جاذبه های گردشگری استان بوشهر

[آبجی]

وسعت: 23167 کیلومتر مربع
جمعیت: 832067 نفر
آب و هوا: گرم و در نواحی ساحلی گرم و نمناک و در قسمتهای داخلی گرم وخشک
رود خانه های مهم: مند، دالکی، شور، شاپور، حله، اهرم
استانهای همجوار: خوزستان، کهکیلویه و بویراحمد، فارس، هرمزگان
شهرستانها: بوشهر، دشتی، دیر، کنگان، دشتستان، تنگستان، گناوه، دیلم، جم
گویش: فارسی لهجه دار و برخی نواحی گویش لری و عربی محلی
غذاهای محلی: قلیه ماهی، ماهی سرخ کرده، چلو ماهی، دال عدس، للک، رنگینک
انواع آبزیان مشهور استان: حلوا سفید، شوریده، سنگسر، حامور، شیرماهی، ماهی مرکب(خساک)، خرچنگ(گب گو)، میگو صورتی
سوغاتی: خرما، مسقطی ، ارده، حلوراشی، ماهی، میگو، عروسکهای صدفی، خارک
صنایع دستی: گبه، قالی، جاجیم، گلیم، حصیر، سفال، گیوه، مشک
حمل و نقل: هوایی، دریایی، زمینی





جاذبه های سیاحتی قابل بازدید شهرستان بوشهر










0 بافت قدیم بوشهر (محلات قدیمی شهر بوشهر- دهدشتی- بهبهانی- شیخ سعدون(کوتی)- شنبدی)
0 ساختمان قدیمی دبیرستان سعادت
0 کلیسای ارمنه (گریگوری واقع در کوی شنبدی)
0 عمارت حاج رئیس (واقع در محله دهدشتی بوشهر)
0 موزه مردم شناسی بوشهر(عمارت طاهری)
0 عمارت دهدشتی
0 عمارت کازرونی
0 عمارت امیریه (بلدیه قاجار- فرمانداری پهلوی- شهرداری سابق- شورای شهر فعلی)
0 عمارت طبیب (واقع در کوی شنبدی(محله کوتی))
0 بازار قدیم بوشهر
0 عمارت گلشن
0 مسجد شیخ سعدون
0 مسجد جمعه
0 مرقد شیخ حسین چاهکوتاهی و آرامگاه استاد منوچهر آتشی (واقع در کوی امام زاده عبدالمهیمنی)
0 آب انبار قوام (رستوران فعلی قوام)
0 پارک شغاب
0 پارک خلیج فارس
0 پارک دانشجو
0 ساحل دریا
0 پارک لیان
0 پارک جنگلی چاهکوتاه
0 ساحل بندرگاه
0 تندیس شهید رئیس علی دلواری
0 قبر ژنرال
0 گورستان انگلیسی ها
0 نیروگاه اتمی
برخی از زیارتگاههای شهرستان بوشهر
0 امامزاده عبدالمهیمن(ع) 0 قدمگاه امیرالمومنین(ع)
0 امامزاده محمدباقر(ع) 0 میرمحمد حنفیه(ع) خارگ
0 قدمگاه عباسعلی(ع)

برخی از جاذبه های گردشگری شهرستان دشتستان










0 گور دختر: تنگ ارم، دشت بزپر
0 کوشک اردشیر- تنگ ارم، دشت بزپر
0 کاخ هخامنشی بردک سیاه (12 کیلومتری شمال برازجان- روستای درودگاه)
0 کاخ هخامنشی چرخاب برازجان
0 کاروانسرای مشیر(دژ برازجان)
0 تل خندق- شمال برازجان
0 غار چهل خانه - شمال سعدآباد
0 چشمه آب گرم دالکی (دالکی 18 کیلومتری برازجان)
0 شاهزاده ابراهیم- روستای ننیزک
0 نخلستان آب پخش
0 آبشار رود فاریاب
0 آبشار زیراه
0 آبشار شول (تلخ آب رود شور)

پارکهای بین راهی

0 پارک خلیج فارس آبپخش
0 بوستان خضراء آبپخش
0 بوستان شبانکاره
0 پارک برازجان فلکه شهید گنجی



برخی از جاذبه های گردشگری شهرستان دشتی







0 قلعه محمدخان دشتی
0 کلات مند
0 قلعه داراب خان
0 قلعه دختر
0 امامزاده شاهزاده محمد
0 عمارت شیرینه
0 مسجد امام زمان- روستای احشام قائد ها
0 منطقه توریستی- تفریحی بنگه




برخی از جاذبه های گردشگری شهرستان تنگستان







0 موزه شهید رئیسعلی دلواری- دلوار
0 قلعه زائر خضرخان(قلعه کلات)- اهرم
0 چشمه آب گرم میراحمد- میراحمد
0 تفرجگاه های سرسبز خائیز- خائیز
0 سواحل دریا- نوار ساحلی
0 امامزاده محمدبن احمدبن موسی میراحمد
0 امامزاده ابراهیم- اهرم
0 امامزاده جعفر- اهرم
0 امامزاده زیدبن علی-گلنگون
0 چشمه آب گرم اهرم
0 چشمه آب گرم قوچرک
0 تل بردی- دلوار



برخی از جاذبه های گردشگری شهرستان گنگان







0 بندر سیراف (طاهری کنونی)
0 قلعه شیخ نصوری
0 گور دخمه های سیراف
0 بقعه سیدغریب
0 ساحل دریا
0 پارک طبیعی نایبند
0 مسجد جامع سیراف
0 آرامگاه سیبویه
0 موزه تاریخی سیراف واقع در منزل وایت هاوس
0 ساحل زیبای بندر طاهری



