بایوس و خطاهای بایوس سیستم عامل

[بانوثریا]

بایوس چیست ؟
اگر هنگام روشن نمودن رايانه به نوشته هاي روي صفحه نمايش دقت کرده باشيد ، مطمئنا نام BIOS به چشمتان خورده است. بايوس برگرفته از حروف اول کلمات (Basic Input Ooutput System) به معناي سيستم ورودي و خروجي مقدماتي است. در واقع يکی از متداولترين موارد کاربرد حافظه های Flash ، استفاده از آنان در بایوس است . بایوس اين اطمينان را به عناصر سخت افزاری نظير : تراشه ها ، هارد يسک ، پورت ها ، پردازنده و ... خواهد داد که بدرستی عمليات خود را در کنار يکديگر انجام دهند.

هر کامپيوتر ( شخصی ، دستی ) دارای يک ريزپردازنده بعنوان واحد پردازشگر مرکزی است . ريزپردازنده يک المان سخت افزاری است .بمنظور الزام پردازنده برای انجام يک عمليات خاص، می بايست مجموعه ای از دستورالعمل ها که نرم افزار ناميده می شوند نوشته شده و در اختيار پردازنده قرار گيرد. از دو نوع نرم افزار استفاده می گردد :
- سيستم عامل : سيستم عامل مجموعه ای از خدمات مورد نياز برای اجرای يک برنامه را فراهم می نمايد. ويندوز 98 ، 2000 و يا لينوکس نمونه هائی از سيستم های عامل می باشند.
- برنامه های کاربردی : برنامه های کاربردی نرم افزارهائی هستند که بمنظور تامين خواسته های خاصی طراحی و در اختيار کاربران گذاشته می شوند. برنامه هائی نظير : Word ، Excel و ... نمونه هائی از اين نوع نرم افزارها می باشند.
BIOS در حقيقت نوع سومی از نرم افزارها بوده که کامپيوتر بمنظور عملکرد صحيح خود به آن نياز خواهد داشت.

وظیفه بایوس
بايوس چند وظيفه متفاوت دارد که مهمترين آنها بارگذاري سيستم عامل است. هنگامي که شما رايانه خود را روشن مي کنيد و ريز پردازنده ، قصد اجراي اولين دستورالعمل ها را دارد ، اين دستورالعمل ها را بايد از جايي دريافت کند. اما نمي تواند آنها را مستقيما از سيستم عامل دريافت کند. زيرا سيستم عامل بر روي ديسک سخت قرار دارد و CPU نمي تواند بدون هيچ دستورالعملي به آن دسترسي پيدا کند. يکي از وظايف بايوس ارسال اين دستورالعمل هاي مقدماتي به CPU است.
برخی از خدمات متداول که BIOS ارائه می دهد ، بشرح زير می باشد:
- يک برنامه تست با نام POST بمنظور بررسی صحت عملکرد عناصر سخت افراری
- فعال کردن تراشه های BIOS مربوط به ساير کارت های نصب شده در سيستم نظير : کارت گرافيک و يا کنترل کننده SCSI
- مديريت مجموعه ای از تنظيمات در رابطه با هارد ديسک،Clock و ...
هنگامي که رايانه را روشن مي کنيد، بايوس کارهاي زير را به ترتيب انجام مي دهد:

1 - بررسي CMOS براي تنظيمات سيستم. (بعد از روشن نمودن رايانه هنگامي که با فشردن کليد Del يا دکمه هاي ديگر وارد محيط Setup مي شويد و تنظيمات اساسي سيستم را انجام مي دهيد اين تنظيمات در CMOS که يک تراشه روي مادربرد است ذخيره مي شوند.) اولين موردی را که BIOS بررسی خواهد کرد، اطلاعات ذخيره شده در يک نوع حافظه RAM با ظرفيت 64 بايت است . اطلاعات فوق بر روی تراشه ای با نام CMOS)Complementry metal oxid semiconductor) ذخيره می گردند. CMOS شامل اطلاعات جزئی در رابطه با سيستم بوده و درصورت بروز هر گونه تغييردر سيستم، اطلاعات فوق نيز تغيير خواهند کرد. BIOS از اطلاعات فوق بمنظور تغيير و جايگزينی مقادير پيش فرض خود استفاده می نمايد.

پيکربندی BIOS
برای تغيير دادن تنظيمات مربوطه می بايست برنامه پيکربندی CMOS فعال گردد. برای فعال کردن برنامه فوق می بايست در زمان راه اندازی سيستم کليدهای خاصی را فعال تا زمينه استفاده از برنامه فوق فراهم گردد. در اغلب سيستم ها بمنظور فعال شدن برنامه پيکربندی کليد Esc يا Del يا F1 يا F2 يا Ctrl-Esc يا Ctrl-Alt-Esc را می بايست فعال کرد.( معمولا" در زمان راه اندازی سيستم نوع کليدی که فشردن آن باعث فعال شدن برنامه پيکربندی می گردد، بصورت يک پيام بر روی صفحه نمايشگر نشان داده خواهد شد ) پس از فعال شدن برنامه پيکربندی با استفاده از مجموعه ای از گزينه های می توان اقدام به تغيير پارامترهای مورد نظر کرد. تنظيم تاريخ و زمان سيستم ، مشخص نمودن اولويت درايو بوت، تعريف يک رمز عبور برای سيستم ، پيکربندی درايوها ( هارد، فلاپی ، CD) و ... نمونه هائی از گزينه های موجود در اين زمينه می باشند. در زمان تغيير هر يک از تنظيمات مربوطه در CMOS می بايست دقت لازم را بعمل آورد چراکه در صورتيکه عمليات فوق بدرستی انجام نگيرد اثرات منفی بر روی سيستم گذاشته و حتی در مواردی باعث اختلال در راه اندازی سيستم خواهد شد.

2 - بارگذاري راه اندازهاي دستگاه ها و گرداننده هاي وقفه هاي سيستم (Interrupthandlers).Interrupt handlers نوع خاصی از نرم افزار بوده که بعنوان يک مترجم بين عناصر سخت افزاری و سيستم عامل ايفای وظيفه می نمايد.مثلا" زمانيکه شما کليدی را برروی صفحه کليد فعال می نمائيد، سيگنال مربوطه، برای Interrupt handler صفحه کليد ارسال شده تا از اين طريق به پردازنده اعلام گردد که کداميک از کليدهای صفحه کليد فعال شده اند.

3- آماده سازي ثبات ها و مديريت تغذيه (لازم به توضيح است که ثبات ها حافظه هاي بسيار کوچک و سريعي هستند که در داخل CPU قرار دارند و CPU به طور مستقيم به آنها دسترسي دارد)

4- انجام آزمايش خودکار سخت افزارها و نمايش تنظيمات سيستم.

5 تشخيص درايوی که سيستم می بايست از طريق آن راه اندازی (Booting) گردد.

6 - مقدار دهی اوليه برنامه مربوط به استقرار سيستم عامل در حافظه (Bootstrap)

