیه کرد. همچنین پرستار یا درمانگر‌ متخصص تنفس‌درمانی نحوۀ انجام تمرینات تنفسی و سرفه کردن را به شما آموزش مي‌دهد؛ كه شما باید چند بار در روز این تمرینات را انجام دهید.
زمان بهبودي هركس پس از جراحی متفاوت است. شايد لازم باشد یک هفته یا بیش‌تر در بیمارستان بمانيد. گاهی باید چندین هفته سپری شود تا مجدداً بتوانید فعالیت‌های عادی خود را از سر بگيريد.
داروها به مهار درد پس از جراحی کمک می‌کنند. پيش از انجام جراحی باید در مورد برنامۀ مهار و تسکین درد با پزشک یا پرستار خود صحبت کنید. در صورتی‌که پس از جراحی برای تسکین درد نیاز به داروی بیش‌تری داريد، پزشک برنامة شما را تغییر مي‌دهد.
مواردي که می‌توانید پيش از جراحی از پزشک خود بپرسید:

• شما چه نوع جراحی را به من پیشنهاد می‌کنید؟
• پس از جراحی چه احساسی خواهم داشت؟
• در صورت وجود درد، چگونه باید آن را مهار کرد؟
• چه مدت در بیمارستان بستری خواهم بود؟
• آیا درمان من عوارض جانبی بلندمدتی خواهد داشت؟
• پس از چه مدت می‌توانم فعالیت‌های روزمرۀ خود را از سر بگيرم؟

پرتو‌درمانی:
در پرتودرمانی (که به آن رادیوتراپی هم مي‌گويند) از اشعه‌هایی با انرژی زیاد برای نابودي سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. در پرتودرمانی تنها به سلول‌هایی که در ناحیة درمان قرار دارند تشعشع مي‌دهند.
بعيد نيست نیاز به تشعشع خارجی داشته باشيد. این روش یکی از رایج‌ترین انواع پرتودرمانی برای سرطان ریه است. تشعشع از دستگاه بزرگی که خارج از بدن قرار دارد مي‌آيد. بسیاری از افراد برای درمان به کلینیک یا بیمارستان مراجعه می‌کنند. درمان معمولاً 5 روز در هفته انجام می‌شود و چندین هفته ادامه خواهد داشت.
نوع دیگر پرتودرمانی، تشعشع داخلی (براکی تراپی) است. از این روش به ندرت جهت درمان سرطان ریه استفاده مي‌كنند. تشعشع از ذرات، سیم‌ها یا تجهیزات‌ دیگری که در بدن شما نصب كرده‌اند تابيده خواهد شد.
عوارض جانبی با توجه به نوع پرتودرمانی، میزان تشعشع و بخشی از بدن که تحت درمان قرار می‌گیرد متفاوت خواهد بود. پرتودرمانی خارجی در ناحیۀ قفسة سینه معمولاً به مری صدمه مي‌زند و مشکل بلع برای فرد ایجاد مي‌کند. همچنین به شدت احساس خستگی مي‌کنید. علاوه ‌بر ‌این، پوست شما در ناحیۀ درمان سرخ و خشک و حساس مي‌شود. پس از پرتودرمانی داخلی، گاهي بيمار در هنگام سرفه مقدار کمی خون بالا مي‌آورد.
پزشک روش‌هایی برای مقابله با این مشکلات پیشنهاد مي‌کند. خواندن مقاله پايگاه علمي، پزشكي و آموزشي مؤسسة تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان (http://www.ncii.ir)،)، «شما و پرتودرمانی»، برایتان مفید است.
مواردي که می‌توانید پيش از پرتودرمانی از پزشک خود بپرسید:

• چرا من به این درمان نیاز دارم؟
• چه نوع پرتودرمانی را به من پیشنهاد مي‌کنید؟
• درمان چه زمانی آغاز مي‌شود، و چه زمانی تمام خواهد شد؟
• در طی درمان چه احساسی خواهم داشت؟
• چگونه از مؤثر بودن پرتودرمانی مطلع خواهیم شد؟
• آیا درمان عوارض جانبی بلندمدتی در بر خواهد داشت؟

شیمی‌درمانی:
در شیمی‌درمانی از داروهای ضدسرطان برای نابودي سلول‌های سرطانی استفاده مي‌كنند. داروها وارد جریان خون می‌شوند و بر سلول‌های سرطانی در سرتاسر بدن تأثیر مي‌گذارند.
معمولاً از بیش‌تر از یک نوع دارو استفاده مي‌كنند. داروهای ضد سرطان ریه معمولاً از طریق تزریق به رگ اعمال می‌شوند (درون وریدی). بعضی از داروهای ضدسرطان را می‌توان به‌صورت خوراکی مصرف کرد.
شیمی‌درمانی به‌صورت دوره‌ای انجام می‌شود. پس از هر دورۀ شیمی‌درمانی، يك دورۀ استراحت در نظر مي‌گيرند. مدت زمان استراحت و تعداد دوره‌های مورد نیاز به نوع داروی ضدسرطان بستگي دارد.
درمان خود را در کلینیک، مطب پزشک یا منزل انجام مي‌دهید. گاهی، لازم است بعضی از بیماران جهت درمان در بیمارستان بستری شوند.
عوارض جانبی با توجه به نوع و مقدار داروی مورد استفاده متفاوت است. داروها به سلول‌های سالمی هم که سرعت تقسیم زیادی دارند آسیب وارد مي‌کنند.

• سلول‌های خون: هنگامي‌که شیمی‌درمانی ميزان سلول‌های سالم خون شما را کاهش مي‌‌دهد، احتمال اینکه دچار خونریزی و کوفتگی شويد یا احساس خستگی و ضعف کنید افزایش می‌یابد، و راحت‌تر در معرض خطر ابتلا به عفونت‌ها قرار می‌گیرید. گروه مراقبت پزشکی برای بررسی کاهش ميزان سلول‌های خون از آزمایش خون كمك مي‌گيرد و در صورت پایین بودن سطح سلول‌ها، داروهایی وجود دارد که می‌توانند از آنها برای افزایش تولید سلول خونی جدید استفاده كنند.
• سلول‌های ریشۀ مو: شیمی‌درمانی باعث ریزش مو مي‌شود. پس از پایان دورۀ درمان، موهای شما مجدداً رشد خواهد کرد ولی معمولاً موی جدید از لحاظ رنگ و بافت، متفاوت با قبل است.
• سلول‌های پوشانندۀ دستگاه گوارش: شیمی‌درمانی معمولاً موجب از دست دادن اشتها، حالت تهوع و استفراغ، اسهال یا زخم شدن لب‌ها و دهان مي‌شود. در مورد درمان این عوارض با گروه مراقبت پزشکی خود صحبت کنید.

بعضی از داروهایی که بر عليه سرطان ریه به‌كار مي‌روند موجب از دست دادن قدرت شنوایی، درد مفاصل و احساس کرختی و سوزن‌ سوزن شدن در دست‌ها و پاها مي‌شوند. معمولاً این عوارض جانبی پس از پایان درمان بهبود پیدا می‌کنند.
هنگامي‌که از پرتودرمانی و شیمی‌درمانی به‌طور همزمان استفاده مي‌كند عوارض جانبی شدیدتر مي‌شوند.
شاید مطالعة مقالة پايگاه علمي، پزشكي و آموزشي مؤسسة تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان (www.ncii.ir) تحت عنوان، شما و شیمی‌درمانی، برایتان مفید باشد.
هدف درماني :
در هدف درماني از داروها برای جلوگیری از رشد و گسترش سلول‌های سرطانی استفاده مي‌كنند. داروها وارد جریان خون می‌شوند و بر سلول‌های سرطانی در سرتاسر بدن اثر مي‌گذارند. بعضی از افرادی که سرطان ريه با سلول‌هاي غيركوچك در بدن آنها منتشر شده است از هدف درماني استفاده می‌کنند.
دو نوع هدف درماني جهت سرطان ریه وجود دارد:

• روش اول از طریق تزريق وریدی در مطب پزشک، بیمارستان یا کلینیک انجام می‌شود. این نوع درمان‌ را همزمان با شیمی‌درمانی انجام مي‌دهند. عوارض جانبی آن شامل خونریزی، سرفه‌های همراه با خون، خارش و تحریک شدن پوست، بالارفتن فشار خون، درد در ناحیة شکم، استفراغ یا اسهال است.
• نوع دیگر هدف درماني استفاده از داروهاي خوراکی است. این روش همراه با شیمی‌درمانی انجام نمی‌شود. گاهي عوارض جانبی نظیر خارش و تحریک پوست، اسهال و تنگی نفس به‌وجود مي‌آید.