برخی از جاذبه های گردشگری شهرستان دیر









0 مسجد بردستان (یکی از قدیمی ترین مساجد استان)
0 قلعه بردستان
0 امامزاده سیدجمال الدین
0 شاهزاده ابوالقاسم
0 ساحل رودخانه مند
0 شاهزاده محمد
0 ساحل دریای بردخون و دیر
0 آبگرم گنوی



برخی از جاذبه های گردشگری شهرستان گناوه



0 غار تودیو نزدیک روستای قائد حیدر
0 زیارتگاه بی مره (محله امامزاده گناوه)
0 امامزاده سلیمان بن علی (گناوه)
0 مرکز خرید گناوه
0 پارک گردشگری ساحلی
0 پناهگاه صخره ای مال قائد
0 برج خان (بندر ریگ)
0 حسینیه خان (بندر ریگ)
0 جزیره جنوبی (میرمهنا) نزدیک بندر ریگ





برخی از جاذبه های گردشگری شهرستان جم

0 حمام جم (محمد علی خان جمی)
0 قلعه حیدری
0 امامزاده آقا سید حبیب ا...
0 حسینیه شاه نشین
0 امازاده بی بی بانو
0 جنگل گلو بردکان ریز
0 کوه پدری





برخی از جاذبه های گردشگری شهرستان دیلم

0 شهر تاریخی سی نیز (شی نیز)
0 شهر تاریخی مهروبان
0 قلعه حصار
0 سید محمد جبل عامری در دیلم
0 امامزاده حسن(ع) در روستای امام حسن
0 بندر حماد
0 پارک گردشگری ساحلی دیلم
0 مرکز خرید بندر دیلم



جزیره صخره ای- مرجانی خارگ


جزیره صخره ای- مرجانی خارگ در فاصله 54 کیلومتری شمال غربی بوشهر با مساحت 35 کیلومتر مربع در آبهای ساحل استان بوشهر واقع گردیده است. این جزیره از معدود جزایر خلیج فارس است که در آن آب شیرین یافت می شود. آهو، کلاغ هندی، اگرت، فلامینگو، غاز، باکلان ، کبک و تیو از مهمترین حیات وحش این جزیره اند.



پارک ملی دریایی نایبند


این پارک یکی از با ارزشترین زیستگاههای دریایی خلیج فارس می باشد که دارای مجتمع های مرجانی، علفهای دریایی، خورهای متعدد، جنگلهای حرا، سواحل ماسه ای زیبا، سواحل صخره ای و درختان کهنسال انجیر معابد می باشد و مناسبترین محل برای اجرای اکوتوریسم است. در این منطقه پرندگان و حیوانات نادری چون جبیر و جیرفتی موجود است.



منطقه حفاظت شده مند


این منطقه یکی از زیستگاههای مهم آهو در بوشهر است. این جزایر زیستگاه مهمی جهت زمستان گذرانی پرندگان مهاجر آبزی و تخم گذاری پرندگان و لاک پشتهای دریایی نیز هستند.



گبه


گبه برجسته ترین صنعت دستی و خانگی استان بوشهر است که در اکثر نقاط روستاها و بعضی مناطق شهری رایج بوده و شغل اول یا حرفه دوم تعداد زیادی از خانواده ها محسوب می گردد.




گلیم


گلیم بعد از گبه از شاخص ترین صنعت دستی استان بوشهر است که عمدتاً توسط زنان و دختران ساکن در مناطق روستایی بویژه در شهرستان های دشتی، کنگان و دشتستان بافته می شود.



قالی و قالیچه


قالی و قالیچه نیز در نقاط مختلف استان توسط روستاییان بومی و عشایر ساکن در مناطق یاد شده با طرح و نقشه های شکسته و هندسی شبیه قالی عشایر فارس بافته می شود. در مناطق شهری نیز این صنعت توسط زنان و دختران به شیوه قالیهای متداول در سایر نقاط کشور کم و بیش بافته می شود.



حصیربافی


به دلیل فراوانی برگ و الیاف درخت خرما و گیاهان خودرو درمناطق باتلاقی و شوره زار تولید انواع کالاهای حصیری از دیرباز رایج بوده است که از جمله انواع کلاه، سبد، جانانی، تک، فرش حصیری و اخیرا کپو و کالاهای تزیینی را می توان نام برد.



گرگور بافی


گرگور یکی از وسایل صید ماهی است و با سیم گالوانیزه بافته می شود. در سواحل طولانی استان کاربرد فراوانی دارد و به استان های مجاور نیز صادر می گردد.



سفالگری


به دلیل اهمیت آب در منطقه گرم و کم آب بوشهر تهیه وسایلی از قبیل کوزه آب، حبانه، کوزه قلیان، سرقلیان، کاسه، بشقاب و غیره با استفاده از خاک رس موجود در مناطق مجاور از دیرباز در شهرهای استان رایج بوده است.



صدف سازی


وفور صدف و گوشواره های دریایی در سواحل طولانی استان امکان تولید کالاهای جذاب و زیبای صدفی و دریایی را فراهم ساخته است که نیازمند حمایت و سرمایه گذاری درجهت تامین بنیه مالی صنعتگران و آموزش روش ها و طرح های مورد پسند بازار و ایجاد کارگاه های مجهز می باشد.



