اثرات mtbe در آلودگي منابع آب

[A M S E T I S]

چكيده:
MTBE(متيل ترسيو – بوتيل اتر) يك ماده آلي اكسيژن دار است كه امروزه در ايران و برخي كشورهاي جهان به صورت گسترده در بنزين بدون سرب استفاده مي شود در ابتداي انتخاب و استفاد ه از اين ماده در سوخت مزاياي زيست محيطي آن مورد توجه بود ولي اكنون پس از گذشت چند سال از مصرف آن در دنيا مشخص شده است كه MTBE داراي امكان تاثيرات سوء روي انسان بوده و داراي پتانسيل آلودگي محيط زيست است. ورود MTBE به منابع آب و خاك به روشهاي مختلف انجام مي گيرد .MTBE در خاك بسيار متحرك است و حركت آن در آب تابع قوانين حركت آب در خاك است. MTBE مقاومت زيادي به تخريب زيستي دارد و نيمه عمر آن در آب بالاست ، جذب آنها توسط ذرات خاك ضعيف است ،حلاليت بالايي در آب دارد و بسيار متحرك است . اين عوامل باعث حركت MTBE به سمت آبهاي زير زميني و جمع اين ماده در اين آبها مي گردد و از آنجا كه آبهاي زيرزميني در شرب و كشاورزي استفاده دارند با تهديد سلامتي انسان و طبيعت باعث معضلات زيست محيطي مي گردد درحال حاضر USEPA حد مجاز اين ماده در آبهاي آشاميدني راpb 40-20 تعيين كرده است. با توجه به مصرف گسترده MTBE در ايران قبل از آنكه اين ماده به معضل زيست محيطي در كشور تبديل گردد بايد راهكارهي مناسب ادامه و ا عدم مصرف آن مشخص شود.
واژه هاي كليدي : MTBE ،آلودگي آبهاي سطحي ،آلودگي آبهاي زير زميني


مقدمه:
متيل ترسيو يک ماده آلي مصنوعي اکسيژن دار است که پس از اثبات جنبه هاي سوء بهداشتي و زيست محيطي سرب بعنوان جايگزين آن معرفي و امروزه در ايران و برخي از کشوراي جهان بصورت گسترده در بنزينهاي بدون سرب استفاده مي شود.توجه به اين ماده در دهه ?? ميلادي آغاز و مصرف آن در دهه ?? و ?? ميلادي در جهان افزايش يافت. در ابتداي انتخاب و استفاده از اين ماده در سوخت مزاياي زيست محيطي آن مورد توجه بود که مهمترين آنها افزايش عدد اکتان بنزين? کاهش نشر گازهاي آلاينده منتشر از اگزوز خودرو مانند منواکسيد کربن و ازن ? حذف سرب از بنزين به همراه تاثير بهبود نسبي کيفيت هوا ?توليد آسان و سهولت اختلاط با بنزين مي باشد ولي اکنون پس از گذشت چند سال از مصرف آن در دنيا مشخص شده است که MTBE داراي امکان تاثيرات سوء روي بدن انسان و مضرات زيست محيطي بودند و آلودگي آبها زير زميني از مهمترين جنبه هاي زيست محيطي آن مي باشد . در آمريکا از سال ???? تا ???? ميلادي دو سيستم تامين کننده نياز آب شرب شهري بخاطر آلودگي MTBE براي اين منظور غير قابل استفاده شدند.در سانتامونيکاي آمريکا حداقل ?? درصد از کل آب شهري که از منابع زيرزميني تامين مي شدبراي شرب غير قابل استفاده گرديد بطوريکه ?/? ميليون دلار براي جايگزينو تامين آب شرب منطقه هزينه شد. وجود MTBE در کاليفرنيا در نمونه هاي شهري عموما با مقادير کمتر از ?mg/l گزارش شده است. در شرايط خاص در جاهايي که قايقهاي موتوري استفاده مي شد غلظت اين ماده در آن آبها به??ppm هم مي رسد. در تحقيقي که در سال???? توسط USGS در ?? شهر آمريکا انجام شد ? مقدار MTBE موجود در آبهاي سطحي بين µg/L 100-2/0 گزارش شد که غلظتهاي بيشتر بين ماه هاي اکتبر تا مارس واقع شده است.(?).در آمريکا به خاطر تاثيرات اين ماده در انسان و محيط زيست به ويژه آلودگي منابع آب اعتراضات فراواني نسبت به ادامه مصرف آن وجود دارد ودر بعضي مناطق استفاده از MTBEممنوع شده است در اين مقاله برسي توانايي MTBEدر آلودگي منابع آب سه محور اصلي مورد توجه است تاثيرات MTBE روي سلامتي انسان چگونگي ورود MTBE به منابع آب وسرنوشت MTBE در منابع آب
خصوصيات MTBE :
متيل ترسيو بوتيلاتر يک ترکيب آلي با فرمول شيميايي C5H12O مي باشد در دما وفشار استاندارد مايعي بي بيرنگ ? قابل اشتعال و قابل احتراق است . جرم مولکولي آن ??/?? بوده و داراي نقطه ذوب ?-ـ درجه سانتي گراد ونقطه جوش ?/?? - ?/?? درجه سانتي گراد مي باشد . چگالي اين ماده ???/? ???/? گزارش شده است . انحلال پذيري MTBE در آب بسيار بالاست 540mg/L گرارش شده است
تاثيرات MTBE روي سلامت انسان:
انسان از سه طريق خوردن يا آشاميدن ، اشتنشاق وتماس پوستي مي تواند در معرض MTBE قرار گيرد و سلامتي او تهديد گردد كه از اين بين بلع مهمترين راه ورود اين ماده به بدن انسان است و عمدتاً از طريق آشاميدن آب آلوده انجام مي شود، ضمن آنكه استحمام با آب گرم آلوده نيز فراريت آن را افزايش داده و باعث استنشاق اين ماده مي گردد .