در دورة درمان گروه مراقبت پزشکی گوش به زنگ هرگونه علامتي که نشاندهندۀ بروز این عوارض باشند هستند. معمولاً عوارض جانبی با پایان درمان بهبود می‌یابند.
مطالعة مجموعه مقالات سرطان به‌نام «هدف درماني سرطان» برای شما مفید است. در این مقاله در مورد انواع روش‌های هدف درماني و چگونگی عملکرد آنها توضیحاتی ارائه شده است.
مواردي که می‌توانید پيش از انجام شیمی‌درمانی یا هدف درماني از پزشک خود بپرسید، به اين شرح است:

• از چه داروهایی استفاده خواهم کرد؟ فواید مورد انتظار آنها چه هستند؟
• درمان چه زمانی شروع مي‌شود؟ چه زمانی پایان مي‌یابد؟ چه مدت باید تحت درمان باشم؟
• برای درمان باید به کجا مراجعه کنم؟
• برای مراقبت از خود در طی درمان باید چه کارهایی انجام بدهم؟
• چگونه از مؤثربودن درمان مطلع خواهیم شد؟
• در صورت بروز چه عوارض جانبی باید با شما تماس بگیرم؟ آیا می‌توانم از وقوع این عوارض جانبی جلوگیری کنم یا در صورت بروز این عوارض آنها را درمان کنم؟
• آیا درمان عوارض جانبی نياز به درمان زيادي دارد؟

مراقبت آسایشی:
سرطان ریه و درمان آن معمولاً موجب بروز مشکلات دیگری مي‌شود. كه برای پیشگیری از وقوع این مشکلات یا مهار آنها نیاز به مراقبت آسایشی خواهيد داشت.
مراقبت‌های آسایشی طی دورة درمان و پس از آن در دسترس است و کیفیت زندگی شما را بهبود مي‌بخشد.
گروه پزشکی شما در مورد اين مشکلات و چگونگی مهار آنها اطلاعات بیش‌تری به شما ارائه خواهد داد:

• درد: پزشک یا متخصص مهار درد در صورت لزوم روش‌هایی برای تسکین یا کاهش درد به شما ارائه خواهد كرد. مطالعة مقالة پايگاه علمي، پزشكي و آموزشي مؤسسة تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان (www.ncii.ir) به نام «مهار درد» هم مفيد خواهد بود.
• تنگی‌نفس یا مشکلات تنفسی: افراد مبتلا به سرطان ریه معمولاً از مشکلات تنفسی رنج مي‌برند. پزشک شما را به متخصص ریه یا درمانگر‌ متخصص تنفس درمانی ارجاع مي‌دهد. بعضی بیماران از روش‌هایی نظیر درمان با اکسیژن، درمان فوتودینامیک، جراحی لیزری، درمان سرمایشی (کرایوتراپی) یا استنت استفاده می‌کنند.
• وجود مایعات درون یا در اطراف ریه: سرطان پیشرفته موجب جمع شدن مایع درون ریه یا اطراف آن مي‌شود. این مایعات تنفس را سخت مي‌كنند. گروه مراقبت پزشکی، در صورت تجمع مایع، آن را تخلیه مي‌کند. در بعضی از موارد، می‌توان از روش‌هایی بهره گرفت تا از جمع شدن مجدد مایع جلوگيري كرد. بعضی برای تخلیۀ مایع نیاز به لولۀ قفسة سینه (Chest Tube) دارند.
• ذات‌الریه: با استفاده از اشعۀ ایکس قفسة سینه، ریه‌ها را از لحاظ وجود عفونت بررسی و در صورت لزوم عفونت را درمان مي‌کنند.
• سرطانی که به مغز منتشر شده است: سرطان ریه گاه به مغز رسوخ مي‌كند. علائمی نظیر سردرد، حملۀ صرع، مشکلاتی در راه رفتن و مشکلات مربوط به حفظ تعادل دارد. داروهای تسکین تورم، پرتودرمانی و گاهی اوقات جراحی به برطرف کردن این مشکلات کمک مي‌کند. در مبتلايان به سرطان ريه با سلول‌هاي كوچك به‌منظور جلوگیری از تشکیل تومور مغزی از پرتودرمانی در ناحیۀ مغز استفاده مي‌کنند، به این روش، پرتوتابی جمجمه‌ای پیشگیرانه مي‌گويند.
• سرطانی که به استخوان منتشر شده است: سرطان ریه‌ای که به استخوان ريشه دوانيده باشد دردناک است و باعث پوكي استخوان مي‌شود. از پزشک خود بخواهید برای شما داروهای مسکن بنويسد و يا پرتودرمانی خارجی انجام دهد و دارویی تجویز کند که خطر شکستگی استخوان را کاهش دهد.
• غمگین بودن و احساسات دیگر: احساس غم، اضطراب و سردرگمی پس از مشخص شدن یک بیماریِ حاد طبیعی است بنابراين؛ بعضی از افراد صحبت کردن راجع به احساساتشان را مفید تشخیص داده‌اند. براي به‌دست آوردن اطلاعات پيرامون مراقبت آسايشي به پايگاه علمي، پزشكي و آموزشي مؤسسة تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان (www.ncii.ir) مراجعه كنيد.

تغذیه
تغذية خوب براي بيماران سرطاني از اهميت فراواني برخوردار است. شما برای داشتن وزن مناسب نیاز به دریافت مقدار کالری مشخصي دارید. و برای كسب نيرو و توانایی کافی لازم است مقدار پروتئین مناسبی دریافت کنید. تغذیة مناسب موجب ايجاد احساس بهتر و انرژی بیش‌تری مي‌شود.
گاهی، مخصوصاً در طی درمان یا بلافاصله پس از آن تمایلی به خوردن غذا نداريد، احساس ناراحتی یا خستگی مي‌کنید یا شاید حس کنید غذا ديگر خوشمزه نیست. عوارض جانبی درمان (نظیر بی‌اشتهایی، حالت تهوع، استفراغ یا زخم‌های دهان) نيز تغذیة مناسب برای بیمار را دشوار مي‌كند.
پزشک شما، متخصص تغذیۀ یا بهیار می‌توانند راه‌هایی برای مقابله با این مشکلات به شما پیشنهاد کنند. علاوه ‌بر این، مقاله پايگاه علمي، پزشكي و آموزشي مؤسسة تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان (www.ncii.ir) با نام «راهنمای تغذیه برای بیماران سرطانی» حاوی نظرات و دستورات غذایی مفیدی است.
پیگیری سلامتی بیمار پس از درمان:
لازم است پس از اتمام دورة درمان سرطان ریه به‌طور منظم معاینه (چک‌آپ) شويد. گاهی با وجود اینکه هیچ نشانی از سرطان وجود ندارد بیماری مجدداً باز می‌گردد؛ زیرا مقداری از سلول‌های سرطانی که تشخیص داده نشده بودند پس از درمان، جایی در بدن شما باقی می‌مانند.
معاینات منظم باعث اطمینان در بيمار مي‌شود كه پزشكان هرگونه تغییری در وضعیت سلامتی او را بررسی و در صورت نیاز درمان مي‌كنند.
معاینات (چک‌آپ) معمولاً شامل؛ معاینات فیزیکی، آزمایش‌های خون، اشعه ایکس از قفسة سینه، سی.تی.اسکن و برونکوسکوپی است.
در صورتی‌که در فواصل بین جلسات معاینه با هرگونه مشکلی مواجه شدید با پزشک خود تماس بگیرید.
مقاله‌اي در پايگاه علمي، پزشكي و آموزشي مؤسسة تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان (www.ncii.ir) تحت عنوان، «مجموعه‌های نگاه به آینده: زندگی پس از درمان سرطان»، پاسخگوی شما پیرامون مراقبت‌های پس از درمان و مسائل دیگر در این زمینه است.
منابع حمایتی:
آگاهی پیداکردن از ابتلا به سرطان زندگی شما و افراد نزدیک به شما را دگرگون مي‌کند و کنار آمدن با این تغییرات دشوار است. طبیعی است که شما، خانواده‌ و دوستانتان احساسات مختلف و گاهی اوقات گیج‌کننده‌ای داشته باشید؛ از جمله نگران مراقبت از خانواده، حفظ شغل یا پیگیری فعالیت‌های روزمره‌تان‌. علاوه بر این، افراد به‌طور معمول نگران مسائلی نظیر درمان و مهار عوارض جانبی، بستری شدن در بیمارستان و هزینه‌های درمان هستند.
به دلیل اینکه اکثر مبتلايان به سرطان ریه سیگاری هستند، شايد این طور احساس کنید که پزشکان و دیگر افراد تصور می‌کنند شما نیز سیگاری هستید یا قبلاً سیگار مصرف می‌کردید (حتی در صورتی‌که این‌گونه نباشد). همچنین شايد فکر کنید که شما در ابتلا به سرطان مقصر هستید ( یا تصور کنید دیگران شما را به این دلیل سرزنش می‌کنند). احساس ترس، گناه، عصبانیت یا اندوه برای همۀ افرادی که در حال کنار آمدن با یک بیماری وخيم هستند عادی است. گاهی، به اشتراک گذاشتن احساساتتان با اعضای خانواده، دوستان، یکی از افراد گروه مراقبت پزشکی یا فرد دیگری که به سرطان مبتلاست به شما کمک می‌کند.

[Helena.M]

لنفوم غیرهوچکین


لنفوم غیرهوچکین چیست؟
سلول‌های لنفوم غیرهوچکین

لنفوم غیرهوچکین، سرطانی است که در سلول‌های سیستم دفاعي آغاز می‌شود. سیستم دفاعي با عفونت‌ها و دیگر بیماری‌ها مبارزه می‌کند.
دستگاه لنفاوی بخشی از سیستم دفاعي است. دستگاه لنفاوی شامل اجزای زیر است:

• عروق لنفاوی: دستگاه لنفاوی شبکه‌ای از عروق لنفاوی دارد. عروق لنفاوی درون تمام بافت‌های بدن گسترده شده‌اند.
• لنف: عروق لنفاوی حاوی مایعی شفاف به نام لنف هستند. لنف حامل گلبول‌های سفید، و به‌خصوص لنفوسیت‌هایی مانند سلول‌های بی و سلول‌های تی است.
• غدد لنفاوی: عروق لنفاوی به توده‌های گرد و کوچکی از بافت، به نام غدد لنفاوی متصلند. گروه‌هایی از غدد لنفاوی در گردن، زیر بغل‌ها، قفسۀ سینه، شکم و کشالۀ ران وجود دارند. غدد لنفاوی گلبول‌های سفید را ذخیره می‌کنند. آنها باکتری‌ها یا ساير مواد مضر احتمالي موجود در لنف را، گرفتار مي‌كنند و از بین می‌برند.
• اجزای دیگر دستگاه لنفاوی: اجزای دیگر دستگاه لنفاوی عبارتند از لوزه‌ها، غدۀ تیموس و طحال. بافت‌های لنفاوی در قسمت‌های دیگر بدن از جمله معده، پوست و رودۀ کوچک نیز وجود دارند.