معرق و صنایع چوب


ساخت انواع ماکت لنج و کشتی و تابلوهای معرق چوب، نیز در نقاط مختلف استان رایج می باشد که به دلیل اهمیت این رشته کارگاه های آموزشی برای برادران و خواهران علاقه مند دایر گردیده است

[آبجی]

کاخ کوروش دشتستان - برازجان

آدرس: جنوب خاوری برازجان مکان: تاریـخی باستانی

این کاخ در سال 1350 به وسیله ی هیات باستان شناسی ایران حفاری شد.

با توجه به شیوه های معماری و استفاده از سنگ سیاه و سفید زمان احداث آن را به دوره کوروش بنیان گذار سلسله هخامنشی منسوب کرده اند. این کاخ که در جنوب خاوری برازجان و در کنار رودخانه خشک آردی قرار دارد یکی از پایگاه های مهم ایران دوره ی هخامنشی در ساحل خلیج فارس بوده است. کاخ برازجان بر طبق تحقیقاتی که شده در اواخر سلطنت کوروش ساخته و پرداخته شده است و از نظر حجاری و هنر معماری آن چنان که از پایه ستون ها و اشیاء کشف شده بر می آید جدیدتر و ظریف تر از پاسارگاد است. بنابراین می توان گفت که این بنا هنگامی ساخته شده که هنر اصیل حجاری و معماری عصر کوروش به تکامل رسیده است. متاسفانه به علت ناتمام ماندن بنا چنین به نظر می رسد که علل عقیم ماندن این کاخ مصادف با مرگ او به سال 529 پیش از میلاد است. بنابراین می توان تاریخ بنای کاخ برازجان را در همین حدود یعنی 529 ق. م دانست


کوشک اردشیر - دشتی

آدرس: فیروزآباد مکان: تاریـخی

این بنا بسیار شبیه به کاخ اردشیر در فیروزآباد است و از سنگ های نه چندان هموار که با ساروج به یک دیگر چسبیده اند ساخته شده است.
زیر بنای کوشک به صورت صلیب بوده و بنا دارای طاق های گهواره ای شکل است. در قسمت بالای کوشک ستون سنگی ایی مشهود می باشد که احتمالا برای افروختن آتش، خبررسانی یا دیده بانی بوده است. این بنا که در تنگ ارم واقع شده به احتمال زیاد جای استراحت و محلی برای شکار در دشت بزپر بوده است


مجموعه حاج رییس - بوشهر

مکان: تاریـخی

این بنا مجموعه ای از پنج ساختمان تو در تو است که در اواسط دوره قاجاریه توسط تاجری سرشناس به نام آقای حاج عبدالرسول طالبی معروف به حاج رییس ساخته شده است.

موقعیت مکانی این بنا به دلیل انجام معاملات تجاری جهت خروج و ورود کالاهای تجاری از کشتی ها، نزدیک به دریا بنا گردید و فاصله آن تا دریا 6 متر است.

در واقع قسمتی از این مجموعه بزرگ محل سکونت مالک و قسمت دیگری محل کار منشی ها بوده است. به تبع بافت قدیم بوشهر، مصالح به کار رفته، سنگ های مرجانی و گچ می باشد و در پوشش سقف از چوب های صندل و حصیری به نام بوریا استفاده شده است. در ساخت در و پنجره ها نیز از چوب ساج که محصول کشورهای آفریقایی بوده استفاده شده است. کثرت درب و پنجره های این بنا جهت کوران شدن هوا و خنکی فضای داخلی بنا در تابستان بوده است. در ضلع جنوب باختری این مجموعه، بنایی مرتبط با آن به نام سه کنجه وجود داشت که مراسم عزاداری و روضه خوانی و مجالس مختلف مذهبی در آن صورت می گرفت. متاسفانه این بنا به عللی تخریب شده است


قلعه حصار (آقا خان لیرادی) - دیلم

آدرس: قلعه حصار (آقا خان لیرادی) دیلم مکان: تاریـخی

این قلعه در قلعه حصار (آقا خان لیرادی) دیلم قرار دارد. حدود 110 سال توسط آقا خان لیرادی و حاکم دهقان لیرادی ساخته شده است.

مساحت قلعه 4000 متر مربع است و دارای چهار برج است که محل نگهبانی تفنگ چیان خارک بوده است. قلعه دارای 15 اتاق و یک حمام است که حمام دارای خزینه بوده و همیشه آب گرم داشته است.

پوشش سقف از بوریا و چوب بسیار محکمی به نام چندل جهت تیرپوش استفاده شده است. اتاق ها از چوب ساج بوده و از ملاطی محلی به نام چاری نیز استفاده شده است. در قسمت پایین ساختمان زیر زمین هایی درست شده که مخصوص مرغ و خروس و قسمتی مربوط به نگهداری گندم و جو برای سال آینده بوده است. این ساختمان که در حقیقت حیاط اندرون خان بوده، دارای چندین قسمت مختلف می باشد. قسمت آشپزخانه، نان پختن، خدمت گزاران، قسمت مخصوص تهیه ماست و جمع آوری روغن و کره و قسمتی نیز مخصوص زندگی سپاهیان بوده است. ارتفاع ساختمان بیش از 7 متر است. این بنا از قلاع زیبای حاشیه خلیج فارس است که در بزرگی و وسعت چشم گیر است


قلعه کلات - اهرم

آدرس: شمال شهر اهرم مکان: تاریـخی

این قلعه در شمال شهر اهرم واقع شده و به زائر خضر خان تنگستانی منسوب است .

