خواص زرشك / تهيه مرباي زرشك

[diamonds55]

كليات گياه شناسي

زرشك درختچه اي است داراي ساقه اي خاردار كه ارتفاع آن تا 4 متر نيز ميرسد . چوب اين درخت قهو ه اي ، قرمز و يا زردرنگ مي باشد . برگهاي آن بيضي شكل با دندانه هاي اره اي و گلهاي آنخوشه اي و زردرنگ است

شاخه هاي زرشك تيغ زيادي درد . ميوه زرشك قرمز رنگ ، گوشتي بيضوي شكل و داراي طعمي ترش است

قسمت مورد استفاده اين گياه ريشه ، پوست رشه و ساقه ، برگ گل و ميوه آن است .
تركيبات شيميايي:

در تمام قسمت هاي اين گياه آلكالوئيدهاي بربرين Berberine ، اكسياكانتين Oxyaconthine ، بربامين Berbamine وجود دارد . مقدر آلكالوئيد در پوست ريشه زرشك بيشتر از قسمت هاي ديگر اين گياه است .

ميوه زرشك داراي حدود 4% مواد قندي ، 65 اسيد ماليك و اسيد تارتاريك و مقداير صمغ مي باشد .

زرشك گونه هاي مختلف درد كه مهم تر از همه آنها دو نوع است كه يكي بنام زرشك بي هسته و ديگري زرشك با هسته (داراي دو هسته) ميباشد .
خواص داروئي:

خواص طبي زرشك

زرشك از نظر طب قديم ايران سرد و خشك است ميوه زرشك خواص زير را درد:

1)قابض است

2)تقويت كننده قلب و كبد است

3)بواسير خوني را درمان مي كند

4)خونريزي را برطرف مي كند

5)براي برطرف كردن بيماريهاي كبدي مفيد است

6)صفرا بر است

7)دم كرده زرشك را براي برطرف كردن ناراحتي هاي دهان غرغره كنيد .

خواص ريشه و پوست ساقه

1)صفرا بر و مسهل است

2)كبد را پاك و تقويت مي كند

3)اعمال دستگاه گوارش را منظم مي كند

4)وء هاضمه را از بين مي برد

5)بي اشتهايي را برطرف مي كند

6)براي رفع يبوست مفيد است

7)در درمان يرقان و زردي موثر است

8)نقرس و رماتيسم را برطرف مي كند

9)خانم هائيكه بين دو عادت ماهيانه خونريزي دارند بايد براي برطرف كردن آن از ريشه و ساقه زرشك استفاده كنند .

10)آنهائيكه مبتلا به ورم طحال هستند مي توانند براي معالجه از اين گياه كمك بگيرند .

11)واريس را درمان مي كند .

12)براي معالجه بواسير نافع است .

13)براي برطرف كردن سوزش ادرار مفيد است .

14)فشار خون را پائين مي آورد

15)براي شست وش وي چشم مي توانيد از جوشانده ريشه و ساقه و زرشك استفاده كنيد .

خواص برگ زرشك

1-آب آوردگي بدن را برطرف مي كند .

2-اسهال هاي مزمن را درمان مي كند .

3-برگ زرشك دري مقدر زيادي ويتامين C مي باشد بنابراين در درمان بيماري اسكوربوت اثر مفيد درد .

4-جويدن برگ زرشك باعث محك شدن لثه و دندان مي شود .

5-درموقع آنژين و گلو درد ، دم كرده برگ زرشك را غرغره كنيد .
طرز استفاده:

جوشانده زرشك : مقدر 20-10 گرم پوست ريشه يا ساقه و يا ميوه زرشك را در يك ليتر آب ريخته و آنرا بجوش بياوريد سپس آنرا از روي اجاق برداشته بگذاريد براي مدت 10 دقيقه بماند . اين جوشانده را صاف كرده و با شكر يا عسل شيرين كنيد . مقدر مصرف روزانه آن سه فنجان در فاصله بين غذاهاست .

تنطور زرشك : اين تنطور را مي توانيد از فروشگاههاي گياهان دارويي و يا برخي از داروخانه ها خريدري كنيد . مقدر مصرف آن 20-10 قطره سه بار در روز مي باشد .