چون بافت‌های لنفاوی در بسیاری از بخش‌های بدن وجود دارند، لنفوم احتمال دارد از هر جایی آغاز شود. معمولاً، این سرطان ابتدا در یک غدۀ لنفاوی به‌وجود می‌آید.
سلول‌های لنفوم غیرهوچکین
لنفوم غیرهوچکین هنگامی آغاز می‌شود که یک لنفوسیت (معمولاً یک سلول بی) از حالت طبیعی خارج می‌شود. سلول غیرطبیعی برای تکثیر تقسیم می‌شود. سلول‌های جدید نیز دوباره و چندباره تقسیم می‌شوند و سلول‌های غیرطبیعی بیش‌تر و بیش‌تری ایجاد می‌کنند. این سلول‌های غیرطبیعی، در زمان مقرر، نمی‌میرند. همچنین از بدن در برابر عفونت‌ها و ساير بیماری‌ها نیز محافظت نمی‌کنند. افزایش تدریجی این سلول‌های اضافی اغلب موجب تشکیل توده‌ای از بافت می‌شود که به آن غده یا تومور می‌گویند.
برای به‌دست آوردن اطلاعات از لنفوم غیرهوچکینی که به بخش‌های دیگر بدن سرایت مي‌كند به بخش تعیین مرحلۀ سرطان مراجعه کنید.
عوامل خطرزا
پزشکان دربارۀ دلیل ابتلای یک فرد به لنفوم غیرهوچکین، و عدم ابتلای شخصی دیگر به آن چيز زيادي نمی‌دانند. اما بنابر تحقیقات، عوامل خطرزای خاصی احتمال ابتلا به این سرطان را افزایش می‌دهند.
به‌طور کلی، عوامل خطرزای مربوط به لنفوم غیرهوچکین شامل اين موارد است:

• سیستم دفاعي ضعیف: ضعف سیستم دفاعي (مثلاً به‌دلیل ابتلا به یک بیماری ارثی یا مصرف داروهای خاصی که پس از پیوند عضو تجویز می‌شود)، خطر ابتلا به لنفوم غیرهوچکین را افزایش مي‌دهد.
• برخی عفونت‌های خاص: ابتلا به برخی از انواع عفونت‌ها خطر ابتلا به لنفوم غیرهوچکین را افزایش می‌دهد. با این حال، لنفوم غیرهوچکین مسری نیست يعني امکان ندارد لنفوم غیرهوچکین را از کسی بگیرید.

در زیر عمدۀ عفونت‌هایی که خطر ابتلا به لنفوم غیرهوچکین را افزایش مي‌دهند، آمده‌اند:

• ویروس نقص سیستم دفاعي انسانی Human immunodeficiency virus) (HIV) : HIV ویروسی است که موجب بیماری ایدز(AIDS) می‌شود. خطر ابتلای كساني که به عفونت HIV مبتلا هستند، به برخی از انواع لنفوم غیرهوچکین بسیار بیش‌تر از دیگران است.
• ویروس اپشتاین- بار (EBV (Epstein Bar Virus: ابتلا به EBV را یکی از دلایل افزایش خطر ابتلا به سرطان لنفوم غیرهوچکین دانسته‌اند. در آفریقا، ابتلا به EBV را یکی از دلایل ابتلا به لنفوم بورکیت (Burkit) دانسته‌اند.
• هلیکوباکتر پیلوری: هلیکوباکتر پیلوری، نوعی باکتری است که موجب زخم معده مي‌شود. این باکتری خطر ابتلای فرد به لنفوم در غشاي معده را نیز افزایش می‌دهد.
• ویروس نوع 1 لوسمی/ لنفوم سلول تی انسانی (HTLV-1 (Human T-Cell Lymphotropic Virus: ابتلا به HTLV-1، خطر ابتلای فرد به لنفوم و سرطان خون را افزایش می‌دهد.
• ویروس هپاتیت سی: در برخی مطالعات به این موضوع پی برده‌اند که احتمال ابتلای به لنفوم در افرادی که به ویروس هپاتیت سی مبتلا هستند، بیش‌تر از دیگران است. برای پی-بردن به نقش ویروس هپاتیت سی در این میان، به تحقیقات بیش‌تری نیاز است.
• سن: با اینکه سرطان لنفوم غیرهوچکین در افراد جوان نیز مشاهده شده است، احتمال ابتلا به این سرطان، با افزایش سن بیش‌تر می‌شود. بیش‌تر مبتلایان به لنفوم غیرهوچکین، بالای 60 سال، سن دارند.

محققان در حال بررسی چاقی مفرط و ساير عوامل خطرزای احتمالی مربوط به لنفوم غیرهوچکین هستند. كساني که با سموم علف‌کُش‌ها یا برخی مواد شیمیایی خاص دیگر کار می‌کنند بیش از دیگران در معرض خطر ابتلا به لنفوم غیرهوچکین هستند. همچنین، محققان در پی بررسی ارتباط احتمالی بین استفاده از رنگ مو پیش از سال 1980 و لنفوم غیرهوچکین هستند.
داشتن یک یا چند عامل خطرزا به معنای ابتلای قطعی فرد به لنفوم غیرهوچکین نیست. بیش‌تر افرادی که عوامل خطرزا دارند، هرگز به لنفوم غیرهوچکین مبتلا نمی‌شوند.
علائم
لنفوم غیرهوچکین علائم متعددی دارد:

• غدد لنفاوی متورم و بدون درد در ناحیۀ گردن، زیربغل‌ها یا کشالۀ ران.
• کاهش وزن بدون دلیل.
• تب.
• تعرق شبانۀ شدید.
• سرفه، مشکلات تنفسی یا درد قفسۀ سینه.
• خستگی و ضعفی که برطرف نمی‌شود.
• وجود درد، تورم یا احساس اشباع شدن شکم.

بیش‌تر موارد، این علائم ناشی از سرطان نیستند. عفونت‌ها یا مشکلات دیگر مربوط به سلامتی نیز موجب بروز چنین علائمی مي‌شوند. در صورت بروز هر یک از این علائم كه ظرف مدت دو هفته برطرف نشود، باید به پزشک مراجعه کرد تا مشکلات مشخص و درمان شوند.نین علائمی مي‌شوند. در صورت بروز هر یک از این علائم كه ظرف مدت دو هفته برطرف نشود، باید به پزشک مراجعه کرد تا مشکلات مشخص و درمان شوند.
تشخیص
انواع لنفوم غیرهوچکین
در صورتی‌که غدد لنفاويتان متورم شده است یا علامتی دیگر مشاهده كرديد که احتمالاً نشان از لنفوم غیرهوچکین دارد، پزشک شما مي‌كوشد تا دلیل آن مشکل را بیابد. معمولاً پزشک دربارۀ پيشينة پزشکی شخصی و خانوادگيتان مي‌پرسد.
شايد هم برخی از اين آزمایش‌ها و فرایندها را برای شما تجویز كند:

• معاینۀ فیزیکی: پزشک گردن، زیربغل‌ها و کشالۀ ران شما را، در جست‌وجوي نقاط متورم، معاینه می‌کند. وی همچنین وجود تورم در طحال یا کبد شما را نیز بررسی می‌کند.
• آزمایش‌های خون: در آزمایشگاه آزمایش شمارش کامل سلول‌های خون براي شما انجام می‌دهند تا تعداد گلبول‌های سفید خون را بررسی كنند. در آزمایشگاه ساير سلول‌ها و مواد موجود در خون – مانند لاکتات دی هیدروژناز (lactate dehydrogenase) (LDH)- را بررسی مي‌كنند. لنفوم غیرهوچکین موجب افزایش میزان LDH مي‌شود.
• عکس‌برداری از قفسۀ سینه با اشعۀ ايکس: از قفسۀ سینۀ شما با استفاده از اشعۀ ايكس عکس‌برداری مي‌کنند تا بروز تورم در غدد لنفاوی یا ساير نشانه‌های لنفوم غیرهوچکین را در قفسۀ سینۀ شما بررسی کنند.
• نمونه‌برداری: نمونه‌برداری تنها راه قطعی تشخیص لنفوم غیرهوچکین است. شايد پزشکتان یک غدۀ لنفاوی را به‌طور کامل بردارد (نمونه‌برداری کلی (escisional biopsy)) یا تنها بخشی از یک غدۀ لنفاوی را بردارد (نمونه‌برداری جزئی (incisional biopsy)). معمولاً نمی‌توان با استفاده از یک سوزن ظریف (مکش با استفاده از سوزن ظریف (fine needle aspiration)) به آن میزانی که برای آسیب‌شناس جهت تشخیص لنفوم غیرهوچکین کفایت کند، نمونه‌برداری کرد. برداشتن کامل یک غدۀ لنفاوی بهترین راه است. آسیب‌شناس از میکروسکوپ جهت بررسی وجود سلول‌های سرطانی در بافت استفاده می‌کند.