اولين چيزهايي که بعد از روشن نمودن رايانه مشاهده مي کنيم ناشي از اعمال بايوس است که هر يک مفاهيم خاصي دارند. مثل مقدار حافظه موجود بر روي سيستم ، مدل و نوع کارت گرافيکي و مادربرد ، سرعت CPU ، نوع ديسک سخت و.... گرداننده هاي وقفه ها ، قطعات نرم افزاري کوچکي هستند که مانند يک مترجم بين قطعات سخت افزاري و سيستم عامل عمل مي کنند. راه اندازهاي دستگاه ها نيز قطعات نرم افزاري ديگري هستند که سخت افزارهاي پايه از قبيل صفحه کليد و ماوس و ديسک هاي سخت و فلاپي درايو را شناسايي مي کنند. بعد از بارگذاري اين نرم افزارها و مقداردهي اوليه به ثباتها ، بايوس به بررسي سالم بودن کارت گرافيکي مي پردازد. اکثر کارتهاي گراٿيکي يک بايوس کوچک مخصوص به خود دارند که حافظه و پردازنده روي کارت گراٿيکي را آماده کار مي کند. در غير اين صورت معمولا در يک تراشه جداگانه روي مادربرد ، اطلاعات مربوط به راه انداز کارت گرافيکي قرار دارد که بايوس اطلاعات موجود در آن را بارگذاري مي کند. در قدم بعدي بايوس چک مي کند که آيا شروع کار رايانه ناشي از روشن شدن رايانه است که به اصطلاح به آن Cold boot گويند و يا ناشي از راه اندازي مجدد رايانه است. در صورت تشخيص راه اندازي مجدد، بايوس از بقيه تست هاي اوليه صرف نظر مي کند. در غير اين صورت بايوس از صحت سلامت RAM با انجام تست خواندن و نوشتن در هر نشاني حافظه اطمينان حاصل مي کند. سپس درگاههاي PS/2 يا USB را براي وجود صفحه کليد يا ماوس چک مي کند. سپس گذرگاه هاي PCI را جستجو مي کند و در صورت ياٿتن اين گذرگاه ها کارتهاي نصب شده بر روي آنها را بررسي مي کند. در صورتي که بايوس در اين روالها با خطايي مواجه شود، با يک سري بوق يا نمايش پيغام ، کاربر را از وجود خطا آگاه مي کند. خطاهاي يافت شده در اين بخش ، تقريبا هميشه سخت افزاري هستند. البته هميشه اين خطاها ناشي از خرابي نيست و گاهي ناشي از اتصال ناصحيح و گاهي از عدم وجود يک قطعه لازم الوجود مثل RAM يا کارت گرافيک حکايت دارد. گاهي نيز از يک ناسازگاري لحظه اي است که امکان دارد با يک راه اندازي مجدد، مشکل رفع شود. اما هميشه بايد خطاهاي اعلام شده توسط بايوس را جدي گرٿت. بعد از اين مرحله بايوس به تقدم دستگاه هاي ذخيره سازي ، به منظور بوت کردن مي پردازد و در صورت عدم وجود يکي ، به سراغ ديگري مي رود. به طور کلي مفهوم بوت کردن به بارگذاري و اجراي سيستم عامل بازمي گردد. تعيين ترتيب دستگاه راه انداز و ديگر تنظيمات سيستم از طريق ورود به CMOS Setupامکانپذير است. البته تغيير ناشيانه اين تنظيمات موجب مي شود که دستگاه به درستي راه اندازي نشود. بايوس براي ذخيره سازي تغييرات تنظيمات ، از فناوري CMOS استٿاده مي کند. با اين فناوري ، يک باتري ليتيم کوچک ، توان کافي براي نگه داشتن تنظيمات شما را براي چند سال دارد. در صورت قطع اين منبع تغذيه کوچک يا تمام شدن عمر باتري تنظيمات شما از بين رفته و به حالت پيش ٿرض کارخانه باز مي گردد. با آمدن دستگاه ها و استانداردهاي جديد ، گاهي بايوس ها نياز به به روزرساني پيدا مي کنند.

به روز رسانی بایوس
بايوس در نوعي حافظه فقط خواندني ذخيره شده است ، تغيير آن کمي سخت تر از به روزرساني ديگر نرم افزارهاست. به همين منظور نياز به يک برنامه ارائه شده توسط شرکت سازنده نياز خواهيد داشت. بنابراين بايد تاريخ و نوع بايوس خود را هنگام راه اندازي سيستم بخوانيد و با مراجعه به سايت شرکت سازنده نرم افزار مربوطه را در صورت وجود دريافت کنيد و بعد از کپي کردن آن نرم افزار داخل فلاپي و راه اندازي سيستم توسط آن فلاپي ، عمل به روزرساني را انجام دهيد. براي انجام اين کار بايد خيلي مراقب باشيد و توجه کنيد که نرم افزار مورد استفاده شما دقيقا مربوط به نوع بايوس شما باشد و نه مدلهاي ديگر آن. در غير اين صورت ممکن است بايوس و در نتيجه آن سيستم شما از کار بيفتد و بلااستفاده شود.

آیا همه بایوسها یكسان هستند؟
خیر. چند شركت بایوس می‏سازند، در نتیجه‏، كُد بایوس از یك نگارش به نگارش دیگر تفاوت می‏كند. سازندگان اصلی بایوس به قرار زیرند:

AMI http://www.ami.com

Phoenix Technologies http://www.phoenix.com

IBM http://www.ibm.com

Intel http://www.intel.com

بعضی از سازندگان بایوس خودشان سیستم كامل نیز می‏سازند، بعضی دیگر روی ساخت قطعاتی چون پردازنده‏ها و تخته‏مدارهای مادر كار می‏كنند.‏
چطور می‏توانم تشخیص بدهم كه كدام نگارش بایوس را دارم‏؟
اگر یك پی‏سی قدیمی‏، مانند كامپیوتری كه ویندوز ۹۸ یا ماقبل آن را اجرا می‏كند داشته باشید احتمالاً می‏توانید رشته معرف بایوس - یك رشته طولانی از اعداد و حروف - را در زمان بوت‏شدن سیستم بر روی صفحه نمایش راه‏اندازی ببینید.‏ با وجود این‏، بر روی سیستمهای جدیدتر، بایوس ممكن است طوری پیكربندی شده باشد كه یك بوت ساكت را هدایت كند، یعنی نتایج POST Power On Self Test (خودآزمایی زمان روشن‏شدن كامپیوتر) را نخواهید دید. از این روی‏، لازم است برای دیدن نگارش بایوس خود به جایی دیگر سربزنید.‏
برای یافتن نگارش بایوس خود، System Information را امتحان كنید، كه بخشی از ویندوز و در منوی Start است‏. در ویندوز اكس‏پی‏، روی Start، All Programs، Accessories، System Tools، و System Information كلیك كنید. اطلاعات مورد نیاز شما تحت صفحه System Summary فهرست می‏شود.‏ ودر قسمت Find What با تایپ عبارت bios می توانید از نوع بایوس خود آگاه شوید

در نیمه سمت راست‏، در كنار BIOS Version/Date، سازنده‏، نگارش‏، و تاریخ ساخت بایوس خود را خواهید دید. البته‏، اینجا نمی‏توانید بایوس خود را دستیابی كنید، اما اطلاعاتی را كه باید بدانید به دست می‏دهد. در حقیقت‏، باید این داده‏ها را در یك صفحه كاغذ بنویسید و آن را در مكانی مطمئن حفظ كنید، به ویژه اگر قصد دارید بایوس فعلی خود را اصلاح كنید یا آن را ارتقا بدهید (بخش «چگونه بایوس خود را ارتقا بدهم‏» را ببینید).‏

یك راه دیگر مراجعه به دفترچه راهنمای تخته‏مدار مادر است‏. ممكن است هم اطلاعاتی درباره نگارش بایوس و هم روش دستیابی بایوس را در آن بیابید.‏

سرانجام‏، می‏توانید به پایگاه وب سازنده كامپیوتر خود سربزنید، كه ممكن است نه‏تنها نوع بایوس را آشكار كند، بلكه روش ارتقای بایوس را به شما نشان دهد.‏

یك جستجوی ساده برای «BIOS versions» یا «accessing the BIOS» باید شما را به بخشهای درست پایگاه وب ببرد. می‏توانید جستجو را براساس مدل كامپیوتر خود محدود كنید.‏

به عنوان مثال‏، كاربران كامپیوتر ThinkPad، محصول آی‏بی‏ام می‏توانند به پایگاه وب آی‏بی‏ام كه به‏ویژه برای آنها اختصاص یافته سربزنند:

http://www.pc.ibm.com/us/ thinkpad/community.html

چگونه پسورد بایوس را برداریم

بسیاری از شماها هنگام روشن کردن کامپیوتر قبل از آنکه سیستم عامل خاصی بالا بیاید به سد محکمی با نام رمز عبور BIOS برخورد کرده اید. رمز عبوری که بر خلاف سایر رمز عبورها به هیچ وجه در هارد دیسک کامپیوتر ذخیره نمیشود. یا همین مشکل موقعی که می خواهید مشخصات Setup نامپیوتر را عوض کنید پیش میآید. این مقاله به معرفی چند روش برای حل این مشکل میپردازد. فرض ما بر این است که شما رمز عبور کامپیوتر خود را فراموش کرده اید و دنبال راه حل هستید و قصد اذیت کردن و دست بردن در کامپیوتر کسی را ندارید.

◄ روش اول: برای دزدی از یک مکان ساده ترین و اولین کار استفاده از شاه کلید است تا آبرومندانه و ترو تمیز وارد شوید و آخرین راه حل بالا رفتن از دیوار است. در این مورد هم اینچنین است ما برای مارک ها و مدلهای مختلف Bios رمزهای عبوری معرفی می کنیم که امیدواریم مشکل شما را حل کند و نیازی به بالا رفتن از دیوار نداشته باشید.