دم كرده زرشك : مقدر 40 گرم زرشك را در يك ليتر آب جوش ريخته و بگذاريد مدت 10 دقيقه بماند سپس آنرا با شكر يا عسل مخلوط كنيد . مقدر مصرف آن سه فنجان در روز و در فاصله بين غذاهاست .
مضرات :

مصرف مقدر زياد زرشك و يا ساقه و برگ آن براي زنان حامله مناسب نيست زيرا رحم را تحريك مي كند و ممكن است باعث سقط جنين شود.

[آبجی]

جام جم آنلاين: نوعي داروي سنتي گياهي چين براي ديابت نوع 2 و لاغري مفيد است. در ادبيات چنين گفته شده، بربرين، كه در ريشه و ساقه بعضي از گياهان وجود دارد مي تواند قند خون بيماران ديابتي را كاهش دهد.به گزارش بي.بي.سي، حالا دانشمندان با آزمايش روي موش و جوندگان ديگر بدرستي اين نظر پي برده اند.

دانشمندان در نشريه ديابت نوشته اند ؛ بربرين وزن بدن حيوانات تحت آزمايش را نيز كم كرد يعني براي درمان چاقي نيز مي توان از آن استفاده كرد.
بربرين از جمله در زرشك وجود دارد كه مصرف آن در فرهنگ هاي مختلف از جمله براي درمان اسهال تجويز شده است.
گروهي بين المللي تاثير بربرين را در كاهش قند خون روي موشها آزمايش كردند و متوجه شدند خوردن آن باعث كاهش ميزان قند خون، كم شدن چربي هاي موجود در جريان خون و كاركرد بهتر انسولين در بدن مي شود و وزن بدن حيوان را كم مي كند.
پرفسور ديويد جيمز، رئيس برنامه تحقيقات ديابت و چاقي در موسسه گاروان، در سيدني، استراليا گفت: ما درباره درمان ديابت نوع دوم تحقيق مي كنيم كه علت بروز آن اختلال در كار انسولين است. ما حالا مدرك علمي داريم كه نشان مي دهد بربرين كمك مي كند انسولين خيلي بهتر كار كند.
بربرين كمك مي كند انسولين قند خون را كنترل كند اما به پاك كردن جريان خون از وجود چربي هم كمك مي كند و ما تصور مي كنيم كه همين امر باعث مي شود تا در كاهش وزن بدن هم موثر ب

[آبجی]

Barberry



مصرف طبی زرشك به دوره ی مصر باستان می رسد كه فراعنه و ملكه ها، این گیاه را با تخم رازیانه به منظور درمان طاعون مصرف می كردند.
پوست، ریشه و ساقه این گیاه خاصیت درمانی دارد. ریشه و ساقه این گیاه زرد رنگ است و اروپایی ها و آمریكای شمالی برای رنگ آمیزی لباس از آن استفاده می كردند. اما تركیبات موجود در پوست گیاه زرشك، آن را به یك گیاه درمانی تبدیل كرده است.
پوست این گیاه حاوی آلكالوئیدهایی است كه مهم ترین آنها Berberine است. این آلکالوئیدها خواص آنتی بیوتیكی (ضد باکتری و ضد عفونت) دارند و سبب تحریك بخش هایی از سیستم ایمنی بدن می شوند. برای پی بردن به این اثر، قطره ای زرشك را روی زبان خود بگذارید، خواهید دید دهان شما آبكی می شود. به گفته كارشناسان طب گیاهی، آبکی شدن دهان سبب می شود كه بدن بتواند با عفونت مبارزه كند.
انواع عفونت هایی كه زرشك می تواند در درمان آنها مؤثر واقع شود عبارت است از: عفونت گلو، مجاری ادراری، مجاری معده ای- روده ای، ریه ها، عفونت های مخمری و اسهال.
دكتر محمد دریایی، متخصص تغذیه و علوم زیستی گفت:‌ پوست، ریشه و ساقه زرشك در درمان ناراحتی های كلیوی و سنگ های ادراری و برای تحریك فعالیت های معده و كبد استفاده می شود.
وی افزود: از پوست گیاه زرشك برای مشكلات جریان خون استفاده می شود و حتی اثر سمی روی انگل سالك دارد و در درمان یرقان، مالاریا، درمان كیسه صفرا به كار می رود.
این متخصص تغذیه و علوم زیستی در ادامه تصریح کرد: این گیاه منقبض كننده طحال بوده و اثر ضد تهوع دارد، اما استفاده مقدار زیاد آن باعث اسهال و حتی فلج مركز تنفسی می شود.
وی خاطر نشان كرد: مصرف زرشك دو گرم در طول روز و به مدت سه بار توصیه می شود و مصرف بیش از اندازه آن می تواند مشكلات زیادی ایجاد كند.