مواردي که می‌توانید پیش از نمونه‌برداری از پزشک خود بپرسید: نمونه‌برداری چگونه انجام می‌شود؟ کجا از من نمونه‌برداری خواهد شد؟ کاری هست که باید برای نمونه‌برداری انجام دهم؟ این آزمایش چقدر طول خواهد کشید؟ آیا هشیار خواهم بود؟ آیا درد دارد؟ این آزمایش خطرهايي هم دارد؟ احتمال تورم، عفونت یا خونریزی پس از انجام نمونه-برداری چقدر خواهد بود؟ چقدر طول می‌کشد تا بهبود یابم؟ چه زماني از نتایج آزمایش با خبر مي‌شوم؟ چه کسی این نتایج را برایم توضیح مي‌دهد؟ در صورتی‌که سرطان داشته باشم، كي با من دربارۀ مراحل بعدی صحبت مي‌كند؟ كي؟

انواع لنفوم غیرهوچکین
در صورت پی‌بردن به لنفوم غیرهوچکین، آسیب‌شناس نوع آن را گزارش می‌کند. انواع متعددی از سرطان لنفوم غیرهوچکین وجود دارد. انواع شایع آن عبارتند از لنفوم منتشر سلول B بزرگ (diffuse large B-call lymphoma) و لنفوم فولیکولار (follicular lymphoma).
انواع لنفوم را بر اساس سرعت رشدشان گروه‌بندی مي‌كنند:

• لنفوم کندرشد (indolent) (که نام دیگر آن درجه- پایین (low-grade) است) که به آرامی رشد می‌کنند. اینگونه سرطان‌ها علائم کمی دارند.
• لنفوم مهاجم (aggressive) (که نام‌های دیگر آنها درجه- متوسط (intermediate-grade) و درجه- بالا(high-grade) است) سریع‌تر رشد و سرایت می‌کنند. این نوع سرطان‌ها به احتمال زیاد موجب بروز علائم شدیدی می‌شوند. به‌مرور، بسياری از سرطان‌های کند رشد به سرطان‌های مهاجم تبدیل می‌شوند.

تعیین مرحلۀ سرطان
لازم است پزشک میزان گسترش (مرحلۀ) لنفوم غیرهوچکین را جهت طرح کردن بهترین برنامۀ درمانی بداند. تعیین مرحلۀ سرطان تلاشی دقیق است جهت پی‌بردن به اینکه کدام‌یک از بخش‌های بدن درگیر بیماری هستند.
لنفوم معمولاً در غدد لنفاوی آغاز می‌شود، وبعد به بخش‌های مجاور یا بخش‌های دیگر بدن سرایت مي‌کند، مثلاً به کبد، ریه‌ها، استخوان و مغز استخوان.
تعیین مرحلۀ سرطان شامل یک یا چند آزمایش زیر است:

• نمونه‌برداری از مغز استخوان: پزشک با سوزني ضخیم نمونه‌ای کوچک از استخوان و مغز استخوان لگن یا یکي دیگر از استخوان‌های بزرگ بدن بر مي‌دارد. بی‌حسی موضعی به مهار درد کمک مي‌کند. سپس آسیب‌شناس وجود سلول‌های لنفوم را در نمونه بررسی می‌کند.
• سی تی اسکن: به‌وسیلۀ دستگاه اشعۀ ايكس که به رايانه (کامپیوتر) متصل است، یک سلسله عکس دقیق از سر، گردن، قفسۀ سینه، شکم یا لگن شما می‌گیرند. معمولاً به شما یک مادۀ متمایزکننده تزریق مي‌کنند؛ يا از شما مي‌خواهند گونه‌ای دیگر از مواد متمایزکننده را بخوريد. مادۀ متمایزکننده مشاهدۀ تورم غدد لنفاوی و ساير نواحی غیرطبیعی را در عکس اشعۀ ايكس برای پزشک ساده‌تر می‌کند.
• ام‌آرآی: شايد پزشک برای شما تصاویر ام‌آرآی از ستون فقرات، مغز استخوان یا مغز را تجویز کند. در ام‌آرآی از دستگاه مغناطیسی قدرتمندي که به رایانه متصل است استفاده می‌كنند. با استفاده از این مجموعه، تصاویری دقیق از بافت مورد نظر بر صفحۀ نمایش یا فیلم ظاهر می‌شود.
• سونوگرافی (ultra sound): دستگاهي فراصوتی امواجی صوتی را که قابل شنیدن نیستند تولید می‌کند. سپس متخصص، وسیله‌ای را که در دست دارد در برابر بدن شما نگه می-دارد. امواج صوتی باعث لرزش بافت‌های مجاور مي‌شود، و رایانه از امواج بازتابی‌ این بافت‌ها استفاده و تصویري ایجاد می‌کند. امواج بازتابی ناشی از تومورها با امواج بازتابی ناشی از بافت‌های سالم متفاوتند. تصویر نهایی تومورهای احتمالی را نشان مي‌دهد.
• کشیدن مایع نخاعی (spinal tap): پزشک از سوزن بلند و نازکي برای كشيدن مایع موجود در ستون فقرات استفاده می‌کند. بی‌حسی موضعی به مهار درد کمک مي‌کند. لازم است پس از انجام این آزمایش چند ساعتی دراز بکشید تا دچار سردرد نشوید. وجود سلول‌های لنفوم در مایع نخاعی را در آزمایشگاه بررسی مي‌كنند.
  • تومورگرافی با تابش پوزیترون (PET scan): به شما مقدار اندكي از یک شکر رادیواکتیو تزریق می‌شود. به‌وسیلۀ دستگاهي ويژه از نحوۀ مصرف آن شکر توسط سلول‌های بدن شما تصویربرداری می‌کنند. سلول‌های لنفوم سریع‌تر از سلول‌های طبیعی آن شکر را مصرف می‌کنند و نواحی درگیر لنفوم، در عکس‌ها روشن‌تر از ساير نواحی بدن مي‌افتند.

مرحلۀ سرطان به ناحیه‌ای بستگی دارد که سلول‌های لنفوم در آن پیدا می‌شوند (اینکه در غدد لنفاوی وجود دارند یا ساير اندام‌ها یا بافت‌ها). مرحلۀ سرطان به تعداد نواحی درگیر نیز بستگی دارد.

[Helena.M]

مراحل لنفوم اينگونه تعریف می‌شوند:

• مرحلۀ يك: سلول‌های لنفوم در یک گروه از غدد لنفاوی وجود دارند (مثلاً در گردن یا زیر بغل). یا، در صورتی‌که سلول‌های غیرطبیعی در غدد لنفاوی وجود ندارند، تنها در بخشی از یک بافت یا اندام (مثل ریه، اما نه در کبد یا مغز استخوان) قرار دارند.
• مرحلۀ دو: سلول‌های لنفوم در حداقل دو گروه از غدد لنفاوی و در یک طرف (یا هر دو در پایین و یا در بالای) دیافراگم وجود دارند. (می‌توانید تصویر دیافراگم را ببینید). و یا سلول‌های لنفوم در بخشی از یک اندام و غدد لنفاوی مجاور آن اندام (در همان طرف دیافراگم) قرار دارند. پيش مي‌آيد كه سلول‌های سرطانی در ساير گروه‌های غدد لنفاوی در همان طرف دیافراگم نیز وجود داشته باشند.
• مرحلۀ سه: وجود لنفوم در غدد لنفاوی بالا و پایین دیافراگم. بعيد نيست در بخشی از یک بافت یا اندام مجاور این گروه‌های غدد لنفاوی نیز وجود داشته باشد.
• مرحلۀ چهار: وجود سلول‌های لنفوم در چندین بخش از یک یا چند اندام یا بافت (علاوه بر غدد لنفاوی)؛ و یا وجود آنها در کبد، خون یا مغز استخوان.
• لنفوم عودكننده: سرطان پس از درمان باز می‌گردد.

علاوه بر شمارۀ این مراحل، گاهي پزشک مرحلۀ سرطان را با استفاده از حروف A یا B نیز توصیف مي‌کند:

• A: شما دچار کاهش وزن، تعرق شبانۀ شدید یا تب نشده‌اید.
• B: شما دچار کاهش وزن، تعرق شبانۀ شدید یا تب شده‌اید.

درمان:
انتظار هشیارانه.
شیمی‌درمانی.
درمان بیولوژیک.
پرتودرمانی.
پیوند سلول‌های بنیادی.
پزشک راه‌های درمانی و نتایج مورد انتظار از هر درمان را برای فرد توضیح می‌دهد. بیمار و پزشک با همکاری هم یک برنامۀ درمانی طرح می‌کنند که پاسخ‌گوی نیازهای فرد باشد.
گاهي پزشک، بیمار را به متخصص ارجاع مي‌دهد، یا اینکه بیمار از وی مي‌خواهد که یک متخصص را معرفی کند. متخصصان درمان لنفوم غیرهوچکین عبارتند از خون‌شناس، پزشک سرطان‌شناس و سرطان‌شناس پرتودرمان. معمولاً پزشک توصیه مي‌کند سرطان‌شناسی را انتخاب کنند که در درمان سرطان لنفوم غیرهوچکین متخصص باشد. اغلب، چنین پزشکانی با مراکز آموزشی بزرگ همکاری دارند. علاوه براين، گروه بهیاری معمولاً پرستار سرطان‌شناس و متخصص تغذیۀ را هم در بر مي‌گيرد.
انتخاب روش درمان عمدتاً به اين عوامل بستگی دارد:

• نوع لنفوم (مثلاً لنفوم فولیکولار).
• مرحلۀ سرطان (اینکه لنفوم کجا پیدا شود).
• سرعت رشد سرطان (اینکه لنفوم کند رشد است یا مهاجم).
• سن بیمار.
• وجود ساير مشکلات مربوط به سلامتی در بیمار.

