نقشه برداری

[*FATIMA*]

دوست عزیز این تعاریف برگرفته از کتابی به نام نقشه برداری نظری نوشته مهندس قاسمعلی کشکولی است . خوشحال میشم اگه بگید این اشکالات لغوی چیه و این مقاله را توسعه بدید !
با تشکر

[*FATIMA*]

فصل دهم : نقشه برداری توپوگرافی

1-10 نقشه برداری تفصیلی و توپوگرافی
نقشه برداری تفصیلی و توپوگرافی همزمان و با روش تاکئومتری انجام میشود . ایستگاه های برداشت یا نقاط کنترل از طریق پیمایش به دست می آید . این پیمایش ممکن است به شبکه نقاط ژئودزی متصل باشد . برای مناطق کوچک میتوان برای یکی از نقاط کنترل مختصات دلخواه در نظر گرفت و مختصات بقیه نقاط را به کمک نقطه اول محاسبه کرد . چون در پیمایش تاکئومتری طول اضلاع پیمایش به 150 تا 200 متر محدود میشود ، بهتر است پیمایش به صورت باز یا بسته به نقاط کنترل موجود متصل شود . فواصل اضلاع پیمایش باید به روش استادیمتری و دو طفه تعیین شود . زوایای ارتفاعی نیز باید به صورت دو طرفه و هر کدام یک کوپل اندازه گیری شود ( یک بار با مبنای 90 و یک بار با مبنای 180) . دقت اندازه گیری زوایای ارتفاعی تا حدود 30 ثانیه میباشد .فاصله شاخص تا دستگاه تئودولیت در شرایط معمولی نباید بیش از 150 متر و در شرایط مناسب بیش از 200 متر باشد .
2-10 طریقه نمایش ارتفاعات روی نقشه ها و پلان ها
خطوط تراز :
بهترین تجسم برای خط تراز خط نشانه آب یا فصل مشترک سطح آب با سطح فیزیکی زمین است و مناسبترین مثال برای خط تراز خطوط حاصل از فصل مشترک آب ساکن و سواحل است .
فرض کنید تپه ای کاملاً زیر آب قرار گرفته و ارتفاع سطح اب نسبت به یک سطح فرضی برابر صد متر است . اگر سطح آب 5 متر پایین رود قسمتی از تپه از سطح آب بیرون خواهد ماند و ارتفاع سطح آب نسبت به سطح فرضی 95 متر میشود . فصل مشترک سطح آب به خط تپه خط تراز 95 متر است و واضح است که این خط یک منحنی بسته است .
فاصله قائم دو خط تراز متوالی را فاصله تراز میگویند . هر چه فواصل تراز کمتر شود ، دقت برداشت باید افزایش یابد . برای نمایش ارتفاعات ملایم فاصله تراز به صورت اعشار 20/0 ، 25/0 ، 50/0 متر درمی آید .
3-10 شکل های مختلف ارتفاعی
جلگه : مسطح است و جلگه هایی که از ارتفاعشان از سطح دریا کمتر از 200 متر است به جلگه های کم ارتفاع و آن هایی که ارتفاعشان از سطح دریا بیش از 200 متر است به جلگه های مرتفع موسومند .
کوه : برجستگیهای گمبدی و مخروطی شکل سطح زمین ، بر حسب ارتفاع به نام کوه یا تپه خوانده میشوند . برجستگیهایی که ارتفاعشان نسبت به محیط اطراف کمتر از 200 متر باشد ، تپه نام دارند . کوه مرکب از قله ، دامنه و پایه است . سطوح جانبی کوه را دامنه میگویند . دامنه از نظر شیب ممکن است حالات هموار ، ملایم و تند داشته باشد . شیب دامنه های هموار نسبت به سطح افق تا 5 درجه میرسد . دامنه های ملایم شیبهای بین 50 تا 20 درجه دارند و زاویه شیب دامنه های دارای شیب تند ، از 20 تا 45 درجه متغیر است . دامنه هایی که شیب زیاد دارند به صورت دیواره درمی آیند . در صورت شیب بیش ازحد دیواره ها به صورت پرتگاه درمی آیند . قسمتهای سکومانند واقع در دامنه ارتفاعات به تراس موسوم اند . فصل مشترک جانبی کوه با محیط اطراف پایه کوه نامیده میشود . کوه ها با قسمت های برجسته سطح زمین ، قسمتهای کاسه ای شکل و گود دارند که به آن فرورفتگی میگویند . سطح جانبی فرورفتگیها به نام دامنه و گودترین نقطه آن قعر یا فرورفتگی موسوم است .
دره : متداولترین نوع اشکال ارتفاعی شیارهایی هستند که شیب خط آن ها در یک جهت و به طزف پایین متمایل است . شیار قسمت گودی است که در اثر آب رفتگی سیلابها در زمین پدید آمده است . تقاطع دامنه های شیار ، محوری را به نام خط القعر یا خط تخلیه تشکیل میدهد . آب های حاصل از بارندگی در دامنه ها به طرف خط تخلیه شیار جریان می یابد و از انجا به طرف پایین سرازیر میشود . معمولاً خط القعرها بستر رودخانه و جویبارهایند . شیارهای پهن که خط القعر آن ها شیب ملایم دارد به دره موسوم اند .
گرده : به عکس دره دارای برآمدگی است که از یک سو سرازیر است معمولاً دو دره به وسیله یک گرده از یکدیگر جدا میشوند . فصل مشترک دو دامنه به نام محور گرده و یا خط مقسم الماء (تقسیم آب) میباشند .
4-10 مشخصات خطوط تراز
1/ همه نقاط واقع بر یک خط تراز هم ارتفاع اند .
2/ هر منحنی بسته در محدوده نقشه معرف یک بلندی یا گودی است .
3/ چون کل سطح زمین را میتوان بالاتر از سطح دریا در نظر گرفت ، همه خطوط میزان چه در محدوده نقشه و چه خارج آن ادامه می یابد .
4/ در روی نقشه هیچ گاه منحنی های میزان یکدیگر را قطع نمیکنند .
5/ چون فاصله قائم بین منحنی های میزان برابرند ، فاصله آن ها روی نقشه به اندازه شیب زمین بستگی دارد .
6/ کوتاه ترین فاصله بین خطوط میزان خطی است که عمود بر آنهاست و این خط همان بزرگترین شیب است .
7 / محور آبره ها و دره ها بر منحنی های میزان عمودند .
8/ خطوط میزان نشان دهنده یک صفحه مایل به صورت خطوط موازی اند .
5-10 پیمایش
پیمایش عبارت است از اندازه گیری تعدادی طول و زاویه به منظور مشخص کردن مختصات نقاط جدید . پیمایش بر دو نوع است : باز و بسته . اگر پیمایش به صورت یک کثیرالاضلاع باز باشد آن را پیمایش باز و در صورتی که به صورت کثیرالاضلاع بسته باشد آن را پیمایش بسته یا پلی گن میگویند .