سرزمین شکوفه های سیب- دهکده توریستی روئین

[میثم عظیمی روئین]

سرزمین شکوفه های سیب
دهکده توریستی روئین - خراسان شمالی

www.rooieen.blogfa.com

اين دهكده با قدمت چندين ساله اش نام هاي مختلفي را داشته است كه در اين قسمت با برخي از آنان و علت نام گذاري آن نام ها براي اين دهكده آشنا مي شويم.
نخست با نامي به نام «رويان دژ» آشنا مي شويم. اين كلمه در لغت يعني قلعه اي كه از روي باشد و بسيار محكم،دليل اين اسم گذاري جهت وجود كوه هاي بلند و مرتفع بوده كه هيج گاه دشمن نمي توانسته است به راحتي به آن جا حمله كند؛به همين دليل آن را «رويان دژ» خواندند.
نام ديگر اين دهكده «رويان» است؛رويان در لغت يعني رويش؛ولي علت نام گذاري آن احتمالاً از كلمه ي «روي» و«ان» جمع مي آيد يعني چند فلز روي،و به دليل اين كه كوه هاي فراواني اطراف دهكده را فرا گرفته و بسيار محكم و استوار اند،آن را «رويان» خوانده اند
ولي اينك نام هم اكنون آن دهكده ي توريستي يعني «رويين» را براي شما تشريح مي كنيم ؛«رويين» از دو كلمه با نام هاي «روي» و «ين» ساخته شده است كه از نظر لغت هريك معني خاصي دارند،«روي» كه همان فلز سخت است و «ين» نيز نوعي صفت براي روي مي باشد كه آن صفت به معناي سختي است؛پس در كل «رويين» يعني فلز روي سخت ومقاوم و باز هم به دليل وجود كوه هايي بلند و استوار در اطراف اين دهكده ي توريستي آن را «رويين» خوانده اند.
و هم اكنون نيز تاريخچه ي توريستي شدن دهكده ي توريستي رويين را با هم مطالعه مي كنيم.
يك سري از اقدامات از سال 1383 جهت معرفي اين روستا به عنوان دهكده ي توريستي و تاريخي برداشته شده و طي بازديد جناب مرعشي رييس سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري در سال 1384 نيز به عنوان يكي از 16 روستاي داراي بافت ارزشمند تاريخي و فرهنگي محسوب شد و مبلغ 130000000ريال «اعتبار از طرف سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري» جهت تهيه طرح بهسازي به روستاي رويين اختصاص يافت و از طرف استانداري خراسان شمالي نيز مبلغ 500000000 ريال در بحث گردشگري به روستاي رويين اعطا شده است كه با توجه به امضاي تفاهم نامه در خصوص روستاهاي داراي ارزش بافت تاريخي و فرهنگي با بنياد مسكن از طرف رييس سازمان نيز اعتباراتي جهت حفظ و احياي بافت تاريخي روستا در نظر گرفته شده است.[2]

[میثم عظیمی روئین]

