تاپیک جامع زنبور عسل و عسل

[moji5]

عسل و زنبور عسل از زمانهای بسیار دور شناخته شده‌است و در باره آن سخن گفته‌اند، در زمان قبل از اسلام مردمان پیشین درباره عسل و استعمال آن سخن گفته‌اند، در ایام جاهلی عربهای ما قبل از اسلام و در اشعار شاعران نام عسل و زنبور عسل بسیار ذکر شده‌است. در عصر اسلام خداوند تبارک وتعالی سوره‌ای بنام سُورَة الَنحَل) یعنی «زنبورعسل»، نازل فرموده‌است. و در آیاتی مُبین و مُنَزَه فوائد ومنافع عسل بر انسان بیان فرموده‌است. در جمعیت سالم وکامل سه نوع زنبورعسل وجود دارد:
یک ملکه .
چندصد تا حدود یک هزار عدد زنبورنر .
چندهزار تا چند ده هزار زنبور کارگر .

ملکه
ملکه مادر کندو بوده و جنسیت آن ماده می‌باشد. طول بدن ملکه هیجده میلیمتر می‌باشد. بال‌های آن کوچک بوده و خرطوم آن توانایی جمع آوری شهد گلهارا نداشته و درعوض دارای شکمی بزرگ‌تر از ماده‌های کارگر بوده و دو تا ششسال می‌تواند زنده بماند. ولی در زنبورداری تجاری بیش از دو سال از یکملکه استفاده نمی‌شود. ملکه عسل و گرده نمی‌خورد و بجای آنژله رویالمصرف می‌کند.

زنبور نر
زنبورهای نر در کندو تنها وظیفه بارور نمودن ملکه را دارند و دارای نیشنمی‌باشند. دارای سر و بالهای بزرگ می‌باشند. توانایی جمع‌آوری شهد و گردهرا نداشته و ۲۴ روز زنده می‌مانند.
زنبور نر در حجره‌های بزرگ‌تری نسبت‌به زنبورهای کارگر پرورش می‌یابند. تخمهای بارورنشده ملکه به زنبور نر تبدیل می‌شوند.

زنبور کارگر
جنسیت زنبورهای کارگر ماده بوده. طول بدن آنها ۹ میلیمتر می‌باشد. در یک کندوی قوی با تعداد ۱۰قاب ۷۰ هزار زنبور کارگر وجود دارد. زنبورهای کارگر با اینکه ماده هستندتوانایی بارور شدن ندارند. ولی در صورت نبودن ملکه در کندو می‌توانند تخمریزی کنند. که در زنبورداریماده تخم‌گذارگفته می‌شود. نیش زنبورهای ماده خاردار بوده و طول آن در حدود ۱ میلی متر می‌باشد. به خاطر وجود همین خارها پس از نیش زدن و ورودزهربه بدن موجوداتی که ساختار گوشتی دارد نیش در پوست گیر کرده و موجب جداشدن کیسه زهر از زنبور می‌شود. و پس از چند دقیقه زنبوری که نیش زده خواهدمرد .
وظایف زنبورکارگر: جمع آوریشهد - گرده - آب - بره موم - پاسبانی از کندو - تولید عسل - رسیدگی به ملکه - پرورش نوزادان - رسیدگیبه کندو و پاکیزه‌گی آن از بیشترین وظایف زنبورهای کارگر می‌باشد.



نحوه نگهداری عسل درمنازل
PH عسل حدود 4 و به شدت اسیدی است،‌ بنابراین باید از نگه‌داری آن در ظروف فلزی خودداری کرد. چون بعد از مدتی فلز را خورده و خودش هم خراب می‌شود و ذرات فلز که به همراه عسل وارد بدن می‌شود، برای انسان مضر است.
برای نگه داری عسل در حجم زیاد ظروف استیل و گالوانیزه و برای مصارف خانگی ظروف شیشه ای، لعابی و سفالی توصیه می‌شوند. ظرف عسل را نباید در باز، در اتاق یا یخچال نگه داشت، ‌زیرا عسل، ‌آب موجود در هوا را به شدت به خود جذب کرده و پس از مدتی، رقیق و آبکی می‌شود. عسل، بوهای خارجی را خیلی زود به خود جذب می‌کند. بنابراین نباید آن را نزدیک موادی چون پارافین، قیر، بنزین و ماهی‌های دودی و … نگه داشت.
در نزد عامه عسل متبلورشده و شکرک‌زده عسل تقلبی شناخته می‌‌شود که این باور صحیح نیست ولی فروشندگان عسل برای از بین بردن شکرک و جلوگیری از متبلور شدن آن عسل را به مدت نیم ساعت در درجه حرارت حدود "65" درجه سانتی‌گراد نگه داشته و سپس آن را سرد کرده و بسته‌بندی می‌کنند تا عسل آن‌ها شکرک نزند. چون حرارت دادن عسل همه ذرات جامد موجود را به مایع تبدیل می‌کند و مانع شکرک‌زدن عسل می‌شود. در ضمن بهترین دما برای نگه‌داری عسل "7" تا "12" درجه سانتی‌گراد است.

نیش زنبور عسل قدرت درمان فراوان دارد

یونانیان در قدیم از عسل و موم برای تهیه انواع غذاها استفاده می کردند. بعدها، نیش زنبور برای درمان بسیاری از بیماری ها استفاده شد. بقراط و کنفوسیوس (فیلسوف چینی) از این روش برای درمان بیماران استفاده می کردند.
به خاطر آگاه شدن مردم از اثرات بد داروها، مردم رو به درمان های طبیعی آوردند.
مطب های زیادی برای درمان با نیش زنبور در چین گشایش یافت و به سرعت این روش درمانی دراروپا و آمریکای شمالی رایج شد.
زنبور درمانی یکی از انواع آپی تراپی می باشد که در این نوع، تولیدات زنبور برای درمان به کار می رود. در این نوع درمان از گرده افشانی توسط زنبور، موم، عسل خالص و غذای مورد مصرف توسط نوزادهای زنبورها استفاده می شود.
به طور خلاصه، زنبوردرمانی به عنوان جاشینی برای مداوای بیماران به کار می رود و بیمارانی که با داروهای شیمیایی درمان نمی شوند، رو به زنبور درمانی می آورند.

درمان بیماری ها با نیش زنبور
نیش زنبور به بهبود و درمان این مشکلات و بیماری ها کمک می کند:
1- بیماری های خود ایمنی
2- بیماری های عصبی
3- ام اس (MS)
4- پینه و سختی پوست
5- آماس و ورم پستان
6- گرفتگی عضلات
7- زونا
8- نقرس
9- آسیب به آرنج
10- آسیب به زردپی
11- کمردرد
12- دردهای مزمن
13- اختلال اعصاب
14- کاهش کلسترول خون
15- روماتیسم و درد مفاصل
16- آرتریت یا ورم و التهاب مفاصل
17- افسردگی
18- بیماری های پوستی
19- دردهای قاعدگی
20- واریس یا بزرگ شدن رگ در پاها
21- سندرم خستگی مزمن
22- ناتوانی های جنسی

خصوصیات نیش زنبور
نیش زنبور دارای ترکیبات مختلفی از قبیل: آنزیم ها، پروتئین ها و اسیدهای آمینه می باشد.
این ماده بدون رنگ و دارای مزه شیرین و کمی تلخ می باشد. قابل حل در آب می باشد. اگر با هوا برخورد کند، تبدیل به کریستال سفید متمایل به خاکستری می شود.
نیش زنبور دارای موادی می باشد که به سیستم اعصاب، قلب و غده فوق کلیه کمک می کند.

چگونگی روش زنبور درمانی
ابتدا قبل از شروع درمان ، باید میزان حساسیت بیمار را نسبت به نیش زنبور مورد بررسی قرار داد. این کار با استفاده از تزریق مقدار کمی نیش زنبور و توسط 1 تا 2 عدد زنبور انجام می شود.
زنبور درمانی به این صورت است که زنبور را با استفاده از موچین یا انبرک در سطح مورد نظر از بدن قرار می دهند تا آنجا را نیش بزند. برخی افراد به جای استفاده از خود زنبور زنده، تزریق نیش زنبور را در زیر پوست ترجیح می دهند.
نیش زنبور بعد از 15 دقیقه رها می شود و بعد آن را با استفاده از موچین برمی دارند. بین 20 تا 40 نیش باید در هر جلسه زده شود و بیمار باید 3 بار در هفته به مرکز زنبور درمانی مراجعه کند.
درمان با نیش زنبور برای بیماران MS اثرات فوق العاده ای داشته است، از آن جمله افزایش استقامت، کاهش خستگی و همینطور کاهش تشنج و انقباض عضلات.
احتیاط کنید:
اگر شما دیابت، سیفلیس، سل یا آلرژی شدید دارید، از این نوع درمان استفاده نکنید.
بیماران بعد از زنبور درمانی چه احساسی دارند؟
آستانه ی تحمل درد ناشی از نیش زنبور در افراد مختلف، متفاوت است. معمولا بعد از چند ساعت، درد فروکش می کند. اما در برخی افراد نیز ممکن است یک هفته طول بکشد تا درد متوقف شود.
برخی اوقات گذاشتن یخ روی محل نیش زنبور موجب آرام شدن درد ناشی از آن می شود.
چگونه می توان فهمید که شخصی نسبت به نیش زنبور آلرژی دارد یا نه؟
در افراد دارای آلرژی به نیش زنبور، علائم زیر دیده می شود:
درد، حالت تهوع و استفراغ، اسهال و سرگیجه، سخت نفس کشیدن و صدای خرخر، کاهش ناگهانی فشار خون و شوک.
آیا احتمال خطر در این درمان وجود دارد؟
بیشتر مردم بعد از نیش زدن زنبور، درد و قرمزی محل نیش را تجربه می کنند. دیده شده است که حدود 20 درصد از افراد بعد از درمان دچار خارش، کهیر، خستگی و عصبانیت می شوند.
در اینجا توجه شما را به برخی از علائم و نشانه های بعد از درمان جلب می کنم. لازم به ذکر است که این علائم بسیار نادر و در حدود 8/0 درصد می باشند.
1- مرگ
تعداد کمی از افراد به علت نیش زدن زنبور می میرند. تحقیقات نشان داده است که این تعداد به کمتر از 100 نفر در سال می رسد. مرگ به سبب وجود آلرژی شدید و یا شوک قلبی رخ می دهد.
2- آسیب به اعصاب بینایی
این علامت در افرادی بروز می کند که نیش زنبور در اطراف چشم و ابروی آنها وارد شده باشد.
3- آنسفالومیلیت یا التهاب مغز و نخاع
اگر نیش زنبور وارد سیستم عصبی شود، این عارضه به وجود می آید.
اگر به طور ناگهانی زنبور شما را نیش زد ، چه باید کنید؟
- هر چه زودتر به اورژانس بروید.
- با دقت نیش زنبور را در بیاورید. حدود 2 تا 3 دقیقه طول می کشد تا تمام نیش وارد بدن شود، لذا بیرون آوردن نیش بسیار مهم است.
- برای کاهش تورم در محل نیش، یخ بگذارید.
- محل نیش را با آب تمیز و صابون بشویید.


آنچه عسل به شما می دهد!!

عسل شیرین کننده غلیظ و چسبناکی است که زنبورها آن رابه طور طبیعی برای تغذیه خود می سازند. فرایند ساخت عسل زمانی آغاز می شود که زنبورها روی گلها می نشینند و شهد آنها را در دهان خود جمع می کنند.این شهد سپس با آنزیمهای ویژه ای در بزاق دهان زنبورها مخلوط می شود،یک فرایند کیمیایی که آن را به عسل تبدیل می کند.زنبورها عسل را به کندو می برند و آن را در سلولهای دیواره کندو ذخیره می کنند .
عسل به رنگهای سفید،کهربایی،قرمز،قهوه ای و حتی سیاه است.طعم و مزه آن بسته به نوع شهد گل متفاوت است.اکثر عسلهای موجود ازشهد گلهای شبدر،یونجه،خلنگ،گل ابریشم ساخته شده اند.عسل را می توان ازشهد گل آویشن و اسطوخودوس نیز به دست آورد.
تاریخچه
در دوران باستان عسل به عنوان غذا و دارو استفاده می شد.تاریخچه پرورش زنبوربه ۷۰۰ سال قبل از میلاد می رسد.قرنها عسل به خاطر خواص شیرین فوق العاده و کیمیایی بودن،مقدس بوده.همچنین در جشنهای مذهبی به عنوان پیشکش به خدایان هدیه داده می شد.از عسل همچنین به منظور دارو و روغن پوست و مواستفاده می شد.سالها به علت قیمت گران آن از عسل فقط در آشپزی استفاده می کردند.
شهرت عسل تا قبل از کشف شکر تولید شده از نیشکرو چغندرقند ادامه داشت.پس از آن شکر مورد استقبال فراوانی قرار گرفت چون شیرین کننده ارزانی بود،به این ترتیب عسل جای خود را به شکر داد.از آن زمان به بعد از عسل به علت خواص دارویی و در قنادی ها استفاده می شود.
عسل
این مایع غنی و فوق العاده،محصولی اعجاز آمیزاز زنبورعسل است که قندی طبیعی وخوشمزه محسوب می شود. گرچه در تمام طول سال در دسترس می باشند ولی در پاییز و تابستان تازه تراند.
فرایند ساخت عسل زمانی آغاز می شود که زنبورها روی گلها می نشینند و شهد آنها را در دهان خود جمع می کنند.این شهد سپس با آنزیمهای ویژه ای در بزاق دهان زنبورها مخلوط شده و طی یک فرایند کیمیایی به عسل تبدیل می شوند.زنبورها عسل را به کندو می برند و آن را در سلولهای دیواره کندو ذخیره می کنند.
فواید عسل
به جز شهرت آن به عنوان شیرین کننده طبیعی مقوی،تحقیقی نشان داده است که ترکیب منحصر به فرد عسل به عنوان عامل ضد باکتری و آنتی اکسیدانت شناخته شده است.
عسل خام یک ماده ضد باکتری،ضد ویروس و ضد قارچ است.
مزایای بهداشتی عسل مانند دیگر موادغذایی به کیفیت آن بستگی دارد.اما در این مورد،وضعیت فرق می کند چون گرده ای که روی پای زنبورها جمع می شود با جابجایی زنبور از گیاهی روی گیاه دیگر منتقل می شود.در ضمن،فرآیند ساخت عسل بسیاری از فیتونیوترنهای موجود در عسل خام که در کندو ساخته می شود را از بین می برد.عسل خام مثلا حاوی مقدار کمی رزین یافت شده در پروپولیس است.پروپولیس یا چسب زنبوری،ترکیبی پیچیده از رزین ها و دیگر مواد است که زنبورهای عسل برای سفت کردن کندو استفاده می کنند و آن را از باکتری و دیگر میکروبها مصون نگه می دارد.رزین ها تنها بخش کوچکی از مواد مغذی گیاهی موجود در پروپولیس و عسل هستند..دیگر مواد مغذی گیاهی یافت شده در عسل و پروپولیس دارای خواص ضد سرطانی و ضد تومور هستند. این مواد شامل caffeic acid methyl caffeate,phenylethyl caffeate,phenylethyl dimethylcaffeate هستند.تحقیقات نشان داده است که این مواد با کاهش فعالیت دو آنزیم به نام phosphatidylinositol-specific phospholipaseCوlipoxygenase از سرطان قولون در حیوانات جلوگیری می کنند.
با خوردن عسل فعالیتهای ورزشی را ارتقا داده و زخمها را التیام دهید.
عسل عمدتا به عنوان منبع انرژی مورد استفاده می گرفت،اما تحقیقات اخیر مصرف عسل به عنوان ergogenic aid (غذایی که کمک به بهبود فعالیتهای ورزشی می کند)و التیام دهنده زخم را امتحان کرده اند.دردوران المپیک های باستانی،ورزشکاران غذاهای خاصی مثل عسل و انجیر خشک می خورند تا نیروی ورزشی خود را بالا ببرند.اخیرا گروهی ازپژوهشگران تحقیق کرده اند که ورزشکاران از عسل به عنوان ergogenic aid استفاده می کنند.نگهداری غلظت قند خون بعد از تمرین با خوردن کربوهیدراتها قبل، طول و بعد از تمرین برای ذخیره گلیکوژن در ماهیچه ها اهمیت زیادی دارد.(گلیکوژن ترکیبی است که از قند ذخیره شده در آن برای سوختن در ماهیچه استفاده می شود)بنایراین ماهیچه انرژی لازم را داراست و ورزشکاربرای فعالیت مجدد آماده است.لازمه ذخیره گلیکوژن در ماهیچه وجود کربوهیدرات است که عسل منبع آن است.یکی از خواص دارویی عسل،التیام و بهبود زخم است.در گذشته از آن برای درمان زخم،سوختگی و جراحت استفاده می شد.عسل از دو قند به نام گلوکز و فروکتوز تشکیل شده است که آب را به خود جذب می کنند. عسل از داخل زخم، آب را جذب کرده و از بیرون آن را خشک میکند بنابراین مانع از رشد باکتری و قارچ می شود.(این دو میکروب در محیط مرطوب زنده می مانند).عسل خام حاوی آنزیمی به نام گلوکز اکسیداز است که هنگام ترکیب با آب، پروکسید هیدروژن،ضد عفونی کننده ملایم ،تولید می کند.
به علاوه آنزیمهای ویژه ای در عسل یافت شده است که به التیام زخم کمک می کنند،همچنین عسل حاوی آنتی اکسیدانتها و فلاونوئیدهاست که به عنوان عامل ضد باکتری عمل می کنند.یکی از این آنتی اکسیدانتها پینوسمبرین است که مختص عسل می باشد و مطالعاتی روی خواص ضد باکتری آن انجام شده است.عسل پاستوریزه نشده فعالیت ضد باکتری علیه استافیلوکوک اریس دارد،یک نوع باکتری که در محیط وجود داشته و باعث عفونت می شود، خصوصا در زخمهای باز.عسل همچنین مانع رشد Escherichia coli وcandida albicans می شود.عسلهای تیره، عسل گرفته شده از شهد گلهای گندم سیاه وتوپلو، حاوی مقادیر زیادی از آنتی اکسیدانتهاست و عسل خام و پرورده نشده حاوی مواد تقویت کننده است.
عسل برای افراد سالم و افرادی که کلسترول بالا یا دیابت نوع ۲ دارند مفید است.
عسل سالمترین شیرین کننده برای افرادی است که دیابت نوع ۲ یا کلسترول بالا دارند.عسل مصنوعی در بیماران با کلسترول بالا،میزان LDL کلسترول را افزایش می دهد اما عسل طبیعی، کلسترول کلی را ۱۸% و LDL کلسترول ۱۱% و پروتئین واکنش پذیرC را ۷۵ % کاهش می دهد.
در بیماران دیابت نوع ۲،عسل طبیعی باعث کاهش چشمگیر قند خون،دکستروز یا ساکروز (قند تصفیه شده)می شود.عسل همچنین حاوی ویتامین B2 و ویتامین B6 ،آهن و منگنز است.بنابراین با خوردن یک قاشق عسل در روز نیاز دارویی شما را کاهش می دهد.
چگونه انتخاب وذخیره کنیم.
عسل را به صورت فله یا در ظرفهای مخصوصی می فروشند که معمولا پاستوریزه است.البته عسل خام را می توانید در مزارع نیز تهیه کنید،عسل خام پاستوریزه،تصفیه شده نیست.عسلی را خریداری کنید که ۱۰۰ درصد خالص باشد.عسلهای ویژه از شهد گلهایی مثل آویشن و اسطوخودوس ساخته می شوند.به یاد داشته باشید که عسل تیره تر،طعم بیشتری دارد.
عسل را باید در ظرفی سر بسته نگهداشت تا رطوبت هوا را به خود جذب نکند.عسل را در جای خنک نگهدارید،به این دلیل که مقدار زیاد قند و PH اسیدی در عسل مانع از رشد میکروارگانیسم ها می شوند.عسلی که درجای سرد نگهداری می شود تمایل به ضخیم شدن دارد ولی عسلی که درجای گرمتر نگهداری می شود تیره تر شده و مزه آن تغییر می کند.
هشت کاربرد عسل در زیبا شدن

بر طبق فرهنگ لغت عسل ماده‌ای شیرین و زرد رنگ است که زنبورهای مختلف از شهد گل‌ها تهیه می‌کنند
اما جدا از اینکه عسل به عنوان یک ماده غذایی به شمار می‌آید، آیا می‌دانستید که عسل یکی از قدیمی‌ترین و موثرترین مواد برای کمک به زیبایی است؟