در صورت ابتلا به لنفوم غیرهوچکین کندرشد - که هنوز علائمی بروز نكرده است- معمولاً نياز نيست فوراً درمان را آغاز کنید. پزشک وضعیت سلامتی شما را به‌دقت بررسی می‌کند تا به-محض بروز علائم سرطان درمان را آغاز کند. به چنین حالتی که در آن درمان سرطان فوراً آغاز نمی‌شود، انتظار هشیارانه می‌گویند.
در صورت ابتلا به سرطان لنفوم کند رشد و بروز علائم، به احتمال زياد بايد شیمی‌درمانی و درمان بیولوژیک بشويد. از پرتودرمانی هم برای بيماراني که مبتلا به سرطان لنفوم مرحلۀ يك یا مرحلۀ دو هستند استفاده مي‌كنند.
در صورتی‌که به لنفوم مهاجم مبتلا شده باشید، درمان معمولاً از شیمی‌درمانی و درمان بیولوژیک تشكيل مي‌شود. از پرتودرمانی نیز استفاده مي‌كنند.
اگر لنفوم غیرهوچکین پس از درمان بازگردد، پزشکان به این حالت بازگشت یا عود می‌گویند. در اين‌صورت، از شیمی‌درمانی، پرتودرمانی یا از هر دو درمان با میزان بالای دارو و پرتو، و پس از آن پیوند سلول‌های بنیادی استفاده مي‌كنند.
بهتر است بدانید عوارض جانبی روش‌های درمانی چیستند و اینکه درمان چگونه بر فعالیت‌های عادی شما تأثیر مي‌گذارد. به دلیل اینکه شیمی‌درمانی و پرتودرمانی اغلب به سلول‌ها و بافت‌های سالم آسیب می‌زند، احتمال بروز عوارض جانبی بسيار زياد است. عوارض جانبی در هر فرد متفاوت است، و گاهي از یک مقطع از درمان به مقطع دیگر آن نیز تفاوت مي‌کند. پیش از آغاز درمان، گروه بهیاری، عوارض جانبی احتمالی را توضیح می‌دهند و روش‌هایی را برای مدیریت آنها به بيمار پیشنهاد می‌کنند.
در هر مرحلۀ سرطان می‌توانید از مراقبت حمایتی برخوردار باشید. مراقبت حمایتی، درمانی است جهت مهار درد و ساير علائم، تا عوارض جانبی ناشی از درمان مهار شود و بيمار از پس احساساتی که تشخیص سرطان به‌همراه دارد بر بيايد. به بخش مراقبت حمایتی مراجعه کنید.

مواردی که می‌توانید پیش از آغاز درمان از پزشک خود بپرسید: من به چه نوع سرطان لنفومی مبتلا هستم؟ می‌توانید به من نسخه‌اي از گزارش آسیب‌شناس را بدهید؟ بیماری من در چه مرحله‌ای است؟ تومورها در کجا قرار دارند؟ از چه درمان‌هايي مي‌توانم استفاده كنم؟ شما کدام را پیشنهاد می‌کنید؟ چرا؟ آیا من به بیش از یک نوع درمان احتياج دارم؟ فواید مورد انتظار هر يك از روش‌های درمانی چیست؟ چگونه متوجه میزان اثربخشی درمان خواهیم شد؟ از چه آزمایش‌هایی برای بررسی اثربخشی آن درمان استفاده خواهد شد؟ چند وقت به چند وقت باید این آزمایش‌ها را انجام دهم؟ خطرها و عوارض جانبی احتمالی هر روش درمانی کدامند؟ برای مهار عوارض جانبی چه کارهایی می‌توانیم انجام دهیم؟ درمان چقدر به‌ طول خواهد انجاميد؟ آیا لازم است در بیمارستان بستری شوم؟ در اين‌صورت، برای چه مدتی؟ برای مراقبت از خودم در طول درمان چه کاری می‌توانم انجام دهم؟ هزینۀ تقریبی درمان چقدر خواهد بود؟ آیا بیمه‌ام این هزینه را تقبل مي‌كند؟ درمان بر فعالیت‌های معمولم چه تأثیري می‌گذارد؟ چند وقت به چند وقت بايد برای معاینه مراجعه کنم؟

انتظار هشیارانه
افرادی که انتظار هشیارانه را انتخاب می‌کنند، درمان سرطان را تا بروز علائم به تعویق می‌اندازند. گاهی پزشکان، انتظار هشیارانه را برای كساني که به سرطان لنفوم کند رشد مبتلا هستند توصیه می‌کنند. شايد آنها که به لنفوم کند رشد مبتلا هستند چندان نیازي به درمان طولانی‌مدت سرطان نداشته باشند. حتی گاهی پيش مي‌آيد كه پس از مدتی اندازۀ تومور بدون درمان هم کوچک مي‌شود. این افراد با به تعویق انداختن درمان، از عوارض جانبی شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی اجتناب مي‌کنند.
در صورتی‌که شما و پزشکتان به اين نتيجه رسیدید که انتظار هشیارانه با توجه به وضعيت شما روش مناسبی است، پزشک شما را به‌طور مرتب (هر سه ماه یکبار) معاینه می‌کند. در صورت بروز علائم یا بدتر شدن آنها، درمان آغاز خواهد شد.
بعضي‌ها به این دلیل که نمی‌خواهند از بابت سرطان درمان‌نشده‌شان دغدغه داشته باشند، انتظار هشیارانه را انتخاب نمی‌کنند. آنها هم که انتظار هشیارانه را انتخاب می‌کنند اما بعداً ممكن است دچار دغدغه ‌شوند، باید در اين مورد با پزشک صحبت کنند.

مواردي که می‌توانید پیش از انتخاب انتظار هشیارانه از پزشک خود بپرسید: در صورتی‌که انتظار هشیارانه را انتخاب کنم، می‌توانم بعداً نظرم را عوض کنم؟ آیا بعداً درمان سرطان دشوارتر مي‌شود؟ چند وقت به چند وقت باید برای معاینه مراجعه کنم؟ بین جلسات معاينه، بروز چه عوارضي را باید به شما اطلاع دهم؟

شیمی‌درمانی
در شیمی‌درمانی از دارو برای نابودي سلول‌های لنفوم استفاده می‌کنند. به این دلیل به این روش، درمان سیستمیک (فراگیر) می‌گویند که داروها وارد جریان خون می‌شوند. این داروها به سلول‌های لنفوم موجود در كمابيش تمام قسمت‌های بدن مي‌رسند.
شیمی‌درمانی از طریق دهان، رگ یا فضای موجود در اطراف ستون فقرات اعمال مي‌شود. درمان معمولاً در بخش بیماران سرپایی بیمارستان، مطب پزشک یا منزل انجام می‌شود. بعضي‌ها هم لازم است در حین درمان در بیمارستان بستری شوند.
شیمی‌درمانی به‌شکل دوره‌ای انجام می‌شود. بیمار پس از یک دورۀ درمان یک دورۀ استراحت مي‌كند. زمان دوره‌هاي استراحت و دوره‌های درمان به مرحلۀ بیماری و داروهای ضدسرطان مورد استفاده بستگی دارد.
اگر لنفوم در ناحیۀ معده و بر اثر ابتلا به عفونت هلیکو باکتر پیلوری باشد، معمولاً پزشک این نوع لنفوم را با استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ درمان مي‌کند. پس از آنکه این داروها عفونت را برطرف کرد، لنفوم نیز از بین خواهد رفت.
عوارض جانبی عمدتاً به نوع و میزان داروهای تجویزی بستگی دارد. دارو می‌تواند به سلول-های طبیعی که به ‌سرعت تقسیم می‌شوند آسیب برسانند:

• سلول‌های خونی: هنگامی‌که بر اثر شیمی‌درمانی میزان سلول‌های خونی بدن افت می‌کند، احتمال ابتلای فرد به عفونت‌ها، خون‌مردگی یا خونریزی، و احساس ضعف و خستگی شدید بیش‌تر می‌شود. گروه بهیاری برخی آزمایش‌های خون را برای بیمار تجویز می‌کند تا میزان سلول‌های خونی را بررسی کند. اگر میزان این سلول‌ها پایین باشد، داروهایی هستند که می‌توانند به بدن کمک کنند تا سلول‌های خونی جدید بسازد.
• سلول‌های موجود در ریشۀ مو: شیمی‌درمانی معمولاً موجب ریزش مو مي‌شود. كه البته پس از پايان شيمي‌درماني، موهایتان دوباره خواهند رویید، اما احتمالاً رنگ و جنسشان با گذشته متفاوت خواهد بود.
• سلول‌های موجود در جدار دستگاه گوارش: شیمی‌درمانی معمولاً موجب بروز بی‌اشتهایی، حالت تهوع و استفراغ، اسهال، مشکل در فرو دادن غذا یا زخم‌های دهان یا لب‌ها مي‌شود. می‌توانید از گروه بهیاری خود دربارۀ داروها یا ساير روش‌های درمانی که به برطرف شدن این مشکل کمک مي‌کنند، سؤال کنید.

داروهایی که برای درمان لنفوم غیرهوچکین استفاده مي‌شوند معمولاً موجب بروز بثورات یا تاول‌هایی روی پوست، یا سردرد یا دردهای دیگر شوند، و یا ممکن است رنگ پوست تیره‌تر شود. همچنین احتمال دارد روی ناخن‌ها شیار یا نوارهای تیره ایجاد شود.
پزشک روش‌هایی را برای مهار بسیاری از این عوارض جانبی توصیه مي‌کند. شاید مطالعۀ مقالة پايگاه مؤسسة تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان با عنوان شما و شیمی‌درمانی مفید باشد.