AWARD BIOS
AWARD SW, AWARD_SW, Award SW, AWARD PW, _award, awkward, J64, j256, j262, j332, j322, 01322222, 589589, 589721, 595595, 598598, HLT, SER, SKY_FOX, aLLy, aLLY, Condo, CONCAT, TTPTHA, aPAf, HLT, KDD, ZBAAACA, ZAAADA, ZJAAADC, djonet

AMI BIOS
AMI, A.M.I., AMI SW, AMI_SW, BIOS, PASSWORD, HEWITT RAND, Oder

رمزهای عبور زیر را بر هر نوع Bios میتوانید امتحان کنید
LKWPETER, lkwpeter, BIOSTAR, biostar, BIOSSTAR, biosstar, ALFAROME, Syxz, Wodj

توجه داشته باشید که هنگام وارد کردن رمزهای عبور حروف بزرگ را بصورت بزرگ و حروف کوچک را بصورت کوچک وارد کنید.

◄ روش دوم : یک روش نرم افزاری برای پاک کردن رمز عبور

اگر هنگامی که کامپیوتر روشن است بدان دسترسی دارید میتوانید از برخی نرم افزارهای موجود برای پاک کردن رمزعبور استفاده کنید ولی از آنجا که مکن است شما به این نرم افزار ها دسترسی نداشته باشید روش زیر را به شما معرفی میکنیم.
کامپیوتر را به حالت MS DOS برگردانید و دستور DEBUG را اجرا کنید
0 برای مدلهای مختلف BIOS عبارات زیر را وارد کنید

AMI/AWARD BIOS

O 70 17

O 71 17

Q

PHOENIX BIOS

O 70 FF

O 71 17

Q

GENERIC

Invalidates CMOS RAM.

O 70 2E

O 71 FF

Q

توجه کنید که حرف اول برابرحرف "“O است نه عدد صفر.

◄ روش سوم : روش سخت افزاری

اگر هنگامی که کامپیوتر روشن است به آن دسترسی ندارید یا رمز عبورهای قبلی کارساز نبود می توانید از روشهای سخت افزاری زیر استفاده کنید.

● استفاده از Jumper ها

بر روی تمام مادربردها یک Jumper است که از آن برای پاک کردن CMOS میتوانید استفاده کنید.کنار این jumper معمولا این عبارت دیده میشود Clr CMOS.
تنها کاری که شما میکنید این است که jumper را از پایه 1و2 درآورده و به پایه 3و4 نصب کنید و دوباره به حالت اول برگردانید. شما به همین سادگی میتوانید رمز عبور را پاک کنید.

● در آوردن باتری
میتوانید باتری دستگاهتان را که روی مادربرد است درآورده و دوباره جا بیاندازید در این حالت تمام اطلاعات CMOS به حالت پیش فرض برمیگردد. ولی توجه داشته باشید که جا انداختن باتری کمی مشکل است.

● عوض کردن آی سی ( Cheap CMOS )
اگر هیچ یک از روشهای الا جواب نداد میتوانید آی سی CMOS را با یک آی سی از همان نوع عوض کنید یا از نوع برنامه ریزی کنید اینکار ابزار مخصوصی دارد و شرکتهای تعمیر کامپیوتر برای شما اینکار را خواهند کرد .
توجه: برای پیدا کردن آی سی CMOS میتوانید به دفترچه مادربرد خود مراجعه کنید.
در این روشها علاوه بر اینکه رمز عبور را پاک میکنید سایر اطلاعات نیز به حالت اولیه برمیگرد ولی نگران نباشید مشکلی نیست و شما میتوانید دوباره مشخصات کامپیوتر خود را در Setup وارد کنید

وظايف بايوس BIOS

اگر هنگام روشن نمودن رايانه به نوشته هاي روي صفحه نمايش دقت کرده باشيد ، مطمئنا نام BIOS (مخفف کلمات Basic Input Output System) به چشمتان خورده است.بايوس معمول ترين نوع حافظه هاي فلاش هستند. حافظه هاي فلاش حافظه هايي هستند که اطلاعات داخل آنها با قطع منبع تغذيه الکتريکي از بين نمي رود. بايوس برگرفته از حروف اول کلماتي به معناي «سيستم ورودي و خروجي مقدماتي» است. بايوس چند وظيفه متفاوت دارد که مهمترين آنها بارگذاري سيستم عامل است.
هنگامي که شما رايانه خود را روشن مي کنيد و ريز پردازنده ، قصد اجراي اولين دستورالعمل ها را دارد ، اين دستورالعمل ها را بايد از جايي دريافت کند. اما نمي تواند آنها را ...


مستقيما از سيستم عامل دريافت کند. زيرا سيستم عامل بر روي ديسک سخت قرار دارد و CPU نمي تواند بدون هيچ دستورالعملي به آن دسترسي پيدا کند.

يکي از وظايف بايوس ارسال اين دستورالعمل هاي مقدماتي به CPU است. هنگامي که رايانه را روشن مي کنيد، بايوس کارهاي زير را به ترتيب انجام مي دهد: 1 بررسي CMOS براي تنظيمات سيستم. (بعد از روشن نمودن رايانه هنگامي که با فشردن کليد Del يا دکمه هاي ديگر وارد محيط Setup مي شويد و تنظيمات اساسي سيستم را انجام مي دهيد اين تنظيمات در CMOS که يک تراشه روي مادربرد است ذخيره مي شوند.) 2 بارگذاري راه اندازهاي دستگاه ها و گرداننده هاي وقفه هاي سيستم. 3 آماده سازي ثبات ها و مديريت تغذيه (لازم به توضيح است که ثبات ها حافظه هاي بسيار کوچک و سريعي هستند که در داخل CPU قرار دارند و CPU به طور مستقيم به آنها دسترسي دارد) 4 انجام آزمايش خودکار سخت افزارها و نمايش تنظيمات سيستم. 5 يافتن دستگاه راه انداز و به کار انداختن آن. همان طور که گفته شد ، اولين چيزهايي که بعد از روشن نمودن رايانه مشاهده مي کنيم ناشي از اعمال بايوس است که هر يک مفاهيم خاصي دارند. مثل مقدار حافظه موجود بر روي سيستم ، مدل و نوع کارت گرافيکي و مادربرد ، سرعت CPU ، نوع ديسک سخت و....
گرداننده هاي وقفه ها ، قطعات نرم افزاري کوچکي هستند که مانند يک مترجم بين قطعات سخت افزاري و سيستم عامل عمل مي کنند. راه اندازهاي دستگاه ها نيز قطعات نرم افزاري ديگري هستند که سخت افزارهاي پايه از قبيل صفحه کليد و ماوس و ديسک هاي سخت و فلاپي درايو را شناسايي مي کنند. بعد از بارگذاري اين نرم افزارها و مقداردهي اوليه به ثباتها ، بايوس به بررسي سالم بودن کارت گرافيکي مي پردازد.
اکثر کارتهاي گرافيکي يک بايوس کوچک مخصوص به خود دارند که حافظه و پردازنده روي کارت گرافيکي را آماده کار مي کند. در غير اين صورت معمولا در يک تراشه جداگانه روي مادربرد ، اطلاعات مربوط به راه انداز کارت گرافيکي قرار دارد که بايوس اطلاعات موجود در آن را بارگذاري مي کند.
در قدم بعدي بايوس چک مي کند که آيا شروع کار رايانه ناشي از روشن شدن رايانه است که به اصطلاح به آن Cold boot گويند و يا ناشي از راه اندازي مجدد رايانه است.
در صورت تشخيص راه اندازي مجدد، بايوس از بقيه تست هاي اوليه صرف نظر مي کند. در غير اين صورت بايوس از صحت سلامت RAM با انجام تست خواندن و نوشتن در هر نشاني حافظه اطمينان حاصل مي کند. سپس درگاههاي PS/2 يا USB را براي وجود صفحه کليد يا ماوس چک مي کند. سپس گذرگاه هاي PCI را جستجو مي کند و در صورت يافتن اين گذرگاه ها کارتهاي نصب شده بر روي آنها را بررسي مي کند. در صورتي که بايوس در اين روالها با خطايي مواجه شود، با يک سري بوق يا نمايش پيغام ، کاربر را از وجود خطا آگاه مي کند. خطاهاي يافت شده در اين بخش ، تقريبا هميشه سخت افزاري هستند. البته هميشه اين خطاها ناشي از خرابي نيست و گاهي ناشي از اتصال ناصحيح و گاهي از عدم وجود يک قطعه لازم الوجود مثل RAM يا کارت گرافيک حکايت دارد. گاهي نيز از يک ناسازگاري لحظه اي است که امکان دارد با يک راه اندازي مجدد، مشکل رفع شود. اما هميشه بايد خطاهاي اعلام شده توسط بايوس را جدي گرفت. بعد از اين مرحله بايوس به تقدم دستگاه هاي ذخيره سازي ، به منظور بوت کردن مي پردازد و در صورت عدم وجود يکي ، به سراغ ديگري مي رود. به طور کلي مفهوم بوت کردن به بارگذاري و اجراي سيستم عامل بازمي گردد. تعيين ترتيب دستگاه راه انداز و ديگر تنظيمات سيستم از طريق ورود به CMOS Setupامکانپذير است. البته تغيير ناشيانه اين تنظيمات موجب مي شود که دستگاه به درستي راه اندازي نشود. بايوس براي ذخيره سازي تغييرات تنظيمات ، از فناوري CMOS استفاده مي کند. با اين فناوري ، يک باتري ليتيم کوچک ، توان کافي براي نگه داشتن تنظيمات شما را براي چند سال دارد. در صورت قطع اين منبع تغذيه کوچک يا تمام شدن عمر باتري تنظيمات شما از بين رفته و به حالت پيش فرض کارخانه باز مي گردد. با آمدن دستگاه ها و استانداردهاي جديد ، گاهي بايوس ها نياز به به روزرساني پيدا مي کنند. چون نرم افزار بايوس در نوعي حافظه فقط خواندني ذخيره شده است ، تغيير آن کمي سخت تر از به روزرساني ديگر نرم افزارهاست.
به همين منظور نياز به يک برنامه ارائه شده توسط شرکت سازنده نياز خواهيد داشت.
بنابراين بايد تاريخ و نوع بايوس خود را هنگام راه اندازي سيستم بخوانيد و با مراجعه به سايت شرکت سازنده نرم افزار مربوطه را در صورت وجود دريافت کنيد و بعد از کپي کردن آن نرم افزار داخل فلاپي و راه اندازي سيستم توسط آن فلاپي ، عمل به روزرساني را انجام دهيد.
براي انجام اين کار بايد خيلي مراقب باشيد و توجه کنيد که نرم افزار مورد استفاده شما دقيقا مربوط به نوع بايوس شما باشد و نه مدلهاي ديگر آن. در غير اين صورت ممکن است بايوس و در نتيجه آن سيستم شما از کار بيفتد و بلااستفاده شود.