عسل شامل موم و شکر و مواد معدنی است و یک مرطوب کننده طبیعی به شمار می‌آید و همانند یک ماده ضد سوزش برای پوست‌های حساس عمل می‌کند.
عسل می‌تواند در خیلی از محصولات زیبایی یافت شود، شما می‌توانید این محصولات را در مغازه‌های محلی یا مغازه‌هایی که دارای محصولات زیبایی مطلوب هستند بیابید. جالب اینکه خیلی از این محصولات می‌توانند بسیار گران قیمت باشند اما تعدادی از این محصولات هم می‌توانند در منزل ساخته شوند.
اگر می‌خواهید به راز و رمز زیباسازی عسل پی ببرید مواردی که درباره عسل می‌گوییم را امتحان کنید. اما قبل از استفاده عسل روی پوستتان مطمئن شوید که به آن حساسیت ندارید.
۱- ماسک عسل:
عسل خالص را روی صورت‌تان بمالید و اجازه دهید که مدتی روی پوست‌تان باشد تا زمانیکه خشک شود. تقریبا پانزده دقیقه برای خشک شدن عسل برروی پوستتان کافی است. وقتی که خشک شد صورتتان را با آب گرم بشویید.
۲- پوستی روشن با حمام عسل:
برای رطوبت، نرمی و داشتن پوستی روشن، در حمام بعدی‌تان از یک شیشه عسل استفاده کنید. عسل را به پوستتان بمالید و برای مطمئن شدن از خشک شدن عسل برروی پوست از دست‌تان کمک بگیرید، در این حالت با اینکه عسل پوست شما را چسبناک کرده است اما به نرمی و راحتی دست شما روی پوست‌تان حرکت می‌کند. سپس بدنتان را با آب بشویید. نتیجه این کار گردش خون عالی، زیبایی و روشنی پوست خواهد بود.
۳- وان عسل:
برای خوش بویی و نرمی پوست‌تان، یک چهارم تا یک دوم فنجان عسل به آب وان اضافه کنید.
۴- ماساژعسل:
یک قاشق چای خوری عسل به همراه کمی پودر بادام را در کف دستان مخلوط کنید و به آرامی روی صورت‌تان بمالید. سپس این معجون عسل و بادام را با آب گرم بشویید.
۵- تمیز‌کننده روزانه صورت:
مخلوطی از یک قاشق چای خوری عسل با پودر شیر تهیه کنید، از این محلول به عنوان تمیزکننده مواد آرایش و زدودن کثیفی پوست صورت می‌توانید استفاده کنید و بعد با آب گرم صورت‌تان را بشویید.
۶- موهای درخشان:
برای براق کردن موهایتان می‌توانید مخلوطی از یک قاشق چای خوری عسل به همراه آبلیموی تازه فشرده شده و یک لیتر آب گرم تهیه کنید. طبق معمول با شامپوی همیشگی موهایتان را بشوید و بعد از مخلوط عسل برروی موهایتان بریزید. اجازه دهید موهایتان به صورت نرمال خشک شود، نیازی به شستن مخلوط عسل از روی موهایتان نیست.
۷- نرم‌کننده مو:
برای داشتن موها و پوست سری سالم می‌توانید از مخلوط یک دوم فنجان عسل و دو قاشق سوپخوری روغن زیتون استفاده کنید. موهایتان را با مخلوط عسل آغشته کنید، سپس پوششی روی سرتان بگذارید و اجازه دهید برای سی دقیقه روی سرتان بماند. بعد از سی دقیقه شامپو بزنید و طبق معمول موهایتان را بشویید.
۸- جوهرپوست:
برای سفتی، نرمی و مرطوب بودن پوست‌تان می‌توانید مخلوطی از هسته پوست گرفته شده یک سیب و یک قاشق سوپخوری عسل که در ماشین مخلوط کن تهیه کرده‌اید استفاده کنید.
آنقدر مخلوط عسل را هم بزنید تا نرم شود و به آرامی روی پوست صورت بمالید و اجازه دهید برای پانزده دقیقه باقی بماند. بعد پانزده دقیقه مخلوط عسل روی صورتتان را با آب گرم بشویید.
با نکات زیبایی گفته شده در بالا می‌توانید محصولات زیبایی سودمندی را در منزل تهیه کنید. عسل یک محصول فوق‌العاده در زیبایی است چراکه شامل آنزیم‌ها، ویتامین‌ها، و موادمعدنی زیادی است. برای تهیه محصولات زیبایی ابتدا مطمئن شوید عسل خریداری شده‌تان صددرصد خالص باشد.
چای سبز با عسل
درخصوص چای سبز فراوان گفته اند و شنیده ایم. پژوهش ها نشان داده اند ملتهایی که به صورت روزمره چای سبز می نوشند از ابتلا به برخی بیماریهای قلبی ، عروقی، فشارخون، پوسیدگی دندان و حتی برخی از سرطانها در امان هستند .

تفاوت چای سبز و سیاه :
این دو گیاه در اصل یکی هستند اما فرایند تولید چای سیاه به گونه ای دیگر است. برگهای چای سیاه طی روشهای خاص تخمیر و سپس خشک میشوند اما برگهای چای سبز پس از چیدن خشک میشوند . عدم تخمیر موجب میشود که تقریباً بیشتر مواد طبیعی به همان مقدار در برگهای چای باقی بمانند . تاکنون 300 ماده فعال در چای سبز شناخته شده که در بین آنها میتوان از :
ویتامین ها : B2. B. A. B12
مواد معدنی : کلسیم ، منیزیم، فلورید
مواد عالی : مس، نیکل، روی و … نام برد.
کافئین هم از مواد مهم در چای سبز است اما به به اندازه ای که در قهوه موجود است و این یکی از دلایل برتری چای سبز به قهوه است. برخی از این مواد را شما در سیب، زردآلو، انگور، هویج، گوجه فرنگی و شکلات هم میتوانید پیدا کنید اما با نوشیدن چای میتوان بدون ترس از کالری این مواد را به بدن رساند . من به دوستانی برخورد کرده ام که از مزه و یا اثرات چای سبز آنچنان خاطره خوشی نداشته اند. روش استفاده نهایی از چای سبز هم با چای سیاه تفاوت دارد . چای سبز را میتوانیم همانگونه که چینی و ژاپنی ها مینوشند بنوشیم و از مزۀ خوب آن لذت ببریم .

طرز تهیه :
آب را در ظرف مناسبی میجوشانیم و چند برگ چای سبز و مقداری دارچین در فنجان ریخته و بعد از به جوش آمدن آب و کم شدن دمای آن در فنجان ریخته و یک قاشق مربا خوری عسل به آن اضافه کرده و خوب هم میزنیم تا جائیکه عسل در چای ما حل شود . در صورت نبودن عسل میتوانید از نبات برای شیرین کردن چای استفاده کنید .
نکته 1 : از آب داغ به هیچ عنوان برای چای سبز استفاده نکنید. بعد از اینکه درجه حرارت چای به 80 درجه رسید آنرا روی چای میریزیم .
نکته 2 : برگهای چای نباید بیشتر از یک الی دو دقیقه در آب بمانند زیرا رنگ ، مزه و خاصیت خود را در حرارت از دست میدهند .
نکته 3 : مزۀ آنرا میتوانید با افزودن گیاهان دیگر بهتر کنید مثلاً چوب دارچین، دانه هل، بهارنارنج و …
نکته 4 : در صورتی که مایل به شیرین کردن آن هستید میتوانید از عسل ، کاکائو و یا نبات استفاده کنید.
راههای درمان بیماریهای مختلف با عسل و برخی گیاهان دارویی
دانشمندان آمریکایی به تازگی دست به آزمایشهای جالبی زده اند. آنها در یک نوبت به افراد مسن از نوشابه هایی که با گلوکز شیرین شده بود و در نوبت دیگر از نوشابه هایی که با ساخارین شیرین شده بودند. استفاده کردند. این محققان برای ازمایشهای حافظه این افراد یک سری تست های روانی درباره حافظه . به انها محول کردند و به وسیله این تست ها پارامتر های حافظه انها را اندازه گیری کردند. نتیجه این ازمایشها معلوم کرد هنگامی که افراد به جای نوشابه های ساخارینی از نوشابه های حاوی گلوکز استفاده میکنند . در انجام تست های حافظه موفق تر هستند .بخصوص در زمینه به خاطر سپردن لغات موفقیت آنها چشمگیر است.

از طرفی ویتامین D موجود در عسل اعمال بین کلسیم و فسفر را تنظیم میکند و در نتیجه اعصاب کار خود را خوب انجام میدهد. اعصابی که با یونهای کلسیم و فسفر همبستگی دارند. امروزه معلوم شده است تمام نقاط انها نگهدارنده حافظه میباشند. از نظر علمی صمغ موجود در عسل نمیگذارد جدار عروق سفت شود و حالت الاستیسیته خود را از دست بدهدو جدار عروق را نرم نگه میدارد و در نتیجه مواد غذایی بهتر به مغز و اعصاب میرسد و مطالب بهتر در حافظه می ماند و کمتر به دست فراموشی سپرده میشود. ازسوی دیگر عسل دارای مقدار فراوانی گلوکز است.دانشمند عسل شناس هوماد در صد مواد شیره عسلی اسپرس را با عسل فراهم شده از اسپرس چنین مقایسه کرده است.

بیماریهای گوش
درمان دمل داخل گوش
برگ درخت گل سرخ را جوشانده و با عسل خالص مخلوط کرده و روزی چند بار هر بار دو قطره در گوش بچکانید.
درمان بند آمدن چرک گوش
برگ درخت زیتون را سایییده با عسل مخلوط کرده در گوش بگذارید چرک بند میاید.
درمان درد گوش
روش های درمان
الف: آب انار را جوشانده با عسل مخلوط نموده در اطراف گوش بمالید.
ب: نعناع تازه را کوبیده و آب آن را بگیرید و با عسل مخلوط نموده روزی 3 بار هر بار 2 قطره در گوش بچکانید.
ج: رب انار را با عسل مخلوط نموده ودر گوش بچکانید جهت تسکین درد گوش موثر می باشد

بیماریهای حلق
رسول اکرم (ص)می فرماید:" عسل شفای هر دردی است. خوردن عسل ناشتا بلغم را دفع . سودا را برطرف و ذهن را صاف میکند."
عسل بهترین درمان انواع گلو درد است و برای معالجه سختی عمل بلع و خشکی گلو و درمان سرفه های زیاد هم توصیه میشود و می تواند لیزابه های بلغمی (اخلاط) را جذب و از عمق بدن بیرون بیاورد .
هیپو کرات فیلسوف و پزشک یونانی عسل گرم شده را برای جلوگیری از سرفه های تند و سرکش (سیاه سرفه ) که در درون گلو و حنجره می ریزد توصیه میکند این عمل چرک های گلو را پاک میکند . سودمندی و اثر درمانی این کار مورد تایید سه پزوهشگر دیگر از جمله زایس قرار گرفته که تاکید بر این دارد که ذرات بسیار فشرده ای که در قند های عسل و اسانس های فرار آن وجود دارد موجب این توانایی و درمانی می گردد.
استوله لوزه های چرکین را با عسل بهبود بخشیده است به عقیده وی در ظرف دو هفته با مصرف روزانه عسل سه قاشق غذا خوری بعد از غذا باسیل های چرک زخم نابود خواهند شد.

بچه دهی (Swarming) یا تشکیل کندوی جدید



این پدیده اکثرا در زنبورستان ها دیده می شود. در اثر این پدیده که عوامل ایجاد آن در پاراگراف های پایین تر توضیح داده خواهد شد، ملکه پیر (قبلی) کند و همراه با گروهی از زنبوران جوان که عسلدان خود را از عسل پر کرده‌اند، کندو را ترک می کنند و به سوی تشکیل یک کندوی جدید می روند و ملکه تازه متولد شده که قبل از خارج شدن ملکه پیر با گروهی از زنبورداران از کندو،متولد شده است، به جای ملکه قبلی قرار می گیرد.

عوامل تشدید پدیده بچه دهی عبارتند از:
1.پیر بودن ملکه: زنبوران برای اینکه ملکه جوان را جایگزین ملکه قبلی کنند شروع به شاخون زدن میکنند در نتیجه سبب عوض شدن ملکه پیر می شوند.
2.عوامل ژنتیکی: برخی زنبوران بخاطر مسائل ژنتیکی ذاتا مایل به این امرهستند.
3.کمبود فضا و فراوانی جمعیت: برای ایجاد فضای بیشتر و کاهش جمعیت اقدام به بچه دهی می کنند.
4.قرارگرفتن کندو زیر آفتاب سوزان: برای رهایی از گرمای بیش از حد اقدام به تغییر محل کلنی می کنند.
5.کمبود جا برای تخم ریزی ملکه: در مواقعی که جریان شهد بیش از حد باشد،فضای اختصاصی برای تخم ریزی را نیز با شهد و عسل، پر می کنند و جا برای تخم ریزی ملکه از بین می رود.

پدید آمدن زنبوران کارگر تخم گذار (ملکه های کاذب) laying worker
این پدیده که در اثر رشد بیش از حد تخمدان های زنبوران کارگر ایجاد می شود و این امر فقط با از بین رفتن ملکه و به دنبال آن با از بین رفتن فرمونهایش، که وجود آن باعث عدم رشد تخمدان های کارگران می شود اتفاق می افتد.
عوامل پیدایش این پدیده عبارتند از عواملی مثل :
1.اگر کندو فاقد ملکه باشد.
2.کندو فاقد قاب نوزاد جوان باشد.
3.به دلیل سوء مدیریت زنبوردار.
در ایجاد ملکه ی کاذب ،که در اثر فقدان فرمون ملکه به وجود می آیند،تخمدان های حدودا30-10، زنبور کارگر فعال شده و به دلیل عدم حضور ملکه تخم گذار اقدام به تخم ریزی می کنند و تمامی تخم ها به دلیل نبود اسپرماتوزوئید نابارور هستند.در این گونه کندوها نیز تعداد کارگران به میزان قابل توجهی کاهش یافته و به تعداد زنبوران نر افزوده می شود.
درصورت عدم رسیدگی،اینگونه کندوها در مدت کوتاهی از بین می روند و مورد هجوم و غارت کندوهای قوی قرار می گیرند.در مراحل ابتدایی این پدیده زنبوردار با شناسایی و انتقال این کندو به چند صد متر دورتر از محوطه زنبورستان و تکاندن قابها به گونه ای که هیچ زنبوری برروی سطح قابها نماند و مجددا برگشت زنبوران سالم آن کندو به محل استقرار قبلی به دلیل جدا شدن کارگران تخم ریز(چون تخمدان هایشان رشد کرده،سنگین شده اند و نمی توانند پرواز کنند و به محل قبلی برگردند)امکان بازیابی این کندو به شرط قراردادن حداقل یک قاب نوزاد و سپس ملکه، وجود دارد.




معجون عسل و دارچین

آنچه خواهید خواند مقاله ای است در ارتباط با اثرات معجزه آسای ترکیبی از عسل و دارچین. استفاده درمانی از این دو ماده از دیرباز در میان ملل و اقوام مختلف شناخته شده بوده. اما آنچه در این مقاله ارائه می شود صرفا نقل ادعاهایی است که در مورد خواص ارزشمند ترکیب عسل و دارچین رواج دارد.

بسیاری از مردم عقیده دارند که مخلوط عسل و دارچین بسیاری از بیماریها را درمان می کند. در اینجا لیست بیماری هایی که با دارچین وعسل توسط دانشمندان غربی در ۱۷ ژانویه ۱۹۹۵ درمان شده و در مجله اخبار هفتگی جهان در کانادا منتشر شده ذکر می شود.

بیماریهای قلبی: عسل و پودردارچین را به صورت خمیری تهیه کنید وبرروی نان به جای ژله و مربا بگذارید و آن را برای صبحانه به طور منظم میل کنید.این ترکیب کلسترول را در سرخرگها کاهش می دهد و بیماران را از حملات قلبی نجات می دهد. آنها یی که تاکنون یک حمله قلبی داشته اند اگر این روند را روزانه انجام دهند مدت زمان زیادی از حمله بعدی به دور می مانند. استفاده منظم از روند بالا آسیبهای تنفسی را تخفیف می دهد وضربان قلب راتقویت می کند.

خارش و ورم مفاصل: کمی عسل و ۲ برابر آن آب ولرم بردارید و یک قاشق چایخوری پودر دارچین به آن بیفزایید خمیری تهیه می شود که آن را بر روی بخشی از بدن که دچار خارش شده به آهستگی خواهید دید که ۱ یا ۲ دقیقه بعد خارش فروکش می کند.
بیمارانی که ورم ودرد مفاصل دارند روزانه صبح وشب ۱ فنجان آب داغ با ۲ قاشق چایخوری عسل و ۱ قاشق کوچک چایخوری پودردارچین مخلوط کرده ومیل کنند . اگر این عمل هرروز تکرار شود درد مفاصل یا آرتروزمزمن به میزان قابل توجهی کاهش خواهد یافت .
در تحقیقات اخیر در دانشگاه کپنهاک زمانی که پزشکان بیمارانشان را با مخلوط ۱ قاشق چایخوری عسل ونصف قاشق چایخوری پودر دارچین قبل از صبحانه درمان کردند. از میان ۲۰۰ بیماری که به طور متوالی از این روش استفاده کردند در ۷۳ بیماردرد ، حتی در بیمارانی که به دلیل التهاب مفاصل نمی توانستند راه بروند ویا در اطراف خود حرکت کنند برای یک ماه کاملاً فروکش کرد.

کاهش مو: خمیری ازروغن زیتون داغ ، ۱ قاشق غذاخوری عسل ، ۱ قاشق چایخوری پودر دارچین تهیه کرده و قبل از حمام نزدیک۱۵ دقیقه بر روی قسمت کم مو یا کاملاً بی مو بگذاریدو سپس موها را شستشو دهید. مشخص شده که این ترکیب حتی اگر برای ۵ دقیقه بر روی سر نگاهداشته شود نیز مؤثر است.

میکروب زدایی مثانه: ۲ قاشق غذاخوری پودر دارچین و یک قاشق عسل در۱ لیوان آب ولرم بریزید و آن را بنوشید.این محلول میکروبهای داخل مثانه را از بین می برد.

دندان درد: خمیری از ۱ قاشق چایخوری پودر دارچین و ۵ قاشق چایخوری عسل برای دندان درد به کار بگیرید.که این کار احتمالاً ۳ بار در روز استفاده شود تا دندان درد تسکین یابد.

کلسترول بالا : ۲ قاشق غذاخوری عسل و ۳ قاشق چا ی خوری پودر دارچین در۴۵۳ گرم در آب حل و به صورت چای به بیمار کلسترول بالا داده شود. این ترکیب سطح کلسترول خون را به میزان ۱۰% کاهش خواهد داد.
سرما خوردگی : در سرما خوردگی عادی یا سرما خوردگی سخت باید ۱ قاشق غذاخوری آب نیم گرم با کمتراز ۱/۵ قاشق پودر دارچین برای ۳ روز استفاده شود. این ترکیب تاثیر چشمگیری بر سرفه های مزمن دارد.

ناباروری: در چین ، ژاپن و کشورهای خاور دور از این ترکیب برای تقویت رحم در زنانی که باردار نمی شوند استفاده می شود. . کمی پودر دارچین را با نصف قاشق چایخوری عسل خمیر کرده و آن را در در طول روز به طور مکرر برروی لثه ها می گذارند تا به آهستگی با بزاق دهان مخلوط شده و وارد بدن شود.

نفخ : مطابق مطالعات انجام شده در هند وژاپن مشخص شده که عسل وپودردارچین گاز معده را برطرف می کند. همچنین در درمان ناراحتی های گوارشی و زخم معده نیز موثر است.

سوء هاضمه : پودر دارچین را بر روی ۲ قاشق غذاخوری عسل بپاشید و قبل از غذا میل کنید، اسید معده را تسکین می دهد و سنگین ترین وعده های غذایی را هضم می کند.

سیستم ایمنی بدن : مصرف روزانه پودر دارچین و عسل سیستم ایمنی بدن راتقویت و بدن رادر برابرحمله باکتری ها و ویروسها محافظت می کند. دانشمندان دریافته اند که عسل ویتامینهای متنوع و مقدار زیادی آهن دارد. استفاده دائمی عسل، گلبولهای سفید خون را برای جنگیدن با باکتری ها و بیماری های ویروسی تقویت می کند.

آنفولانزا : دانشمندان اسپانیایی ثابت کرده اند که عسل حاوی عناصر طبیعی است که میکروبهای آنفولانزا را می کشد وبیمار را از آنفولانزا نجات می دهد.

طول عمر: استفاده مرتب از نوشیدنی مرکب از عسل ودارچین ، از عوارض پیری جلوگیری می کند . ۴ قاشق عسل ، ۱ قاشق پودر دارچین و ۳ فنجان آب را بجوشانید و مانند چای آماده کنید. این نوشیدنی را ۳ تا ۴ بار در روز بنوشید.این محلول پوست را تازه ونرم نگاه می دارد واز پیری جلوگیری می کند.

جوش و کورک: ۳قاشق غذاخوری عسل و ۱ قاشق چایخوری پودر دارچین را به صورت خمیری شکل درآورید. خمیر را قبل از خواب بر روی جوش بگذارید و صبح آن رابا آب گرم بشوئید. اگر روزانه برای ۲ هفته انجام دهید جوشها برطرف می شود.

عفونتهای پوستی : عسل و پودر دارچین را به نسبت یکسان برروی قسمتهایی از پوست که دچار اگزما ، عفونتهای قارچی و یا هر نوع عفونت پوستی هستند قرار دهید.

کاهش وزن : هر روز یک ساعت و نیم قبل از صبحانه همچنین قبل از خواب شبانه، عسل و دارچین را در یک فنجان آب جوشانده، با معده خالی. اگربه طور مرتب مصرف شود حتی در کاهش وزن افراد چاق نیز موثر خواهد بود. نوشیدن این مخلوط به طور مرتب اجازه نمی دهد که چربی در بدن افراد انباشته شود .

سرطان: تحقیقات اخیر در ژاپن و استرالیا اثرات معجزه آسای این ترکیب را در بیماران مبتلا به سرطان پیشرفته معده و استخوان، نشان داده است. بیمارانی که از این نوع سرطان رنج می برند باید ترکیب ۱ قاشق غذاخوری عسل با ۱ قاشق پودر دارچین را سه نوبت در روز مصرف کنند.