سرزمین شکوفه های سیب
دهکده توریستی روئین - خراسان شمالی

www.rooieen.blogfa.com

اين دهكده با قدمت چندين ساله اش نام هاي مختلفي را داشته است كه در اين قسمت با برخي از آنان و علت نام گذاري آن نام ها براي اين دهكده آشنا مي شويم.
نخست با نامي به نام «رويان دژ» آشنا مي شويم. اين كلمه در لغت يعني قلعه اي كه از روي باشد و بسيار محكم،دليل اين اسم گذاري جهت وجود كوه هاي بلند و مرتفع بوده كه هيج گاه دشمن نمي توانسته است به راحتي به آن جا حمله كند؛به همين دليل آن را «رويان دژ» خواندند.
نام ديگر اين دهكده «رويان» است؛رويان در لغت يعني رويش؛ولي علت نام گذاري آن احتمالاً از كلمه ي «روي» و«ان» جمع مي آيد يعني چند فلز روي،و به دليل اين كه كوه هاي فراواني اطراف دهكده را فرا گرفته و بسيار محكم و استوار اند،آن را «رويان» خوانده اند
ولي اينك نام هم اكنون آن دهكده ي توريستي يعني «رويين» را براي شما تشريح مي كنيم ؛«رويين» از دو كلمه با نام هاي «روي» و «ين» ساخته شده است كه از نظر لغت هريك معني خاصي دارند،«روي» كه همان فلز سخت است و «ين» نيز نوعي صفت براي روي مي باشد كه آن صفت به معناي سختي است؛پس در كل «رويين» يعني فلز روي سخت ومقاوم و باز هم به دليل وجود كوه هايي بلند و استوار در اطراف اين دهكده ي توريستي آن را «رويين» خوانده اند.
و هم اكنون نيز تاريخچه ي توريستي شدن دهكده ي توريستي رويين را با هم مطالعه مي كنيم.
يك سري از اقدامات از سال 1383 جهت معرفي اين روستا به عنوان دهكده ي توريستي و تاريخي برداشته شده و طي بازديد جناب مرعشي رييس سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري در سال 1384 نيز به عنوان يكي از 16 روستاي داراي بافت ارزشمند تاريخي و فرهنگي محسوب شد و مبلغ 130000000ريال «اعتبار از طرف سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري» جهت تهيه طرح بهسازي به روستاي رويين اختصاص يافت و از طرف استانداري خراسان شمالي نيز مبلغ 500000000 ريال در بحث گردشگري به روستاي رويين اعطا شده است كه با توجه به امضاي تفاهم نامه در خصوص روستاهاي داراي ارزش بافت تاريخي و فرهنگي با بنياد مسكن از طرف رييس سازمان نيز اعتباراتي جهت حفظ و احياي بافت تاريخي روستا در نظر گرفته شده است.[2]

طرح عمرانی روستای رویین؛ زیبایی یا ماندگاری
روستای هدف گردشگری رویین، که در خراسان شمالی و شهرستان اسفراین قرار دارد، دارای جاذبه های گردشگری بسیاری است و یکی از مهمترین مراکز جذب توریست در خراسان شمالی محسوب می شود. این منطقه دیدنی، جدا از جاذبه های طبیعی آن که در تمام فصول سال خالق چشم اندازهای بکر و متحیرکننده است و همچنین جدا از قدمت تاریخی و مناظر خیال انگیز؛ بناها و معماری منحصربه فرد ساختمانهای این روستا یکی از مهمترین شاخصه هایی است که روستای رویین را به عنوان یکی از قطب های اصلی گردشگری خراسان شمالی قرار داده است. ساختار پلکانی بناها، نوع مصالح به کار رفته در ابنیه و از همه مهمتر هژمونی و ترکیب کلی بنا با طبیعت و محیط پیرامونی از جمله مواردی است که می توان در جذاب تر کردن این منطقه از آنها نام برد. آنچه که امروزه در مدیرت جهانگردی و در صنعت توریسم از آن در ساختن فضاهای مجازی استفاده می شود، همه را یکجا می توان در روستای زیبای رویین به طور طبیعی مشاهده کرد.


روستای رویین دارد یکی از مقاطع مهم تاریخی خود را از سر می گذراند؛ اجرای طرح عمرانی ساختمانهای روستای رویین این روزها چهره این روستا را تقریبا تحت تاثیر قرار داده است. بناهای زیبا و ماندگاری که به گستره تاریخ و با مهارت هرچه تمام در آغوش یکدیگر تصاویر فراموش نشدنی را رقم می زدند، امروز خشتهای جانشان و ستونهای استوار وجودشان در آماج ضربه های پتکها و کلنگهای فلزی قرار گرفته و روز به روز ساختار زیبای دیرینه آنها قطعه قطعه شده و جایگزین آجرهای خشن و آهن آلات زشت می گردند. دریچه هایی که میشد از آن به ازدحام کوچه خوشبختی نگریست و صدای پای آب که همواره در کوچه و پس کوچه های رویین در جریان داشت، شاید تا چند سال دیگر از آنها خبری نباشد؛ عطر دل انگیز سیب و صدای پاک طبیعت شاید آخرین روزهای خود را در این روستا سپری می کنند چرا که با اتمام طرح عمرانی ساختمانهای آن، بوی آلودگی و نعره های ترافیک همه جا را تسخیر کند.
ایجاد طرحهای عمرانی و برنامه ریزی در تغییر چهره مناطق توریستی مستلزم برنامه ریزی دقیق و مطالعات علمی و کارشناسی محیطی می باشد، بر این اساس قبل از اینکه چهره کلی روستای رویین تغییر نکند باید با رعایت اصول علمی و مدیریت منابع محیطی و تحقیق بیشتر موجبات رونق هرچه افزونتر این منطقه توریستی را فراهم آورد.