EPROM:
نيز يک نوع عمومي از PROM مي باشد که قابليت پاک شدن و دوباره برنامه ريزي را داراست . بر روي اين چيپها يک بلور کوارتز قرار دارد که مستقيما بر روي die قرار دارد. اين چيپها با شماره 27xxxx شناسايي مي شوند و به وسيله برنامه يا به طور فيزيکي مي توان آنها را پاک کرد.(شکل 5-3)
هدف از قرار دادن بلور کوارتز اين است که اشعه فرا بنفش به die برسد ، زيرا چيپ EPROM با تابش اشعه فرا بنفش پاک مي شود. اشعه فرا بنفش باعث ايجاد يک واکنش شيميايي مي شود که که فيوزها را پشت سر هم ذوب مي کند ، بنابراين تمام صفرها به يک تبديل مي شوند و چيپ به حالت اوليه خود باز مي گردد. براي اين کار بايد ، اشعه فرا بنفش را در طول موج 2537 انگستروم و با شدت يکنواخت 12000 uv/cm2 و در مدت 5 تا 15 دقيقه باشد.
يک دستگاه پاک کننده EPROM ، يک توليد کننده امواج فرا بنفش است که داراي يک فضاي بسته است که داراي يک کشو مي باشد و در بالاي کشو توليد کننده امواج فرا بنفش مي باشد و چيپها درون کشو قرار مي گيرند.


EPROM/Flash ROM :
يک نوع ديگر از چيپهاي ROM ، چيپهاي EPROM که Flash ROM نيز ناميده مي شوند و از خصوصيات مهم آنها اين است که قابل پاک شدن و برنامه ريزي توسط مدارهايي هستند که بر روي آنها نصب مي شوند و وسايل و ابزار خاصي نياز ندارند.
اين چيپ ها به وسيله شماره هاي 29xxxx و 28xxxx شناخته مي شوند . هم اکنون در مادربردهاي کامپيوتر از چيپهاي EEPROM استفاده ميشود. اين بدان معني است که BIOS مادربرد خود را مي توانيد به وسيله دريافت نسخه به روز درآمده از شرکت سازنده ، به روز رساني نمائيد.


توليد کننده هاي ROM BIOS:
تعداد بسياري از توليد کننده هاي امروزه اکثر مادربردها را پشتيباني مي کنند و چندين کمپاني در زمينه توليد محصولات ROM BIOS ، به طور تخصصي فعاليت دارند.
سه کمپاني بزرگ که در زمينه نرم افزار ROM BIOS فعاليت دارند عبارتند از :
Phonix SoftWare , American Magatrends ..Inc (AMI) , Award SoftWare


به روز رساني BIOS :
سيستم عاملها تقريبا بر روي هر سيستم کامپيوتري با سخت افزارهاي مختلف سازگاري دارند و اين به دليل وجودBIOS است، چون اين BIOS است که با سخت افزار سيستم ارتباط برقرار مي کند.
اغلب در سيستمهاي قديمي براي بهره گيري از برخي دستگاههاي جديد همانند گرداننده هاي IDE ديسک سختو يا گرداننده هاي فلاپي هاي LS-120 و يا در سيستمهايي که استفاده از ديسک بيش از 8GB را پشتيباني نمي کنند ،بايد BIOS را به روز رساني نمود.


ليست زير مجموعه اي از دلايلي است که بايد BIOS را به روز رساني نمود:
*استفاده از فلاپي درايوهاي LS-120 که به سوپر درايو نيز معروفند.
* استفاده از هارد ديسک هاي بيش از 8GB
* استفاده از داريور هاردديسک Ultra DMA IDE
* استفاده از بوت کردن سيتم با درايو CD-ROM
* تصحيح خطاي سال 2000 و سال کبيسه
* تصحيح خطاهاي سازگاري با سخت افزار يا نرم افزار
* استفاده از پردازنده هاي جديد


اگر شما يک سخت افزار جديد نصب کرده ايد و حتي دستورات نصب را به درستي انجام داده ايد ، اما نمي توانيد با آن کار کنيد ، اين خطا ممکن است از BIOS باشد و لازم است آن را به روزرساني کنيد. اين موضوع به ويژه در سيستم عاملهاي جدبد صدق مي کند . بسياري از سيستم هاي قديمي نياز به روزرساني BIOS دارند تا به طور کامل از ويژگي هاي Plug-And-Play در ويندوزهاي 95 و98 و 2000 استفاده کنند.
اين مسائل از يک مادربرد به مادربرد ديگر متغير است ، اما ارزش آن را دارد که BIOS سيستم را به روزرساني کنيد براي بروزرساني BIOS يک مادربرد بايد چند نکته را بدانيد:
سازنده و مدل مادربرد
نسخه فعلي BIOS مادربرد
نوع CPU(مثلاPentium II , Pentium mmx )


نسخه برداري از تنظيمات فعلي CMOS:
بروزرساني نسخه BIOS ممولا تنظيمات فعلي SETUP را به هم مي ريزد ، بنابراين بهتر است آن نسخه برداري کنيد ، برخي برنامه ها مانند نورتون يوتيليتي مي توانند تنظيمات CMOS را ذخيره کنند ، اما اين نرم افزارها اکثرا در بازگرداندن تنظيمات SETUP ناموفق هستند. بهترين راه اين است مه خودتان از تنطيمات SETUP نسخه برداري کنيد و همچنين مي توانيد با اتصال چاپگر از تنظيمات SETUP يک کپي تهيه کنيد (با فشار دادن کليدهاي Shift+PRN SCR)
چيپهاي کنترلر صفحه کليد:
علاوه بر ROM اصلي سيستم ، در کامپيوترهاي 286 و پائينتر همچنين يک کنترلر صفحه کليد يا ROM صفحه کليد وجود دارد ، که ميکروپروسسور صفحه کليد در ROM صفحه کليد جاسازي شده است . اين ROM را اغلب مي توانيد در Super I/O يا در چيپ South Bridge در مادر بردهاي جديد پيداکنيد. کنترلر صفحه کليد در اصل يک ميکروکنترلر 8042 است که با آن يک ميکروپروسسور ، ROM ، RAM و پورتهاي I/O نيز ملحق کرده اند .در مادر بردهاي جديد چيپ 8042 در داخل چيپ Super I/O يا South Bridge تعبيه شده است بنابراين شما چيپ 8042 را نخواهيد ديد.
در بسياري از سيستم هاي قديمي ، يکي از پورتهايي که استفاده نشده است براي انتخاب سرعت ساعت CPU استفاده مي شود و اين در سيستم هاي قديمي هنگامي که سيستم عامل را به 95/98/2000 ارتقاء مي دهيد با کنترلر صفحه کليد مشکلاتي پيدا مي کند که بعدها اين مشکل نيز بر طرف شد.