خستگی مزمن و احساس کوفتگی : مطالعات اخیر نشان داده اند که شیرینی موجود درعسل بیش ازاینکه برای استحکام بدن آسیب زا باشند مفید هستند. دکتر میلتون در تحقیقاتش می گوید نصف قاشق غذاخوری عسل در یک لیوان آب و پاشیدن پودر دارچین درآن به هنگام بعداز ظهر موقعی که قوای بدن تحلیل رفته است انرژی را به بدن برمی گرداند.
بدبویی دهان و تنفس: مردم جنوب آمریکا در اول صبح ۱ قاشق غذاخوری عسل و پودر دارچین را مخلوط کرده و با آب گرم غرغره می کنند. برای اینکه نفس و دهانشان در خلال روز تازه بماند.
مراحل رشد و نمو زنبوران عسل

ملکه تخمهای خود را در ته سلولهای شان و عمود بر محور شان با مواد چسبنده ای که ترشح می کند می چسباند. پس از گذشت سه روز تخم ها باز شده و از آن ها لاروهای کوچک سفید رنگی خارج گردیده و بلافاصله توسط مواد غذایی که کارگران تهیه می کنند احاطه می گردند.لاروها در ته سلولها چمبره زده و به تغذیه و رشد خود ادامه می دهند.لاروها وقتی به حداکثر رشد رسیدند به دور خود پیله تنیده و کارگران سر این نوع سلولها را با موم می پوشانند.
در داخل سلولهای سر پوشیده لاروها به شفیره تبدیل شده و پس از پایان دوران شفیرگی، حشرات کامل پیله و سرپوش سلولهای مومی را پاره کرده و از آن خارج می شوند.
تغییرات دوران دگردیسی (مراحل مختلف رشد و نمو از تخم تا حشره کامل) به تدریج و طی دوعمل از بین رفتن بعضی از خصوصیات لاروی و بوجود آمدن اعضا و ضمائم حشرات کامل در دوران شفیرگی صورت می گیرد. مراحل رشد و نمو زنبوران کارگر، نر و ملکه با هم شبیه بوده اما از نظر طول هر دوره با هم فرق دارند.
طول دوران رشد زنبور کارگر، نر و ملکه بر حسب روز با هم مقایسه شده اند:

کارگر

نر

ملکه

تخم

3

3

3

لارو

6

5/6

5/5

شفیره

12

5/12

5/7

جمع

21

24

16

طول دوران زندگی زنبور عسل

طول دوران زندگی زنبوران عسل در زمانهای مختلف سال بسیار متغیر است.زنبوران کارگر بطور متوسط در تابستان و فصل فعالیت کندو حدود 6 هفته و در زمستان حدود 6 ماه زنده می مانند.زنبورهای نر بطور متوسط 22 روز عمر می کنند.ملکه به طور معمول و متوسط 3 سال زندگی می کند.
متوسط طول عمر زنبور عسل در جدول زیر نشان داده شده است:

کارگرها

ملکه ها

نرها

بهار و تابستان

38 روز

2تا4 سال

22 روز

پاییز و زمستان

6 ماه

2تا4 سال

[moji5]

انواع زنبور عسل در دنیا
زنبور عسل هندی Apis cerana
کمی کوچکتر از زنبور عسل معمولی بوده، قدر کارگرش 13 میلیمتر می‌باشد. سلولهایی را که با موم در روی شانها درست می‌نماید از سلولهای زنبور عسل کوچکتر هستند.

زنبور عسل درشت Apis dorsata
در هندوستان و چین زندگی نموده و بزرگترین نوع زنبور عسلی است که تاکنون شناخته شده است. به حالت وحشی زندگی کرده و در زیر شاخه‌های درخت شانش را می‌چسبانند. سالانه چند بار از نقطه‌ای به نقطه دیگر کوچ می‌نمایند.

زنبور عسل ریز Apis florea
از همه زنبورها کوچکتر بوده و فقط یک شان درست می‌کنند که مثل زنبورهای درشت به زیر شاخه درخت می‌چسباند به حالت وحشی در هندوستان و جنوب ایران یافت می‌شوند.


زنبور عسل معمولی Apis mellifera
همان زنبور عسل معمولی است که فقط آنها را در دهات و شهرها برای تولید عسل در کندوها نگهداری می‌کنند. خواصی را که از یک نژاد خوب باید انتظار داشت عبارتند از: آرام باشند و نیش نزنند، پر محصول باشند، بچه به اندازه لازم بدهند، گلهای شهددار را به سرعت پیدا کنند، در مقابل امراض مقاوم باشند، مصرف عسل زمستانی آنها کم باشد، رشد سالانه‌شان را هر چه زودتر شروع کرده و سریع به حداکثر رشدشان برسند. از مهمترین نژادهای این زنبور می‌توان به زنبور عسل اروپای مرکزی، زنبور سیاه، زنبور ایتالیایی قفقازی و زنبور نژاد ایرانی نام برد.


زیبایی کندو

هنگامیکه در یک جای خانه (کندو) می‌سازند خانه‌های آنها به شکل «مسدس متساوی الاضلاع» است در حالیکه مسطر وبیکار وسایر آلات ندارند، ساختن همه آشیانه‌ها به یک شکل منتظم موجب حیرت است. حکماء می‌گویند که اگر از مسدس کدام شکل دیگر اختیار می‌شد در بین خواه نا خواه یک مقداری جای خالی می‌ماند. سردار این زنبورها «یعسوب» نام دارد که با آن جماعت زنبورها می‌رود. خداوند آنهارا فطرتاً به‌طرف شکلی راهنمائی فرموده که یک فرجه جزئی هم بیکار نماند.
همه اوامر تکوینیه‌است، خداوند به او هدایت داده که فطرتا مطابق خواست و استعداد مزاج خود غذای خودرا از اقسام میوه‌ها و گلها بدست آورد، چنانکه زنبورها از آشیانه خود بیرون آمده ومیوه و گلهای مختلف و رنگارنگ را که از آنها شهد و موم وغیره بدست می‌آید می‌مکند. وچون برای بدست آوردن غذا بهر طرف پرواز می‌کنند در حین مراجعت راه را کم نکرده ومستقیما به آشیانه خود بر می‌گردند. وبدین مطلب گرفته‌اند که به آن راههای فطری که قدرت برای عمل وتصرف تو مقرر کرده‌است مطیع ومنقاد بوده روان باش مثلاً گل و میوه را می‌مکد و بنا به سرشت خود شهد (عسل) را فراهم می‌کند.شعد دارای رنگهای مختلف است، سفید، سرخ، و زرد وسیاه، می‌گویند رنگها در اثر اختلاف موسم، غذا وعمر زنبور و غیره تفاوت می‌کند.
فرق ظاهری بین زنبورعسل ملکه و کارگر و نر



فرق ظاهری بین ملکه وکارگر در طویلتر بودن شکم واندام است. شناختن ملکه در داخل جمعیت وبین دهها هزار زنبور عسل کار ساده‌ای نیست، ولی زنبوردارهای با سابقه وکار کشته ومجرب با کمی زحمت ودقت ملکه را از بین آنهمه از زنبورها پیدا می‌کنند.فرق ظاهری بین زنبورهای «نر» با «کارگران» و «ملکه» در این است که:
•اول: چشمهای مرکب زنبور نر از پشت سر به یگدیگر می‌رسند و حال آنکه چشمهای کارگران و ملکه مثل هم بوده وبه همدیگر نمی‌رسند.
•دوم: زنبورهای نر چاقند وکلفتر از کارگران وملکه‌اند.
•سوم: انتهای شکم زنبور نر گرد است ولی ملکه وکارگران دارای انتهای نوک تیز می‌باشند.

ملکه زنبورعسل
ملکه تنها موجود مادهٔ کامل وتنها تخمگذار جمعیت است که مثل زنبور کارگر از تخم بارور شده به وجود می‌آید.«ملکه» مادر تمام زنبورهایی است که باوی در یک کندو زندگی می‌کنند.مدت رشدش از تخم تا موجود کامل ۱۷ تا ۱۸ روز بوده وپس از رسیدن به سِّن بلوغ (۴ تا ۵ روز بعد از تولد) در یک یا چند روز آفتابی قبل از ظهرها از کندو به خارج پرواز نموده وبا چند یا چندین زنبور نر جفتگیری می‌کند.بنا براین خیلی از زنبورهای یک جمعیت باوجودی که از یک ملکه به وجود می‌آیند باز هم نسبت نا خواهری دارند، چون دارای پدرهای متفاوتی می‌باشند. به همین دلیل هم خیلی از اوقات زنبورهایی که از ملکه تولید شده‌اند رنگهای مختلفی دارند. پس از شروع تخمگذاری ملکه معمولاً تا آخر عمر دیگر کندویش را ترک نمی‌ کند مگر هنگام بچه زادن. ملکه معمولاً ۵ سال وبه طور استثنایی ۶ سال هم ممکن است عمر کند، ولی اگر بخواهیم جمعیت پر محصول باشد باید وی را حد اکثر در سِّن سه سالگی حذف نموده ویک ملکه جوان وفعال به جای آن به جمعیت داد، به زبان زنبورداران (ملکه را جانشین نمود)، چون با بالا رفتن سِّن وپیری، قدرت تخم گذاری ملکه نیز کمتر می‌شود، در نتیجه جمعیت پس از مدتی ضعیف وضعیفتر می‌گردد، از یک جمعیت ضعیف هم هرگز نباید انتظار محصول عسل فراوان را داشت.

زنبور نر
زنبورهای نر از تخمهای بارور نشده بوجود می‌آیند، یعنی پدر نداشته وتنها دارای مادرند، ولی از جانب مادری دارای پدر بزرگ هم می‌باشند. مدت رشدشان «از تخم تا زنبور کامل» ۲۴ روز است. زنبور نر ۱۲ روز پس از تولد به سِّن بلوغ رسیده وقادر به جفتگیری می‌باشد. زنبورهای نر از اواسط فروردین تا نیمه دوم تابستان در کندوها وهمراه کارگران وملکه زندگی می‌کنند. جمعیتهایی که دارای ملکه‌اند از نیمهٔ دوم تابستان نرها را به زور از داخل کندو بیرون می‌رانند ویا مانع ورودشان به کندو می‌شوند تا از گرسنگی بمیرند. این پدیده به نام «نرکشی» معروف است. بنا براین در حالت طبیعی در فصول پائیز وزمستان در کندوها از زنبور نر خبری نیست. وجود زنبورهای نر تنها برای جفتگیری با ملکه‌هایی است که معمولاً در جمعیت تولید می‌ گردند واین کار همیشه در خارج از کندو ودر هوای آزاد وآفتابی انجام می‌گیرد. هر زنبور نر تنها یکبار در زندگی می‌تواند جفت گیری کند چون هنگام جفت گیری دستگاه تناسلی وقسمتی از بدنش پاره شده ودر داخل بدن ملکه باقی می‌ماند. وی در اثر این زخم می‌میرد وزندگیش پایان می‌پذیرد. بدین طریق زنبور نر هرگز فرزندش را نمی‌بیند.

زنبور کارگر
زنبور کارگر مانند ملکه همیشه از تخم بارور شده بوجود می‌آید وباز مانند ملکه از جنس ماده‌است. دوران رشدش «از تخم تا زنبور ماکل» ۲۱ روز است.تمام کارهای داخلی وخارجی کندو وجمعیت را کارگران انجام می‌دهند که مهمترینشان عبار تند از:
•زنبور عسل تمیز کردن داخل سلولهای مومی. •تغذیه ملکه. •تغذیه لاروها. •گرم کردن لاروها. •تنظیم گرمای داخلی کندو. •تولید موم. •ساختن سلولهای مومی. •دفاع. •تعویض هوای داخلی کندو. •جمع آوری شهد وگرده گل. •تهیه بره موم. •آوردن آب به داخل کندو... وغیره. •دونوع زنبور کارگر وجود دارد که از لحاظ شکل ظاهری کوچکترین فرقی بین آنها دیده نمی‌شود:
•کارگران بهاری که از اوائل بهار تا نیمهٔ تابستان متولد می‌گردند وحد اکثر سنشان «از تولد تا مرگ» از شش هفته تجاوز نمی‌کند.
•کارگران پُائیزی که از نیمهٔ دوم تابستان به بعد تولد می‌یابند وحد اکثر سِّن آنها اغلب از هفت ماه بیشتر است.
تعداد زنبورهای کارگر یک جمعیت نسبتاً خوب در حد اکثر قدرتش درسال «حدود خرداد ماه» به ۶۰۰۰۰ عدد یا بیشتر هم می‌رسد. در صورتیکه که در زمستان تعدادشان از ۸۰۰۰ الی ۱۲۰۰۰ تجاوز نمی‌کند.
زنبورها از گلهای خوشبو ومعطر بهاری تغذیه می‌کنند. در فصل بهار و پائیز کندوها پر می‌گردد و هرکندو در حدود یک تا دو کیلو واحیاناً ۴ کیلو در فصلهای پُربار عسل بدست می‌آید. با مهارت خیلی بسیار کسانی که شغل جمع آوری عسل پیشه گرفته‌اند عسل از این کندوها خارج و در ظرف خالی می‌نمایند و کندو را بیرون نمی‌آورند، چون زنبور عسل طبق عادت همیشه یک جا مسکن می‌نماید بشرطی که کسی اذیت وآزار بر او ننماید.




زندگی زوج چینی با 10 هزار زنبور عسل



رسانه های دولتی چین از دوستی فوق العاده یک زوج زنبوردار با این حشرات طلایی رنگ خبر داده و اعلام کردند این زوج در یک اقدام غیرمنتظره خود را با بیش از 10 هزار زنبور عسل پوشاندند. این زوج که «لی ون هوآ» و «یان هونگژیا» نام دارند، در اطراف شهر «نینگ آن» در شمال شرق استان «هیلونگ جیانگ» زندگی کرده و یک مزرعه پرورش زنبور عسل را می گردانند.
«ون هو آ» در مصاحبه یی با خبرگزاری شینهوا خاطرنشان کرد: من و همسرم طی 20 سال به خوبی با زنبورهای عسل خو گرفتیم و به همین دلیل می دانیم چگونه باید با آنها رفتار کنیم که به ما آسیبی نرسانند. این زنبوردار خاطرنشان کرد: من و همسرم طی یک اقدام غیر منتظره از ملکه زنبورها به عنوان طعمه و جاذبه استفاده کرده و بیش از 10 هزار زنبور عسل را به طرف خود کشاندیم و در نهایت این زنبورها با نشستن روی ما تمام بدن ما را پوشاندند. گفته می شود تا کنون هیچ یک از زنبورداران در چین دست به این کار نزده اند و این اولین بار است که یک زوج خود را بدون حفاظ مناسب با زنبورها می پوشانند.
مغز جوان برای زنبور عسل پیر

دانشمندان آلمانی کشف کردند که تغییرات وظایف اجتماعی با شاداب و جوان ماندن مغز زنبورها ارتباط داشته و به بهبود و محافظت تواناییهای یادگیری زنبورهای پیر کمک می کند.
محققان پلی تکنیک برلین در چارچوب انجام یکسری تحقیقات درخصوص فرایندهای پیری مغز از زنبورها به عنوان یک مدل آزمایشگاهی استفاده کردند. زنبورها از جمله حیواناتی هستند که در محیطهای اجتماعی و بسیار سازمانی یافته زندگی می کنند.

نتایج این بررسیها نشان داد که زنبورهای پیرتر در یک کلونی زنبورها اغلب وظایفی دارند که به انرژی چشمگیری نیاز دارند. این محققان دریافتند که افزایش طول دوره این وظایف اجتماعی و تنوع آنها، توانایی یادگیری زنبورهایی را که قدرت فعالیت آنها کاهش یافته است بهبود می دهد.

براساس گزارش EurekAlert، این محققان گروهی از زنبورهای پیر را وادار کردند که در محل نگهداری زنبورهای نوزاد تکالیف دشواری را انجام دهند و در کمال شگفتی مشاهده کردند که این تغییر وظیفه اجتماعی تاحد چشمگیری توانایی یادگیری و پلاستیسیته (نرمینگی) مدارات نورونی این حشرات را بهبود بخشید.

غلظت عسل
عسل رقیق بد است . عسل غلیظ خوب است . این هم از باورهای غلطی است که باید اصلاح شود . رقیق یا غلیظ بودن عسل بستگی به دو عامل دارد .
اول و مهمتر میزان آبی است که در عسل وجود دارد . دوم درجه حرارت محیطی که به هنگام خرید مشتری در آن قرار دارد . در تابستان عسل کمتر کش می آید در زمستان بیشتر . علت این است که بر اثر حرارت عسل شل می شود و بر اثر برودت خودش را به اصطلاح جمع می کند . به همین دلیل بر روی بسته عسل ها ی خارجی بر چسب هایی برای راهنمای مصرف کننده دیده می شود به این مضمون که گرم کنید تا نرم شود ، سرد کنید تا سخت شود.
اما در مورد غلظت عسل های مختلف:
بطور مثال عسل جنگل های شمال ایران و عسل مرکبات رقیق تر از عسل ها مناطق کوهستانی مانند سبلان ، پلور ، محلات ، خوانسار و غیره هستند . به هیچ وجه این بدان معنی نیست که دسته اول از کیفیت پایین برخوردارند . هر دو عسل طبیعی و خالص هستند اما در یکی میزان آب موجود کمی بیشتر از دیگری است . در تعریف جهانی پذیرفته شده ، عسل قابل قبول برای عرضه به بازار عسلی است که از حداکثر %18 آب و حداقل % 82 مواد قندی ( عمدتا گلوکز و فروکتوز ) تشکیل شده باشد .
آب بیش از 18 درصد در عسل موجب تخمیر می شود یعنی غلظت مواد قندی کمتر از82 % امکان رشد باکتری را فراهم می سازد اگر به عسلی برخوردید که رقیقتر از عسل های مورد شناخت شماست و از نظر ظاهری علایمی از ترشیدگی و تخمیر در آن نیست ، گمان مبرید که خدای ناکرده تقلبی است ، یا عسلی با درجه کیفیت پایین تر است از عسل هایی که مثال آوردیم آنهایی که در کنار دریای خزر ( مناطق مرطوب ) بدست آمده اند دارای 18 - 15 % آب و آنهایی که در مناطق کوهستانی ( خشک ) تولید شده اند کمتر از %10 آب و بیشتر از %90 مواد قندی دارند .
اما نمی توان گفت کدام عسل بهتر است . زیرا از نظر خاصیت عمومی و مشترک همه عسل ها که دارا بودن مواد قندی سریع الجذب برای بدن است هر دو دسته مساویند . از نظر خواص طعم، بو ، مزه به گیاهی که زنبور روی آن نشسته است چه کسی می تواند بگوید خاصیت مثلا شهد گلهای بهار نارنج از شهد گون ، آویشن ، آلوچه ، گیلاس کمتر یا بیشتر است ؟ شاید جالب باشد بدانید که عسل مرکبات به خاطر میزان کم آن در دنیا نادرتر و در غرب خواهان بیشتری دارد در صورتی که به خاطر رنگ شفاف و زرد آن و غلظت پایین تر ، در بزرگترین بازار مصرف ایران ، تهران ، جایگاه بسیار پایینی دارد .
مراحل ساختن عسل

در قرآن مجید سوره مبارک نحل که در شان زنبور عسل نازل شده و آن موهبتی است که پروردگار توانا آنرا در گلهای گیاهان به ودیعه نهاده است . برای اینکه دانشمندان پی به دستگاه آفرینش برند به زنبور عسل داده شده است که آنرا از شیره گلها و برگها گرفته و عسل که حاوی نیکنوش های گوناگون به رنگ های مختلف است بسازد .
اسرار ساختمان و نحوه عمل آن با وجود پیشرفت های علمی هنوز بر زیست شناسان و دانشمندان دیگر پنهان مانده و فقط می دانند که :
زنبور عسل پس از مکیدن شیره گلها و گیاهان به وسیله خرطوم خویش آنرا به کیسه عسلی که در شکم است برده و پس از چند عمل شیمیایی شناخته و ناشناخته آنرا به مایعی خوشبو و خوش طعم، شیرین، مقوی، نشاط آور و نیکو حضال تبدیل کرده و در سلولهای مومی شکل که از قبل ساخته است ذخیره می نماید .
برای تهیه یک کیلوگرم از این شهد گوارا زنبور ناگزیر است 120 تا 150 هزار بار شهد حمل کند وبرای فراهم نمودن آن ده میلیون گل را بازدید کرده و از آنها شهد ( انگبین ) تهیه نماید و مسافتی معادل هفت بار دور زمین پرواز کند . شهدی که بدین طریق فراهم می شود 40 تا 80 درصد آب است و زنبورداران عسل باید میزان آب آنرا به 18 الی 20 درصد برسانند تا عسل آماده شده بدست آید .
برای تغلیظ نمودن آن زنبورداران عسل مجبور هستند شهدی را که روز به کندو حمل کرده و درون سلولهای شان ذخیره نموده اند شب هنگام مجددا از داخل شان ها مکیده و وارد کیسه عسلی خود می نمایند در آنجا کمی از آب آنرا جذب و موادی از قبیل هورمون ها و آنزیم ها به آن اضافه می نمایند و بعد داخل حجره ها می ریزند .
این عمل توسط سایر زنبورها تکرار می شود و مقداری از آب آنهم در مجاورت هوای کندو که از بال زدن زنبورها ایجاد می شود تبخیر شده و در پایان مواد دیگری از قبیل اسید های آلی و مواد ضد عفونی کننده به آن اضافه می نمایند . عمل تغلیظ آنقدر ادامه می یابد تا عسل به غلظت طبیعی خود برسد ، آنگاه آنرا در داخل سلولها ذخیره می کنند و درب آنرا با موم می پوشانند بدین ترتیب عسل انبار شده می تواند برای مدت طولانی نگهداری شود .
معده زنبور عسل
این حشره با تمام کوچکی اش دو معده دارد ، شهد گلهای مکیده شده وارد معده اول می شود که بوسیله دریچه ای به معده دوم مربوط است . معده دوم عملیات گوارشی را انجام می دهد .
معده اول را کیسه عسلی یا چینه دان می گویند کلیه مراحل تبدیل شهد به عسل در این معده انجام گرفته و عسل رسیده و آماده شده از طریق خرطوم زنبور به سلولهای مومی شکل ریخته می شود . کیسه عسلی به وسیله دریچه ای به معده دوم ( معده اصلی ) منتهی می شود زنبور عسل در صورت لزوم جهت تغذیه خویش با اندک فشار بوسیله ماهیچه های اطرافش دریچه را باز می کند و از این طریق عسل مورد نیاز زنبور وارد معده اصلی شده و صرف تغذیه آن می شود و سایر عملیات از جمله گوارش و دفع مدفوع مربوط به این معده می باشد .
بعضی از افراد فکر می کنند که عسل مدفوع یا فضولات زنبور عسل است در صورتیکه کاملا اشتباه است مدفوع زنبور عسل ماده ای است آجری رنگ تا قهوه ای که عموما خارج از کندو دفع می شود و به هیچ وجه قابل استفاده نمی باشد در صورتیکه عسل محصول داخلی کندو و یک ماده غذایی بوده و با مدفوع زنبور قابل مقایسه نیست . بنابراین عسل نه تنها مدفوع زنبور نیست بلکه هیچ رابطه ای بین عسل و مدفوع زنبور وجود نداشته و ندارد .
به هر حال باید دانست که عسل ماده حیات بخشی است که از مواد بی شمار زنده گل و گیاه ترکیب یافته است نه از فضولات گل یا زنبور