مصالح به کار رفته:
بافت سنتی ساختمانهای روستای رویین که به شکل پلکانی بوده، یکی از بارزترین نمونه های این نوع معماری در خراسان شمالی و به طور کلی در شرق کشور است. اما باید توجه داشت آنچه که معماری ساختمانهای روستای رویین را به عنوان یکی از جذابترین فضاهای معماری ساخته، صرف نظر از نوع جایگیری و حالت پلکانی بناها، مصالح به کار رفته و تناسب بنا با فضا بوده است. این امر از آنجا اهمیت پیدا می کند که به طور طبیعی و در طول زمانهای متمادی نوعی هژمونی ساختار را می توان مشاهده کرد که این نشان از ذهن حسابگر و مهندسی ساخت پدران ما در آثار به جا مانده است. مردمان این منطقه به مانند دیگر انسانها، با توجه به قابلیت های منطقه و سنجش دقیق پتانسیل موجود، مصالح ساختمانی خود را از محیط طبیعی تهیه کرده و جلوه انگیزترین بناها و همسازترین شکل را با فضای بیرونی آفریده اند. بدین معنی که ما در شکل پلکانی بناها، استفاده از الوارها و ستونهای چوبی که از باغها و درختان خود منطقه تهیه می شده است را می بینیم. به گواه بناها و همچنین به نقل از مردمان این منطقه، کاربردن خشت و نوع خاصی از خاک در بناهای سنتی روستای رویین نیز رایج بوده که در خود منطقه آماده و تهیه می شده است. چنانچه نوعی خاک که به «خاک کبود» معروف است؛ ماندگاری و استحکام بسزایی دارد و در اغلب بناها از این نوع خاک برای استحکامات پشت بام و دیگر جاها استفاده می شده. همنشینی و تلفیق رنگی این خاک با محیط در چشم انداز کلی روستا سهم زیادی در ایجاد جلوه طبیعی و جذاب روستای رویین داشته است. استفاده از مصالح چوبی و کاربرد شاخ و برگ درختان در سقف بناها و همچنین خشت و خاک یکی از طبیعی ترین بناهای سنتی را ایجاد کرده است. سازه های چوبی و مهارت هنرمندان و صنعتگران در ایجاد آنها از دیگر مواردی است که می توان در بافت قدیمی بناهای روستای رویین مشاهده کرد. بحث دیگر مربوط به تطابق و تناسب بیرون و درون بناهاست؛ به این معنی که در بناهای سنتی ساخت بیرون با درون یکسان است و کاربرد مصالح در هردو فضا همنشینی منطقی و زیبایی خارق العاده ای دارد؛ صنعت چوب بری و سازه های چوبی از دیرباز در این سرزمین وجود داشته است و ما در بناهای سنتی، در و پنجره های چوبی زیبایی را شاهد هستیم که با مهارت تحسین برانگیزی و با طرح های ذهنی اوج هنرنمایی ذهن خلاقانه خویش را به نمایش گذاشته اند و اعجاب برانگیزتر از آن وسایل خانه از جمله: ظروف، کمد، صندوق ها و کارگاههای کوچک است که نشان از نگاه منسجم مردمان قدیم دارد. حال طراحی طاقچه ها و دیگر جلوه های معماری درونی ساختمانها بماند برای فرصتی دیگر...
اما در ساختمانهایی که در طرح عمرانی جدید با آن مواجه هستیم: شکل بیرونی با ساخت درونی بناها بسیار متناقض و زشت است؛ استفاده از نوعی سیمان در نمای بیرونی بناها که امروزه کاربرد بسیاری در محیط های توریستی دارد، هرچند خواسته است بناهای ساخته شده رویین را موجه جلوه کند؛ اما با دقت بیشتر بازهم بدسلیقه ای هایی را می توان دید. چرا که ساختمانها از یک نما سنتی نمایان شده اما از نمایی دیگر که درواقع پشت ساختمان است، کاملا جدید و امروزی است با آجرهای بی نظم و آهن آلاتی که از دیوارها بیرون زده است. چیزی که بناهای جدید روستای رویین را مضحک ساخته، استفاده از درها و پنجره های فلزی با رنگ های متنوع و مختلف است که نشان از کج سلیقه ای و بی برنامه ای مسئولان و دست اندرکاران این امر است.