به کار بردن Flash BIOS :
تقريبا تمام کامپيورترهاي از سال 1996 به بعد داراي يک Flash ROM براي ذخيره کردن BIOS هستند .. Flash ROM نوعي از EEPROM است که مي توانيد بر روي آن عمليات پاک کردن و برنامه نويسي را انجام دهيد . Flash ROM به کاربران اين امکان را مي دهد که نسخه به روزرساني شده BIOS خود را بدون برداشتن و جايگزيني چيپ جديد ، بر روي مادربرد خود نصب کنند. اما در بعضي سيستم ها ممکن است در حالت حفاظت شده قرار گرفته شده باشد و شما بايد قبل از بروز رساني حفاظت آن را غير فعال کنيد ، که معمولا براي اين کار يک جامپر يا يک سوئيچ بر روي مادربرد شده است . مقصود ازحفاظت بايوس اين است که بضي ويروسها ممکن است کد خودشان را بر روي BIOS کپي کنند. حتي بدون استفاده از قفل فيزيکي ، Flash ROM هاي مدرن داراي يک الگوريتم حفاظتي براي جلوگيري از تغييرات بدون مجوز هستند.
بايد توجه داشته بايد هنگامي که در حال بروزرساني BIOS هستيد ، کامپيوتر را خامش نکنيد و وقفه اي در کار سيستم رخ ندهد و گرنه BIOS سيستم خود را از دست خواهيد داد و اين بدين معني است که شما قادر به راه اندازي مجد دسيستم نخواهيد بود و يا حداقل به راحتي قادر به بازيابي BIOS سيستم نخواهيد بود . در مادربردهاي جديد يک برنامه مخصوص بازيابي BIOS وجود دارد که مربوط به قسمتي از Flash ROM است که نيز قابل پاک شدن مي باشد .


سيستم BIOS و پارتيشن IML :
شرکت هاي IBM و Compaq از يک روش شبيه به Flash ROM استفاده مي کنند که "بارگذاري ميکرو کد آغازين IML" نام دارد که در برخي سيستم هاي Pentium و 486 به کار برده شده است.
IML تکنيکي است که کد BIOS بر روي يک پارتيشن سيستمي و مخفي بر روي هارد ديسک نصب مي شود و هر گاه که سيستم روشن ميشود ، بارگذاري مي شود البته در اين سيستم ها هنوز BIOS اصلي وجود دارد ، اما تمام عمليات از BIOS ذخيره شده در هارد ديسک انجام ميشود.
اين تکنيک اجازه مي دهد تا يک BIOS توزيع شده بر روي هارد ديسک داشته باشيم . همراه با کد BIOS يک کپي کامل از SETUP و مشخصات و مراجع ديسک در اين پارتيشن ذخيره مي شود.
يکي از معايب اين سيستم اين است که بر روي هارد ديسک نصب شده و سيستم بدون تنظيمات ذخيره شده بر روي هارد ديسک کاملا راه اندازي نمي شود و شما نمي توانيد سيستم را به وسيله فلاپي ديسک راه اندازي کنيد.

آدرسهاي CMOS RAM مادربرد :
در سيستم هاي AT يک چيپ 146818 موتورلا به عنوان يک
RTC (Real-Time Clock) و
( (Complementary Metal-Oxid Semicondector
CMOS RAM استفاده شده است .
اين يک چيپ مخصوص ساده است که داراي يک ساعت ديجيتالي ساده است که 10 بايت از آدرس حافظه براي ساعت و 54 بايت اضافي براي ذخيره هر چيزي که بخواهيد . IBM AT 5 بايت اضافي براي ذخيره پيکربندي سيستم استفاده مي کنند . اما در سيستمهاي جديد از اين چيپ موتورلا استفاده نشده است ، در عوض عمليات اين چيپ به چيپ Super I/O يا South Bridge ضميمه شده است يا از يک باتري مخصوص و يک NVRAM استفاده مي کنند .
توجه داشته باشيد که در سيستمهاي جديد بيشتر از 64 بايت CMOS RAM وجود دارد . در حقيقت بسياري از سيستم ها ممکن است 2 يا 4 کيلو بايت داشته باشند ، که اين حافظه اضافي براي ذخيره سازي جزئيات اطلاعات Plug-and-Play کارتهاي وفق دهنده و ديگر انتخابات سيستم مي باشد.
نرم افزارهاي پشتيباني و يوتيليتي ها در محدوده اطلاعات عمومي CMOS RAM هستند و از اين طريق مي توانند در ذخيره سازي و بازگرداندن پيکربندي سيستم موثر واقع شوند ، اما متاسفانه اين برنامه ها براي BIOS هاي خاص نوشته شده اند و فقط بر روي همان BIOS کار مي کنند.


مساله سال 2000 در BIOS :
اکثر افراد با مشکل سال 2000 درگير بودند ، به طور خلاصه منشا اين مشکل آن است که ساعت سيستم طوري طزاحي شده است که رقمهاي سال را به طور اتوماتيک به روز رساني کند و رقمهاي قرن به طور دستي بايد تغيير کنند..به اين معني که اگر سيستم در طول سال 1999 تا سال 2000 خاموش باشد تاريخ به سال 1900 باز مي گردد اما اين مشکل در سيستمهاي جديد رفع شده است .
هنگامي که سيستم عامل بارگذاري مي شود ، تاريخ و ساعت را از BIOS سيستم دريافت مي کند . به طور کلي يک نرم افزار مي تواند ساعت را از سيستم عامل يا BIOS و با از RTC دريافت کند.


Plug-and-Play BIOS :
عموما نصب و پيکر بندي دستگاهها بر روي يک PC کار مشکلي است ، در طول نصب کاربر با مساله جديدي روبه رو است،اين که بايد پورت I/O و کانال DMA را انتخاب کند . در گذشته کاربران مجبور بودند که جامپرها و سوئيج هاي برروي کارت را براي کنترل تنظيمات تغيير دهند ، که لازمه اين کار شناخت منابع استفاده شده بر روي سيستم است ، و سپس تنظيم کردن منابعي که با دستگاههاي موجود بر روي سيستم تضاد و ناسازگاري نداشته باشند.
تکنولوژي PnP براي جلوگيري از اين مشگلات و فراهم ساختن توانائيهايي براي کاربران در توسعه PC هاي آنان مي باشد ..با استفاده از اين تکنولوژي کاربران کارت مورد نظر را در سيستم جا مي زنند و سيستم به طور اتوماتيک بهترين پيکر بندي را انجام مي دهد .