[moji5]

شناخت زنبورعسل

پیش گفتار:
در زمانهای کهن این حشرات کوچک وعجیب که فقط درکلنی هایی زندگی می کنندوباقوانین پیچیده ای اداره می شوندوکارپربارآنها درتاریکی انجام می گیردتوجه بشرراجلب کردند.این تحقیق رابه این خاطرمی نویسیم که میل دارم تحقیقات سوءمطالعات خود را از زنبورها و نقش مهمی که آنها درزندگی انسانها بازی می کنند و منافع عظیمی که پرورش آنها در بردارد بدهم.
«انَ فی ذالِکَ لَایاتٍ لِقومٍ یَتَفَکَرونُ»«درکارزنبورع سل نشانه ای است ازوجودپروردگاربرای گروهی که می اندیشند.»آفریدگارشگفت انگیزترین جاندار: وخداوندبه زنبورعسل وحی کرد که درکوهها ودرختان وسقف های بلندمنزل گیرید .سپس ازمیوه های شیرین وشیرینی گلهای خوشبوبخورید وراه پروردگارتان رابه اطاعت بپویید.آنگاه ازدرون آنها شربتی شیرین به رنگ های گوناگون بیرون آید.که شفای مردن مااست.دراین کارنیزنشانه ای ازتوانایی پروردگاربرای اندیشیدن پیدااست.«سوره نحل،آیات 68 و 69 قرآن کریم» گیاه شناسان بیش ازدویست هزار گونه گیاه عالی وصدوبیست هزارگونه پست راطبقه بندی کرده اند،پرنده شناسان10000نوع پرنده را.جانورشناسان 60000نوع پستاندار میشناسند. ولی حشره شناسان بیشتراز1000000نوع حشره رانام گذاری کرده اند.بنابراین طبیعت درفراوانی زندگی حشره بطوراستثنایی فنی است.درسال1758گیاه شناس وپزشک مشهورسوئدی کارل سینه (carlinne)زنبورعسل را آپلیس میلفر (Aplis mllifera) یعنی «عسل زا» نامید.سه سال بعد هم پیشنهاد کرد که این زنبور آپلیس میفیکا (Aplis melifca) یعنی عسل ساز نامید. اولین نامگذاری او بطورگسترده ای تا امروز باقی مانده است. زنبوران عسل حشراتی اجتماعی هستندکه بصورت خانواده هایی بزرگ یاکلنی هایی درکندوهازندگی می کنند.

تاریخچه زنبورعسل ووضع امروزی آنها:
تاریخ آشنایی وفعالیت های انسان برای بهره برداری اززنبورعسل :
عسل خیلی بیش ازانسان درروی زمین بوجودآمده وزندگی می کرده است .اولین اثروجودی انسان درروی زمین که درکاوش های زمین شناسی تاکنون به دست آمده متعلق به6000000سال پیش استوحال آن که زنبورعسل حدود 150میلیون سال پیش وجودداشته ومشغول فعالیت وزادوولدبوده است .منتها درآن زمان فاقدیک زندگی اجتماعی بوده ومثل خیلی اززنبورهای غیرعسلی امروزی زندگی انفرادی داشته وهرزنبورلانه مخصوصی به خودراساخته ودرآن زندگی می کرده است .حدود 50 میلیون سال بعد که دوره رشد و تکثیر شدید گیاهان و گل دادن آنها شروع شد زنبورها ازحالت انفرادی خارج و زندگی اجتماعی را ترجیح دادند و جمعیتها را به وجود آوردند.
نزدیک به 25 میلیون سال پیش یعنی زمانی که کوههای پیرنه، آلپ، کارپات، قفقاز، البرز شاید همه حشرات از جمله زنبورعسل فرارسیده بود.
درمقایسه باسایرحشرات وحیوانات،زنبوران عسل دربین تمام ملل باستانی ازاحترام استثنایی برخورداربودندبسیاری ازاسطوره ها،افسانه ها،دراستان ها خرافات و افسانه های پریان را باعث شده اند.
در حدود 5000 سال قبل در مصر باستان یک زنبورعسل با سرخمیده و بالهای کاملا برافراشته سمبل مصر سفلی بود. مصریها برای اظهار اطاعت نسبت به فرعون برروی دادخواستهای خود تصویر یک زنبورعسل را به عنوان نشان وفاداری می کشیدند.
حضرت موسی (ع)درسال14409قبل از میلاد اسرائیلیها را به سرزمینی که در آن عسل و شیر جریان داشته برد .

تاریخچه زنبورداری درایران:
زنبورداری درایران هم حتما سابقه تاریخی داشته باشدچه کشوری باچنین فرهنگ کهن ودرخشانی نمی تواند ازوجودومنافع زنبورعسل بی اطلاع باشد. درروی یک کارد مفرغی که حدود 800 سال قبل ازمیلاد درلرستان ساخته شده شکل برجسته زنبورعسل دیده می شودپیداشدن این شیء مفرغی درلرستان معرف قدمت آشنایی ایرانی ها بااین حشره مفیداست.این کارددرموزه شهربروکسل نگهداری می شود.

نژادهای زنبورعسل:
مطالعه قشرهای مختلف زمین نشان می دهد که زنبورعسل خیلی زودترازانسان روی زمین زندگی کرده است.ووطن اصلی اش هم حدود اروپای مرکزی وجنوبی بوده است.به طورکلی زنبورها 4نوع وهرنوع به چندین نژاد تقسیم می گردند.
1.زنبورهندی
2.زنبوردرشت
3.زنبورریز
4.زنبورعسل(معمولی)
مهم ترین نژادهای زنبورعسل معمولی عبارتنداز:
1.زنبورعسل اروپای مرکزی یازنبورعسل خاکستری
2. زنبورسیاه
3. زنبورایتالیایی (زنبورزرد)
4.زنبورقفقازی
5.زنبورنژادایرانی
خواص یک نژادخوب زنبور:
خواصی که ازیک نژادخوب بایدانتظارداشت:
1.آرام باشندونیش نرنند.
2.پرمحصول باشند.
3.بچه به اندازه لازم نه کم ونه زیادبدهند.
4.گل های شهدداررابه سرعت پیداکنند.
5.درمقابل امراض مقاوم باشند.
6.مصرف عسل زمستانی آنها کم باشند.
7.رشدسالانه شان راهرچه زودتر(حتی اواخرزمستان)شروع کرده وخیلی سریع به حداکثررشدشان رسیده وبعلاوه مدت زیادی درحدبالای رشد باقی بماند.



ازسه نظرساختمان بدن زنبورعسل رامورد بحث قرارمی دهیم:
1.ازنظرساختمان خارجی
2.ازنظرساختمان داخلی
3.ازنظرمهم ترین غده ها
ساختمان خارجی بدن زنبورعسل:
بدن هرزنبورعسل ازسه قسمت مختلف تشکیل می شوند.1)سر 2)سینه 3)شکم
سر:سرکه دردوطرف آن دوچشم بزرگ،درقسمت پایین آن دهان ودرجلویاپیشانیش دوشاخک دیده می شود.
دوعددچشم مرکب:دوعددچشم که درطرفین سرقراردارندهرچشم زنبورنرتقریبا ازده هزارزنبورساده تشکیل می گردد.برای دیدن اشیاءدرفاصله دورمورداستفاده قرارمی گیرند.
سه عددچشم ساده:سه چشم خیلی کوچک درپیشانی به نام چشم های ساده که برای دیدن اشیاءنزدیک است.
دوعددآنتن یاشاخک:کارآنتن ها لمس کردن وبوییدن است.
دهان همراه باخرطوم:زنبوربه کمک خرطوم شهدراازروی گلها جمع آوری می کند.
سینه:سینه که دردوطرف آن دو جفت بال وسه جفت پامتصل شده است.
بالها:چهارعددبال یاپرکه دوعددآن ها دربالهای جلویی ودوعدددیگردربالهای عقبی نامیده می شوند.
پاها: شش عددپاکه جفت عقب آن دارای حفره هایی به نام سبدمی باشندوزنبوران عسل گرده های گل رادرآن می گذارندوباخودبه کندوحمل می کند.
شکم:شکم به وسیله یک قسمت بسیارباریکی به سینه می چسبددرانتهای شکم مخرج برای رفع مدفوعات دیده می شود.
ساختمان داخلی زنبورعسل:زنبورعسل پس ازمکیدن شهدگل بوسیله خرطوم آنرا بداخل کیسه عسل می فرستند.کیسه عسلی محل ذخیره عسل وشهداست،سپس ازدیواره،جدارکیسه عسل مقداری دیاستازبه داخل شهدغلیظ ریخته وبعدیک کانال قیفی باروده بزرگ ارتباط دارد.روده بزرگ به کوچک وصل بوده وروده کوچک به مخزن ومخزن به مخرج ختم می شود.
غده های مهم:غده ای به نام ژله روآیال یاوژله شاهانه ترشح می کندوزنبورکارگردارای این غده است.
غده های بزاقی:ترشحات این غده ها صرف تنیدن به دورخود درموقع (لارو)بودن می باشد.
غده زیرآرواره ای:درملکه وجوددارد وماده ای ترشح می کند که بوی مخصوصش باعث شناخت وتمیز ملکه ازسایرزنبورها می گردد وهمین بوموجب نظم درکندو است.
غده های مومی:چهارجفت غده مومی وجوددارد که سه جفتش فعالندوموم ترشح می کنندوبه کارساختن سلولها شان می پردازند.
غده بویایی:غده بویایی مخصوص تشخیص بوهاست.هرزنبورهنگام بازگشت به کندوبه وسیله همین غده بوی جمعیت خودش راحس کرده وبه کندوی دیگری نمی رودویاوقتی که زنبوری به کندویش برمی گردد دربازگشت زنبورهای نگهبان بوسیله همین غده تشخیص می دهند که آیاوی متعلق به کندوی خودشان است یانه.
غده های مخزنی:ترشحات این غده ها مانع پوسیدگی مدفوعات ودرنتیجه مانع پوسیدگی روده ومرگ زنبورمی گردد.
سیستم تنفسی: سیستم تنفسی زنبورعسل بسیارتکامل یافته استوسیستم ریوس شامل: کیسه های هوایی،خرطوم های ریوی،برانش ها ونایژک ها ی موئین می باشد.
خانه زنبورعسل:یک جعبه تخته ای سروته بسته که کندو نام دارد محل زندگی زنبورعسل می باشد .کندومحلی است که زنبورها درآن تولیدیافته،کارکرده،خواهرا ن وبرادران خودرا پرورش داده وموادغذایی لازمه را درآ انبارذخیره داده وموادغذایی لازمه رادرآن انبارذخیره می کنند.
دونوع کندو داریم:
1)کندوباقابهای ثابت یاکندوی محلی:کندوهای تنه درختی،کندوهای کلی،کندوهای سبدی، کندوهای کوزه ای، کندوهای کدویی.
2)کندوباقابهای متحرک یاکندوهای جعبه ای یاکندوهای فرنگی.
شان یا قاب بافته شده:
دیواره ای است که زنبورها رویشان کارکرده وحفره ها یاسلول های 6ضلعی به تعداد زیادبه عمق حدود13تا18میلی لیتربرای ذخیره کردن عسل وگرده گل یابرای تخم گذاری ملکه درداخلشان درست کرده اند.

وسایل کار:
درزنبورداری هم مثل اغلب فنون برای آسان ترنمودن نتیجه وبالا بردن مقدارمحصول و به خصوص بی خطرکردن تماسی راکه مااجبارا بازنبورهابایدداشته باشیم یعنی محافظت درمقابل نیش زنبورعسل به وسایلی احتیاج داریم که فقط نام آن ها رادراینجاذکرمی کنیم.1- کلاه توری2- دستکش 3- اهرم 4- دودی 5- کاردک 6- سیم گالوانیزه 7- تخته موم دوز 8- ظرف غذاخوری 9- برس نرم 10- موم دوز 11- جعبه بزرگ 12- قفسه برای ملکه 13- چنگال پولک تراش 14- موم بر15- اکتبراکتور.
اکتبراکتور:وسیله ای برای بیرون آوردن عسل ازشان .

جمعیت زنبورعسل ها:
زنبورهایی که دریک خانواده بسیاربزرگ زندگی می کنند.خانواده آنان دارای هزاران زنبور کارگر (ماده نازا) صدها زنبور (نر) و یک زنبور (ملکه ماده زاییده) می باشدزنبوران عسل حشراتی اجتماعی هستندوبه صورت خانواده هایی بزرگ یا کلی هایی درکندو ها زندگی می کنند و شامل سه گروه می باشند:1.ملکه (ماده های زائیده)2.زنبوران نر3. زنبوران کارگر(ماده های نازا)

مشخصات زنبورملکه:
زنبورملکه 5/2 برابرزنبورکارگر طویل ترو8/2برابرسنگین تراست وظیفه اوزادوولداست اوهرروزبین 1000تا2000تخم لقاح شده درخانه های کندو می گذاردبراساس نوع غذایی که به لارواین تخم می دهندوبه نسبت اندازه سلول میومی که لارو درآن است تخم می دهند وبه نسبت اندازه سلول میومی که لارو درآن است تخم تبدیل به زنبورکارگریاملکه می شود.ملکه تخم های لقاح نشده می گذارد که ازآن ها زنبورنربه وجودمی آید.ملکه مادرتمام کلنی ومرکزخانواده زنبورویادرکلیه زنبورداران جوانی که ازتخم های اوبه دنیا آمده اندملکه زیبا ترین وخوشایندترین ظاهر راداراست .اوچنان باشکوه وباوقار به نظرمی رسد که مادراولین نگاه نسبتبه اواحساس کنجکاوی می کنیم .ملکه پیرترازهمه بچه های خوداست بدن بسیارمتناسب،رنگ پاها،طول بدن او،بال های کوتاه او،نه چاق ونه لاغربودن اونشانگر نقش ملکه این است که درکندو بنشیند وبه زنبوران عسل اجازه کاهلی ندهد. اوآن ها رابه بیرون می فرستد تاشیره وگرده گل ها را به دست آورد وآن چه رانیز به درون کندو می آورند بررسی می کند تاکدام رادور بریزد وکدام رانگه دارد. وقتی زمان تقسیم فرابرسد اوچیزهای ذخیره شده درکندو رامنصفانه بین زنبوران تقسیم می کند.اوهمچنین بایداطمینان پیداکند که شان عسل ها محکم وزیبا ساخته شوندوجگرگوشه اشان به شایستگی پرورانده شوند.
وقتی که یک زنبورعسل ملکه خودراازدست می دهد آن ها شدیدا وزوز می کنند ودراطراف کندو به پروازدر می آیند .زنبوران بدون ملکه نمی توانند به مدت زیادی زندگی کنند واز آن ها یک ملکه جدید بیرون می کشند .ازتخم سفید مروارید مانند لاروی بیرون می آید که دراطاق سلولی مومی قرارداده شده است وبه خاطر این که لارو را باژله شاهانه تغذیه کرده اند تبدیل به ملکه می شوند.وقتی که این ملکه جوان بالغ شده کندو راترک می کند وبرای پرواز جفت گیری رهسپار می شود وبعداز جفت گیری هرگز کندو راترک نمی کند.ملکه درکندو به وسیله زنبوران کارگر به دقت مواظبت به عمل می آید . این زنبورها نه تنها نظافت شخصی اورابرعهده دارند اوراشستشو می دهند،موهایش راشانه می زنند،فضولات اوراازکندو به بیرون می برندواوراباژله بسیارعالی ومعطرتغذیه می کنند . ملکه به طور متوسط پنج،شش تاهشت سال زندگی می کنند.ملکه نیشی دارد که به عنوان آلت تخم گذاری وهم به عنوان آلت دفاعی ازآن استفاده می کند ملکه هیچگاه به بشر نیش نمی زند .حتی اگر اورابه شدت آسیب برساند ولی اگریک ملکه رقیب رامشاهده کند نیش خودراباخشم به اوفرومی کند .اگردوملکه دریک کندو وجودداشته باشد آن دوبایکدیگر می جنگند تابالاخره یکی از دو ملکه کندو راترک کند چون درهرکندو یک ملکه می تواند وجودداشته باشد.

زنبورنر:
وظیفه بیولوژیکی زنبوران نر،بارورکردن ملکه هاست یک زنبورنرقادر به گردآوری خوراک برای خودنیست وکاملا وابسته به زنبوران کارگراست،زنبوران هیچ نوع سبددرروی ساقهای خودبرای گردآوری ندارند وقسمت های مختلف دهانشان نیزبرای جمع آوری شیره گلها انطباق پیدانکرد.زنبوران نر دربهاروتابستان عسلی که توسط زنبوران کارگر فراهم شده است تغذیه می کنند،آن ها فقط درماه های تابستان زنده می مانند ودرپاییز از کندو رانده می شوند وازسرما وگرسنگی می میرند .زنبوران نر ابدا کارنمی کنند وفقط دراطراف بازی می کنند کارمثبت ومفید آنها درفراهم کردن گرمای کندو که برای بیرون آمدن بچه زنبوران ازتخم زنبوران نر ضروری می باشد. زنبوران نر بینایی کاملا خوبی دارند . تحول زنبوران نراز تخم تازنبورکامل 24 روز طول می کشد تخم زنبورکارگر تبدیل به زنبور نر می شود .

زنبور کارگر (معماران واقعی) :
زنبوران کارگر تمام زندگی کوتا هشان رادر کارخستگی ناپذیر سپری می کنند .کاری که سود فراوانی برای بشردارد (به طور تمثیلی می توان گفت که آن ها هیچگونه دوران کودکی ندارند چراکه تاسومین روز زندگی شان آن ها بایدسلول های مومی راکه دریک حالت بهداشتی نگهداری کنند .دیواره ها وکف آن ها بعدازاینکه زنبوران جوان آنجاراترک کردندتمیزی کنند ازروز چهارم به بعد مثل سایرزنبوران خانه دارباید مخلوطی از عسل وگرده گل ها غذای لاروهای پیرتر رابدهند. زنبوران کارگر باکاردرتاریکی خانه های مومی خودرا بازیبایی تحیر آوری برای ذخیره کردن عسل وگرده گل می سازند وسلول های گرم ونرم را دگرویسی لاروها محکم بنا می کنند .
ساختمان شان عسل تعجب آورترین چیززندگی زنبوران عسل است .فقط زنبوران کارگر غده های مخصوص موم دارند زنبوران کارگر وحس درک زمان کاملا تحول یافته ای دارند آن ها زمانی از روز رابه سوی گلها پرواز می کنند که می توان شهد وگرده گلها را به دست آورند.طول زنبور کارگر تقریبا5/1سانتی متراست 6پا4بال و2شاخک دارندزنبوران می توانند رنگ های آبی،سفیدوزرد را تشخیص بدهند آن ها رنگ قرمز راهرگز ادراک نمی کنند ورنگ سبز رابازرد وآبی اشتباه می گیرند .
زنبوران کارگرروش هایی برای پیداکردن راه خوددرهوای ابری دارند.وقتی آسمان روشن است زنبوران عسل بوسیله موقعیت خورشید درآسمان راه خودرابه وسیله اشعه ماوراءبنفش که ازابرها عبور می کنند پیدامی کنند زنبوران عسل نسبت به اشعه ی ماوراء بنفش حساس هستند. زنبوران عسل فعالیت های خودرابراساس حرکت خورشید،شرایط جوی ومحل قرار گرفتن کندوها تنظیم می کنند . زنبوران اعضای چشایی،بویایی وشنوایی دارند.

اعضای بویایی:
اعضای بویایی آن ها روی شاخک ها قراردارد وزنبوران بااعضای بویایی خودقادرند که بیگانگان رااز اعضای خودبه خوبی تشخیص دهند.

اعضای چشایی:
زنبوران عسل چشایی بسیاربالایی دارند.به نظر آن ها محلول4%شکرشیرین نیست وآن رانمی خورند.

اعضای شنوایی:
زنبوران عسل صدارا به خوبی درک می کنند،به خصوص صدای برخوردفلزات رازنبوران باایجادصداهای مختلف باهم صحبت می کنند .زنبوران عسل حرکات معینی راانجام می دهند که به این حرکات دررقص،می گویند آن ها رقص دایره وار که نشانده منبع شهد ودرمجاورت کندو باشد رانشان می دهد. زبان محاوره زنبوران عسل رقص است.