در طراحی فضاهای توریستی مدلهای مختلفی را می توان ارائه داد که ما تنها به دو نوع آن اشاره می کنیم:
1) مدلی که بدون دخالت در بناها همان شکل سنتی و قدیمی را با ایجاد بازسازی های مختصر حفظ می کردند. در این مدل سعی بر این است که کمترین دخالت صورت گیرد و محیط های مورد بررسی روند طبیعی خود را ادامه دهد. به عنوان نمونه می توان از ماسوله نام برد.
2) مدلی که با سنجش دقیق و کارشناسی بناهای سنتی، به بازسازی کامل ابنیه با تکیه بر دانش امروزی و استفاده از مصالح امروزی می پردازد. نمونه قابل توجه در این مدل را می توان در ابیانه مشاهده کرد؛ حتی در سردرخانه ها، دستگیره درها و چارچوب پنجره ها نیز سنتی و برگرفته از فرهنگ سنتی منطقه است و بدین گونه به بازسازی بناها پرداخته اند. اما ما در بناهای جدید رویین نه تنها مدلی را نمی بینیم بلکه بی مدلی و کج سلیقه ای به شدت به چشم می آید. ساخت ساختمانهای جدید که در واقع همان طرح عمرانی روستاهاست که دولت محترم با استفاده از تسهیلات خاصی ارائه داده است، در روستای رویین عجولانه و بی برنامه به چشم می آید که روز به روز این احتمال می رود که بافت سنتی رویین را به هم ریخته و در نیمه راه به حال خود رها شود...
بر این اساس پیشنهاد می شود که مسئولان و دلسوزان هرچه زودتر دست به کار شوند و طرح عمرانی بناهای روستای رویین را بر پایه مطالعات علمی و سنجش دقیق منطقه ای و متناسب با فرهنگ و محیط طبیعی ساخته تا به غنی تر شدن هرچه بیشتر صنعت توریسم کمک کند و روستای رویین را به عنوان قطب گردشگری خراسان شمالی سازد. در پایان به طور خلاصه برای هرچه بهترشدن روند طرح عمرانی رویین پیشنهاداتی ارائه می گردد؛ باشد که این پیشنهادها راه حلی را برای مساله طرح عمرانی روستای رویین ایجاد کند:
1) هرچه سریعتر روند بی برنامه و بی نظم ساخت و ساز ساختمانها متوقف گردد.
2) برنامه ریزی متناسب با طرح و شکل بناهای قدیمی خود روستا صورت گیرد.
3) به اهالی مجوز ساختن تنها یک طبقه و یا در بخشهایی خاص طبقات بیشتر داده شود و این امر نیز دقیقا کارشناسی شود. همچنین بحث استحکامات و ماندگاری نیز سنجیده شود.
4) به منظور نمای بیرونی و چشم انداز کلی، حتما باید ساختمانها صحن و حیات داشته باشند که حالت پلکانی بناها از بین نرود.
5) اجبار برای استفاده از در و پنجره های چوبی و نماهای سنتی
6) استفاده از سنگ فرش برای کوچه ها و عدم تغییر کوچه ها برای تردد وسائل نقلیه
7) جلوگیری از قطع درختان و تخریب باغات برای تغییر کاربری مسکونی سازی
8) طراحی شبکه های فاضلاب، گاز و دیگر امکانات رفاهی
9) ایجاد نمایشگاه دائمی صنایع دستی و تولیدات داخلی روستا
بدین ترتیب طرح عمرانی روستایی رویین نه تنها زیبا ساز نیست، بلکه ماندگاری نیز ندارد و این امر باید هرچه زودتر با کارشناسی متخصصان روند بهتری به خود گیرد.