گیاهانی که باعث مسمومیت در دامها میشوند

[*FATIMA*]

منبع : گیاهان سمی ایران و مسمومیت آنها در دامها تألیف دکتر محمدرضا اصلانی
نام علمی : Acroptilon repens
نام انگلیسی : Russian Knapweed
نام فارسی : تلخه

تلخه گیاهی چند ساله ، تلخ مزه و جزو گیاهان هرز صیفی کاریها ، باغها و زمین های بایر است . این گیاه دارای ریشه راست و عمیق بوده و ارتفاع آن گاهی به نیم متر میرسد . ساقه های تلخه راست و حاوی انشعابات متعددی است و انتهای ساقه به گل آذین تخم مرغی شکل ختم میشود که رنگ آن صورتی یا بنفش است . روی برگها و ساقه ها کرکهای نرمی به رنگ خاکستری وجود دارد .
تغذیه ی طولانی مدت این گیاه در تک سمی ها موجب شکل گیری بیماری برگشت ناپذیر مغزی به نام انسفالومالاسی نیگروپالیدال میشود که در آن ناحیه نیگروپالیدال معز نرم شده و از بین میرود . تخریب این قسمت موجب از بین رفتن توانایی دام برای جویدن غذا میشود .
نشانه های درمانگاهی به دنبال خوردن مقدار زیاد گیاه در یک دوره طولانی ، به شکل ناگهانی ظاهر میشود . در ابتدا اسب های مبتلا افزایش تونیسیته عضلات پوزه و لب ها را نشان میدهد به طوری که دندان های پیشین نمایان و دهان نیمه باز باقی مانده و زبان خارج و آویزان میگردد . حرکات مداوم زبان به خصوص در تلاش برای خوردن غذا موجب سرازیر شدن بزاق کف آلود میشود . به هر حال در چنین وضعیتی اخذ طبیعی غذا و جویدن آن شدیداً مختل میشود .در مواردی که یک طرف مغز درگیری بیشتری دارد لب ها به یک طرف کشیده شده و دام ممکن است در یک جهت به دور خود چرخش نماید . رفتارهای غیرطبیعی دیگری مانند خمیازه کشیدن فراوان و بالا انداختن غیرطبیعی سر ممکن است دیده شود . به علت عدم امکان تغذیه ی دام ، کاهش وزن با گذشت زمان شدت مییابد و اگر دام معدوم نشود در نهایت به علت گرسنگی یا پنومونی حاصل از استنشاق مواد غذایی تلف میگردد . امکان درمان بیماری وجود ندارد و ترمیم نواحی آسیب دیده مغز ممکن نیست . اسب های مبتلا را میتوان با تجویز آب ، الکترولیت ها و تغذیه آنها با جیره آبکی غنی از انرژی به وسیله لوله معدی زنده نگه داشت .