تغذیه زنبور عسل:
درطبیعت حیواناتی که غذاهای بخصوصی می خورند فراوانند . خیلی از حشرات گیاه خوارند عده ای هم عاشق غذاهای گوشتی هستند،بطور کلی جانداران چه یک نوع خوار ویاهمه چیزخوارباشندبرای اینکه رشدکنند وبه زندگی ادامه دهند نیازمند یک عده مواد غذایی بخصوص می باشند . زنبور عسل هم مثل همه جانداران برای تهیه مواد غذایی مورد نیاز زندگیش از طبیعت چیزی جز گل نمی خواهد چون تنها گل است که تمام گرده وشهدمورد احتیاجش راتأمین می کند شهدگل که پرازموادقندی بوده وبدون موادپروتئین است مواد پروتئینی خودضع رشدبدن زنبور امکان پذیر می سازد.
تولیدمثل وتداوم نسل هایشان رابطه مستقیم با وجودمصرف گرده گل دارد.گرده گل عمرزنبورهارازیادتر می کند.گرده گل درزیر بوته گلبرگها پنهان است . زنبوری که گرده جمع آوری می کند بازنبوری که شهد جمع آوری می کند فرق دارد زنبرهابرای جمع آوری شهدوگرده گلها خیلی سخت کارمی کنند .آنها دریک خط مستقیم به طرف کندو پرواز می کنند.خورشید زنبور عسل رابه سوی کندو ی عسل هدایت می کند.زنبور ها بایادآوردن مقدارفنی که باید به سمت راست وچپ خورشید پرواز کند،کندو رامی یابد گیاهان ودرختان نزدیک کندو اوراراهنمایی می کنند تااشتباهی وارد کندوی دیگری نشوند.

زنبوران عسل برای ادامه زندگی احتیاج به آب دارند بدون آب آنها نمی توانند بیش از یک نسل دوام بیاورند،زیراآب برای تهیه غذا ومحلول کردن عسل وتهیه ژله عالی از گرده گلها موردنیاز است.

نقش زنبور درگرده افشانی:
پرورش زنبور عسل یکی از مشاغل تولیدی ارزشمنداست که درکشورهای پیشرفته اهمیت فوق العاده ای دارد ودرمیان مشاغل کشاورزی ودامپروری رتبه مخصوصی دارد . بخاطر این که زنبور عسل رانگهدارنده محیط سبز می دانند . نقش اساسی درگرده افشانی وتلقیح گلها وگیاهان مختلف وباغات کشاورزی ومراتع ومزارع وباروری آنها وافزایش تولید ومرغوبیت بالا وکیفیت میوه جات دارد به همین خاطر بسیاری از صاحب نظران بقاءطبیعت رادربقا زنبور عسل وسایرگردافشانها ودیگر حشرات مفید می دانند . لذا برای افرادآگاه ومطلع از طبیعت وطرفدارمحیط زیست موجودی مقدس به شمار می رود .

فرآورده های زنبور عسل:
عسل، موم،پره موم،ژله روآیال(شامانی)،گرده گل،زهر زنبور. که بعلت نبود امکانات برای برداشت محصولاتی مانند (بره موم،گرده گل،ژله،زهرزنبور)وهمچنین نبود بازار مناسب برای استفاده از این فرآورده ها تنها محصولات شناخته شده ومهم زنبور عسل،عسل وموم می باشدکه ازموم استفاده فراوانی برای تهیه موادآرایش می شود.

ضدمیکروبی عسل:
عسل درپزشکی بعنوان عامل ضد باکتریایی برای درمان زخم ها ی وخیم وسایرعفونتهای سطحی حاصلی از سوختن وجراحات پذیرفته شده است. استفاده از عسل دربسیاری از موارد برعلیه عفونت هایی که به آنتی بیوتیکها وآنتی سپتیک تراپی پاسخ نداده اند وموفقیت آمیز بوده است. تأثیر عسل دربهبود سریع عفونت ها باتوجه به نتایج تحقیقاتی فعالیت ضد باکتریایی آن بسیارمؤثربوده است بااین وجود هنوزدرگزارشات پزشکی از عسل بعنوان عامل ضد باکتریایی نام برده نشده است فعالیت های ضد باکتریایی انواع عسل ها تفاوت بسیاری دارد خواص ضد باکتریایی انواع عسل درشرایط نامطلوب به خصوص نگهداری وبسته بندی به سادگی از بین می رود.

درمان بیماری های پوست:
عسل اثرشفابخشی برروی پوست داشته وبه پوست نیرو می بخشد بقراط حکیم وابن سینا به خواص درمانی عسل روی پوست بخصوص نرمی وزیبایی آن اشاره کرده اند. عسل خاصیت جذبسریعی دارد،ترشحات پوستی راجذب وبه بافت های پوشش غذا می رساند وهم چنین چین وچروک های آنرا صاف می نماید .آمیش باتزریق عسل بیماران مبتلا به بیماری های سخت پوستی مانند گال راهمراه باآلودگی پوستی درمان کرده است .

آیا مصرف عسل باموم خواص درمانی بیش تری دارد؟
عسل همراه باموم که از نظر گرده گل،بره موم (پزوپولیز)وموم غنی است درسینوزیت؛زکام اسپاسمی؛بیماری های تنفسی؛ورم معده وورم لثه مؤثراست.برای درمان برفک ودهان موم آنرا بایدجوید.
لازم به ذکر است که موم ماده ای است که دستگاه گوارش انسان وسایرجانداران قادر به تجزیه مولکولهای آن نبوده وبه صورت اولیه ازبدن دفع می گردد . موم بسرعت بوسیله پوست جذب می شود به همین دلیل امروزه درساخت وسایل بهداشتی،آرایشی نظیرکرم ها،پمادها،ماسکهای زیبایی صورت وغیره اهمیت زیادی دارد. جان ومیل پژوهشگرآمریکایی جویدن موم وعسل رابرای پاک شدن مجاری بینی وحلق توصیه می کند وبرای سینوزیت،تنگی نفس وزکام آن را دارویی مؤثرمی داند،البته باید هرساعت نصف قاشق مرباخوری عسل باموم مصرف نموده وموم آنرا یک ربع بجوند .جویدن موم عسل رنگ دندان ها راازبین برده ولثه ها رامحکم می کند.جویدن شکلات های تهیه شده از عسل وموم باعث ازدیاد ترشح بزاق جهت فعالیت ترشحی وحرکتی معده وسوخت وساز بدن می شودواثرقابل توجهی روی گردش خون وظزفیت کار ماهیچه ها داردوبرای افراد سیگاری که تمایل به ترک دارندبسیارمفیداست.موم عسل درد راتسکین می دهد،برای سینه،پهلو دردوسل مفیداست.اگرموم عسل رابه محل زخم بمالند درد رابرطرف می کند.


شکرک زدن عسل



کریستاله شدن عسل (شکرک زدن Granulated)
ترکیبات عسل به نوع شهد گیاهی که توسط زنبوران عسل جمع آوری می شود بستگی دارد اما به طور معمول هر 100گرم عسل محتوی 20گرم آب و 80 گرم ماده جامد است.
95 تا 99 % ماده جامد را قندها و مابقی شامل مواد معدنی، آنزیم ها ، گرده گل، اسید های آلی، پروتئین ها، ویتامین ها و.... می باشد. قند های فروکتوز وگلوکر (85 تا 95 % کل قندها) به نسبت 38% و31% بیشترین نوع میانگین قند عسل را تشکیل می دهند.
با توجه به موارد مذکور می توان گفت عسل محلولی فوق اشباع از قند است . به عبارت دیگر مقدار قند بیشتری نسبت به آنچه در محلول می تواند باقی بماند در عسل وجود دارد .
بسیاری از مصرف کنندگان در این باورند که عسل شکرک زده فاسد شده یا با افزودن شکر به آن ، تقلبی صورت گرفته است .
برخی از انواع عسل ها مانندعسل آفتابگردان ، عسل کلزا ، عسل لیلکی (نوعی اقاقیای وحشی )، عسل مرکبات و.... با توجه به ترکیبات خاص شهد وعسل شان چند هفته پس از استخراج شکرک می زنند درمقابل بعضی عسل ها مانند عسل اقاقیا تا چندین سال شکرک نمی زنند .
همچنین عسل هایی که از گلوکز خالص تشکیل شده اند (عسل های صد درصد تقلبی ) هرگز شکرک نمی زنند در نتیجه تشکیل بلورهای شکر درون عسل معیاری مناسب برای تشخیص طبیعی بودن عسل نمی باشد. شکرک زدن وسفید شدن عسل نتیجه تشکیل بلور گلوکز منو هیدروژنه است . هنگام شکرک زدن ، ملکول آب آزاد شده در نتیجه بر مقدار آب درونی عسل افزوده می شود و نیز خطر تخمیر افزایش می یابد .
عوامل مؤثر در کریستاله شدن عسل
- دما: مطلوبترین دما برای شکرک زدن عسل بین 5 تا25 درجه سانتیگراد است.
- گلوکز: افزایش نسبت قند گلوکز به قند فروکتوز .
- رطوبت: رطوبت بالای 20% باعث تسریع در شکرک زدن عسل می شود.
- ناخالصی ها: اجسام خارجی چون گرده گل ها ، ذرات موم ، قطعات بدنی زنبوران عسل گرد وغبار و مواد کلوئیدی می توانند به عنوان هسته های تشکیل بلور مؤثر می باشند.
راههای جلوگیری از کریستاله شدن عسل
- نگهداری عسل در دمای بالای 25 درجه سانتیگراد یا پایین تر از 5 درجه سانتیگراد نگهداری عسل در دمای بالای 25 درجه سانتی گراد به تدریج باعث از بین رفتن مواد معطر ، برخی آنزیم ها ، ویتامین ها ودیگر مواد فرار عسل در نتیجه افت کیفیت عسل می شود . نگهداری عسل در دمای کمتر از 5 درجه بهترین دما برای نگهداری عسل می باشد .
- صاف کردن عسل : عبوردادن عسل استخراج شده از صافی هایی با سوراخ های 1/ تا 2/ میلیمتر. طی این عمل اکثر ناخالصی های عسل حتی آنهایی که مثل گرده گل ها مفیدند و طی جمع آوری شهد توسط زنبور عسل با شهد و عسل مخلوط شده از عسل جدا می شوند . جدا کردن ذرات ریز گرده گل از اثرات تغذیه ای و درمانی عسل می کاهند.
- حرارت دادن پس از عبور از صافی ها ، باعث از بین رفتن اجسام خارجی باقی مانده و کاهش میزان رطوبت عسل می شود که طی آن کریستاله شدن وتخمیر عسل به میزان قابل توجهی کنترل می گردد . میزان حرارت دهی ومقدار زمان حرارت دهی در کیفیت نهایی عمل مؤثر خواهد بود . سرد کردن عسل بلافاصله پس از حرارت دهی ازکاهش افت کیفیت عسل میکاهد.
قراردادن عسل درون آب درحال جوش باعث خریب بسیاری از مواد مفید و مؤثر در عسل خواهد بود.
عسل کرمی (Honey cream)
عسل هایی که طی فرآوری ای ساده به عسل شکرک زده همگن ، با دانه های رس نرم (بلور های ریز کریستاله شده ) تبدیل می شوند . این نوع عسل ها که به عسل کرمی معروف است به علت عدم فراوری بیش از حد معمولاً مورد استقبال خوب مصرف کنندگان اروپایی ، امریکایی و ژاپنی قرار می گیرد .
اگرچه این نوع عسل هابرخی خواص فیزیکی عسل های معمولی را ندارند اما در عوض بسیاری از خواص عسل که طی فرآوری و آماده سازی برای بسته بندی از بین می رود را دارا هستند.
عسل در دین اسلام و پیامبران

و خداوند زنبور عسل را وحی کرد که در کوه ها و درختان و بلندیها منزل گیرد{68} سپس از میوه های شیرین و شهد گلهای خوشبو بخورید و راه پروردگارتان را به اطاعت بپویید. آنگاه از درون آنها شربتی شیرین به رنگهای گوناگون بیرون می آید که شفای مردمان در آن است. مسلما در این آیت و نشانه ای است برای گروهی که تفکر میکنند{69}
قرآن و احادیث به عسل به دیده درمان گر بیماریها نگاه می کنند. (به زنبور عسل بنگرید که چگونه روی درختان کندو می سازد و ... درمانی برای انسان هاست و در این، علائمی برای کسانی است که فکر میکنند) (ترجمه قرآن ۶۹-۶۸ :۱۶)
علاوه بر این پیامبر اسلام ( ص ) می فرماید: (عسل دارای اثر درمانی برای هر بیماری جسمی است و قرآن دارای اثر درمانی برای بیماریهای روحی است بنابراین هر ۲ را برای شما توصیه می کنم) (‌بخاری)
در سالهای اخیر تحقیقات علمی بر اثرات مفید عسل در پزشکی و جراحی صحه گذاشته است . این موارد به شرح ذیل است
عسل و زنبور عسل در اسلام
حدیثی است در مورد قرآن و عسل که می فرماید: قرآن و عسل هر دو وسیله شفابخش هستند ، عسل فیه شفاءُ للناس(شفای مردمان در آن است)
و قرآن شفاءُ لما فی الصدور (شفاست برای آنچه درون سینه هاست)می باشد.قرآن کریم در دو آیه کلمه عسل را ذکر نموده است:نخست در سوره محمد(ص)آیه 15 که خداوند در ستودن بهشت به نیکوکاران وعده داده است که در آنجا نهرهایی از عسل پاک و ناب روان است وسپس در سوره نحل که خواص شفابخش آنرا یادآوری نموده و در آیه های 68 و69 این سوره در مورد عسل و زنبور عسل چنین می فرماید:
و اوحی رٌبک الی انٌحل ان اتخذی من الجبال بیوتا و من الشٌجر ومما یعرشون ثم کلی من کل الثمرات فاسلکی سبل ربک ذللا یخرج من بطونها شرابُ مختلفُ الوانه فیه شفاءُ للناس انٌ فی ذالک لایة لقوم یتفکرون.
و خداوند به زنبور عسل وحی کرد که در کوهها و درختان و بلندی ها منزل گیرید. سپس از میوه های شیرین و شهد گلهای خوشبو بخورید و راۀ پروردگار خودتان را بپوئید. آنگاه از درون آنها شربتی شیرین به رنگهای گوناگون بیرون می آید که شفای مردمان در آن است .مسلمأ در این آیت و نشانه ای است برای گروهی که تفکر می کنند.)
در آیات فوق می بینیم همان طور که زنبور عسل شربت رنگارنگی می سازد که پس از هضم و جذب توسط بدن ، شفا بخش انسان از بیماریها می گردد، همین طور روان آدمی وقتی با نیروی فاکره (تفکر) از راه چشم و گوش و چشایی به تفکر درباره زندگی شگفت انگیز این حشره کوچک می پردازد و می بینید که این حشره بی رنج شاگردی هیچ شکرریزی ، ماهرانه در قنادی استاد گشته است ، و بی آنکه مکتب و دانشکده ای دیده باشد در صنعت معماری و مهندسی سرآمد معماران و مهندسین گردیده است و بی آنکه علم الاجتماع خوانده باشد با نظم و تمدنی عالی به زندگی اجتماعی پرداخته است ، مسئله وحی و نبوت پیامبران برایش کشف می شود که مدرس گشته و یا وحی و الهام پروردگار به رهبری و راهنمایی همنوعان پرداخته
و برای بشر علم و تمدن ، سعادت و نیکبختی ، اخلاق و رستگاری به ارمغان آورده اندانٌ فی ذالک لایة لقوم یتفکرون)(سوره نحل ، آیه 69) مسلمأ در زندگی زنبور عسل آیت و رمزهایی است برای گروهی که تفکر می کنند.
آری همان طور که عسل زنبور شفابخش جسم است، تفکر در زندگی زنبور عسل شفاء لما فی الصدور است. و بیماری شک و شبه را نسبت به پیامبران زایل می گرداند. همچنان که نیروی تفکر انسان را شایسته تکلیف و اوامر و دستورات الهی و تحمل مسئولیت می سازد.
و او را به مقام خلافت و جانشینی خدا در روی زمین می رساند، و قلب های نا بینا را بصیر و بینا می گرداند.
نمونه تفکر از نظر امام صادق(ع) درباره عسل و زنبور عسل: امام صادق(ع) شاگرد خود مفضل را درباره عسل و زنبور عسل چنین وادار به تفکر میکند:
به زنبور عسل و اجتماعش در صنعت عسل سازی و تهیه خانه های شش ضلعی بنگر و آنچه را در جمع زنبوران از ظرائف و زیرکی ها می بینی ، مسلمأ چنانچه کار آنها را در مورد تامل و دقت قرار دهی ؛ آن را شگفت و ظریف می بینی ، وقتی کارهایشان را بنگری آن را عظیم و شریف و در ردیف کارهای انسان می یابی . ولی چون به خود زنبوران بنگری آنها را حتی نسبت به خویشتن جاهل و نادان می یابی. و در این دلیل واضح و آشکاری است بر اینکه صواب و حکمت در این صنعت از آن زنبورعسل نیست ، بلکه از آن کسی است که آنرا با این طبیعت آفریده و این صنعت را در آن برای مصلحت انسان قرار داده است.
پرسش:
قرآن خوردن عسل را شفا می‌داند، لطفاً فواید علمی و پزشکی آن را بیان کنید؟
پاسخ:
عسل غذای لذیذی است که از زنبور عسل به دست می‌آید و قرآن نیز بدان پرداخته است:
«فِیهِ شِفَاءٌ لِلنَّاسِ»1 «خوردن عسل برای مردم شفاء است»
پیامبر اسلام(ص) فرمودند: «لم یستشف المریض بمثل شربة العسل»2 «هیچ مریضی، به مانند نوشیدن عسل شفاء پیدا نمی‌کند.»
واژه‌ی «شفاء» در قرآن، درباره‌ی خوردنی‌ها به کار نرفته است، مگر برای عسل. و نام یک سوره‌ای از قرآن، اختصاص به نحل (= زنبور عسل) داده شده است و قرآن درباره‌ی وحی به زنبور عسل می‌فرماید:
«پروردگار تو به زنبور عسل وحی (و الهام غریزی) نمود که از کوه‌ها و درختان و داربست‌هایی که (مردم) می‌سازند، خانه‌هایی برگزین و تمام ثمرات (و شیره‌ی گلها) بخور (خوردن در اینجا مجاز است منظور نوشیدن خاص است) و راه‌هایی را که پروردگارت برای تو تعیین کرده است براحتی بپیما.» و از شکم‌هایشان شرابی با رنگ‌های مختلف خارج می‌شود که در آن برای مردم شفا است بیقین در این امر نشانه‌ی روشنی است برای جمعیتی که می‌اندیشیدند.»

[moji5]