PnP از سه جزء مهم تشکيل شده است :
Plug-and-Play BIOS
سيستم توسعه يافته پيکر بندي داده ها (ESCD)
سيستم عامل Plug-and-Play
بايوس PnP شروع به پيکر بندي کارت PnP در طول پردازش راه اندازي سيستم مي کند . اگر کارت قبلا نصب شده باشد بايوس اطلاعات را از ESCD مي خواند و کارت را مقدار دهي اوليه مي کند و سيستم را راه اندازي مي نمايد ..در طول نصب يک کارت PnP جديد ، بايوس براي تععين اينکه کدام منابع استفاده نشده اند و براي اضافه کردن کارت لازم هستند به ESCD مراجعه مي نمايد ..اگر بايوس بتواند منابع لازم را پيدا کند ، کارت را پيکر بندي مي کند و در غير اين صورت روالهاي Plug-and-Play در سيستم عامل کار پيکربندي را کامل مي کنند . در طول روال پيکر بندي رجيسترهاي Flash BIOS بر روي کارت و همچنين ESCD توسط داده هاي جديد پيکر بندي به روز رسانى مى شود
نشریه زانیاران پیام نور سنندج

[بانوثریا]

عموما نصب و پیکربندی دستگاهها بر روی یک PC کار مشکلی است،در طول نصب کاربر با مسئله جدیدی روبرو است،این که باید پورت I/O وکانال DMA را انتخاب کند.در گذشته کاربران مجبور بودند که جامپرها و سوئیچ های بر روی کارت را برای کنترل تنظیمات تغییر دهند،که لازمه این کار شناخت منابع استفاده شده بر روی سیستم است،سپس تنظیم کردن منابعی که با دستگاههای موجود بر روی سیستم تضاد و ناسازگاری نداشته باشند.تکنولوژی pnp برای جلوگیری از این مشکلات و فراهم ساختن توانائیهایی برای کاربران در توسعه PCهای آنان می باشد. با استفاده از این تکنولوژی کاربران کارت مورد نظر را در سیستم جا می زنند و سیستم به طور اتوماتیک بهترین پیکربندی را انجام می دهد.
pnp از سه جزء مهم تشکیل شده است :
Plug-and-Play BIOS
سیستم توسعه یافته پیکربندی داده ها(ESCD )

سیستم عامل Plug-and-Play
بایوس pnp شروع به پیکربندی کارت pnp در طول پردازش راه اندازی سیستم می کند.اگر کارت قبلا نصب شده باشد بایوس اطلاعات را از ESCD می خواند وکارت را مقدار دهی اولیه می کند و سیستم را راه اندازی می کند. در طول نصب یک کارت pnp جدید،بایوس برای تعیین اینکه کدام منابع استفاده نشده اند و برای اضافه کردن کارت لازم هستند به ESCD مراجعه می نماید. اگر بایوس بتواند منابع لازم را پیدا کند،کارت را پیکربندی می کند و در غیر این صورت روالهای Plug-and-Play
در سیستم عامل کار پیکربندی را کامل می کنند. در طول روال پیکربندی رجیسترهای Flash BIOS بر روی کارت و همچنین ESCD توسط داده های جدید پیکربندی به روز رسانی می شوند




تنظیمات بایوس
ساختار بایوس شما ممكن است با ساختار بایوس ما فرق كند. با وجود این‏، آنچه در زیر می‏آید به محتویات یك بایوس جدید اشاره دارد. ما براساس گروه‏بندیهای مختلف بایوس خودمان‏، امكانات مختلف را شرح داده‏ایم‏. (بایوس ما ساخت شركت اینتل است‏.) صفحه اصلی‏. در این صفحه مقدماتی‏، عكسی از ساختمان سیستم خواهید دید: نگارش بایوس‏، نوع و سرعت پردازنده‏، گذرگاه (bus) سیستم و سرعت حافظه‏، مقدار حافظه نهانگاهی (cache)، و مقدار كل حافظه‏. واضح است كه این اعداد را نمی‏توانید تغییر بدهید مگر این كه به طور فیزیكی كامپیوتر خود را تغییر بدهید.‏
تنها تنظیمهایی كه در صفحه اصلی می‏توانید تغییر بدهید عبارتند از زبان‏، تاریخ، و ساعت‏. از كلیدهای Up و Down برای رسیدن به كادر مورد نظر خود بهره بگیرید، و اگر لازم باشد داده‏های جدیدی را وارد كنید كلید Enter را بزنید. با آن كه می‏توانید تاریخ و ساعت سیستم را در بایوس تغییر بدهید، می‏توانید این كار را به آسانی از طریق ویندوز نیز انجام بدهید.‏

۱. پیكربندی وسایل جانبی .(Peripheral Configuration) از این بخش برای فعال یا غیرفعال‏كردن درگاههای سریال و موازی‏، و همچنین تغییردادن تنظیمهای ویژه بهره بگیرید. به عنوان مثال‏، IRQ برای گزینه Serial Port A در بایوس ما روی IRQ4 میزان شده است‏. در سیستمهای داس‏، چهار درگاه ارتباطی سریال پشتیبانی شده است‏:
COM1، COM2، COM3، .COM4 فقط دو IRQ، یعنی IRQ3 و IRQ4 برای آن چهار درگاه به منظور فعال‏كردن ارتباط بین وسایل مختلف و پردازنده قابل دستیابی است‏. وقتی یك وسیله جانبی جدید اضافه می‏كنید، ممكن است مجبور شوید كه مشخص كنید كدام IRQ را می‏تواند به كار بگیرد. فناوری Plug-and-Play معمولاً به طور خودكار این تنظیمها را میزان می‏كند، اما اگر مسئله‏ای به وجود بیاید، حال می‏دانید كه به كجای بایوس نگاه كنید.‏

۲. پیكربندی دیسكرانها .(Drive Configuration) اگر یك دیسك سخت جدید نصب كنید ممكن است لازم باشد كه اینجا را بررسی كنید تا اطمینان یابید كه تنظیمهای جدید مورد توجه قرار گرفته‏اند. به عنوان مثال‏، در بایوس ما، چند گزینه تنظیم‏كردنی برای پیكربندی ATA/IDE وجود دارد.‏ ATA یك مشخصه دیسك سخت است كه در آن كنترل‏كننده داده‏ها - تراشه‏ای برای ارتباط با وسایل جانبی - بر روی دیسك سخت قرار دارد.‏ ATA مبتنی بر فناوری IDE است‏.‏
در این بخش فهرستی از وسایل تشخیص‏داده‏شده و تشخیص‏داده‏نشده دیسكهای IDE نیز وجود دارد. وقتی بایوس به كار می‏افتد، حضور وسایل IDE نصب‏شده یا وصل‏شده را جستجو می‏كند. اگر حضور وسیله‏ای تشخیص داده شود، می‏توانید یك یا دو تنظیم را میزان كنید، اما اصلاح این تنظیمها روی كارآمدی دیسكرانهای IDE اثری نمی‏گذارد؛ كارآمدی دیسكران به وسیله برنامه‏های دستگاه‏ران (driver) دیسكران IDE و سیستم‏عامل شما كنترل می‏شود.‏

۳. پیكربندی فلاپی .(Floppy Configuration) اگر یك دیسكران فلاپی نصب كنید، ممكن است لازم باشد بعضی از گزینه‏های این بخش را تنظیم كنید. باید گزینه اندازه دیسكران به‏تازگی‏نصب‏شده خود، مثلاً یك دیسكران 2.88 مگابایتی 3.5 اینچی‏، را در اختیار داشته باشید. همچنین ممكن است قادر باشید كه خصوصیت حفاظت در برابر نوشتن این دیسكران را فعال یا غیرفعال كنید.‏

۴. پیكربندی واقعه‏نگاری .(Event Log Configuration) سیستم شما ممكن است حاوی یك واقعه‏نگار DMI باشد.‏ DMI سرواژه عبارت Desktop Management Interface به معنی «رابط مدیریت میزكار» است‏.‏ DMI اصلاحات صورت‏گرفته بر روی یك سیستم‏، مانند نصب برنامه‏، را ردیابی می‏كند. این صفحه گزینه‏هایی برای فعال‏كردن و غیرفعال‏كردن واقعه‏نگار و همچنین تماشای محتویات فایل واقعه‏نگاری‏، پاك‏كردن آن‏، و علامت‏گذاری آن به عنوان خوانده‏شده در اختیار شما می‏گذارد.‏

۵. پیكربندی .(USB Configuration) USB درگاههای USB ارتباطات سریعی را با وسایل جانبی‏ای چون موشها فراهم می‏سازند. استاندارد USB در حال حاضر در دو نگارش فراهم شده است‏: USB 1.1 (با سرعت ۱۲ مگابیت در ثانیه‏) و USB 2.0 (كه به Hi-Speed USB ) نیز مشهور است‏؛ با سرعت ۴۸۰ مگابیت در ثانیه‏). برای اطمینان‏یافتن از این كه نگارش درست USB براساس دستگاه‏رانهای نصب‏شده شما فعال شده است به این بخش نگاه كنید. اگر بایوس شما پشتیبانی از USB را فراهم نكند، لازم است پیش از خرید یك وسیله USB، آن را ارتقا دهید.‏