معرفی گیاه زرشک

زرشك درختچه ای است دارای ساقه ای خاردار كه ارتفاع آن تا 4 متر نیز می رسد. چوب این درخت قهو ه ای ، قرمز و یا زردرنگ می باشد. برگ های آن بیضی شكل با دندانه های اره ای و گل های آن خوشه ای و زردرنگ است.
شاخه های زرشك تیغ زیادی دارد. میوه ی زرشك قرمز رنگ، گوشتی، بیضی شكل و دارای طعمی ترش است.
قسمت مورد استفاده این گیاه ریشه ، پوست ریشه و ساقه ، برگ، گل و میوه آن است.


انتهای بهار و ابتدای تابستان، فصل شکوفه دادن بوته زرشک است. غنچه‌های آن زرد رنگ است که در فصل پاییز رنگ قرمز گیلاسی به خود می‌گیرند.
زرشک بومی مناطق معتدل و نیمه استوایی اروپا، آسیا، آفریقا، آمریکای شمالی و آمریکای جنوبی می‌باشند. کشور ایران بزرگ ترین تولیدکننده زرشک در دنیا می‌باشد که در این میان استان خراسان جنوبی با در اختیار داشتن نزدیک به 97 درصد از اراضی زیر کشت این محصول، تولید 95 درصد از زرشک دنیا را در اختیار دارد.
تركیبات گیاه زرشک:

در این گیاه آلكالوئیدهای بربرین Berberine ، اكسیاكانتین Oxyaconthine ، بربامین Berbamine وجود دارد. مقدار آلكالوئیدها در پوست ریشه زرشك بیشتر از قسمت های دیگر این گیاه است.
زرشك گونه های مختلفی دارد كه مهم ترین آنها زرشك بی هسته و زرشك با هسته (دارای دو هسته) می باشد.


خواص میوه زرشك

زرشك از نظر طب قدیم ایران سرد و خشك است. میوه زرشك خواص زیر را درد:
- قابض است.
- تقویت كننده قلب و كبد است.
- بواسیر خونی را درمان می كند.
- خونریزی را برطرف می كند.
- برای برطرف كردن بیماری های كبدی مفید است.
- زرشك صفرا آور بوده و در درمان سنگ كیسه صفرا بسیار مؤثر است.
- دم كرده زرشك را برای برطرف كردن ناراحتی های دهان غرغره كنید.
خواص ریشه و ساقه زرشک


- صفرا بر و مسهل است.
- كبد را پاك و تقویت می كند.
- اعمال دستگاه گوارش را منظم می كند.
- سوء هاضمه را از بین می برد.
- بی اشتهایی را برطرف می كند.
- برای رفع یبوست مفید است.
- در درمان یرقان و زردی موثر است.
- نقرس و روماتیسم را برطرف می كند.
- خانم هایی كه بین دو عادت ماهیانه خونریزی دارند، باید برای برطرف كردن آن از ریشه و ساقه زرشك استفاده كنند.
- آنهایی كه مبتلا به ورم طحال هستند، می توانند برای معالجه از این گیاه كمك بگیرند.
- واریس را درمان می كند.
- برای معالجه بواسیر نافع است.
- برای برطرف كردن سوزش ادرار مفید است.
- فشار خون را پایین می آورد.
- برای شستشوی چشم می توانید از جوشانده ریشه و ساقه زرشك استفاده كنید.
خواص برگ زرشك

- آب آوردگی بدن را برطرف می كند.
- اسهال های مزمن را درمان می كند.
- برگ زرشك دارای مقدر زیادی ویتامین C می باشد، بنابراین در درمان بیماری اسكوربوت مفید است.
- جویدن برگ زرشك، باعث محكم شدن لثه و دندان می شود.
- در موقع آنژین و گلودرد، دم كرده برگ زرشك را غرغره كنید.
طرز استفاده:

جوشانده زرشك :
مقدار 10 تا 20 گرم پوست ریشه یا ساقه و یا میوه زرشك را در یك لیتر آب ریخته و آن را به جوش آورید. سپس آن را از روی اجاق بردارید و بگذارید برای مدت 10 دقیقه بماند. این جوشانده را صاف كرده و با شكر یا عسل شیرین كنید.
مقدار مصرف روزانه آن سه فنجان، در فاصله بین غذاهاست.
تنتور زرشك :
این تنتور را می توانید از فروشگاه های گیاهان دارویی و یا برخی از داروخانه ها خریداری كنید. مقدار مصرف آن 10 تا 20 قطره، سه بار در روز می باشد.
دم كرده زرشك :
مقدار 40 گرم زرشك را در یك لیتر آب جوش ریخته و بگذارید مدت 10 دقیقه بماند. سپس آن را با شكر یا عسل مخلوط كنید.
مقدار مصرف آن سه فنجان در روز و در فاصله بین غذاهاست.
مضرات :

- مصرف مقدار زیاد زرشك و یا ریشه و ساقه و برگ آن برای زنان حامله مناسب نیست، زیرا رحم را تحریك می كند و ممكن است باعث سقط جنین شود.
- مصرف زیاد این گیاه به مدت طولانی می تواند سبب ناراحتی معده و روده ها شود و جذب ویتامین های گروه B را در بدن مختل كند.
گردآوری مطالب : نیره ولدخانی

[نازخاتون]

زرشک درختچه ای است که بومی کشورمان بوده و بدلیل خواص متعدد خوراکی میوه ها و کاربرد های درمانی ریشه، ساقه و برگ آن دارای اهمیت فراوانی است و به جهت سازگاری خوب به زمین های کم بهره و تقریبا شور، نقش مهمی در طول تاریخ کشاورزی ایران دارد. زرشک درختچه ای است خاردار با ارتفاع ۳ و گاها ۶ متر که شاخه هایش دارای انشعابات فراوانی می باشند. برگ های بیضوی شکل آن تا حدودی ضخیم بوده و بصورت متناوب بر روی ساقه ها قرار می گیرد. گل های آن دو جنسی و به رنگ زرد بوده و بصورت گل آذین خوشه مشاهده می شوند. میوه ها به فرم سته و به رنگ قرمز می باشند که بقایای کلاله و خامه در انتهای آنها مشاهده می شود. عدد کروموزومی زرشک ۲n=28 می باشد. زرشک معمولی (بی دانه) همان واریته B. vulgaris var. asperma می باشد.

نیازهای اکولوژیکی و پراکنش
زرشک درختچه ای مقاوم به سرما و خشکی، دارای نیاز نوری بالا و طالب خاک های نسبتا سبک لومی-شنی دارای زهکش خوب بوده و در ارتفاعات بالاتر از ۱۰۰۰ متر از سطح دریا بهتر رشد می نماید. گونه های مختلف جنس زرشک در سطح جهان پراکنده می باشند ولی گونه ی مذکور در ایران پراکنش زیادتری داشته و در استان های آذربایجان، مازندران، تهران، خراسان و … مشاهده می شود.

ترکیبات شیمیایی و فرآوری
شاخه ها و برگ ها دارای آلکالوئید بربرین، آلکالوئید بربامین، تانن و … بوده و میوه ها حاوی اسید تارتاریک، اسید سیتریک، اسید مالیک و برخی قندها می باشد. فرآوری میوه ها برای تهیه مواد غذایی چون شربت، مربا و ژله صورت می پذیرد.

خواص درمانی و کاربردها
میوه زرشک دارای خواصی چون صفرابر، قابض و مقوی است. برگ ها و شاخه ها بدلیل داشتن آلکالوئیدهایی همچون بربرین، بربامین و … در پزشکی نوین کاربردهای گسترده ای پیدا نموده اند که می توان به مواردی چون ضدباکتری، درمان اسهال، درمان اعتیاد، کاهش پوسیدگی دندان و … اشاره نمود.
از میوه زرشک جهت تهیه مربا، شربت، ژله و … استفاده می شود. از ساقه ها برای رنگرزی الیاف به رنگ زرد و در هندوستان از تانن استخراج شده از قسمت های مختلف گونه ای دیگر از زرشک برای صنایع چرم سازی استفاده می شود. بطور کل کاربردهای اندام های مختلف این گیاه در مناطق مختلف بسیار گسترده و متفاوت است.

