غذاهاي نفاخ و رژيم ضدنفخ

[poune]

پاي حرف‌هاي دکتر کشاورز متخصص تغذيه

براي خيلي از ما پيش آمده که بعد از خوردن غذاي خاصي احساس پري در شکم داشته‌ايم و متوجه تورمي در معده‌مان شده‌ايم که اصطلاحا به آن نفخ مي‌گويند. نفخ حالتي است که در آن معده يا ناحيه‌اي از شکم احساس پري و سفتي ناراحت کننده‌اي پيدا مي‌کند. اين روزها به دليل تغيير عادات غذايي، افراد بيشتر دچار نفخ مي‌شوند. زندگي ماشيني به دنبال وقت کم، مشغله زياد و استرس فراوان، حداقل عارضه‌اي را که براي هريک از ما مي‌تواند داشته باشد، نفخ چند ساعته است که در صورت تداوم آزاردهنده خواهد بود. اگر شما هم جزو اين دسته از افراد هستيد بهتر است اين مطلب را به دقت دنبال کنيد و پاسخ سوالات‌تان را در گفتگوي ما با دکتر کشاورز بيابيد...


سلامت : آقاي دکتر! اصلا چرا نفخ مي‌کنيم؟


در کل برخي از مواد غذايي مثل ميوه‌ها ايجاد کننده نفخ هستند چرا که اين گروه از مواد غذايي حاوي ترکيبات قندي هستند که دستگاه گوارش انسان، آنزيمي که براي هضم اين ترکيبات لازم است را ندارد. ترکيبات قندي مثل رافينوز و استاکيوز ترکيباتي سه قندي و دو قندي با چنين خاصيتي هستند.



سلامت : اين ترکيبات در چه غذاهايي يافت مي‌شود؟


اين ترکيبات علاوه بر اينکه در برخي حبوبات يافت مي‌شوند، در برخي سبزيجات نظير چغندر هم وجود دارند و هضم نشدن‌شان سبب تخمير شدن در روده و توليد گاز و بعد هم احساس پري و نفخ مي‌شود. علاوه بر اينها خوردن نوشابه‌هاي گازدار، هواي بلعيده شده هنگام غذا البته در حجم بالا، يبوست و حتي استرس و ناراحتي‌هاي روزانه هم مي‌تواند سبب دردناک شدن شکم و نفخ شود اما گاهي علت نفخ بيماري به نام سندرم روده تحريک‌پذير يا کوليت‌ عصبي است و چون سيستم روده‌اي با اعصاب روده‌اي کنترل مي‌شود، کوليت‌هاي عصبي و سندرم روده تحريک‌پذير با استرس رواني نيز شدت مي‌يابد. انسداد روده هم ممکن است با ايجاد اين عارضه همراه باشد. برخي از بيماري‌ها نظير ديابت، اختلالات تيروييدي و بيماري‌هاي التهابي نيز مي‌توانند فرد را با نفخ روبه‌رو ‌کنند. عفونت‌ها و رشد بيش از حد باکتري‌ها نيز در روده مي‌تواند سبب نفخ شود. به طوري که يکي از علايم وجود ميکروب هيلکوباکتر پيلوري که خود عامل زخم معده است همين نفخ‌هاي پي در پي هستند.



سلامت : گفتيد يبوست هم نفخ ايجاد مي‌کند؛ چه‌طور؟
بايد بگوييم از آنجا که علت اين بيماري اختلال در حرکت روده و کند بودن حرکات در اين ارگان است تجمع گاز و ايجاد درد و ناراحتي از علايم اين بيماري به حساب مي‌آيند.



سلامت : آيا نفخ براي افرادي که به اين حالت دچار مي‌شوند، خطر دارد؟


در صورتي که اين مشکل با گروهي از علايم هشداردهنده مثل کاهش وزن، کم خوني، اسهال و علايم سوءجذب همراه باشد، نياز به بررسي‌هاي دقيق‌تري دارد تا با تشخيص علت ايجادکننده و حذف آن درمان شود. در افراد مسن در صورتي که نفخ به طور ناگهاني بروز کند، بايد به عنوان يک موضوع مهم جدي گرفته شود اما اگر علت خاصي براي آن مشخص نشد با کنترل غذاها و استرس درمان‌پذير است. خلاصه سريع غذا خوردن، مصرف نوشابه‌هاي گازدار، بلعيدن هواي زياد همراه با غذا، يبوست، استرس و حتي ناراحتي‌هاي روزانه از جمله عادات بدغذايي ايجادکننده نفخ هستند.



سلامت : افرادي که زياد نفخ مي‌کنند از چه غذاهايي بايد بپرهيزند؟
قطعا مصرف غذاهاي نفاخ مثل حبوبات، برخي ميوه‌ها و سبزي‌ها بايد کنترل شده باشد. از اين‌رو براي شما چند توصيه‌ را پيشنهاد مي‌کنيم، اول اينکه مصرف ميوه‌ها بايد کمتر شود يا به دفعات و در هر وعده به ميزان کمي ميل شوند. به طور مثال مصرف ميوه‌هايي نظير هندوانه بايد محدود شود. دوم، حبوبات را قبل از مصرف در آب به مدت چند ساعت خيس کرده و بعد از دور ريختن آب آن بپزند چرا که با اين کار ترکيبات قندي وارد آب شده و شدت نفخ پايين مي‌آيد. سوم اينکه مقدار موز، سير، کلم و پياز مصرفي را نيز هرچه محدودتر کنيد. پس مي‌توان چنين نتيجه گرفت، در صورتي که علايم هشداردهنده با نفخ همراه نباشد، با رعايت نکات ظريف و اصلاح عادات غذايي البته در کنار کاهش استرس، نفخ بهبود پيدا کرده و کمتر مي‌شود. به علاوه، مي‌توان از ضد نفخ‌هاي طبيعي مثل عرق نعناع، رازيانه، کنستانتره زيره براي درمان 90 درصد از موارد نفخ استفاده کرد. در واقع در صورتي که نفخ شديد و بيمارگونه نباشد به کمک درمان‌هاي گياهي قابل کنترل است.

هفته نامه سلامت