قلعه در زمان حمله انگلستان به ایران مورد استفاده قرار گرفته و جای اصابت گلوله توپ بر برج غربی آن هنوز هم باقی است . همچنین در همین قلعه اسرای انگلیسی نگهداری می شده اند . قلعه مشتمل بر چهار برج و بارو و قلعه میانی است و دارای تاسیسات خصوصی برای ساکنین قلعه می باشد . ساختمان قلعه از خشت خام و گل ساخته شده است


قلعه نصوری - کنگان

آدرس: بندر طاهری در کرانه خلیج فارس مکان: تاریـخی

این قلعه در خاور استان بوشهر و در 2500 کیلومتری آن قرار گرفته است. قلعه نصوری به «قلعه شیخ» مشهور بوده و متعلق به اوایل قاجاریه است.

ساخت قلعه به امر شیخ جبار نصوری حدود 180 سال پیش انجام یافته و معمار آن علی اضعر شیرازی بوده است. مصالح به کاررفته، سنگ های بزرگ و ملاط آن گل و گچ است.

ورودی قلعه از جنوب است که دارای در بزرگ چوبی با گل میخ و کنده کاری است. بعد از ورودی اصلی یک هشتی بزرگ وجود دارد که دارای هشت طاقچه ساده است. زمانی که انسان از هشتی وارد حیاط بیرونی می شود؛ در جبهه شمالی آن یک ردیف پلکان به طبقه دوم منتهی می شود و یک درب چوبی ساده، آن را به اندرونی وصل می کند. در جبهه باختری نیز یک پلکان به طبقه دوم می رود. در این طبقه یک ایوان با ستون های سنگی و گچ بری های جالب وجود دارد. این ایوان از طرف پنچ در چوبی به اتاقی راه می یابد که باختر آن قرار دارد. در این اتاق یک گچ بری با تزیینات گل و بوته وجود دارد که فاقد هرگونه تزیین است و در جبهه باختری از طریق پلکانی به طبقه دوم راه می یابد.

این بنا دارای بادگیری همانند بادگیرهای ساختمان های ساحلی خلیج فارس است. این بنا ویژگی معماری ساختمان های قاجاریه را دارد. قلعه دارای ایوان ستون داری در طبقه دوم می باشد. تزیینات گچ بری مربوط به این قسمت است. سبک کار و تراش آن ها شبیه ستون های وکیل شیراز است. گچ بری ها شامل شاخ و برگ گل و بوته، فرشتگان و پرندگان و تابلوهای مربوط به مجالس شاهنامه است. موضوعات تابلو شامل کیخسرو و کیکاووس، رستم و زال، بارگاه انوشیروان، سلطان محمود و درباریان، فردوسی و شاعران همزمانش می باشد.


کاخ سنگ سیاه - دشتستان

آدرس: 12 کیلومتری برازجان مکان: تاریـخی

کاخ سنگ سیاه؛ کاخی مربوط به عصر هخامنشی در 12 کیلومتری برازجان است که در حاشیه رودخانه دالکی که بعد از کاخ کوروش بنا شده و فاقد ظرافت ها و ترکیب خاص رنگ های سیاه و سفید کاخ های برازجان و پاسارگاد است.

ظاهری کاخ سنگ سیاه از لحاظ سبک هنر معماری و ترکیب رنگ های سیاه و سفید و مشخصات ظاهری آن نشان می دهد که این کاخ بعد از برازجان ساخته شده است.

کاخ سنگ سیاه دارای تالاری مرکب از 10 ستون است ، ‌در دو ردیف پنج تایی که به سبک و پلان و نقشه های مخامنشی ساخته شده و مخصوصا قابل انطباق با پاسارگاد و برازجان می باشد، اما در رعایت رنگ پایه ستون ها با این دومحل تفاوت دارد و استفاده از بست های دم چلچله ای بر روی یکی از پایه ستون های این کاخ قدمت آن را بعد از پاسارگاد و برازجان نشان می دهد. هم چنین این کاخ ظرافت کاخ کوروش در پاسارگاد و برازجان را ندارد


کارون سرای دالکی - دشتستان

آدرس: 23 کیلومتری شمال شهر برازجان مکان: تاریـخی

در 23 کیلومتری شمال شهر برازجان در کنار راه قدیمی شیراز به بوشهر و در وسط دهستان دالکی آثار زیبایی بر جای مانده ازاواخر دوره قاجار به نام کاروان سرای «دالکی» وجود دارد.
این اثر ارزشمند به دستور مشیرالدوله والی وقت فارس و توسط شخصی به نام محمد رحیم بنا شد. این کارون سرا از جمله بناهای حیاط دار چهار ایوانی است که فرم رایج معماری وقت در آن رعایت شده است. حیاط مرکزی آن دارای ابعادی در اندازه 7/30 × 30/60 است. پیرامون کاروان سرا دو ردیف بنا وجود دارد که در بخش پیشین اطاق هایی موجود است که بدون واسطه به داخل حیاط راه می یابند. این اطاق ها یک اطاقک کوچک را نیز در پیش دارند. در بخش پشتی تالارهای ستون داری است که به منظور نگه داری چهار پایان یا اصطلاحا اصطبل ایجاد شده است. عمده مصالح تشکیل دهنده آن قلوه سنگ های رودخانه ای و ملات گچ است. در چهار گوشه بیرونی کارون سرا برج هایی قرار گرفته که به وسیله درگاه کوچکی به فضای داخلی کارون سرا راه پیدا می کردند. این برج های مدور دارای تزیینات گچ بری هستند. به منظور دید پاسداران کارون سرا، روزنه هایی در این برج ها منظور شده است. این بنا که در یک طبقه بوده در چندین مرحله مورد مرمت واقع شده است. لازم به ذکر است که این اثر تاریخی به شماره 2083 در شماره آثار ملی کشور به ثبت رسیده است