[نازخاتون]

مرباي زرشك

موارد لازم:

• زرشك یک کیلو
• شكردو و نیم کیلو
• آب دو پیمانه
• گلاب و یا عرق هل2 ق سوپخوری

دستور پخت

ابتداشکر و آب رو روی حرارت قرار داده و منتظر میشیم تا قوام بیاد و غلظت پیدا کنه . بعد زرشك پاك كرده رو در کمی آب خیس میکنیم تا پف کنه . بعد آبکش کرده و به شهد اضافه میکنیم . و پس از اینکه کمی جوشید شعله رو کاملا کم کرده وگلاب و عرق هل رو اضافه کرده و دم کنی قرار میدیم .

نکات مربوط به تهیه مربای زرشک:

زرشک نباید زیاد بجوشد چون تیره میشود .

[ریپورتر]

زرشک

مصرف طبي زرشك به دورة مصر باستان مي رسد كه فراعنه و ملكه ها، اين گياه را با تخم رازيانه به منظور درمان طاعون مصرف مي كردند. امروزه، گفته ميشود اين گياه درد مفصلي، روماتيسم و تورم

ناگهاني پسوريازيسرا تسكين مي بخشد. انواع عفونتهايي كه زرشك مي تواند در درمان آنها مؤثر واقع شود عبارت است از: عفونت گلو، مجاري ادراري، مجاري معده اي- روده اي، ريه ها، عفونتهاي مخمري و اسهال.

سبوس ريشه و ساقه اين گياه خاصيت درماني دارد. ريشه وساقه اين گياه زردرنگ است و اروپاييها و آمريكاي شمالي براي رنگ آميزي لباس از آن استفاده مي كردند. اما تركيبات موجود در سبوس اين گياه زرشك را به عنوان يك گياه درماني مطرح كرده است.



سبوس و پوسته اين گياه درماني مطرح كرده است. سبوس و پوسته اين گياه حاوي الكالوئيد هست، كه به عقيده برخي از افراد آنتي بيوتيك است و به عقيده متخصصان طب گياهي سبب تحريك خاصيت ضد عفوني غشاي مخاطي بدن ميشود.


به منظور پي بردن به اين ادعا، اگر قطره اي زرشك را روي زبان خود بگذاريد، دهان شما آبكي خواهد شد. اين بدان معنا نيست كه زرشك طعم خوبي دارد، بلكه اين گياه تقريباً تلخ است بلكه به گفته كارشناسان طب گياهي، وقتي دهان شما آبكي ميشود سبب ميشود كه بتوانيد با عفونت مبارزه كنيد. اين گياه در اثر تحريك بخشهايي از سيستم ايمني بدن اين اثر را بر جاي مي گذارد.

معرفي گياه

زرشك گلي است كه طول آن به 9 پا مي رسد، و داراي شاخه هاي خاكستري است. برگهاي آن داراي دندانه هاي سوني است. بين ماههاي آوريل و ژوئن غنچه ها و گلهاي زرد روشن از آن جوانه مي زنند. اين غنچه ها و گلها در فصل پاييز رنگ قرمز گيلاسي به خود مي گيرند كه به صورت بوته هاي خميده رشد مي كنند. مي توانيد از زرشك رسيده براي تهيه مربا استفاده كنيد، يا آنرا همانند "قرقاط" مصرف كنيد. زرشك كمي ترشتر است ولي به اندازه قرقاط تلخ نيست.


تركيبات گياه

سبوس و ريشة زرشك حاوي انواع بسياري از مواد شيميايي به نام "آلكالوئيد ايزوكينولين" است. دانشمندان و محققان اين تركيبات را در طول ساليان متمادي مورد تحقيق و بررسي قرار داده اند، و پي بردند كه آنها در واقع خواص آنتي بيوتيكي دارند.

برخي از آنها باعث پايين آوردن تب، كاهش تورم و فشار خون شده و به تنظيم ضربان قلب و انقباض عضلات قلب كمك مي كنند.