مواردي که می‌توانید پیش از آغاز شیمی‌درمانی از پزشک بپرسید: برای درمانم از چه نوع داروهایی استفاده مي‌كنيد؟ فواید احتمالي آنها چیست؟ درمان چه موقع آغاز خواهد شد؟ آیا می‌توانم پس از آن خودم تا منزل رانندگی کنم؟ در حین درمان برای مراقبت از خود چه کارهایی می‌توانم انجام دهم؟ چگونه از اثربخشی درمان آگاه خواهیم شد؟ در صورت بروز کدام عوارض جانبی باید شما را در جریان بگذارم؟ آیا می‌شود بعضي از این عوارض جانبی را درمان، یا از بروز آن پیشگیری کرد؟ آیا عوارض جانبی بلندمدت نیز به‌وجود خواهد آمد؟

درمان بیولوژیک
بيماراني که به انواع خاصی از لنفوم مبتلا هستند، می‌توانند از درمان بیولوژیک استفاده کنند. این روش درمانی به سیستم دفاعي بدن در مبارزه با سرطان کمک می‌کند.
پادتن‌های مونو کلونال نوعی از درمان بیولوژیک است که جهت لنفوم استفاده مي‌شود. اینها پروتئین‌هایی هستند که در آزمایشگاه تولید می‌شوند و می‌توانند به سلول‌های سرطانی بچسبند، و به سیستم دفاعي بدن در از بین بردن سلول‌های سرطانی کمک می‌کنند. این درمان از طریق تزریق به درون رگ بیمار، و در مطب پزشک، درمانگاه یا بیمارستان انجام می‌شود.
احتمال دارد علائمی مشابه آنفولانزا، از جمله تب، سردرد، ضعف و حالت تهوع بروزكند. درمان بیش‌تر این عوارض جانبی آسان است. به‌ندرت پیش می‌آید که بیمار دچار عوارض جانبی حادتری مانند مشکلات تنفسی، فشار خون پایین یا بثورات پوستی شدید شود. پزشک یا پرستار شما دربارۀ عوارض جانبی احتمالی و چگونگی مدیریت آنها شما را راهنمایی مي‌کند.
شاید مطالعۀ مقالة درمان بیولوژیک مفید باشد.

مواردی که می‌توانید پیش از درمان بیولوژیک از پزشک بپرسید: طرز کار این درمان چگونه است؟ آیا لازم است در بیمارستان بستری شوم؟ چگونه از اثربخشی درمان آگاه می‌شویم؟ طول مدت درمان بیولوژیک چقدر خواهد بود؟ آیا در حین درمان دچار عوارض جانبی خواهم شد؟ این عوارض تا چه مدت طول مي‌كشد؟ در مورد آنها چه کار می‌توانیم انجام دهیم؟

پرتودرمانی
در پرتودرمانی (یا رادیوتراپی) از اشعۀ پرانرژی برای نابودي سلول‌های لنفوم استفاده می‌شود. این روش اندازۀ تومورها را کوچک و به مهار درد کمک مي‌کند.
از دو نوع پرتودرمانی برای مبتلایان به لنفوم استفاده مي‌كنند:

• پرتودرمانی خارجی: از یک دستگاه بزرگ، به آن نواحی از بدن که سلول‌های لنفوم در آنها جمع شده‌اند، اشعه‌ تابانده می‌شود. به این دلیل به این روش درمان موضعی می‌گویند که تنها بر سلول‌های موجود در ناحیۀ تحت درمان اثر می‌گذارد. بیش‌تر بیماران برای درمان، به مدت چند هفته و هفته‌ای 5 روز به بیمارستان یا درمانگاه می‌روند.
• پرتودرمانی فراگیر (سیتمیک): به برخی از مبتلایان به لنفوم مواد رادیواکتیوی تزریق می‌کنند که در سراسر بدن جريان مي‌يابد. این مواد رادیواکتیو به پادتن‌های مونوکلونال که به سلول‌های سرطان لنفوم می‌چسبند، متصل می‌شوند. تابش اشعه، سلول‌های لنفوم را از بین می‌برد.

عوارض جانبی پرتودرمانی عمدتاً به نوع پرتودرمانی، میزان تابش اشعه و ناحیۀ تحت درمان بستگی دارد. مثلاً، تابش اشعۀ خارجی به شکم موجب حالت تهوع، استفراغ و اسهال مي‌شود. اگر قفسۀ سینه و گردن تحت درمان باشد، احتمال درد یا خشکی گلو و کمی مشکل در بلع وجود دارد. علاوه براین، معمولاً پوست در ناحیۀ تحت درمان قرمز، خشک و حساس مي‌شود. همچنین ممکن است در ناحیۀ تحت درمان دچار ریزش مو شوید.
احتمال دارد در حین پرتودرمانی خارجی و به‌خصوص در چند هفتۀ پایانی درمان، دچار خستگی شدید شوید. استراحت مهم است، اما پزشکان معمولاً به بیماران توصیه می‌کنند تا حد امکان فعالیت کنند.
بیمارانی هم که تحت پرتودرمانی فراگیر قرار می‌گیرند احساس خستگی شدید مي‌کنند. این افراد بیش‌تر احتمال دارد دچار عفونت شوند.
در صورتی‌که به‌طور هم‌زمان پرتودرمانی و شیمی‌درمانی شويد، عوارض جانبی می‌تواند بدتر باشد. این عوارض جانبی بسیار آزاردهنده است. می‌توانید با پزشک خود دربارۀ روش‌های درمان آنها مشورت کنید.
شاید مطالعۀ مقالة شما و پرتودرمانی پايگاه مؤسسة تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان برای شما مفید باشد.

مواردی که می‌توانید پیش از انجام پرتودرمانی از پزشک بپرسید: چرا این درمان برایم لازم است؟ درمان چه وقت آغاز مي‌شود؟ چه موقع به پایان خواهد رسید؟ حالم در طول درمان چگونه خواهد بود؟ چگونه از اثربخشی پرتودرمانی آگاه خواهیم شد؟ آیا این روش عوارض جانبی دائمی هم خواهد داشت؟

پیوند سلول‌های بنیادی
در صورتی‌که لنفوم پس از درمان بازگردد، پیوند سلول‌های بنیادی انجام مي‌شود. پیوند سلول‌های بنیادی خون‌ساز خود بيمار این امکان را فراهم می‌کند که شیمی‌درمانی، پرتودرمانی، یا هر دو با میزان‌ بالا انجام شود. زيرا میزان‌ بالای دارو یا پرتو هم سلول‌های لنفوم و هم سلول‌های خونی سالم موجود در مغز استخوان را از بین می‌برد.
پیوند سلول‌های بنیادی در بیمارستان انجام می‌شود. پس از آنکه با میزان‌ بالای دارو یا پرتو تحت درمان قرار گرفتید، سلول‌های بنیادی خون‌ساز را از طریق یک لولۀ انعطاف‌پذیر درون یک رگ بزرگ در ناحیۀ گردن یا قفسۀ سینه قرار می‌دهند و اين سلول‌های بنیادی پیوندی، سلول‌های خونی جدید می‌سازند.
سلول‌های بنیادی را می‌توان از بدن خود بیمار یا یک اهداکننده به‌دست آورد:

• پیوند سلول‌های بنیادی اتولوگ: در این نوع پیوند از سلول‌های بنیادی خود بیمار استفاده می‌كنند. سلول‌های بنیادی بیمار را پیش از درمان با میزان بالای دارو یا پرتو برمی‌دارند. معمولاً جهت از بین بردن سلول‌های لنفوم احتمالی موجود در سلول‌های برداشته شده، این نمونه را در فرایندی پاک‌سازی مي‌کنند. سپس این سلول‌های بنیادی را منجمد و ذخیره می‌کنند. پس از درمان با میزان بالای دارو یا پرتو، سلول‌های بنیادی ذخیره ‌شده را از حالت انجماد درمي‌آورند و آنها را به شما برمی‌گردانند.
• پیوند سلول‌های بنیادی آلوژنیک: گاهی، سلول‌های بنیادی سالم یک اهداکننده در دسترس است. اهداکننده می‌تواند برادر، خواهر یا یکی از والدین بيمار باشد. همچنین گاهي سلول-های بنیادی را از یک اهداکنندۀ غریبه مي‌گيرند. پزشکان با انجام آزمایش‌های خون جهت اطمینان حاصل کردن از هماهنگي سلول‌های اهداکننده با بیمار استفاده می‌کنند.
• پیوند سلول‌ بنیادی هم‌ژن (Syngeneic stem cell transplantation): در این نوع پیوند از سلول‌های بنیادی دوقلوی هم‌سان بیمار استفاده می‌كنند.

شاید مطالعۀ مقالة پايگاه مؤسسة تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان با عنوان پیوند سلول-های بنیادی و پیوند سلول‌های بنیادی خون محیطی: پرسش و پاسخ برای شما مفید باشد.