شهد وگرده تنها جیره غذایی زنبور عسل را تشکیل می دهند. گرده به عنوان منبع پروتئین در زاد و ولد، تولید ژله رویال، زهر، موم، بره موم، آنزیم ها و انجام فعالیت های فیزیولوژی بدن زنبوران عسل کاربرد دارد .
شهد و مخصوصاً عسل ترکیبی اشباع از انواع هیدرو کربن ها دارند و تنها منبع انرژی برای زنبوران عسل می باشند. تنظیم دمای کلنی زنبوران عسل یکی از موارد استفاده انرژی تولیدی در کندو می باشد . یعنی در تابستان با گرم شدن کندو ، یک عده از زنبوران آب به کندو حمل می نمایند و آب جمع آوری شده را به صورت قطرات بسیار ریز در فضای کندو پخش می کنند و عده ای دیگر در اطراف درب ورودی کندو به سرعت بال می زنند و هوای داخل کندو را تهویه می سازند (این عمل انرژی نسبتاً زیادی را خرج می کند). اما در فصول سرد با مصرف عسل انرژی مصرفی به صورت گرما در فضای اطراف بدن ساتع می گردد. پس در زنده مانی زمستانه زنبوران عسل نقش مهمی را ایفا می نماید.
آماده سازی کلنی ها برای زمستان گذرانی
قدرت زمستان گذرانی خوب جز صفاتی می باشند که به طور مستقیم با عملکرد کلنی در ارتباط است. زمستان گذرانی خوب با صفات دیگری مانند زنده مانی کلنی برای مدت طولانی با ذخایر کم ، مصرف کم ذخایر ، عدم انجام پرواز پاکسازی (دفع مواد زاید) ، عدم واکنش به تغییرات ناگهانی درجه حرارت ، عدم تحرک زیاد و ... پیوستگی دارد . در نژاد زنبور عسل ایرانی با توجه به اینکه عملکرد این نژاد نسبتاً پایین می باشد ، در مقابل بسیار صرفه جو و زمستان گذرانی خوب این نژاد باعث شده تا عملکرد اقتصادی مناسبی داشته باشد.
طی زمستان گذرانی هر قدر که دمای خارج از کندو سرد باشد اما با اعمال مدیریت صحیح می توان بر سرمای سخت به کمک زنبوران چیره شد.
1- اولاً سعی شود برای زمستان گذرانی زنبوران عسل منطقه ای معتدل و نه چندان سرد انتخاب گردد .
2- نه تنها برای زمستان گذرانی در مناطق سرد ، حتی در فصول کاری در مناطق گرم سالم بودن کندو و رعایت اصول فنی و استاندارد در ساخت کندو در کاهش مصرف انرژی (عسل) بسیار موثر خواهد بود .پس سعی کنید از کندو های سالم استفاده نمائید .( کندوی سالم کندویی است که در آن هیچ گونه سوراخ یا درزی وجود نداشته باشد ، تخته کف و درب اصلی کندو یک تکه باشد ، زیر ورق فلزی لایه ای پلی اتیلنی به عنوان عایق کار گذاشته شود ، ضخامت چوب به کار برده شده در ساختمان اصلی کندو کمتر از 2 سانتی متر نباشد ، کندو رنگ شود، کندو کهنه نباشد و ...)
3- سعی شود کندوها در مناطق سرد در مکانی مستقر گردد که سرپناه داشته باشد (مثل انبار) ، سایه نباشد و در مسیر وزش باد قرار نگیرند .
4- چنانچه کندوی شما فاقد درب فرعی (تخته ای نازک زیر درب اصلی روی قابها قرار می گیرد ) باشد حتماً از پارچه ای ضخیم یا برزنت استفاده نمایند . سعی کنید از گونی های پلاستیکی و پلاستیک برای پوشش استفاده نکنند چون آنها می توانند به عنوان مانعی برای خارج شدن بخار آب از داخل کندو و در نتیجه ایجاد کپک روی قابها و شانها و شیوع بیماری در کندو باشند .
5- پوشش درب ورودی زنبوران به کندو را تا حدی که یک زنبور بتواند از آن عبور نماید بسته و سایر درزهای کندو را با بتونه یا گل بپوشانند.
6- کندو را در محلی که احتمال دارد محل عبور سیلاب باشد قرار ندهید . همچنین کندوها را در محل های پست یا جایی که آب جمع می شود و احتمال یخ زدن وجود دارد قرار ندهید .
7- کندو را در محل های پر رفت و آمد و پر سر و صدا اسکان ندهید .
8- ورود رطوبت بیش از اندازه به کلنی چه در تابستان و مخصوصاً در زمستان موجب شیوع انواع بیماری ها می گردد . قیر اندود کردن کف کندو از ورود رطوبت بیش از حد به فضای کندو جلوگیری و به مقدار چشمگیری میکاهد .
9- در مناطقی که سرمای آزار دهنده ای دارند پوشانیدن کل کندو به غیر از درب ورودی و دریچه های تهویه می تواند راه حلی موثر در کنترل سرما باشد.
برای آماده سازی کلنی برای زمستان گذرانی زنبور دار باید بدینگونه عمل نماید .
1- تمیز کردن کندو : کندوی مورد نظر باید عاری از هر گونه موم ، بره موم مانده از سال گذشته ، لاشه زنبوران مرده و هر گونه ماده دیگر شود .
2- کاهش تعداد قاب های اضافی و به عبارتی دیگر کاهش حجم فضای کندو : تمامی قاب هایی که فاقد جمعیت و نوزاد می باشند باید از داخل کندو برداشته شود . قابهایی که مقدار کمی عسل دارند نیز برداشته شود .
3- فشرده سازی: تمام قابها را به یک سمت کندو فشرده سازید و کنار قاب آخری تخته ای سه لایه به صورت عمودی قرار دهید و پارچه ای ضخیم مثل پارچه برزنت روی قاب ها و تخته سه لایه کشیده شود . در فضای باقی مانده کاغذ مچاله شده ، روزنامه یا گونی و یا به نحوی دیگر پر شود .
تامین غذا
زنبوران برای گذراندن و تحمل سرمای زمستان نیاز به انرژی و گرمایی دارند که توسط عسل تامین می گردد . معمولاً عسلی را که زنبور از طبیعت جمع آوری می نماید (کیفیت بسیار مطلوبی دارد ) در فصل برداشت عسل ، برداشت می شود و آنرا با تغذیه زمستانه (محلول شکر و آب ) جایگزین می نمایند . نسبت آب و شکر تغذیه زمستانه با تغذیه بهاره متفاوت می باشد . تغذیه بهاره به نسبت 1 به 1 و تغذیه زمستانه به نسبت 5 به 3 است ( 5 قسمت شکر و 3 قسمت آب) . ثابت شده که زنبوران این نسبت شیره را در مقابل سایر غلظت ها با سرعت عمل بیشتر و صرف کمترین انرژی به غذای زمستانی تبدیل می نمایند . اصولاً مقدار غذای زمستانی مورد نیاز یک کندو را بر مبنای تعداد شان هاییکه روی آنها را زنبور پوشانده است بر آورد می کنند .نحوه محاسبه مقدار شکر مورد نیاز برای زمستان گذرانی از نظر زنبورداران آمریکایی از این فرمول بدست می آید .
Pkg = 1.3 n + .7 n*
در این فرمول P مقدار عسل، n تعداد قاب دارای جمعیت و n* تعداد قاب های حاوی نوزاد می باشد .در روشی دیگر برای هر قاب جمعیت 2 کیلو گرم شکر در نظر گرفته می شود . بهتر است 1 کیلو گرم شکر نیز به خاطر صرف انرزی در موقع تبدیل شربت به عسل مصنوعی و انتقال آن به حجرات شان ها در نظر گرفته شود . برای بدست آوردن مقدار آب در نسبت 5 به 3 مقدار شکر را در 6/ 0 لیتر ضرب می کنیم عدد بدست آمده مقدار آب مورد مصرف را نشان می دهد .
چند نکته
- دمای کندوبین 33 تا 35 درجه می باشد . این دما ، دمایی مطلوب برای پرورش نوزاد می باشد . سنسور های تشخیص دما در شاخک کارگران بسیار دقیق می باشند به طوری که افزایش یا کاهش جزئی دما توسط کارگران تشخیص داده می شود و سریعاً واکنش برای تعدیل دمای کندو را در پی خواهد داشت .
- دمای کندو در مناطقی که عسل یا گرده قرار دارد با منطقه ای که در آن در نوزاد پرورش داده می شود . متفاوت است . به عبارت دیگر دمای منطقه ذخیره عسل و گرده کمتر از دمای مناطق پرورش نوزاد می باشد . این تفاوت دما را می توان به علت وجود دائمی زنبوران در منطقه پرورش نوزاد توجیه کرد .
- فاصله بین دو شان کمتر از یک سانتی متر می باشد . زمانی که روی قاب ها پوشیده از زنبوران کارگر باشد بین دو شان تنها فاصله ای حدود 1 تا 2 میلی متر باقی می ماند . حجم بین دو شان توسط کارگران پر می شود . حرارت ساتع شده از زنبوران کارگر در این شرایط به خوبی باعث گرم شدن نوزاد می شود .
- در فصل سرما زمانی که دما حدود 10 درجه سانتی گراد شود، خوشه ای درون کندو تشکیل می شود . در مرکز این خوشه ملکه و زنبوران کارگر در اطراف او قرار دارند که کارگران مرتباً و به تدریج از مرکز به سمت خارج حرکت می کنند و جای خود را تعویض می نمایند . خوردن عسل باعث گرم شدن خوشه می شود . چنانچه عسل درون کلنی وجود نداشته باشد خوشه سرد می شود و نهایتاً کلنی می میرد .(در 10 درجه سانتی گراد فعالیت زنبوران عسل بسیار کند می شود)
- قرار دادن مقدار بیشتری عسل درون کندو نه تنها هیچ مشکلی ایجاد نمی نماید بلکه در شروع فعالیت زنبوران عسل در سال آینده به رشد کلنی بسیار کمک می نماید اما قرار دادن مقدار کمی عسل درون کندو عراقب جبران ناپذیری به دنبال خواهد داشت .


زنبور عسل و خلقت هوش مصنوعی در این حشرات

دانشمند‌ان در پژوهشی جدید از نوع نگاه زنبورها برای طراحی سیستم‌های هوشمند بهره گرفتند. نتایج یک پژوهش جدید نشان می‌دهند زنبورهای عسل می‌توانند یاد بگیرند، چطور چهره انسانها را حتی از نقطه نظرهای مختلف تشخیص دهند.
پژوهشگران در تحقیقی جدید و با توجه به نتایج به دست آمده خاطر نشان کردند که از این توانایی زنبورهای عسل می‌توان برای ارتقای سیستم‌های هوش مصنوعی و برنامه‌های رایانه‌یی تشخیص چهره استفاده کرد.
آدریان دییر ــ محقق دانشگاه موناش استرالیا ــ در این باره اظهار کرد: نتایج پژوهش ما در حوزه‌های جدید فن‌آوری به ویژه‌ رشد و ارتقای سیستم‌های تصویربرداری قابل استفاده است. وی افزود: آنچه ما در این پژوهش نشان داده‌ایم این است که مغز زنبور در واقع در یادگیری کارها و وظایف پیچیده بسیار خوب عمل می‌کند.
گفتنی است، مغز این حشره حاوی کمتر از یک میلیون نورون است. با توجه به کشف این قابلیت در زنبورهای عسل، نتایج این تحقیق برای برنامه‌ریزی‌های رایانه‌یی و فن‌آوری‌های تصویربرداری بسیار سودمند و قابل استفاده خواهد بود. این متخصصان در تلاش برای تبیین فعالیت‌های پیچیده تشخیص بصری با استفاده از حداقل منابع سخت‌افزاری‌ هستند.
آنها اظهار می دارند که بسیاری از سیستم‌های تشخیص هوش مصنوعی که هم اکنون در دسترس هستند کارایی ضعیفی در امر شناسایی چهره دارند، اما زنبورهای عسل به مکانیسمهایی مجهز هستند که می‌توانند این کار را به گونه‌ای شگفت‌انگیز و خارق العاده انجام دهند. پژوهشگران دریافته‌اند که مغز یک زنبور تنها در طول یک روز می‌تواند یک کار پیچیده را یاد بگیرد.

نابودی گسترده زنبورهای عسل، بیم محققان از تحقق نظریه اینشتین



آلبرت اینشتین در زمان خود معتقد بود در صورتی که زنبورها از صحنه حیات زمین محو شوند انسان تنها 4 سال برای ادامه حیات فرصت خواهد داشت و اکنون زنبورها در شرف نابودی هستند!
به گزارش خبرگزاری مهر، تعداد انبوهی از زنبورهای عسل در سراسر جهان در حال نابودی هستند و همین امر باعث گردهمایی دانشمندان به منظور کشف دلیل این نابودی شده است.اینگونه به نظر می رسد که تنها یک دلیل باعث بروز این فاجعه نشده و نمی شود. بیماری، کمبود غذا، آفت ها و تولید مثل در کنار هم می توانند بر روی جمعیت جهانی این حشرات سودمند تاثیر گذار باشند و حیات آنها را به خطر بیندازند.
یک سوم غذای بشر به دلیل فعالیتهای گرده افشانی زنبورها به این جانداران وابسته است. دو کشور آمریکا و انگلستان اعلام کردند که طی سال گذشته یک سوم از زنبورهای خود را از دست داده اند. دیگر کشورهای اروپایی نیز با فقدان تعداد زیادی از زنبورها مواجه شده اند. برای مثال ایتالیا اعلام کرده است که در سال گذشته نیمی از جمعیت زنبورهای این کشور نابود شده اند. و بر اساس گزارشهای به دست آمده از هند این مرگ و میر راه خود را به آسیا نیز باز کرده است.
اما درحالی که دلایل انفرادی مانند بیماری و آفت می تواند درگیر این واقعه باشند اطلاعات بشر از چگونگی ترکیب این عوامل کشنده با یکدیگر و بروز این فاجعه جهانی بسیار اندک است. چنین بینشی طی چند سال آینده باید شفاف شود و در همین راستا دولت آمریکا، اتحادیه اروپا و دیگر کشورها درحال صرف هزینه های گزاف برای تحقیقات بر روی زنبورها هستند. برای مثال دولت انگلستان با دو برابر کردن بودجه سالانه تحقیقات در این زمینه سالانه 400 هزار پوند را برای تحقیق بر روی زنبورها طی 5 سال آینده اختصاص داده است.
در عین حال اتحادیه ملی زنبور در انگلستان به منظور تهیه نقشه ای جامع از میزان مرگ و میر این حشرات و تحقیق بر روی پراکندگی آنها 2.3 میلیون پوند را به خود اختصاص داده است. به گفته متخصصان صرف چنین هزینه هایی بسیار حیاتی خواهد بود زیرا بدون در نظر گرفتن کل جهان، متخصصان هنوز اطلاعات کافی از دلیل شکل گیری این فاجعه در اروپا را نیز در دست ندارند.
یکی از مهمترین عوامل کشتار زنبورها آفتی است به نام واروآ که از سیبری شیوع یافته و تمامی کشورها به جز استرالیا را تحت تاثیر قرار داده است. آلوده شدن به این آفت به تدریج مقاومت زنبورها را در برابر بیماریهای ویروسی کاهش خواهد داد و مهمتر از آن این آفتها در برابر سمومی که به منظور کنترل آنها تولید شده اند مقاوم شده و از بین نمی روند.
در آمریکا نیز ویروسها منجر به بروز اختلالی به نام اختلال فروپاشی کلونی می شوند. طی این اختلال زنبورهای بالغ کندوهای خود را ترک کرده و ملکه و زنبورهای جوان را تنها باقی می گذارند که این پدیده به مرور باعث مرگ این اعضا از کلونی خواهد شد.
بر اساس گزارش تلگراف، در مقایسه با دیگر عوامل نابودگر زنبورها، تولیدمثل در این حشرات تاثیر قابل توجهی در از بین رفتن آنها داشته است زیرا انتخاب تولید زنبورهایی با قابلیت صرف آرام و اهلی بودن و تولید عسل دیگر قابلیتهای مفید این زنبورها را از بین برده است.

[moji5]

مدیریت پرورش زنبور عسل

یک کلنی خوب بایستی از ملکه ای جوان با خصوصیات ژنتیکی برتر برخوردار باشد چرا که کلیه خصوصیات کلنی به ملکه ی آن کندو مرتبط می باشد.در صورت عدم دسترسی به ملکه های پرتوان، کند و ضعیف و ضعیف ترمی گردد که این امر سبب دلسردی زنبوردار می گردد.پیر بودن ملکه ها به دلیل کاهش میزان اسپرماتوزئيد مخزن منی، سبب پیدایش زنبورهای نابارور(نر) می گردد.که این امر تأثیر قابل توجهی در تولید محصول کندو می گذارد، زیرا آمار تعداد کارگران کندو کاهش می یابد و امر جمع آوری محصول به عهده کارگران می باشد.
یکی دیگر از عوارض استفاده از ملکه های پیر تشدید امر بچه دهی (Swarming) می باشد.

بچه دهی ( Swarming)
این پدیده اکثرا در زنبورستان ها دیده می شود.در اثر این پدیده که عوامل ایجاد آن در پاراگراف های پايين تر توضیح داده خواهد شد، ملکه پیر ( قبلی ) کند و همراه با گروهی از زنبوران جوان که عسلدان خود را از عسل پر کرده اند، کندو را ترک می کنند و به سوی تشکیل یک کندوی جدید می روند و ملکه تازه متولد شده که قبل از خارج شدن ملکه پیر با گروهی از زنبورداران از کندو،متولد شده است ،به جای ملکه قبلی قرار می گیرد.عوامل تشدید پدیده بچه دهی عبارتند از:

1.پیر بودن ملکه : زنبوران برای اینکه ملکه جوان را جایگزین ملکه قبلی کنند شروع به شاخون زدن ميكنند ،در نتیجه سبب عوض شدن ملکه پیر می شوند.
2.عوامل ژنتیکی: برخی زنبوران بخاطر مسائل ژنتیکی ذاتا مایل به اين امرهستند.
3.کمبود فضا و فراوانی جمعیت: برای ایجاد فضای بیشتر و کاهش جمعیت اقدام به بچه دهی می کنند.
4.قرارگرفتن کند و زیر آفتاب سوزان: برای رهايي از گرمای بیش از حد اقدام به تغییر محل کلنی می کنند.
5.کمبود جا برای تخم ریزی ملکه: در مواقعی که جریان شهد بیش از حد باشد،فضای اختصاصی برای تخم ریزی را نيز با شهد و عسل، پر می کنند و جا برای تخم ریزی ملکه از بین می رود.

پدید آمدن زنبوران کارگر تخم گذار(ملکه هاي کاذب) laying worker
این پدیده که در اثر رشد بيش از حد تخمدان های زنبوران کارگر ایجاد می شود و این امر فقط با از بین رفتن ملکه و به دنبال آن با از بین رفتن فرمونهايش، که وجود آن باعث عدم رشد تخمدان های کارگران می شود،اتفاق می افتد.عوامل پیدایش این پدیده عبارتند از عواملی مثل :

1.اگر کندو فاقد ملکه باشد.
2.کندو فاقد قاب نوزاد جوان باشد.
3.به دلیل سوء مدیریت زنبوردار
در ایجاد ملکه ی کاذب ،که در اثر فقدان فرمون ملکه به وجود می آیند،تخمدان های حدودا30-10، زنبور کارگر فعال شده و به دلیل عدم حضور ملکه تخم گذار اقدام به تخم ریزی می کنند و تمامی تخم ها به دلیل نبود اسپرماتوزوئید نابارور هستند.در این گونه کندوها نیز تعداد کارگران به میزان قابل توجهی کاهش یافته و به تعداد زنبوران نر افزوده می شود.
درصورت عدم رسیدگی،اینگونه کندوها در مدت کوتاهی از بین می روند و مورد هجوم و غارت کندوهاي قوی قرار می گیرند.در مراحل ابتدایی این پدیده زنبوردار با شناسایی و انتقال این کندو به چند صد متر دورتر از محوطه زنبورستان و تکاندن قابها به گونه ای که هیچ زنبوری برروی سطح قابها نماند و مجددا برگشت زنبوران سالم آن کندو به محل استقرار قبلی به دلیل جدا شدن کارگران تخم ریز(چون تخمدان هایشان رشد کرده،سنگین شده اند و نمی توانند پرواز کنند و به محل قبلی برگردند)امکان بازیابی این کندو به شرط قراردادن حداقل یک قاب نوزاد و سپس ملکه، وجود دارد.
ابزار و لوازم پرورش زنبور عسل

در صنعت زنبورداری مانند سایر فنون از وسایل مخصوصی استفاده می شود که امکان نتیجه گیری بهتری را فراهم می آورد،در این قسمت به توضیح و تشریح این ادوات می پردازیم.

کلاه توری ( Bee hat )
برای جلوگیری از نیش خوردن از ناحیه سر و صورت بهتر است قبل از شروع به کار،از این وسیله استفاده شود.
توری کلاه معمولا دو تکه است.قسمت جلویی که روبروی صورت قرار می گیرد مگسی و به رنگ مشکی می باشد که سوراخ هایی به قطر mm3-2دارد.قسمت دوم قسمت پشتی است که عموماً به رنگ سفید و یا گاهی پارچه نازک به رنگ سفید می باشد و ارتفاع توری از حاشیه پایینی کلاه حدود cm50وهمینطورعرض قسمت مشکی cm30-25 و عرض قسمت پشتیcm75-70می باشد.

دستکش Bee glove
از وسیله نیز برای مصون ماندن دستها از نیش زنبورها استفاده می شود.جنس دستکش ها باید از موادی باشد که از داخل شدن و چسبیدن نیش ها به آنها جلوگیری شود.همینطور باعث تعریق بیش از حد دست ها نشود،معمولا از پارچه یا پلاستیک ساخته می شود.باید طوری تهیه شود که انگشتان به راحتی حرکت کنند و تا زیر آرنج کشیده می شود و به وسیله مچ بند در انتها ختم می شود.

لباس زنبورداری Beekeeping clothes
یکی از وسایلی است که از نیش خوردن شخص هنگام کار با زنبور جلوگیری می کند.که معمولاً با توجه به سلیقه زنبوردار می توان به صورت یکسره باکلاه یا جداگانه دوخت.این لباس معمولا از جنس پارچه و ترجیحا از پارچه متقال به رنگ سفید تهیه می شود.

دودی Smoker
دودی انواع مختلفی دارد که برای دود دادن به کلنی ها،قبل از بازدید استفاده می شو زیرا، باعث آرام شدن زنبوران قبل از بازدید می شود و از دو قسمت دمنده و مخزن دودی تشکیل شده است.از مواد گوناگوني براي ايجاد دود داخل مخزن استفاده ميكنند.

اهرم Lever
این وسیله از سه قسمت سر و بدنه و قاب کش تشکیل شده است.در بازدید ها جهت باز کردن درب و جا به جا کردن و خارج کردن قابها استفاده می شود.جنس فلز این اهرم باید طوری انتخاب شود که از زنگ زدن سریع آن جلوگیری شود.مثلا می توان از جنس استیل و یا گالوانیزه استفاده كرد.

موم دوز Embedder
دو نوع موم دوز وجود دارد:
1.دستی
2.برقی
براي اتصال ورقه ي مومي به سيمهاي قاب استفاده ميشود.

کاردک Hive tool
از این وسیله جهت تمیز کردن جدار و کف کندو استفاده می شود.از دو قسمت دسته چوبی و کاردک فلزی از جنس استیل یا فلز های ضد زنگ تشکیل شده است.کاربرد اهرم و کاردک تقریبا یکسان است.

برس Bee brush
جنس موهای این برس باید از الیاف بسیار نرمی انتخاب شود تا باعث آزار زنبور نگردد، زیرا از این وسیله جهت ریختن زنبورها از روی قابها استفاده می شود.از دو قسمت دسته و برس تشکیل شده است.

ظروف غذا خوری Feeding containers
برای تغذیه مصنوعی کلنی ها در فصول سرد و هنگامی که دیگر شهدی در طبیعت وجود ندارد از این ظروف استفاده می شود.بسته به حجم غذا و جنس ظرف و نحوه ساخت، انواع مختلفی دارد که معروفترین آنها عبارتند از: بشقابی، قابی و بردمن

1.بشقابی Eating plates
ساده ترین نوع ظروف غذا خوری می باشد.شامل یک بشقاب پلاستیکی که بر روی قابها، زیر درب کندو قرار می گیرد و داخل آن مقداری چوب یا پوشال می ریزند که هنگام تغذیه، زنبوران داخل آن غرق نشوند.
.............
2.قابی Framed feeding container
دقیقا به شکل قابهای داخلی کندو می باشد با این تفاوت که دو طرف آن را با پلاستیک ، استیل و یا فیبر که غیر قابل نفوذ به شربت داخلش باشد، می سازند.


3.بردمن Boardman feeder
این غذا خوری انواع مختلفی دارد و قابل نصب در داخل و یا خارج کندو می باشد.یک ظرفی به شکل استوانه به اندازه های مختلف انتخاب می کنند و دهانه ی آن را با استفاده از یک میخ کوچک سوراخ هایی به قطر 1mmایجاد می کنیم.پس از پر کردن ظرف آن را به صورت وارونه در محل مورد نظر که روی قابها می باشد ویا جلوی دریچه ی پرواز، نصب می کنیم و زنبوران با وارد کردن خرطوم از سوراخ های مورد نظر میزان شربت مورد نیاز خود را بر می دارند.