اشكال موجود
زرشك در شكل چاي، كپسول، عصاره ها، مايع يا تنتورها و يا پماد موضعي عرضه ميشود. عصاره هاي حاصل از اين ماده به صورت دارويي حاوي 8 تا 12 درصد محتواي الكالوئيد ايزوكينولين استاندارد شده است.



نحوه مصرف

اگر به علت عفونتهاي مكرر غالباً آنتي بيوتيك زياد مصرف كرده ايد، پزشك شما به عوض داروهاي تجويزي، ممكن است داروهاي گياهي را نيز مدنظر قرار دهد.


دلايل متعددي براي اين ادعا وجود دارد. زرشك مي تواند احساس سرحال بودن به شما دهد و شما را از ساير معالجات نجات دهد.

همچنين، ميزان مقاومت به آنتي بيوتيكها رو به افزايش است. به منظور رهايي از اين وضعيت. بسياري از معالجين به ساير راههاي درمان بيماريها روي مي آورند. دليل ديگر اين است كه بدن شما در واكنش به انواع آنتي بيوتيكها دچار تغييرات ميشود و اين تغييرات هميشه خوب نيست.

فلور نرمال كه در بدن همه ما وجود دارد و ما را در مبارزه با عفونت كمك مي كند، مي تواند در اثر مصرف مكرر آنتي بيوتيكها از بين برود. درمانگر ممكن است شما را ياري كند تا اين "باكتري خوب" good bacteria را از طريق رهايي مقطعي از مصرف انواع آنتي بيوتيكها، دوباره در خود بازيابيد.

بنا به دلايل مشابه. پماد زرشك را نيز مي توان براي درمان ورم مفاصل يا پسوريازيس تجويز كرد، چون داروهايي كه به طور مرتب براي درمان اين حالات مصرف ميشوند ممكن است تعادل بدن شما را مختل سازند.

غالباً عوارض جانبي ناشي از معالجات درماني قوي سبب تحريك واكنشهايي در بدن ميشوند كه به مثابه يك بيماري كاملاً جديد مي تواند جلوه كند. صرفنظر از هرگونه دليل، وقتي درمانگر شما بداند كه قطع مصرف دارو هيچگونه خطري براي سلامتي شما ندارد، مي تواند در عوض، مصرف زرشك را تجويز كند.

زرشك همچنين مي تواند به عنوان يك روش پيشگيرانه توصيه شود. هرگز نبايد بيش از پنج تا هفت روز زرشك مصرف كرد. اگر معده شما حساس است، مصرف اين ماده به مدت سه تا پنج روز احتمالاً كافي است. براي درمان گلودرد، عفونتهاي مثانه، اسهال، برونشيت يا عفونتهاي مخمري از اشكال قابل مصرف زرشك حالت مورد نظر را بر گزينيد:

چاي: 2 تا 4 گرم ريشه خشك زرشك خيس خورده، روزانه 3 بار.


تنتور: (محلول 5.1 ساخته شده از گياه و الكل يا گل، الكل و آب) به ميزان 3 تا 6 ميلي ليتر (2.1 يا 2.1 1 قاشق چايخوري، روزانه سه بار)


عصاره هاي خشك: 250 تا 500 ميلي گرم، روزانه سه بار.

براي درمان آرتريت، پسوريازيس، ناراحتيهاي پوستي: 10 درصد عصاره زرشك را روزانه سه بار روي پوست بدن بماليد.

بايد توجه داشت كه پاره اي از عفونتها در صورت مصرف نكردن آنتي بيوتيك ممكن است خطرناك باشند. هرگز در اين فكر نباشيد كه در صورتي كه بدن شما به آنتي بيوتيك قويتر نياز دارد به جاي آن از گياهاني مانند زرشك استفاده كنيد. اطمينان حاصل كنيد كه دستورالعملهاي درمانگر خود را رعايت مي كنيد.

نكات احتياطي

اگر زرشك به صورت صحيح استفاده شود ماده دارويي بي خطري است، اما در صورت باردار بودن از مصرف آن اجتناب ورزيد.

تداخل هاي احتمالي

ميزان مصرف بالاي اين گياه به مدت طولاني مي تواند سبب ناراحتي معده و روده هاا شود، و جذب ويتامين b كافي در بدن را مشكل كند.