گوردختر دشتستان - برازجان

آدرس: خاور جاده برازجان به کازرون مکان: تاریـخی

گور دختر یعنی دختر گبر یا زرتشتی در خاور جاده برازجان به کازرون قرار دارد که بنای آن دارای سقف و بدنه سنگی شبیه آرامگاه کوروش هخامنشی در مشهد مرغاب است.
. این بنا یادآور عصر هخامنشی است و قدمت منطقه برازجان را تایید می نماید. گفته اند که این بنا آرامگاه دختر یا خواهر کوروش است. درخاور گور دختر بقایای کوشک اردشیر ساسانی دیده می شود

[آبجی]

آب انبار قوام - بوشهر

آدرس: جانب غربى شهر بوشهر (کنار دریا) مکان: تاریـخی

ساختمان آب انبار قوام در محوطه بارى در جانب غربى شهر بوشهر (کنار دریا) قرار گرفته و مربوط به یک صد و پنجاه سال قبل مى باشد که با مصالح محلى در زمان قاجاریه ساخته شده است.
اسکلت اصلى و طاق آن از سنگ هاى رسوبى خیلى مقاوم با سه دهانه ستون بندى به وسیله چهارطاق پوشیده شده، دو متر از آب انبار خارج از زمین و ۶۰/۲ متر در داخل زمین قرار دارد، داخل آب انبار با پوشش ساروج بسیار مقاوم ساخته شده است، در نماى خارجى به فاصله معینى پنجره هایى به ابعاد ۹۰/۱۲۰ تعبیه شده است. در حال حاضر از این آب انبار به عنوان چایخانه سنتى استفاده مى شود


بقعه شیخ منصور خزایی - دشتستان

آدرس: روستای زیارت مکان: تاریـخی
مـذهبـی

بقعه شیخ منصور خزایی در روستای زیارت شهرستان دشتستان واقع شده است. این اثر مربوط به دوره تیموریان است.

تبار امام زاده علا الدین منصور معروف به شیخ منصور خزایی با هشت واسطه به امام علی االنقی (ع) می رسد. شیخ منصور خزایی به دنبال دشمنی خلفای عباسی با اولاد حضرت علی (ع) به همراه صد نفر در زمان خلافت ابومحمد حسن، سی و سومین خلیفه عباسی به ایران حرکت می کند. او پس از ورود به زیارت و مواجه شدن با محاصره والیان و حاکمان عباسی که از سوی خلیفه دستور گرفته بودند، کشته و در همان روستا به خاک سپرده شد. بقعه و بارگاه این امام زاده در زمان امیر تیمور لنگ گورکانی و توسط معماران سمرقندی ساخته شده است. این بقعه بنایی مستطیل شکل با گنبدی پلکانی بر فراز آن است که از قسمت زیرین تا بالا از تعداد پلکان ها کاسته شده و یک پله در راس هرم کم شده است. در محل این مقبره کتیبه ای سنگی متعلق به قرن هشتم هجری که نیاکان این امام زاده بر روی آن نوشته شده، موجود است


برج قلعه خورموج - دشتی

آدرس: منطقه خورموج مکان: تاریـخی

این برج بقایای قلعه عظیم «خورموج» است که در منطقه خورموج قرار دارد. سبک معماری آن سلجوقی است
این اثر از سبک قلعه سازی دوره ساسانی که با استفاده از طاق نماها و گچ بری در آرایش دیوارها و درون اتاق ها بنا شده است. قلعه خورموج یکی از آثار شکوهمند تاریخی استان بوشهر است که طی زمان تغییر یافته و رو به ویرانی گذاشته است و در حال حاضر یکی از برج های آن باقی مانده است


برج خان - بندر ریگ گناوه

آدرس: شهر بندر ریگ از بنادر استان بوشهر مکان: تاریـخی

برج خان در شهر بندر ریگ از بنادر استان بوشهر واقع شده است. بنای برج خان متعلق به خانعلی حیات داوودی است که قدمتی 230 ساله دارد و به اسم مالک برج معروف است.

سبک معماری بنا؛ بیت میلانی است. نمونه این ساختمان در کشور های خلیج و ساختمان های بافت قدیم شهر وجود دارد. ساختمان دارای دو بخش اندرونی و بیرونی بوده و از نوع حیاط مرکزی است که اتاق ها اطراف و حوض در وسط حیاط تعبیه شده است. بنای برج دو طبقه است که در هر طبقه دارای دو اتاق به ابعاد 5×5 است و بین آن ها راهرو وجود دارد. جلو اتاق ها طارمه یا بالکن واقع است که با 14 ستون از نمای روبه رو نگه داشته شده است.

پشت بام دارای سرستون هایی با گل میخ گلوله ای است که چون نگهبانی به نظر می رسند که روبه روی خلیج فارس به مراقبت از برج ایستاده اند. مصالح به کار رفته در ساختمان، سنگ های اسفنجی است که شامل فسیل ها، مرجان، گوش ماهی و صدف های دریایی است. ملاط به کار رفته ساروج و پوشش ساروج و پوشش سقف از چوب صندل(چندل) و بوریا است. تزیینات روی آن حکاکی شده است. هم چنین بنا دارای پرده کرکره های چوبی از پشت یعنی بیرون اتاق هاست. هلال های رنگی، زیبایی خاصی به ساختمان بخشیده است و نیز گره چینی های زیبای درها و پنجره ها و گنجه های دیواری جالب توجه است. گچ بری های زیبایی داخل بنا و در سر درها به کار رفته که شکل خاصی به ساختمان بخشیده است. قاب چوبی آیینه های نصب شده در اتاق ها و چوب لباسی و تزیینات چوبی که به شکل دم حیوانات و سربز کوهی می باشد، بر زیبایی ساختمان افزوده است