موم بر دستی Handy wax remover
از یک چرخ فلزی با لبه های تیز به قطر تقریبی 3cm و دسته چوبی به قطر 2cm و طول 10-15cm تشکیل شده است.چرخ فلزی حول محور خود می چرخد و با حرکت دادن این چرخ بر روی صفحه موم می توان آن را به اندازه های دلخواه برش داد.

قفس های حمل ملکه Queen cage traveling
در مراکز پرورش ملکه برای حمل ملکه های باکره و بارور به مناطق مختلف به صورت انفرادی و یا جمعی از انواع قفس های ملکه استفاده می شود.با توجه به نوع حمل به دو دسته انفرادی و جمعی تقسیم می شوند.

1.قفس های حمل انفرادی ملکه:
قفس هایی از جنس چوب و یا پلاستیک به شکل مکعب مستطیل به ابعادcm8&amptimes5&amptimes2تشکیل شده است و دردو طرف سوراخ هایی به قطرcm6/0براي ورود و خروج ملکه تعبیه شده است که به وسیله چوب پنبه مسدود می شود.داخل این قفس ها با توجه به مسافت حمل ملکه به 2یا3قسمت تقسیم می شود که یک قسمت برای استقرار ملکه و یک قسمت برا������- 10عدد کارگر همراه ملکه و یک قسمت برای غذای ملکه استفاده می شود قسمت بالای قفس ها( رویی ) با توری فلزی با شماره 8 پوشانده می شود.

2.قفس های حمل برای بیش از یک ملکه:
اندازه این نوع قفس ها با توجه به تعداد ملکه حمل شونده، متفاوت است.اساس کار به این شکل است که ملکه ها در قفس های انفرادی حمل ملکه بدون حضور کارگران قرار داده می شوند،سپس داخل هر کندو، به ازای هر ملکه 50- 30عدد زنبور کارگر قرار مي دهند تا ملکه را مرتب تغذیه کنند.

قفس های معرفی ملکه Introductory queen cage
بعد از پرورش دادن ملکه ها،مهم ترین کار معرفی موفقیت آمیز ملکه به کلنی های یتیم است،که این کار توسط قفس های متفاوتی انجام می شود که به اختصار در زیر اشاره می نماییم.

1.قفس فشاری Push in cage:
این روش یکی از مطمئن ترین روش ها است.یک نوع این قفس از توری فلزی شماره 8درست شده است که ابعادی در حدود9/8&amptimes6/7&amptimes6/1دارد كه در گوشه اي از آن لوله کوچکی متصل شده است که محوطه داخلی را به محیط خارج مرتبط می سازد.پس از وارد کردن ملکه، سوراخ را با شیرینی پر می کنیم( خمیر شیرین، عسل+پودر شکر ) به مرور زنبوران ،از شیرینی تغذیه کرده و سبب رهایی ملکه از قفس می شوند.برای وارد کردن ملکه، در این قفس، شان تیره رنگی که حاوی شفیره است، انتخاب می کنیم سپس، قفس را در جایی که ملکه روی شفیره های پیر قرار گرفته، روی قاب فشار می دهیم تا ملکه درون قفس حبس شود و پس از خورده شدن خمیر شیرینی توسط کارگران، رها شود پس از آن دیگر کار معرفی با موفقیت به پایان رسیده است.

2.قفس های توری استوانه ای یا لوله فلزی:
این قفس ها لوله ای شکل هستند و از تور شماره 8 ساخته شده اند قطر این لوله حدودcm3و طول آن در حدود25- 10است دو سر این لوله باز است که توسط دو تکه چوب پنبه مسدود می گردد.برای معرفی،ملکه را داخل این لوله قرار می دهیم و دو طرف را مسدود کرده و لوله را وسط دو قاب قرار می دهیم و بعد از گذشت حدود5- 3روز،ملکه را آزاد می کنیم.

3.قفس های قابی:
این قفس به اندازه قاب های استاندارد داخل کندو می باشد.با این تفاوت که طرفین آن از شبکه توری فلزی شماره 8، پوشانده شده است.ضخامت این قفس حدود7/0-6/0سانتي متر می باشد و دارای یک سوراخ برای ورود و خروج ملکه می باشد که به وسیله چوب پنبه مسدود می شود.پس از قراردادن ملکه در قفس، آن را مابین دو قاب ،قرار می دهند و بعد از گذشت 3تا5 روز ملکه را آزاد می کنیم.

قفس های محافظ شاخون ملکه Queen protective cup
یکی دیگر از ابزارهای بسیار مهم در امر پرورش ملکه، قفس های محافظ شاخون و بدنه شاخون می باشد.

1.محافظ بدنه شاخون
از جنس فنرهای به هم فشرده می باشد،كه در قسمت سر دارای سوراخی به قطر 3ميلي مترو به ارتفاع 3-2سانتي مترمی باشد.البته در انتها نیز سوراخی به قطر 7/0سانتي متر دارد که انتهای شاخون در آن قسمت قرار می گیرد.در اوایل فصل پرورش ملکه که هوا سرد است برای جلوگیری از جویده شدن شاخون ها توسط کارگران و از بین رفتن ملکه ها، از این محافظ ها استفاده می شود.

2.محافظ شاخون ملکه
به منظور حفاظت ملکه قبل از تولد به کار می رود عموما از جنس پلاستیک و یا توری های فلزی با شماره 8 می باشند این محافظ ها استوانه ای شکل به طول 5-4سانتي مترو قطر6/0سانتي متربوده که از سر مسدود و از انتها باز می باشد.شاخون را از انتها وارد محافظ کرده، سپس به انکوباتور یا کلنی منتقل و تا روز تولد ملکه ها نگهداری می شوند.

قاب پاک کن Comb cleaner
برای پاک کردن شیار قاب هایی که، بیش از یک بار استفاده شده اند،بكار ميرود.دهانه تیز( نوک ) قاب پاک کن نسبت به دسته ی آن با زاویه 90درجه قرار گرفته است و طول دسته آن ،12-10سانتي مترمی باشد.با استفاده از نوک تیز این ابزار شیار بالای قاب پاک می شود و تمامی موهای زائد و اضافی از آن خارج می شود.

توری بچه گیری طبیعی Swarm catcher
در صنعت زنبورداری به کرات با پدیده Swarming که همان پدیده بچه دهی است، مواجه می شویم.برای کنترل و گرفتن بچه های تولید شده و مستقر کردن آنها در کندوهای خالی و دادن فضا به آنها، باید به وسیله ابزاری ابتدا بچه را به داخل کندوی خالی منتقل کنیم.برای همین کار از توری مخصوص که دسته بلندی به طول 60-50سانتي متردارد استفاده می شود.البته علاوه بر دسته ،یک توری مگسی به ارتفاع 70-60سانتي متر دارد که به دور حلقه فلزی به قطر 3-2ميلي مترو به شعاع 10سانتي متر نصب شده است.
..................
اکستراکتور
برای استخراج عسل استفاده میشود،بعد از پولک برداری از روی حجرات قابها را داخل دستگاه قرار میدهیم و با استفاده از نیروی گریز از مرکز عسل ،از داخل حجرات به دیواره ی دستگاه پرتاب میشود. انواع مختلفی از جمله افقی ،عمودی وشعاعی دارد .

_______________

[moji5]

تشخیص آزمایشگاهی بیماری لوک اروپایی زنبور عسل
عامل بیماری لوک اروپایی (European foulbrood) استرپتوکوکوس پلوتون بوده که باکتری کوکسی گرم مثبت فاقد حرکت و اسپور و حساس در برابر شرایط نامساعد محیطی می باشد. باکتری به محض ورود به روده لارو تکثیر یافته واز غذای روده لارو استفاده کرده واز جذب غذا در بدن لارو جلوگیری می کند ودرواقع با ایجاد فقر غذایی درلارو باعث مرگ آن می شود. در علایم بالینی گاهی بوی ترشیدگی از کندو به مشام می رسد وسرپوش برخی سلولهای حاوی شفیره فرورفته و سوراخدار است وبقایای لاروهای تلف شده در داخل سلولها بصورت فلسی شده مشاهده می شوند ولی در تست چوب کبریت محتویات کش نمی آیند. در مورد لوک اروپایی روشها همانند لوک آمریکایی است ولی مرحله بن ماری حذف شده و از محیط کشت بیلی استفاده می شود و از طرفی برای رشد باکتری نیاز به 10%co2 می باشد.باکتری سخت رشد بوده و در رنگ آمیزی بصورت کوکسیهای گرم مثبت رشته ای دیده می شوند


تشخیص آزمایشگاهی بیماری لوک زنبور عسل

عامل بیماری پنی باسیلوس لاروا (Paenibacillus larvae) میباشد که باکتری گرم مثبت، متحرک، اسپوردار و مقاوم در برابر شرایط محیطی میباشد. حساسترین سن ابتلا دوران لاروی بوده و در زنبوران بالغ هیچ علایمی مشاهده نمیشود در واقع این باکتری در روده میانی لارو جوانه زده و تکثیر می یابد. سپس بتدریج به داخل همولنف نفوذ کرده و با ایجاد باکتریمی باعث مرگ لارو می شود. وجود بوی تعفن و ترشیدگی وفرورفته و سوراخدار بودن سلولهای حاوی شفیره و همچنین وجود تعداد زیادی سلول خالی در کنار سلولهای حاوی لارو و شفیره سالم از علایم بیماری می باشند.
1.تست چوب کبریت: چوب کبریت را داخل سلول دارای لارو بیمار برده وآنرا هم میزنیم سپس چوب کبریت رابه بالا می کشیم درصورتی که محتویات بیش از2.5 سانتیمتر کش بیاید مشکوک به لوک آمریکایی می شویم (در اثر رشد باکتری محتویات بدن لارو افزایش غلظت می یابد)
2.تست لام مرطوب: که از باقیمانده فلسهای داخل سلولها استفاده کرده و رنگ آمیزی می کنیم می توان از همان محتویات در تست چوب کبریت استفاده کرد و پس از تهیه گسترش رنگ آمیزی نمود وشکل رویشی یا اسپورباکتری را مشاهده کرد.
3.تست قطره معلق: که برای بررسی حرکت براونی اسپور استفاده می شود.در این روش مقداری از مایعات همگن شده سلولهای مشکوک را روی لامل گذاشته وپس از فیکس کردن با فوشین به مدت30ثانیه رنگ آمیزی می کنیم سپس روی یک لام یک قطره روغن ریخته و لامل را در همان حالت خیس بطور وارونه روی لام می گذاریم.در صورت وجود اسپور در قطرات معلق آب می توان حرکت براونی اسپور را مشاهده کرد.
4.کشت باکتریایی: الف) استفاده از لارو و شفیره:تعدادی لارو و شفیره را بطور استریل ازحجرات خارج کرده ودر هاون می ریزیم بازای هر 20نمونه 20سی سی آب مقطر استریل اضافه کرده و آنها را می کوبیم سپس مایع رویی را با توری صاف می کنیم و مایع باقیمانده را در دور 3000 به مدت15دقیقه سانتریفوژ می کنیم .مایع رویی را دور ریخته ورسوب باقیمانده را به مدت12دقیقه در بن ماری90درجه قرار می دهیم.پس از خنک شدن نیم سی سی ازرسوب را در محیط mygp کشت می دهیم و به مدت 72-18 ساعت انکوبه می کنیم.درصورت رشد باکتری تست کاتالاز انجام می دهیم که کاتالاز آن منفی است.مرحله بعد تهیه گسترش و رنگ آمیزی است.در صورتی که باکتری پس از3-2روز اسپوردار نشد باسیلوس لاروا نیست. ب) استفاده از موم:مقداری آب مقطراستریل به موم اضافه نموده و آنرا در بشر حرارت می دهیم تا موم حل شود. پس از خنک شدن با پیپت استریل آنرا سوراخ کرده وموم منجمد را کنار می زنیم ومایع آنرا تخلیه می کنیم سپس آنرا در دور3000به مدت15دقیقه سانتریفوژ کرده رسوب موجود در ته باقیمانده را12دقیقه در بن ماری90درجه قرار داده و از آن برای کشت استفاده میکنیم. ج) عسل:1سی سی عسل را به 9 سی سی آب مقطر استریل اضافه کرده و پس از حل شدن در دور 3000 به مدت 15دقیقه سانتریفوژ میکنیم سپس به میزان نیم سی سی از رسوب را در محیط mygp کشت می دهیم. د)گرده: مقداری گرده را در هاون ریخته و کمی آب مقطر استریل اضافه کرده و میکوبیم. بقیه مراحل مثل روشهای قبلی می باشد.
ژله رویال چیست ؟



ژله رویال یا شاه انگبین ماده ای است خامه ای شکل، غلیظ، برنگ سفید شیری با مزه وبوی خاص که حاصل ترشحات غدد زیر حلقی در سر زنبوران کارگر پرستار جوان درسن 3 تا 12 روزگی می باشد. این ماده بعنوان غذای ملکه در تمام طول عمر و همچنین نوزادان (نر وکارگر ) در سه روز اول زندگی مصرف می شود. از هر کندو در شرایط مطلوب وبطور تقریبی می توان 500 گرم ژله در سال برداشت کرد.

کاربرد و خواص
این ژله یک ماده ارزشمند دارویی است که در درمان بسیاری از ناتوانی ها وامراض موثر است از جمله کاهش چربی خون، تنظیم هورمونها، کمک به باروری وتسریع در بهبودی ناتوانی جنسی ،کمک به رشد استخوان ، اشتها آور ف بهبودی رماتیسم، در مان افسردگی، و همچنین در کرمهای آرایشی که ژله رویال باشد از پیری جلوگیری وبر طراوت و شادابی پوست می افزاید .

نحوه نگهداری
باید آن را دور از اکسیژن و نور ودر یک ظرف تیره ودر بسته و در یخچال نگهداری کرد.

* امروزه در جهان آن را به صورت پماد ،قرص ،کپسول ، یا مخلوط با عسل استفاده می کنند



بره موم چیست؟

ماده ای شبیه موم واز تولیدات زنبور عسل ، حالت آن خمیری شکل وچسبناک است بوی آن مطبوع ورنگ رنگ آن از سبز تا قهوه ای تیره متغیر است .
روش تولید: زنبوران عسل مسن، ابتدا تکه ای رزین (یا صمغ تراوش شده از جوانه یا تنه بعضی از درختان) را بوسیله پاهای عقب وقطعات دهانی جدا کرده وسپس آنها را به کمک بزاق دهان نمناک وشکل حبه مانند یه آن می دهند ودر نهایت بوسیله آرواره ها وبه کمک پاها حبه ها را در داخل سبد گرده در پاهای عقبی قرار داده ویه کندو حمل می نمایند .
موارد مصرف در کندو:
از هر کندو حدود 100 کیلو بره موم در سال برداشت می کنند . ودر دماهای بالای 36 در جه که شرایط برای رشد عوامل بیماری زا مناسب است تنها بره موماست که به عنوان عامل ضد عفونی کننده از شیوع بیماری در کندو جلو گیری می کند و زنبوران را از مرگ دسته جمعی نجات می دهد .
خواص بره موم برای انسان :
این ماده خارق العاده خواصی شامل اثر ضد باکتری ، قارچ ،وانگل دارد .ایمنی بدن را افزایش می دهدواز پوسیدگی دندان جلوگیری میکند در درد های التهابی بهترین ضد التهاب است در بی حس کننده های موضعی استفاده میشود در کاهش فشار خون هم موثر است

روشهای استفاده :
به شکل قرص ،کپسول پماد آمپول ،اسپری ، خمیر دندان ،وصابون قابل استفاده است

تذکر :در برخی موارد بره موم حساسیت زا است
عسل در دین اسلام و پیامبران

و خداوند زنبور عسل را وحی کرد که در کوه ها و درختان و بلندیها منزل گیرد{68} سپس از میوه های شیرین و شهد گلهای خوشبو بخورید و راه پروردگارتان را به اطاعت بپویید. آنگاه از درون آنها شربتی شیرین به رنگهای گوناگون بیرون می آید که شفای مردمان در آن است. مسلما در این آیت و نشانه ای است برای گروهی که تفکر میکنند{69}
قرآن و احادیث به عسل به دیده درمان گر بیماریها نگاه می کنند. (به زنبور عسل بنگرید که چگونه روی درختان کندو می سازد و ... درمانی برای انسان هاست و در این، علائمی برای کسانی است که فکر میکنند) (ترجمه قرآن ۶۹-۶۸ :۱۶)
علاوه بر این پیامبر اسلام ( ص ) می فرماید: (عسل دارای اثر درمانی برای هر بیماری جسمی است و قرآن دارای اثر درمانی برای بیماریهای روحی است بنابراین هر ۲ را برای شما توصیه می کنم) (‌بخاری)
در سالهای اخیر تحقیقات علمی بر اثرات مفید عسل در پزشکی و جراحی صحه گذاشته است . این موارد به شرح ذیل است
عسل و زنبور عسل در اسلام
حدیثی است در مورد قرآن و عسل که می فرماید: قرآن و عسل هر دو وسیله شفابخش هستند ، عسل فیه شفاءُ للناس(شفای مردمان در آن است)
و قرآن شفاءُ لما فی الصدور (شفاست برای آنچه درون سینه هاست)می باشد.قرآن کریم در دو آیه کلمه عسل را ذکر نموده است:نخست در سوره محمد(ص)آیه 15 که خداوند در ستودن بهشت به نیکوکاران وعده داده است که در آنجا نهرهایی از عسل پاک و ناب روان است وسپس در سوره نحل که خواص شفابخش آنرا یادآوری نموده و در آیه های 68 و69 این سوره در مورد عسل و زنبور عسل چنین می فرماید:
و اوحی رٌبک الی انٌحل ان اتخذی من الجبال بیوتا و من الشٌجر ومما یعرشون ثم کلی من کل الثمرات فاسلکی سبل ربک ذللا یخرج من بطونها شرابُ مختلفُ الوانه فیه شفاءُ للناس انٌ فی ذالک لایة لقوم یتفکرون.
و خداوند به زنبور عسل وحی کرد که در کوهها و درختان و بلندی ها منزل گیرید. سپس از میوه های شیرین و شهد گلهای خوشبو بخورید و راۀ پروردگار خودتان را بپوئید. آنگاه از درون آنها شربتی شیرین به رنگهای گوناگون بیرون می آید که شفای مردمان در آن است .مسلمأ در این آیت و نشانه ای است برای گروهی که تفکر می کنند.)
در آیات فوق می بینیم همان طور که زنبور عسل شربت رنگارنگی می سازد که پس از هضم و جذب توسط بدن ، شفا بخش انسان از بیماریها می گردد، همین طور روان آدمی وقتی با نیروی فاکره (تفکر) از راه چشم و گوش و چشایی به تفکر درباره زندگی شگفت انگیز این حشره کوچک می پردازد و می بینید که این حشره بی رنج شاگردی هیچ شکرریزی ، ماهرانه در قنادی استاد گشته است ، و بی آنکه مکتب و دانشکده ای دیده باشد در صنعت معماری و مهندسی سرآمد معماران و مهندسین گردیده است و بی آنکه علم الاجتماع خوانده باشد با نظم و تمدنی عالی به زندگی اجتماعی پرداخته است ، مسئله وحی و نبوت پیامبران برایش کشف می شود که مدرس گشته و یا وحی و الهام پروردگار به رهبری و راهنمایی همنوعان پرداخته
و برای بشر علم و تمدن ، سعادت و نیکبختی ، اخلاق و رستگاری به ارمغان آورده اندانٌ فی ذالک لایة لقوم یتفکرون)(سوره نحل ، آیه 69) مسلمأ در زندگی زنبور عسل آیت و رمزهایی است برای گروهی که تفکر می کنند.
آری همان طور که عسل زنبور شفابخش جسم است، تفکر در زندگی زنبور عسل شفاء لما فی الصدور است. و بیماری شک و شبه را نسبت به پیامبران زایل می گرداند. همچنان که نیروی تفکر انسان را شایسته تکلیف و اوامر و دستورات الهی و تحمل مسئولیت می سازد.
و او را به مقام خلافت و جانشینی خدا در روی زمین می رساند، و قلب های نا بینا را بصیر و بینا می گرداند.
نمونه تفکر از نظر امام صادق(ع) درباره عسل و زنبور عسل: امام صادق(ع) شاگرد خود مفضل را درباره عسل و زنبور عسل چنین وادار به تفکر میکند:
به زنبور عسل و اجتماعش در صنعت عسل سازی و تهیه خانه های شش ضلعی بنگر و آنچه را در جمع زنبوران از ظرائف و زیرکی ها می بینی ، مسلمأ چنانچه کار آنها را در مورد تامل و دقت قرار دهی ؛ آن را شگفت و ظریف می بینی ، وقتی کارهایشان را بنگری آن را عظیم و شریف و در ردیف کارهای انسان می یابی . ولی چون به خود زنبوران بنگری آنها را حتی نسبت به خویشتن جاهل و نادان می یابی. و در این دلیل واضح و آشکاری است بر اینکه صواب و حکمت در این صنعت از آن زنبورعسل نیست ، بلکه از آن کسی است که آنرا با این طبیعت آفریده و این صنعت را در آن برای مصلحت انسان قرار داده است.
پرسش:
قرآن خوردن عسل را شفا می‌داند، لطفاً فواید علمی و پزشکی آن را بیان کنید؟
پاسخ:
عسل غذای لذیذی است که از زنبور عسل به دست می‌آید و قرآن نیز بدان پرداخته است:
«فِیهِ شِفَاءٌ لِلنَّاسِ»1 «خوردن عسل برای مردم شفاء است»
پیامبر اسلام(ص) فرمودند: «لم یستشف المریض بمثل شربة العسل»2 «هیچ مریضی، به مانند نوشیدن عسل شفاء پیدا نمی‌کند.»
واژه‌ی «شفاء» در قرآن، درباره‌ی خوردنی‌ها به کار نرفته است، مگر برای عسل. و نام یک سوره‌ای از قرآن، اختصاص به نحل (= زنبور عسل) داده شده است و قرآن درباره‌ی وحی به زنبور عسل می‌فرماید:
«پروردگار تو به زنبور عسل وحی (و الهام غریزی) نمود که از کوه‌ها و درختان و داربست‌هایی که (مردم) می‌سازند، خانه‌هایی برگزین و تمام ثمرات (و شیره‌ی گلها) بخور (خوردن در اینجا مجاز است منظور نوشیدن خاص است) و راه‌هایی را که پروردگارت برای تو تعیین کرده است براحتی بپیما.» و از شکم‌هایشان شرابی با رنگ‌های مختلف خارج می‌شود که در آن برای مردم شفا است بیقین در این امر نشانه‌ی روشنی است برای جمعیتی که می‌اندیشیدند.»
زمستان گذرانی زنبوران عسل