مواردي که می‌توانید پیش از انجام پیوند سلول‌های بنیادی از پزشک بپرسید: فواید و خطرات احتمالی گونه‌های مختلف پیوند چیست؟ چه نوع پیوند سلول‌های بنیادی بر من انجام خواهد شد؟ در صورت لزوم، چگونه باید یک اهدا کننده بیابم؟ لازم است چه مدتی در بیمارستان بستری باشم؟ آیا به مراقبت‌های ویژه نیاز خواهم داشت؟ چگونه مرا از باکتری‌ها وآلودگی‌ها محافظت خواهید کرد؟ چگونه به میزان اثربخشی درمان پی خواهیم برد؟ دربارۀ عوارض جانبی چه کاری از دستمان بر می‌آید؟ این درمان چگونه بر فعالیت‌های معمول من تأثیر خواهد گذاشت؟ احتمال بهبودی کامل من چقدر خواهد بود؟

مراقبت حمایتی
لنفوم غیرهوچکین و درمان آن می‌تواند منجر به ایجاد مشکلات دیگری برای سلامتی فرد شود. می-توانید از مراقبت حمایتی جهت پیشگیری یا مهار این مشکلات و نیز به‌منظور بهبود آسایش و کیفیت زندگی خود در طول درمان بهره‌مند شوید.
می‌توانید از آنتی‌بیوتیک‌ و ساير داروها برای کمک به محافظت از خود در برابر عفونت‌ها استفاده کنید. احتمالاً گروه بهیاریتان به شما توصیه می‌کنند از مکان‌های شلوغ و كساني که سرما خورده‌اند یا به بیماری‌های مسری دیگر مبتلا هستند، دوري کنید. اگر عفونت ایجاد شود، می‌تواند بسیار دردسرساز باشد و لازم است فوراً درمانش کنید.
همچنین لنفوم غیرهوچکین و درمان آن موجب کم‌خونی نیز مي‌شود، که در اين‌صورت احساس خستگی شدید خواهيد كرد. برخی داروها یا انتقال خون گاه برای رفع این مشکل مفیدند.
مهم است که حتي‌الامكان از خودتان با تغذیۀ خوب و فعالیت جسمی مراقبت کنید.
شما به میزان مناسب کالری برای حفظ وزن مناسب نیاز دارید. همچنین، برای حفظ توان خود به میزان پروتئین کافی نیاز دارید. تغذیۀ مناسب به شما کمک مي‌کند حال بهتر و توان بیش‌تری داشته باشید.
گاهی، به‌خصوص در حین درمان یا کمی پس از به پایان رسیدن آن، اشتهای خود را از دست مي‌دهید یا ناراحت یا خسته مي‌شويد. احساس مي‌کنید طعم غذاها به‌خوبی گذشته نیست. علاوه براین، عوارض جانبی درمان (مثل بی‌اشتهایی، حالت تهوع، استفراغ یا زخم‌های دهان) غذا خوردن را دشوار مي‌کند. پزشک شما، متخصص تغذیه یا بهیار دیگر روش‌هایی برای روبرو شدن با این مشکلات به شما توصیه مي‌کند. همچنین در مقالة مؤسسة تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان با عنوان توصیه‌های تغذیه‌ای برای مبتلایان به سرطان ایده‌ها و دستورات تهیۀ غذاهای متعددی در بر دارد.
بسیاری از بیماران معتقدند هنگامی‌که فعال هستند، حال بهتری دارند. پیاده‌روی، یوگا، شنا و ساير فعالیت‌های ورزشی قدرت شما را حفظ مي‌کند و انرژیتان را افزایش مي‌دهد. ورزش حالت تهوع و درد را کاهش مي‌دهد و کنار آمدن با درمان را آسان‌تر مي‌کند. ورزش به برطرف شدن استرس نیز کمک می‌کند. هر فعالیت ورزشی که انتخاب می‌کنید، حتماً پیش از آغاز آن با پزشک مشورت کنید. همچنین، در صورتی‌که فعالیت ورزشی شما موجب درد یا مشکلات دیگر می‌شود، حتماً پزشک یا پرستار خود را در جریان بگذارید.
مراقبت پیگیرانه
لازم است پس از آنکه درمانتان بابت لنفوم غیرهوچکین به پایان رسید، به‌طور مرتب برای معاینه به پزشک مراجعه کنید. پزشک روند بهبودیتان به‌دقت نظارت و عود لنفوم را بررسی می‌کند. معاینات مرتب کمک می‌کنند تا مطمئن شوید، هرگونه تغییری در وضعیت سلامتی شما شناسایی و در صورت لزوم درمان می‌شود. این معاینات شامل معاینۀ فیزیکی، آزمون‌هاي آزمایشگاهی، عکس-برداری از قفسۀ سینه با اشعۀ ايكس و ساير فرایندها و آزمایش‌ها مي‌شود. در صورتی‌که بین جلسات معاینه هرگونه مشکلی به لحاظ سلامتی پیدا کردید، فوراً پزشک خود را در جریان بگذارید.

[Helena.M]

سرطان پوست
چند نوع سرطان پوست وجود دارد. رایج‌ترین فرم سرطان پوست، کارسینوم سلول‌های بازال و به دنبال آن کارسینوم سلول‌های سنگفرشی است. این فرم‌ها را اغلب سرطان پوستی غیرملانومی می‌نامند تا آنها را از نوع سوم سرطان پوست، یعنی ملانوم، متمایز سازند که کم تر از دو نوع دیگر رواج دارد، مهلک‌تر است، و احتمال پخش شدن آن در سرتاسر بدن بیش‌تر می‌باشد.
کارسینوم سلول‌های بازال و کارسینوم سلول‌های سنگفرشی
برآورد می‌شود که سرطان پوستی غیرملانومی در حال افزایش است تعداد دقیق موارد سرطان پوستی غیرملانومی به‌راحتی در دسترس نمی‌باشد، زیرا اکثر موارد این دو نوع سرطان پوستی در مطب پزشکان درمان نمی‌شوند و امکان دارد در بایگانی‌های سرطان گزارش نشوند. این خطر برای مردم سفیدپوستی که موی قرمز یا بور (طلایی) و چشمانی به رنگ روشن دارند از همه بیش‌تر است.
90 درصد از تمام سرطان‌های پوست از نوع کارسینوم سلول‌های بازال است. این نوع سرطان به‌کندی رشد می‌کند و به‌ندرت به دیگر قسمت‌های بدن پخش می‌شود. این سرطان معمولاً در سر، صورت، گردن، دست، و بازو مشاهده می‌شود، ولی امکان دارد در هر جای دیگر از بدن بروز نماید. کارسینوم سلول‌های سنگفرشی هم به‌ندرت پخش می‌شود ولی احتمال پخش شدن آن از کارسینوم سلول‌های بازال بیش‌تر است. با وجود اینکه نرخ مرگ‌ومیر ناشی از این دو نوع سرطان کم‌تر از یک درصد است، باید آنها را درمان نمود، زیرا امکان دارد به بافت‌های مجاور حمله کنند و آنها را از بین ببرند.
علت اصلی بروز سرطان پوستی غیرملانومی تشعشع فرابنفش از خورشید یا از منابع مصنوعی مانند لامپ‌های فرابنفش یا کیوسک‌های (اتاقک‌های) برنزه شدن است. به‌نظر می‌آید خطر دچار شدن افراد به این دو نوع سرطان پوست به محل جغرافیایی سکونت آنها بستگی دارد. اشخاصی که در آن نواحی زندگی می‌کنند که سطوح بالاتری از تشعشعات فرابنفش خورشیدی را دریافت می‌نمایند، مانند کسانی که در نزدیکی خط استوا زندگی می‌کنند، بیش‌تر در معرض خطر هستند. قرار داشتن در معرض تشعتشعات فرابنفش در تمام طول عمر هم یک عامل خطر است. ممکن است در اوایل زندگی صدمه وارد شود، ولی به‌نظر می‌آید اکثر موارد سرطان‌های پوستی بعد از سن 50 سالگی در اثر مواجهة تجمعی با تشعشعات فرابنفش ایجاد می‌شود.
ظهور سرطان پوست همواره یکسان نیست. ممکن است سرطان پوست به‌صورت توده کوچک، صاف، براق، رنگ پریده، یا مومی و یا به شکل تودة سفت قرمز رنگی ظاهر شود. در برخی از افراد یک ناراحتی پیش سرطانی به نام کراتوز آفتابی بروز می‌کند که در آن یک لکه زبر، قرمز یا قهوه‌ای فلسی روی پوست به‌وجود می‌آید که امکان دارد به کارسینوم سلول‌های سنگفرشی تیدیل شود. این لکه معمولاً در آن قسمت‌هایی ظاهر می‌شود که در معرض نور خورشید قرار داشته‌اند، مانند صورت و پشت دست و لب پایین.
اگر هر شخص خودش ماهی یک بار پوست خود را معاینه کند، ممکن است متوجه ناحیه جدیدی بر روی پوست شود که مشکوک به‌نظر می‌آید و باید در مورد آن با یک پزشک مشورت نمود. علاوه بر آن، امکان دارد پزشک در طی معاینه‌ای عادی متوجه سرطان احتمالی پوست یا متوجه ضایعه پیش سرطانی شود. اما تمام خال‌های (خال‌های گوشتی) مشکوک یا ناراحتی‌های پوستی سرطان پوستی نیستند. سرطان پوست را می‌توان با نمونه‌برداری (بافت‌‌برداری یا بیوپسی) تشخیص داد، به این صورت که ضایعه را از پوست بیرون می‌آورند و یک متخصص آسیب‌شناس (پاتالوژیست) آن را معاینه می‌کند. اگر سرطان پخش نشده باشد، احتمالاً به درمان دیگری احتیاج نخواهد بود.
راه اصلی پیشگیری سرطان پوست این است که مردم کم‌تر در معرض تشعشعات فرابنفش قرار گیرند، یعنی اینکه از نور خورشید به هنگام ظهر، و از منابع مصنوعی نور فرابنفش مانند تخت برنزه شدن اجتناب کنند، از لباس محافظت‌کننده مانند کلاه آفتابی و عینک آفتابی استفاده نمایند، و کرم یا لوسیون ضدآفتاب به پوست خود بمالند. محققان دریافته‌اند که کرم یا لوسیون ضدآفتاب به‌نحو مؤثری از مردم در برابر صدمه‌ای حفاظت می‌کند که با قرار گرفتن در معرض نور فرابنفش به DNA موجود در پوست آنها وارد می‌شود. مصرف روزانه کرم یا لوسیون ضد آفتاب موارد بروز کراتوز آفتابی را کاهش می‌دهد. شواهد بالینی حاکی از آن می‌باشد که بهتر است به‌جای کرم یا لوسیون ضدآفتابی که تنها در برابر UVB (تشعشع فرابنفش نوع B ) از پوست محافظت می‌کند، از کرم یا لوسیون ضدآفتابی استفاده شود که از پوست هم در برابر UVB و هم در برابر UVA (تشعشع فرابنفش نوع A) محافظت می‌نماید. احتمال آفتاب سوختگی در اثر اشعه‌های UVB، در مقایسه با اشعه‌های UVA، بیش‌تر است، ولی اشعه‌های UVA تا عمق بیش‌تری در پوست نفوذ می‌کنند. ممکن است مؤثر بودن کرم یا لوسیون ضدآفتاب به پیروی کردن از دستورالعمل مصرف آن بستگی داشته باشد، که این دستورالعمل شامل کاربرد و کاربرد دوباره مقدار زیادی از این کرم یا لوسیون پس از قرار گرفتن پوست در معرض آب یا پس از عرق کردن بسیار زیاد می‌باشد. علاوه بر کاربرد کرم یا لوسیون ضد آفتاب، از دیگر روش‌های اجتناب از مواجهه با نور فرابنفش، که در بالا گفته شد، هم باید استفاده نمود.
لباس‌های خاصی از پارچه محافظت‌کننده در برابر نور خورشید دوخته می‌شوند، که این پارچه‌ها معمولاً تیره‌تر و ریزبافت‌تر از پارچه‌های دیگر هستند. لباس محافظت‌کننده در برابر نور آفتاب دارای برچسبی است که در آن ضریب حفاظت در برابر نور فرابنفش نوشته شده است، که این ضریب، بسته به میزان نور فرابنفشی که از پارچه عبور می‌کند و به پوست می‌رسد، از 15 تا 50 متغیر است.
محققان سرگرم بررسی افرادی هستند که بیش‌تر در معرض خطر سرطان‌های پوست قرار دارند، تا راه‌های جدیدی برای پیشگیری و ردیابی (آشکارسازی) ایجاد سرطان پوست پیدا کنند.
امروزه، اکثر درمان‌های سرطان پوست شامل نوعی عمل جراحی است. در اغلب موارد، در طول بافت‌برداری (بیوپسی)، سرطان پوست برداشته می‌شود و به درمان بیش‌تری احتیاج نمی‌باشد. اکثر سرطان‌های پوستی غیرملانومی قابل‌علاج هستند، ولی خطر بروز یک سرطان پوست دیگر در افرادی که دچار سرطان پوست شده‌اند، از میانگین خطر ابتلا به سرطان پوست بیش‌تر است.
ملانوم
ملانوم یکی از بیماری‌های سلول‌های تولیدکننده پیگمان (رنگدانه)، یا ملانوسیت‌ها، است و معمولاً در پوست بروز می‌کند. ملانوم به‌ندرت در چشم، دستگاه گوارش، غدد لنفاوی، یا دیگر قسمت‌های بدن هم که در آنها ملانوسیت وجود دارد بروز می‌کند. ملانوم یکی از رایج‌ترین سرطان‌های مهاجم می‌باشد، افراد دارای سنین مختلف را مبتلا می‌کند، و موارد بروز آن بیش‌تر می‌شود.
گاهی اوقات ملانوم به‌صورت تغییر در خال (خال گوشتی) قبلی یا به‌صورت خال (خال گوشتی) جدید ظاهر می‌شود. این خال‌ها (خال‌های گوشتی) دارای اشکال و رنگ‌های متنوع می‌باشند. اگر مردم خودشان به‌طور منظم پوست خود را معاینه کنند، به آنها کمک می‌شود شکل خال‌های خود را به‌خاطر داشته باشند، و بتوانند متوجه تغییرات در این خال‌ها بشوند. ممکن است ملانوم در هر قسمت از پوست بدن بروز کند. در مردان، رایج‌ترین محلی که ملانوم بروز می‌کند تنه، و تا حدی کم‌تر، سر و گردن است. در زنان، رایج‌ترین محل بروز ملانوم قسمت پایینی ساق پا و به دنبال آن، تنه می‌باشد. ملانوم به‌ندرت در افرادی که پوست تیره رنگ دارند بروز می‌کند، ولی امکان دارد در آنها این بیماری زیر ناخن انگشتان دست و پا، یا روی کف دست و کف پا، که در این نقاط پوست روشن‌تر است، بروز نماید. همچنین ممکن است ملانوم در سرتاسر غدد لنفاوی پخش شود و به دیگر قسمت‌های بدن برسد.
به هنگام جست‌وجوی ویژگی‌های خال یا خال گوشتی که امکان دارد نشان‌دهندة وجود ملانوم باشد، می‌توان از روش ABCD (Asymmetry ,Border ,Color ,Diameter یا عدم تقارن، مرز، رنگ، قطر) استفاده نمود:

• عدم تقارن: شکل یک نیمه با شکل نیمه دیگر مطابقت ندارد.
• مرز: لبه‌های خال ناهموار، دارای شکاف، نامشخص یا از شکلی نامنظم برخوردار است، یا اینکه امکان دارد پیگمان پخش شده و وارد پوست مجاور خال شود.
• رنگ: رنگ خال غیریکنواخت با ته رنگ‌های سیاه، قهوه‌ای، و قهوه‌ای روشن است، یا امکان دارد قسمت‌هایی سفید، خاکستری، قرمز، یا آبی رنگ در آن دیده شود. هر از گاهی، ممکن است ملانوم با پوست دیگر قسمت‌های بدن همرنگ باشد.
• قطر: اندازه قطر تغییر می‌کند. اندازه ملانوم معمولاً از پاک‌کن متصل به ته مداد بزرگتر است، ولی امکان دارد کوچکتر باشد.

چون تمام خال‌های ملانومی یک شکل نیستند، اگر شخص متوجه چیزی مشکوک بشود، باید برای معاینه به پزشک مراجعه نماید. تنها راه تشخیص قطعی ملانوم بافت‌برداری است، که در آن پزشک تمام یا قسمتی از خال را برمی‌دارد تا متخصص آسیب‌شناس آن را معاینه کند و تشخیص دهد که آیا در آن سلول‌های سرطانی وجود دارد.
دلایل دقیق بروز ملانوم مشخص نمی‌باشد. اما عوامل خطر شامل دارا بودن خال‌های غیرعادی (آتیپیک یا atypical) موسوم به خال‌های دیسپلاستیک؛ وجود تعداد زیادی خال؛ پوست روشن؛ سابقه ابتلا به ملانوم یا دیگر سرطان‌های پوستی؛ سابقه بروز موارد ملانوم در افراد خانواده؛ ضعیف شدن دستگاه ایمنی بدن؛ آفتاب سوختگی حاد با تاول زدن پوست؛ و قرار گرفتن در معرض تشعشع فرابنفش می‌باشد. این بیماری در بین مردمی رایج‌تر است که نزدیک خط استوا زندگی می‌کنند. تشعشع فرابنفش از منابع مصنوعی مانند لامپ فرابنفش و کیوسک برنزه شدن نیز امکان دارد به پوست صدمه بزند و خطر بروز ملانوم را افزایش دهد.
برای پیشگیری ملانوم، افراد، مخصوصاً کودکان و اشخاص بالغ کم سن و سال، اغلب تشویق می‌شوند که همان احتیاطات مربوط به پیشگیری سرطان پوستی غیر ملانومی را رعایت کنند، به‌عنوان مثال از قرار گرفتن در معرض نور فرابنفش اجتناب نمایند و از لباس محافظت‌کننده استفاده کنند و کرم یا لوسیون ضدآفتاب مصرف نمایند.
درمان ملانوم به مرحله آن در هنگام تشخیص بیماری بستگی دارد. اگر بیماری به هنگامی‌که تومور نازک بوده و تا عمق پوست حمله نکرده است تشخیص داده شده و درمان شود، قابل علاج خواهد بود. اگر ملانوم ضخیم و عمیق شود، بیماری اغلب به دیگر قسمت‌های بدن پخش شده و کنترل آن مشکل است. رایج‌ترین درمان ملانوم، جراحی برای خارج کردن تومور است، که این عمل بیش‌تر از همه در افرادی موفق خواهد بود که در مراحل اولیه بیماری قرار دارند. گاهی اوقات از داروهای شیمی‌درمانی هم برای کشتن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود، و همین‌طور از ایمن‌درمانی، که در آن از سیتوکین‌ها، که یکی از اجزای دستگاه ایمنی خود بدن هستند، برای مبارزه با سرطان استفاده می‌شود. بیماران مبتلا به ملانوم متاستازی، که در آنها ملانوم در دیگر اندام‌های بدن پخش شده است، را می‌توان با استفاده از اینترفرون آلفا و اینترلوکین 2 (IL-2) درمان نمود، که این مواد رشد و فعالیت سلول‌های ایمنی را تحریک می‌کنند، که این سلول‌های ایمنی می‌توانند سلول‌های سرطانی را از بین ببرند. در حال حاضر، آزمایشات بالینی جدیدی که در آنها از درمان‌های آزمایشی جدیدی استفاده می‌شود برای بیمارانی در دست انجام است که به مراحل پیشرفته ملانوم مبتلا هستند. این درمان‌های جدید شامل کاربرد واکسن‌های درمانی ملانوم است که طراحی می‌شوند تا به دستگاه ایمنی کمک شود سلول‌های سرطانی را تشخیص دهند و به آنها حمله کنند، بدون آنکه به سلول‌های نرمال صدمه‌ای وارد شود.