دژ برازجان دشتستان - برازجان

آدرس: مرکز شهر برازجان مکان: تاریـخی

دژ برازجان که در مرکز شهر برازجان قراردارد تا مدت های مدیدی به عنوان زندان مورد استفاده قرار می گرفت
در اصل کاروان سرایی از دوره قاجاریه است. این کاروان سرا ویژگی منحصر به فردی دارد و به همین جهت به عنوان یک اثر ملی به ثبت رسیده است


ریشهر - بوشهر

آدرس: 8 کیلومتری جنوب شهر بوشهر مکان: باستانی

ریشهر در 8 کیلومتری جنوب شهر بوشهر واقع شده است. قدمت آثار کشف شده آن به هزاره سوم تا هزاره اول پیش از میلاد می رسد.
. آثار مکشوف در سال های 1872 تا 1877 میلادی و نتایج اکتشافات باستان شناسان فرانسوی به سرپرستی پزار در سال 1914 میلادی که شامل کتیبه های میخی عهد «شو تروک ناخنوته» و آثار بناها و اشیا مفرغی و سفال های نقش داراست، نشان می دهد که ریشهرازهزاره دوم پیش از میلاد یکی از شهرهای مهم امپراتوری عیلام بوده است. از آجر نوشته های عیلامی معلوم می شود که این شهر در آن عصر به نام «لیان» خوانده می شده است. ظاهرا لیان به سبب موقعیت خاص جغرافیایی یکی از حلقه های ارتباطی تمدن های خاور و باختر دنیای قدیم بوده است چرا که مرزهای جنوبی فلات ایران به سبب هم جواری با دریا و سایر شرایط جغرافیایی به ساکنان فلات هند اجازه می داد که از آب های ساحلی، برای ارتباط تجاری با تمدن های ایران و دشت بین النهرین استفاده کنند. نام ریشهر خلاصه شده «ریوارد اردشیر» است.

اردشیر بابکان شهرهای متعددی در زمان حکومت خود برپا نمود که در واقع ریوارد اردشیر یکی از آن ها می باشد که می توان گفت تجدید بنای همان شهر لیان بوده است. این شهر در دوران ساسانیان یکی از مهم ترین مراکز علمی و ادبی محسوب می شد و در آن جا جماعتی از دانشمندان و نویسندگان جای داشتند. ریشهر بعد از اسلام تا سده هایی چند رونق داشت. گفته می شود که این شهر در قرن شانزدهم در حدود دو هزار خانه مسکونی داشته و دو منطقه باستانی «تل پی تل» و «شاه نشین» نیز در همان حوالی ریشهر شناسایی شده اند. منطقه ریشهر در تاریخ 24 شهریور 1310 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است


عمارت ملک - بوشهر

آدرس: هشت کیلومتری شهر مکان: تاریـخی

این عمارت که به صورت مجموعه ساختمانی متعلق به یک قرن قبل است. در هشت کیلومتری شهر قرارگرفته است.
مساحت زیربنای آن 4000 متر مربع بوده و در دوره قاجاریه توسط معماران فرانسوی با مصالح محلی احداث شده و درب و پنجره آن زیر نظر مهندسین فرانسوی ساخته شده است. عمارت متعلق به یکی از ثروتمندان بوشهر به نام محمد مهدی ملک التجاره بوده است. وی برای سفر تفریحی- تجاری به کشور فرانسه رفته و در آن جا کاخ یکی از وزرای قرن وسطی را می بیند و نمونه آن را در بوشهر پیاده می کند. این کاخ توسط متجاوزین انگلیس اشغال شده و به صورت مقر نظامی آن ها در آمد. آن ها بعد از سال ها استقرار در این کاخ با ورشکست شدن ملک التجار(صاحب اصلی کاخ) لوازم نفیس آن را با قیمت کم خریداری کرده و با خود بردند. در اواخرسلطنت رضا شاه این عمارت که خوابگاه نظامیان شده بودف پس از چندین بار بازسازی رو به ویرانی نهاد و متاسفانه به خاطر وسعت زیاد هنوز مرمت نشده است


عمارت گلشن - بوشهر

آدرس: خیابان ساحلی مکان: تاریـخی

عمارت گلشن در منتهی الیه شمال بوشهر، پشت اداره بندر در خیابان ساحلی واقع شده است. فاصله آن تا دریا 10 متر است.
این عمارت در یکی از محله های قدیمی بوشهر به نام محله بهبهانی قرار گرفته که اطراف آن ساختمان های بافت قدیم وجود دارد. واقع شدن در کنار ساحل باعث وزیدن نسیم دریا و باد شمال به داخل ساختمان می شود. قدمت این بنا 170 سال است و مربوط به شخصی تاجر به نام آقای گلشن بوده و کاربری مسکونی – تجاری داشته، سپس توسط آقای مهربان خریداری شده است. عمارت متعلق به عهد قاجاریه بوده و نوع معماری بیت میلانی است که در نوع خود منحصربه فرد است.

ساختمان از سه طبقه تشکیل شده است. طبقه اول شامل آب انبار، حمام، دست شویی، آشپزخانه و جای نگه داری خدمه و طبقات دوم و سوم جهت سکونت و پذیرایی و امور تجاری بوده است.