6. تغذیه (power) : تنظیمهای مدیریت مصرف برق براساس استاندارد ACPI در اختیار شما قرار می‏گیرد.‏ ACPI سرواژه عبارت زیر است‏:
Advanced Configuration andpower Interface
تنظیمهای ACPI به شما امكان می‏دهند كه مقدار برق اختصاصی برای هر وسیله جانبی را مشخص كنید. اگر مورد استفاده نباشد، كامپیوتر می‏تواند برای ذخیره منابع سیستمی یك وسیله را خاموش كند. همچنین می‏توانید تنظیم after power failure را فعال یا غیرفعال كنید، كه مشخص‏كننده نحوه واكنش سیستم شما در زمان یك عیب برقی است‏.‏ همچون بعضی دیگر از تنظیمهای بایوس‏، تنظیمهای مدیریت مصرف برق به وسیله سیستم‏عامل شما بدون هیچ مسئله‏ای اداره می‏شود.‏

7. بوت .(boot) گزینه‏های شما در اینجا شامل تعدادی تنظیم مربوط به بوت سیستم است‏.‏ تازه‏كاران در اینجا می‏توانند ترتیب بوت سیستم را برحسب دیسكرانهای ثابت و خارج‏شدنی مشخص كنند. همچنین می‏توانید خصوصیت بوت ساكت را در اینجا تنظیم كنید. افزون بر این‏، می‏توانید هشدارها در مورد قطعات سیستم‏، مانند دیسكرانها، صفحه‏كلید، و موش را فعال یا غیرفعال كنید. چنانچه اینها فعال باشند، اگر كامپیوتر چنین وسیله‏ای را تشخیص ندهد یك بوق بلند تولید خواهد كرد.‏
Boot Sqence : اگر این انتخاب بر روی تنظیمات پیش فرض خود باشد در آن صورت Bios در ابتدا تلاش می کند که سیستم را از درایو A راه اندازی کند اگر موفق نشد سپس به سراغ درایو C می رود. شما می توانید ترتیب دیگری را برای تلاش Bios هنگام راه اندازی سیستم انتخاب کنید.

8. Viruse Warning : اگر این انتخاب بر روی خصوصیات Enabled تنظیم شود در آن صورت وقتی برنامه ای در تلاش برای نوشتن بر روی بخش راه انداز (Boot Sector) باشد کاربر پیغام را دریافت می کند.پس از دریافت پیغام هشدار می کند که باید یک برنامه ضد ویروس را اجرا کنید.تنظیم پیش فرض برای این انتخاب Disabled می باشد. توجه داشته باشید که فعال بودن این گزینه موجب می شود که پیغام هشدار را تنها وقتی در مرحله ی راه اندازی قرار دارید دریافت کنید نه وقتی که ویندوز در حال اجرا شدن است.توجه:در هنگام نصب یک سیستم عامل جدید باید این خصوصیت را غیر فعال کنید

9. CPU Internal Cache : این انتخاب فعال بودن حافظه پنهانی داخل CPU را نشان می دهد.بنابر این باید روی خصوصیت Enabled باشد.

10. Processor Number Featur : این انتخاب نیز می تواند روی گزینه Enabled و Disabled تنظیم شود.فعال بودن انتخاب مذکور به این معنا است که شماره سریال پردازشگر می تواند توسط نرم افزار مخصوصی خوانده شود.

11. Quick Power On Self Test : این انتخاب نیز می تواند روی گزینه Enabled و Disabled تنظیم شود.اگر انتخاب مذکور بر روی خصوصیت Disabled تنظیم شود در آن صورت زمان بیشتری صرف انجام عملیات Post (شمارش رم در اول بوت) خواهد شد.

12. Boot From Lan First : اگر این انتخاب فعال باشد در آن صورت Bios سعی می کند به جای راه اندازی شدن از طریق درایو دیسک سخت موجود بر روی آن سیستم،از طریق درایو سرویس دهنده شبکه محلی راه اندازی شود.البته این در صورتی است که کنترل کننده شبکه از این خصوصیت پشتیبانی کند.

13. Vga Boot From : اگر در سیستم شما دو کنترل کننده ی تصویری وجود داشته باشد با استفاده از این انتخاب می توانید کنترل کننده ای که سیستم باید انتخاب کند را معین کنید.

14. Boot Up NumLock Status : با انتخاب این گزینه شما می توانید تصمیم بگیرید که آیا کلید NumLock با روشن شدن سیستم فعال شود یا خیر؟ اگر می خواهید کلید NumLock با روشن شدن سیستم روشن گردد خصوصیت Boot NumLock را بر روی On تنظیم کنید در غیر این صورت می توانید خصوصیت Off را برای آن انتخاب کنید.

15. Security Option : برای این انتخاب می توانید از دو خصوصیت Setup یا System یکی را انتخاب کرد.اگر خصوصیت System را انتخاب کنید در آن صورت هم برای راه اندازی سیستم و هم برای اجرا شدن Setup باید کلمه عبور را وارد کنید.اما اگر خصوصیت Setup را انتخاب نمایید در آن صورت فقط برای اجرای برنامه Setup به کلمه عبور نیاز خواهید داشت.

16. Pci/Vga Palette Snoop : برای این انتخاب می توانید یکی از دو خصوصیت Disabled یا Enabled را تعیین کرد. تنظیمات این انتخاب هنگام استفاده از مونیتور به جای تلویزیون یا برای وقتی که اجرای CD باعث به هم ریختن تصویر مونیتور میشود مورد استفاده قرار می گیرد.اگر کارتهایی چون کارت TV در سیستم تان به کار رفته است در آن صورت این انتخاب را بر روی خصوصیت Enabled قرار دهید.

17. Assign IRQ For VGA : با استفاده از این انتخاب می توانید برای کنترل کننده VGA یک خط IRQ تعیین کنید.

18. Os Select For DRAM>64MB : برای این انتخاب می توانید یکی از دو خصوصیت Non-Os2 یا Os را انتخابی کرد.اگر سیستم شما بیش از 64 مگابایت حافظه دارد و سیستم عامل OS/2 را اجرا می کند در آن صورت این انتخاب را بر روی خصوصیت OS2 تنظیم کنید. اگر سیستم تان از سیستم عامل دیگری استفاده می کند در آن صورت انتخاب مذکور را بر روی خصوصیت Non-Os تنظیم نمایید.توجه:اگر حافظه سیستم شما کمتر از 64 مگابایت باشد در آن صورت Bios این انتخاب را نخواهد داشت.

19. HDD S.M.A.R.T. Capability : اگر این انتخاب را بر روی Enabled تنظیم کنید در آن صورت به Bios اجازه می دهید که از پروتکل SMART استفاده کند.پروتکل SMART وقتی که درایو دیسک سخت در حال خراب شدن استکاربر را از این موضوع مطلع می سازد.

20. SMART : یک فن آوری برای نمایش اطلاعات و پیش بینی عملکرد و قابلیت سیستم

21. Standard cmos features : با ورود به این قسمت میتوانید موارد مختلفی از جمله تاریخ وساعت سیستم را تنظیم کنید در زیر این تنظیمات میتوان هارد و سایر دستگاه های ذخیره سازی اطلاعات مانند cd-Rom و Cd- writer را تعریف و مشخص نمود . البته با توجه به جدید بودن مدل مادر بوردها در صورت عدم تنجام این کار ، دستگاه به صورت اتوماتیک ، عمل شناخت وتعریف هارد و درایو نوری را انجام میدهد . برای مشاهده تنظیمات این قسمت کافی است روی درایو ( هارد یا سی دی ) ، بعد از آن میتوانید مشخصات دقیق آن مانند ظرفیت هارد ، تعداد سیلندرها ، هد وسکتورها را مشاهده نمایید . در این قسمت چهار گزینه IDE Primary Master ، IDE Primary Slave ، IDE Secondary Master و IDE Secondary Slave می باشد . همان طور که میدانید روی مادر بورد دو کانکتور IDE وجود دارد که به هرکدام دو هاد یا درایو نوری را میتوان متصل کرد . یعنی چهار وسیله IDE که هرکدام از آنها به یکی از این چهار گزینه نسبت داده میشود . به عنوان مثال اگر یک هارد داشته باشیم و جامپر آن را روی Masterتنظیم و آن را به IDE۱ وصل کنیم ، در مقابل عبارت اول یعنی Primary Master ، مشخصات آن هارد نشان داده خواهد شد . با زدن کلید ENTER روی آن ، مشخصات کامل تری از آن خواهید دید . در ادامه این صفحه تنظیماتی درباره فلاپی درایو وجود دارد .
گزینه Halt On در این صفحه به این معنی است که سیستم بعد از روشن شدن و در هنگام اجرای مراحل بوت در صورتی که به خطایی برخورد کرد متوقف شود . مثلا اگر کیبورد متصل نبود سیستم متوقف شده و کاربر را با دادن پیغامی آگاه می سازد .