عمارت گلشن از چهارطرف با پلکان حلزونی به پشت بام راه دارد. در طبقه سوم ضلع شمالی اتاقی ساخته نشده و این گوشه خالی است. این عمل به دلیل رساندن باد خنک شمال به داخل ساختمان بوده است. ساختمان دارای حیاط مرکزی و تمامی اتاق ها اطراف آن می باشند که همگی با درهای دو لنگه با هم اربتاط دارند. درب و پنجره ها از جنس چوب ساج و دریایی و پوشش سقف از چوب صندل است. سیستم خنک کننده ساختمان وجود درهای متعدد است. بیش تر اتاق ها پنج دری هستند و بین آن ها راهرو وجود دارد. این بنا با مساحت 1230 متر، پهنای 889 مترمربع و اعیان 1041 متر مربع در حال حاضر با کاربری اداری فرهنگی مورد استفاده می باشد و از سال 1365 تاکنون که توسط میراث فرهنگی خریداری شده مرتب مورد تعمیر قرار می گیرد. البته شکل اولیه ساختمان حفظ شده و فقظ مصالح پوسیده تعویض و مرمت شده و نمای بیرونی آن سفید کاری شده است


چشمه آبگرم قوچارک - تنگستان

آدرس: 5 کيلومتری جنوب باختری اهرم مکان: طبـیـعی

اين چشمه در مسير جاده بوشهر - بندرعباس در 5 کيلومتری جنوب باختری اهرم از شکاف سنگ های آهک مارنی از زمين خارج می شود.
آب اين چشمه در رديف آب های سولفات کليسم همراه با منيزيم زياد و کلرور سديم ولرم است

[آبجی]

عمارت امیریه - بوشهر

مکان: تاریـخی

ساختمان اصلی بنا مربوط به دوره قاجاریه است که نخست به دستور امیر وقت جنوب معروف به سید حسین بلدیه در آن محل انجام وظیفه می کرده است.
بنا از دو طبقه تشکیل شده است. در جلو ایوانی بزرگ وجود دارد که دارای دو درگاه ورودی است و در طبقه بالا بالکنی با جنس چوب است. وسط دو درگاه ورودی از داخل ساختمان اتاق بزرگ در دو طبقه درست شده است که احتمالا برای پذیرایی و یا کنفرانس بوده و دارای چشم اندازی زیبا به بیرون و منظره دریا می باشد. ساختمان دارای حیاط مرکزی و تمامی اتاق ها دورتا دور واقع شده اند که در هر طبقه ده اتاق وجود دارد. در گوشه خاوری راه پله ای برای رفتن به پشت بام ساخته شده است. جنس درها و پنجره ها از چوب ساج بوده و حفاظ آن ها در جلو می باشد. درها دو لنگه هستند و دارای نقش و نگار هستند.

ورودی عمارت دارای چشم اندازی بسیار زیباست و پوشش سقف از چوب صندل یا چندل است. ستون های جلو ساختمان نیز از جنس چوب ساج است. در جهت جلوگیری از نفوذ رطوبت (به دلیل نزدیکی به دریا) و موریانه نخست اطراف ستون ها را با بید کنبال که از پوست درخت نارگیل درست می شود پیچانده و سپس روی آن را با گچ تزیین کرده اند. چوب های کنده کاری به کار رفته در طارمه و نقوش در و پنجره ها، گچبری سر در ها، کنده کاری و گوه های برنجی به کار رفته در درگاه ورودی از عوامل تزیینی بنا هستند. این بنا هم اکنون موزه مردم شناسی است. ساختمان توسط شهرداری بوشهر در سال 1378 مرمت و تعمیر شده است


عمارت تنگستانی - بوشهر

آدرس: محله بهمنی مکان: تاریـخی

عمارت تنگستانی در جنوب شهر بوشهر، محله بهمنی که جای خوش آب و هوای این بندر است، قرار گرفته است.
این بنا متعلق به دوره قاجار بوده و از طرف ملک التجار به محمد باقر خان تنگستانی اهدا شده است. خاندان تنگستانی یکی از معدود خانواده های با نفوذ ومقتدر جنوب باختری ایران در چند سده پیش به شمار می رود. اولین بار در زمان نادر شاه افشار نام یکی از بزرگان خاندان تنگستانی آورده شده است. احمد شاه، خان تنگستانی در به قدرت رساندن کریم خان زند و رساندن سپاه به وی نقش عمده ای داشته است.

مساحت بنا 20504 متر مربع که دارای پهنای 19804 متر مربع و اعیان 700 متر می باشد و ساختمان در وسط باغی وسیع و زیبا با پوششی از درختان نخل قرار گرفته است. آب انباری بزرگ در باغ احداث شده که آب ساختمان ها را تامین می کرده است. این آب انبار در زمستان ها از آب حاصل از ریزش باران پر و برای تابستان ذخیره می شده است. بنا از 6 اتاق پنج دری بزرگ تشکیل شده که در بین آن ها راهرو قرار گرفته است. هم چنین چهار طرف آن طارمه احاطه کرده که باعث گردش هوا در ساختمان شده و در تابستان های گرم هوای مطبوع و خنکی را باعث می شود.

مصالح به کار رفته سنگ های مرجانی است که از کنار دریا کنده شده و مقاوم در برابر گرما و رطوبت هستند. ملاط گچ و ساروج نیز در آن به کار رفته است. پوشش سقف از چوب چندل بوده است. بنا کاربرد مسکونی داشته و هم اکنون به عنوان منزل مسکونی کارمندان میراث فرهنگی بوشهر مورد استفاده قرار می گیرد. این بنا به طور مداوم توسط میراث فرهنگی تعمیر و مرمت می شود


عمارت دهدشتی - بوشهر

آدرس: خیابان انقلاب پشت بانک مسکن شعبه مرکزی مکان: تاریـخی

این عمارت در شهر بوشهر، خیابان انقلاب، ضلع شمال باختری مسجد امام و پشت بانک مسکن شعبه مرکزی است و از لحاظ واقع شدن در بافت قدیم در محله کوتی است.
در عصر قاجار توسط حاج غلامحسین دهدشتی که تاجر روغن بوده احداث گردیده و به «عمارت دهدشتی» مشهور شده است. اسناد تجاری زیادی در این خانه پیدا شده که هم اکنون طبقه بندی شده و در سازمان میراث فرهنگی نگهداری می شوند. بعضی از اسناد به خط برجسته سیاق است و قدمت برخی از تمبرهای اسناد به 200 سال پیش می رسد. این تمبر ها مربوط به کشور های بریتانیا، هندوستان، آلمان و نیز تمبرهای عصر قاجاریه است.

این ساختمان به لحاظ معماری از اهمیت فوق العاده خاصی برخوردار بوده و چهار طبقه دارد. اکثر ساختمان های بافت قدیم بوشهر دو طبقه و تعداد انگشت شماری سه طبقه بوده اند. عمده مصالح تشکیل دهنده آن را گچ، سنگ های مرجانی، آهک، چوب ساج و صندل تشکیل می دهند. پوشش سقف از چوب صندل است. سقف اتاق پذیرایی نقاشی رنگ و روغن شده که برگرفته از نقاشی اروپایی می باشد. تزیینات و گچبری بسیار زیبایی در داخل اتاق ها و سیستم در و پنجره ها به کار گرفته شده است که توجه هر بیننده ای را به خود جلب می نماید. هم چنین گره چینی هلال ها، درها، کنده کاری روی اتاق ها و پنجره های دیواری از عوامل تزیین است. شیشه های رنگی باعث تلطیف نور و زیبایی بیش تر ساختمان شده اند. ساختمان دارای چند ارسی زیبا با گره چینی و شیشه های رنگی است. عمارت دهدشتی کاربری تجاری- مسکونی داسته و اکنون نیز ممکن است به صورت موزه فرهنگ مورد استفاده قرار گیرد. این بنا از سال 1377 توسط میراث فرهنگی بوشهر مرمت شده است


غار چهل خانه - دشتستان

آدرس: مشرف به رودخانه شاپور مکان: طبـیـعی

در شمال سعدآباد دشتستان بوشهر رشته کوهی است که مشرف به رودخانه شاپور است. در ارتفاعات این کوه تعدادی اطاق شبیه به غارهای صخره ای و حجاری شده دیده می شود که یک مجموعه‌ی بسیار زیبا را تشکیل می دهند.
اندازه های داخلی آن ها در ابعاد گوناگونی است. به دلیل ضعف نوع جنسیت سنگ کوه بر اثر عوامل طبیعی و فرسایش مثل سیل دچار تخریب شده است. ورودی این دخمه به شکل ذوزنقه بوده و در داخل آن طاقچه هایی در اشکال مختلف تعبیه شده است. طبق کارشناسی های مختلف به عمل آمده این مجموعه یکی از مراکز ادیان بوداگری در روزگار گذشته بوده ولی به علت اینکه ادیان غیر ملی مانند بودایی در ایران پیشرفتی نداشته اند و این دین در ماوراالنهر و خراسان و بلخ به طور مختصر رایج بوده احتمال صدق چنین نظری ضعیف است. اما با توجه به اشراف آن به رودخانه و قرار گرفتن چهره آن به سمت مخاور احتمال بیش تری وجود دارد که یکی از مراکز ادیان رسمی و ملی ایران در عهد ساسانیان باشد. نظر دیگری که می توان اظهار کرد کاربری این مجموعه به عنوان آسایشگاه، قلعه فراموشی و یا نگه داری متهمان سیاسی است. مع الوصف این آثار نیازمند به تحقیقات و مطالعه گسترده تری جهت روشن شدن کاربرد واقعی و زمان احداث آن است


گورستان باستانی - خارک

آدرس: کوهستان جزیره خارک مکان: تاریـخی

در قسمتی از کوهستان جزیره خارک قبرهای زیادی وجود دارد که با توجه به عمق کم و سطح مدور برخی از آن ها، این قبرها را می توان به زرتشتیان نسبت داد.
بر روی بعضی از قبرها که مدخل های کوتاهی دارند نقش صلیب وجود دارد که نشان می دهد که مسیحیان نیز مرده های خود را در آن ها به خاک می سپرده اند.

باستان شناسان حدود قبر را در گورستانی در قسمت خاوری جزیره شکافته اند که همگی به اواخر دوره ساسانی مربوط است در گور مردان شی هایی به دست نیامده ولی در قبر زنان شیشه های کوچکی که احتمالا در آن عطر می ریختند و هم چنین جواهرات کم ارزش همانند حلقه انگشتری و آینه های مفرغی پیدا شده است


گورستان شغاب - بوشهر

آدرس: جنوب بوشهر مکان: تاریـخی

این قبرستان در جنوب بوشهر قرار دارد و اخیرا توسط اداره میراث فرهنگی کشف شده است.
در این قبرستان اسکلت اموات در داخل خمره های بزرگ و کوچک نخودی رنگ مدفون شده اند که روی برخی از خمره ها نوشته ای نیز نقش بسته است. اشیاء کشف شده دیگر این قبرستان که در خمره های بزرگ و کوچک قیراندود قرار گرفته اند مشتمل بر تابوت های سنگی مکعب شکل و مهره های عتیق تزیینی است. این قبرستان به عیلامی ها تعلق دارد