22. integrated Peripherals : این قسمت از تنظیمات بایوس شامل تنظیمات قطعات داخلی دستگاه که بر روی مادربورد به صورت Built-in قرار دارند میباشد . از جمله آنها پورتهای سریال و همچنین کارت های LAN ( در صورتی که کارت شبکه آنبورد باشد ) ، کارت صدا و USB میتوان نام برد . در نظر داشته باشید که فعال بودن پورت هایی که بدون استفاده هستند بسیاری از منابع سیستم را هدر میدهند و در نتیجه بهتر است غیر فعال باشند .

چگونه با اطمینان خاطر از بایوس خارج شویم‏؟
بایوس شما احتمالاً حاوی یك صفحه خروج (Exit) است كه یك روش مطمئن را برای ترك‏كردن لخت‏افزار فراهم می‏سازد. می‏توانید اصلاحات خود را در CMOS ذخیره كنید و از بایوس خارج شوید یا می‏توانید اصلاحات را نادیده بگیرید و از بایوس براساس همان تنظیمهای قبلی خارج شوید.‏ همچنین بایوس شما یك خصوصیت امنیتی توكار دیگر ممكن است داشته باشد.‏ اگر با زدن كلید ESC از بایوس خارج شوید، از شما پرسیده می‏شود كه آیا می‏خواهید پیش از خروج‏، اصلاحات انجام‏گرفته دور انداخته شود یا نه‏. این یك روش مطمئن برای جلوگیری از نتایج تغییرات تصادفی است‏.‏ فكر نكنید چنین اشتباهی رخ نخواهد داد. نظر به این كه كاوش در بایوس به جای كلیك‏كردنهای موش به كلیدزنی با صفحه‏كلید نیاز دارد، تنظیم تصادفی به آسانی رخ می‏دهد.‏ و همچنان كه هشدار داده‏ایم‏، حتی یك تنظیم غلط در بایوس می‏تواند سیستم سالم شما را به یك سیستم معیوب تبدیل كند.‏

از کار انداختن رمز عبور BIOS
● استفاده از Jumper ها
بر روی تمام مادربردها یک Jumper است که از آن برای پاک کردن CMOS میتوانید استفاده کنید.کنار این jumper معمولا این عبارت دیده میشود Clr CMOS.
تنها کاری که شما میکنید این است که jumper را از پایه 1و2 درآورده و به پایه 3و4 نصب کنید و دوباره به حالت اول برگردانید. شما به همین سادگی میتوانید رمز عبور را پاک کنید.
● در آوردن باتری
میتوانید باتری دستگاهتان را که روی مادربرد است درآورده و دوباره جا بیاندازید در این حالت تمام اطلاعات CMOS به حالت پیش فرض برمیگردد. ولی توجه داشته باشید که جا انداختن باتری کمی مشکل است.
● عوض کردن آی سی ( Cheap CMOS )
اگر هیچ یک از روشهای بالا جواب نداد میتوانید آی سی CMOS را با یک آی سی از همان نوع عوض کنید یا از نوع برنامه ریزی کنید اینکار ابزار مخصوصی دارد و شرکتهای تعمیر کامپیوتر برای شما اینکار را خواهند کرد .
توجه: برای پیدا کردن آی سی CMOS میتوانید به دفترچه مادربرد خود مراجعه کنید.
در این روشها علاوه بر اینکه رمز عبور را پاک میکنید سایر اطلاعات نیز به حالت اولیه برمیگرد ولی نگران نباشید مشکلی نیست و شما میتوانید دوباره مشخصات کامپیوتر خود را در Setup وارد کنید.

انواع بوق بایوس ( BIOS BEEP)
این بوق ها در بین شرکت های سازنده به یک استاندارد مشخص نرسیده اند ، بنابراین هر نوع بایوس با بوق های خاص و متفاوتی از دیگد بایوس ها به هشدار کاربران می پردازد . در یک بایوس دو بوق کوتاه نشان از صحت کامل رایانه و در نوع دیگر ناشی از یک اشکال مهم است . بنابر این اولین نکته ای که کاربر موظف به دانستن آن است ، شناخت نوع بایوس و علایم هشدار دهنده آن است .به کسانی که از این اطلاعات نا آگاهند توصیه می شود که به جز آن بوق معمول که هر زمان رایانه را روشن می کنند می شنوند هر بوق دیگری را که جدید بود و ترتیب نامعلومی داشت و در هنگام روشن نمودن رایانه به گوش آن ها رسید جدی بگیرید .نوع بوق را به خاطر سپرده و رایانه را هر چه سریع تر خاموش کنند . زیرا گاهی هشدار برای گرمای بیش از اندازه CPU است که اگر در خاموش کردن رایانه تعلل شود ممکن است به سوختن CPU منجر شود . اما در خاموش کردن آنقدر دستپاچه عمل نکنید که با کشیدن دوشاخه از برق بع قطعات دیگر صدمه بزنید .با این تفاسیر شما هم به نتیجه می رسید که کمی در مورد بایوس خود و بوق هایآن تحقیق کنید تا در مواقع لزوم با آگاهی عمل کنید . اگر از بایوس خود اطلایی ندارید به 3 طریق می توانید از آن آگاه شوید . یکی آن که به راهنمای مادر برد خود رجوع کنید . راه دیگر آن است که به هنگام روشن نمود ن رایانه به نوشته های ظاهر شده دقت کنید مطمئنا نوع آن ذکر خواهد شد اگر درب جعبه ( کیس ) رایانه را باز کنید وبه چیپ ها و IC های روی مادر برد دقت کنید بر روی بایوس نام آن را نوشته است . بایوس های معروف عبارتند از ، Award ، AMI ، phoenix ، ibm ، Compaq و ...انواع بوق های این بایوس ها بسیارند که من در اینجا به برخی از آن ها در دوع نوع از موارد فوق اشاره خواهیم کرد .
Award BIOS: در این نوع بوق ها نامحدود نشانه وجود خطا در حافظه اصلی است یا علت آن خرابی RAM است و یا عدم وجود آن . یک بوق بلند و دو بوق کوتاه بیانگر و جود اشکال در کارت گرافیک است . ممکن است ناشی از خرابی یا نصب نادرست سخت افزاری باشد در ضمن باید در این مواقع اتصال درست کابل ویدئو یی به نمایشگر نیز بررسی شود . یک بوق بلند و سه بوق کوتاه نیز بیانگر عدم وجود کارت گرافیک یا وجود اشکال در حافظه کارت گرافیک است . بوق های مکرر و فرکانس های پایین و بالا از وجود اشکال در CPU که یا درست جاگذاری نشده است یا و یا کاملا خراب است . بوق های متمادی و یکنواخت با فرکانس بالا در حین کار با رایانه نیز بیانگر گرمای بیش از حد مجاز CPU است که در صورت عدم اعتنا به ممکن است باعث سوختن آن شود. بایوس های کنونی Award بوق های دیگری ندارد و تمامی آنها به شرح فوق بود .
AMI BIOS: در این نوع بایوس یک یا دو یا سه بوق کوتا بیانگر اشکالات متفاوت حافظه اصلی است و یک بوق بلند به همراه3بوق کوتا بیانگر توقف آزمایش حافظه به علت وجود خطا در آن است . اما توجه کنید که یک بوق بلند نشانه سالم بودن تمام قطعات و انجام تمامی آزمون ها است.
نشریه زانیاران پیام نور سنندج

[shpm68940]

کمک فوری....
سیستم در حال بالا آمدن ارور بایوس میده و بلافاصله ری استارت میشه.این عمل در همون لحظه اول بالا امدن سیستم اتفاق می افته و اجازه وارد شدن به ست آپ بایوس رو نمیده. لطفا راهنماییم کنید..متشکرم

[Bad Sector]

کمک فوری....
سیستم در حال بالا آمدن ارور بایوس میده و بلافاصله ری استارت میشه.این عمل در همون لحظه اول بالا امدن سیستم اتفاق می افته و اجازه وارد شدن به ست آپ بایوس رو نمیده. لطفا راهنماییم کنید..متشکرم

میشه بگین چطور شد که این اتفاق اقتاد ؟
آیا قبل از اینکه این اتفاق بیفته ایا برنامه خاصی نصب کرده بودید ؟
آیا سیستم شما ویروسی بوده ؟
تمامی کارهایی که قبل از این اتفاق انجام داده اید رو بیان کنید .

[NameEly]

با سلام به شما دوست عزیز :

فکر می کنیم rom شما دچار مشکل است

با تشکر