شهد وگرده تنها جیره غذایی زنبور عسل را تشکیل می دهند. گرده به عنوان منبع پروتئین در زاد و ولد، تولید ژله رویال، زهر، موم، بره موم، آنزیم ها و انجام فعالیت های فیزیولوژی بدن زنبوران عسل کاربرد دارد .
شهد و مخصوصاً عسل ترکیبی اشباع از انواع هیدرو کربن ها دارند و تنها منبع انرژی برای زنبوران عسل می باشند. تنظیم دمای کلنی زنبوران عسل یکی از موارد استفاده انرژی تولیدی در کندو می باشد . یعنی در تابستان با گرم شدن کندو ، یک عده از زنبوران آب به کندو حمل می نمایند و آب جمع آوری شده را به صورت قطرات بسیار ریز در فضای کندو پخش می کنند و عده ای دیگر در اطراف درب ورودی کندو به سرعت بال می زنند و هوای داخل کندو را تهویه می سازند (این عمل انرژی نسبتاً زیادی را خرج می کند). اما در فصول سرد با مصرف عسل انرژی مصرفی به صورت گرما در فضای اطراف بدن ساتع می گردد. پس در زنده مانی زمستانه زنبوران عسل نقش مهمی را ایفا می نماید.
آماده سازی کلنی ها برای زمستان گذرانی
قدرت زمستان گذرانی خوب جز صفاتی می باشند که به طور مستقیم با عملکرد کلنی در ارتباط است. زمستان گذرانی خوب با صفات دیگری مانند زنده مانی کلنی برای مدت طولانی با ذخایر کم ، مصرف کم ذخایر ، عدم انجام پرواز پاکسازی (دفع مواد زاید) ، عدم واکنش به تغییرات ناگهانی درجه حرارت ، عدم تحرک زیاد و ... پیوستگی دارد . در نژاد زنبور عسل ایرانی با توجه به اینکه عملکرد این نژاد نسبتاً پایین می باشد ، در مقابل بسیار صرفه جو و زمستان گذرانی خوب این نژاد باعث شده تا عملکرد اقتصادی مناسبی داشته باشد.
طی زمستان گذرانی هر قدر که دمای خارج از کندو سرد باشد اما با اعمال مدیریت صحیح می توان بر سرمای سخت به کمک زنبوران چیره شد.
1- اولاً سعی شود برای زمستان گذرانی زنبوران عسل منطقه ای معتدل و نه چندان سرد انتخاب گردد .
2- نه تنها برای زمستان گذرانی در مناطق سرد ، حتی در فصول کاری در مناطق گرم سالم بودن کندو و رعایت اصول فنی و استاندارد در ساخت کندو در کاهش مصرف انرژی (عسل) بسیار موثر خواهد بود .پس سعی کنید از کندو های سالم استفاده نمائید .( کندوی سالم کندویی است که در آن هیچ گونه سوراخ یا درزی وجود نداشته باشد ، تخته کف و درب اصلی کندو یک تکه باشد ، زیر ورق فلزی لایه ای پلی اتیلنی به عنوان عایق کار گذاشته شود ، ضخامت چوب به کار برده شده در ساختمان اصلی کندو کمتر از 2 سانتی متر نباشد ، کندو رنگ شود، کندو کهنه نباشد و ...)
3- سعی شود کندوها در مناطق سرد در مکانی مستقر گردد که سرپناه داشته باشد (مثل انبار) ، سایه نباشد و در مسیر وزش باد قرار نگیرند .
4- چنانچه کندوی شما فاقد درب فرعی (تخته ای نازک زیر درب اصلی روی قابها قرار می گیرد ) باشد حتماً از پارچه ای ضخیم یا برزنت استفاده نمایند . سعی کنید از گونی های پلاستیکی و پلاستیک برای پوشش استفاده نکنند چون آنها می توانند به عنوان مانعی برای خارج شدن بخار آب از داخل کندو و در نتیجه ایجاد کپک روی قابها و شانها و شیوع بیماری در کندو باشند .
5- پوشش درب ورودی زنبوران به کندو را تا حدی که یک زنبور بتواند از آن عبور نماید بسته و سایر درزهای کندو را با بتونه یا گل بپوشانند.
6- کندو را در محلی که احتمال دارد محل عبور سیلاب باشد قرار ندهید . همچنین کندوها را در محل های پست یا جایی که آب جمع می شود و احتمال یخ زدن وجود دارد قرار ندهید .
7- کندو را در محل های پر رفت و آمد و پر سر و صدا اسکان ندهید .
8- ورود رطوبت بیش از اندازه به کلنی چه در تابستان و مخصوصاً در زمستان موجب شیوع انواع بیماری ها می گردد . قیر اندود کردن کف کندو از ورود رطوبت بیش از حد به فضای کندو جلوگیری و به مقدار چشمگیری میکاهد .
9- در مناطقی که سرمای آزار دهنده ای دارند پوشانیدن کل کندو به غیر از درب ورودی و دریچه های تهویه می تواند راه حلی موثر در کنترل سرما باشد.
برای آماده سازی کلنی برای زمستان گذرانی زنبور دار باید بدینگونه عمل نماید .
1- تمیز کردن کندو : کندوی مورد نظر باید عاری از هر گونه موم ، بره موم مانده از سال گذشته ، لاشه زنبوران مرده و هر گونه ماده دیگر شود .
2- کاهش تعداد قاب های اضافی و به عبارتی دیگر کاهش حجم فضای کندو : تمامی قاب هایی که فاقد جمعیت و نوزاد می باشند باید از داخل کندو برداشته شود . قابهایی که مقدار کمی عسل دارند نیز برداشته شود .
3- فشرده سازی: تمام قابها را به یک سمت کندو فشرده سازید و کنار قاب آخری تخته ای سه لایه به صورت عمودی قرار دهید و پارچه ای ضخیم مثل پارچه برزنت روی قاب ها و تخته سه لایه کشیده شود . در فضای باقی مانده کاغذ مچاله شده ، روزنامه یا گونی و یا به نحوی دیگر پر شود .
تامین غذا
زنبوران برای گذراندن و تحمل سرمای زمستان نیاز به انرژی و گرمایی دارند که توسط عسل تامین می گردد . معمولاً عسلی را که زنبور از طبیعت جمع آوری می نماید (کیفیت بسیار مطلوبی دارد ) در فصل برداشت عسل ، برداشت می شود و آنرا با تغذیه زمستانه (محلول شکر و آب ) جایگزین می نمایند . نسبت آب و شکر تغذیه زمستانه با تغذیه بهاره متفاوت می باشد . تغذیه بهاره به نسبت 1 به 1 و تغذیه زمستانه به نسبت 5 به 3 است ( 5 قسمت شکر و 3 قسمت آب) . ثابت شده که زنبوران این نسبت شیره را در مقابل سایر غلظت ها با سرعت عمل بیشتر و صرف کمترین انرژی به غذای زمستانی تبدیل می نمایند . اصولاً مقدار غذای زمستانی مورد نیاز یک کندو را بر مبنای تعداد شان هاییکه روی آنها را زنبور پوشانده است بر آورد می کنند .نحوه محاسبه مقدار شکر مورد نیاز برای زمستان گذرانی از نظر زنبورداران آمریکایی از این فرمول بدست می آید .
Pkg = 1.3 n + .7 n*
در این فرمول P مقدار عسل، n تعداد قاب دارای جمعیت و n* تعداد قاب های حاوی نوزاد می باشد .در روشی دیگر برای هر قاب جمعیت 2 کیلو گرم شکر در نظر گرفته می شود . بهتر است 1 کیلو گرم شکر نیز به خاطر صرف انرزی در موقع تبدیل شربت به عسل مصنوعی و انتقال آن به حجرات شان ها در نظر گرفته شود . برای بدست آوردن مقدار آب در نسبت 5 به 3 مقدار شکر را در 6/ 0 لیتر ضرب می کنیم عدد بدست آمده مقدار آب مورد مصرف را نشان می دهد .
چند نکته
- دمای کندوبین 33 تا 35 درجه می باشد . این دما ، دمایی مطلوب برای پرورش نوزاد می باشد . سنسور های تشخیص دما در شاخک کارگران بسیار دقیق می باشند به طوری که افزایش یا کاهش جزئی دما توسط کارگران تشخیص داده می شود و سریعاً واکنش برای تعدیل دمای کندو را در پی خواهد داشت .
- دمای کندو در مناطقی که عسل یا گرده قرار دارد با منطقه ای که در آن در نوزاد پرورش داده می شود . متفاوت است . به عبارت دیگر دمای منطقه ذخیره عسل و گرده کمتر از دمای مناطق پرورش نوزاد می باشد . این تفاوت دما را می توان به علت وجود دائمی زنبوران در منطقه پرورش نوزاد توجیه کرد .
- فاصله بین دو شان کمتر از یک سانتی متر می باشد . زمانی که روی قاب ها پوشیده از زنبوران کارگر باشد بین دو شان تنها فاصله ای حدود 1 تا 2 میلی متر باقی می ماند . حجم بین دو شان توسط کارگران پر می شود . حرارت ساتع شده از زنبوران کارگر در این شرایط به خوبی باعث گرم شدن نوزاد می شود .
- در فصل سرما زمانی که دما حدود 10 درجه سانتی گراد شود، خوشه ای درون کندو تشکیل می شود . در مرکز این خوشه ملکه و زنبوران کارگر در اطراف او قرار دارند که کارگران مرتباً و به تدریج از مرکز به سمت خارج حرکت می کنند و جای خود را تعویض می نمایند . خوردن عسل باعث گرم شدن خوشه می شود . چنانچه عسل درون کلنی وجود نداشته باشد خوشه سرد می شود و نهایتاً کلنی می میرد .(در 10 درجه سانتی گراد فعالیت زنبوران عسل بسیار کند می شود)
- قرار دادن مقدار بیشتری عسل درون کندو نه تنها هیچ مشکلی ایجاد نمی نماید بلکه در شروع فعالیت زنبوران عسل در سال آینده به رشد کلنی بسیار کمک می نماید اما قرار دادن مقدار کمی عسل درون کندو عراقب جبران ناپذیری به دنبال خواهد داشت .
مکانیزم دفاعی زنبوران عسل جنس Apis در برابر انگلها

مجموعه سیستم های دفاعی زنبوران عسل در مقابل انگلها و پاتوژن ها به ویژه انگلهای پارازیت را تحت نام رفتار بهداشتی می‌شناسند. عوامل ژنتیکی، سن شفیره، میزان شهد و گرده و شرایط جمعیتی کلنی از مهم ترین عوامل موثر در شدت بروز رفتارهای بهداشتی هستند.
عمده ترین رفتار بهداشتی زنبوران عسل جنس Apis شامل :
1 ـ پدیده گرومینگ
2 ـ سقف برداری درب مومی سلولها
3 ـ حذف نمودن محتویات سلولی
4 ـ ضخیم نمودن درب حجرات نوزادی
5 - کاهش طول مدت دوره قبل و بعد از بسته شدن درب سلولهای شفیرگی
6 ـ میزان جذابیت سلولهای نوزادی
7 ـ مدفون کردن انگلها در موم
هر یک از این رفتارها جهت استفاده زنبورداران عزیز به طور خلاصه از کتاب با ارزش انگل شناسی و آسیب شناسی زنبور عسل نوشته آقای مهندس رسول بحرینی آورده خواهد شد همکاران محترم جهت بدست آوردن اطلاعات بیشتر به این کتاب مراجعه کنند .
فاکتورهای موثر در تشدید مسمومیت زنبوران عسل



فاکتورهایی که در تشدید مسمومیت زنبوران عسل موثرند عبارتند از:
۱ ـ سمپاشی روی گیاهان گلدار
2 ـ مدت باقی ماندن سموم روی گلها و درختان
3 ـ درجه حرارت هوا
4 ـ سمپاشی در زمان اوج فعالیت زنبوران
5 ـ فرمولاسیون سم
6 ـ میزان جمعیت و قدرت کلنی
7 ـ فاصله کلنی تا محل سمپاشی در مزرعه
8 ـ تعداد پرواز گردشی زنبوران
9 ـ نوع انتخابی بودن سم
10 ـ روش استعمال سم

راهکارهای کاهش خطرات مسمومیت در زنبوران عسل
1 ـ انتخاب محل کم خطر برای استقرار زنبورستان
2 ـ استفاده از برنامه های آموزشی و اطلاع رسانی
3 ـ نگه داشتن زنبوران در درون کندو در زمان سمپاشی
4 ـ جابجایی کندو ها به محلی امن
5 ـ کمک به کلنی های مسموم شده ( تغذیه با گرده یا جانشین گرده، شربت شکر، تهیه آب سالم، افزودن زنبوران بالغ یا نوزاد، ادغام کلنی های ضعیف، حفاظت کلنی ها در برابر سرما و گرما)
6 ـ مصرف سموم کم خطر
7 ـ استفاده از راههای کم خطر مصرف سموم (تزریق سموم سیستمیک در خاک، سمپاشی زمینی به جای سمپاشی هوایی)
8 ـ استفاده از فرمولاسیون کم خطر (گرانولها)
9 ـ سمپاشی در اواخرروز در هنگام غروب
10 ـ حذف علف های هرز گلدار زیر درختان میوه در زمان سمپاشی باغات
11 ـ استفاده از سموم انتخابی و برنامه های مدیریت تلفیقی آفات
12 ـ ذخیره نمودن سموم در محل هایی خارج از دسترس زنبوران
13 ـ سمپاشی در هنگام نیاز و در صورت رسیدن جمعیت آفت به آستانه زیان اقتصادی
از کتاب انگل شناسی و آسیب شناسی زنبور عسل نوشته آقای مهندس رسول بحرینی زنبورداران عزیز برای بدست آوردن اطلاعات بیشتر به این کتاب مراجعه کنند.


معرفی کنه واروا انگل زنبوران عسل

مقدمه

واروا اولین بار توسط جاکوبسون در سال 1904 در جزایر جاوای اندونزی بر روی زنبور عسل هندی Apis cerana مشاهده شد. بین این انگل و این زنبور از مدت های مدید، همزیستی بوده است. بر اساس نظر گروبوف Grobov، انتقال این انگل به زنبور عسل اروپایی در نتیجه عوامل ذیل است:
ـ جایگزینی زنبور عسل هندی با زنبور عسل اروپایی Apis mellifera بمنظور بالا بردن میزان تولید زنبورستانها در این مناطق.
ـ از بین رفتن محیط طبیعی زنبور عسل هندی ، بدلیل توسعه شهرسازی یا بدلیل تغییر شیوه های کشاورزی.
بنظر میرسد در حدود سالهای 1960واروا یک جابجایی در محیط زیست خود داشته و از زنبور عسل هندی به زنبور عسل اروپایی منتقل گردیده است، تغییری که بر اساس قوانین تکاملی می بایست سالهای سال طول می کشید تا بطور طبیعی رخ دهد.
واروا در سال 1964 در زنبور عسل اروپایی دیده شد. از آن زمان انگل با سرعت سرسام آور منتشر شد و واروا در میزبان جدید با هیچ مانعی برای رشد خود برخورد نکرد. اگر زیست شناسی زنبور عسل اروپایی و زنبور عسل هندی مقایسه شود این توسعه برق آسا قابل توجیه خواهد بود:
ـ در زنبور عسل هندی (دوره تکاملی 17 روز ) واروا نمیتواند جز در شفیره های نر تکثیر نماید. زمان بسته ماندن درب شفیره های کارگر در این زنبور خیلی کوتاه بوده و اجازه نمیدهد سیکل توسعه انگل کامل شود.

ـ در زنبور عسل هندی ، رفتار جوریدن Epouillage یا پاک سازی فعال شده است. زنبور با خود جوری انگل را از خود دور میکند یا با دیگر جوری به زنبور آلوده دیگر کمک می نماید. در عرض دو دقیقه زنبور عسل هندی90% انگل ها را از خود دور کرده و این رفتار در زنبور عسل اروپایی وجود ندارد. با ترشح بزاق واروا در همولنف زنبور بالغ , رفتار خود جوری فعال میشود. رفتار جوریدن شفیره ها با تحریک قوه بینایی یا بویایی در زنبوران پرستار فعال میشود.

ـ بطور میانگین میزان درجه حرارت حجره های شفیره در زنبور عسل هندی 38 درجه سانتی گراد است , در حالیکه درجه حرارت مناسب برای تکثیر واروا بسته به درجه محیط بین 2/34-3/31 درجه سانتی گراد است.
ـ میزان هورمون جوانی در نزد زنبور عسل هندی خیلی کمتر از زنبور عسل اروپایی است و تولید مثل انگل را محدود می نماید، این هورمون عامل تنظیم رشد تخمدانها در واروای ماده جوان میباشد.
ـ غریزه نظافت گری Nettoyage:در زنبور عسل اروپایی نسبت به زنبور عسل هندی از رشد کمتری برخوردار است از اینروست که در زنبور عسل هندی شفیره های آلوده و تلف شده در داخل حجره ها نقش تله را برای انگل دارند.
از سال 1964، انگل در اغلب مناطق دنیا بجز چند منطقه که فعلاً آلوده نیستند، شروع به گسترش نموده و باعث تلفات در تعداد زیادی از کلنی ها شده است.

سبب شناسی
عامل بیماری جرب بنام واروا می باشد که دارای دو جنس است. جنس نر، و جنس ماده که عامل انتشار آلودگی است. جنس ماده هم بر روی بالغین و هم بر روی شفیره ها زندگی میکند و جنس نر فقط بر روی شفیره ها یافت میشود.
واروای ماده بیضوی شکل و شبیه خرچنگ کوچک میباشد و 1/1 میلی متر طول و 6/1 میلی متر پهنا دارد. قسمت پشتی از یک مجموعه صفحه که به هم وصل شده اند پوشیده شده است.
واروای نر، از نظر شکل با ماده تفاوت داشته ، شکل آن گرد (قطر 0/8 میلیمتر) و رنگ آن سفید است. بدنی نرم داشته و شیارهایی بر روی پشت دارد، گوشه گیر بوده، تغذیه نمیکند یا از بقایای غذایی استفاده میکند. چهار جفت پای او بطرف جلو کشیده شده است. بجز داخل حجرات آن را نمیتوان دید و زندگی میکند تا تولید مثل نماید.

تخم: بیضوی و حدود 5/0 میلی متر به رنگ سفید کمرنگ.
پیش لاروی: فرم غیر فعال، بی حرکت و خیلی مقاوم.
لاروی: بعد از پوست اندازی از مرحله پیش لاروی ,وارد مرحله لاروی میشود، در این مرحله نه میتواند تغذیه کند و نه حرکت نماید دارای شش پا است.
پیش شفیره ای Protonymphe: بعد از مرحله لاروی و پوست اندازی ظاهر شده، به رنگ سفید و دارای چهار جفت پا میباشد. این پروتونف یا پیش شفیره حرکت نمیکند یا خیلی کم با استفاده از پنجه ها، اما میتوانند کوتیکول را سوراخ کرده و از همولنف تغذیه کند.
شفیره ای Deutonymphe: بسته به جنس شکل آن تغییر کرده در ماده بیضوی شکل بوده، به رنگ سفید و پاها بطرف جلو کشید شده و تغذیه میکند. و در نر مثلثی شکل یا گرد و دارای شیار پشتی است.

تغذیه:
واروای ماده از همولنف لارو و شفیره ها و زنبوران بالغ تغذیه مینماید. محققین مختلف مقادیری برای میزان همولنف جذب شده قایل شده اند که بسته به وضعیت جرب در دوره سال تفاوت میکند. واروای ماده (وزن 3/0 میلی گرم ) دو ساعت تمام تغذیه میکند و1/0 میلی گرم افزایش وزن پیدا میکند.

محل انگل واروا:
در داخل کلنی انگل واروای ماده روی زنبوران بالغ بزرگتر از 2 روز، ترجیحاً زنبوران پرستار است. در مناطقی که جذب همولنف (همان خون زنبور است) میسر است یعنی در محل غشاء بین قطعات بدنی زنبور یا حلقه های شکمی_ پشتی یا بین مفاصل سینه و شکم یا سرو سینه یا پاها یک یا چند انگل میتوانند حضور داشته باشند.
انگل، زنبوران شهد آور را از زنبوران دیگر از طریق ترشح فرمون نازانوف که بر اساس سن زنبور ترشح میشود شناسایی میکند. زمانیکه ماده ها تغذیه نمیکنند، ترجیحاً جای آنها روی سینه میباشد تعداد واروا های که روی سینه میروند نسبت به درجه حرارت محیط حالت معکوس دارد و در 28 درجه سانتی گراد حداقل است.
تجارب نشان میدهد که 42% واروا ها، درجه حرارت سلولهای شفیره های نر (34-30درجه سانتی گراد) را ترجیح میدهند و 19% درجه حرارت سلولهای شفیره کارگر (36-34 درجه سانتی گراد) را بر می گزینند.
بعلاوه وجود سلولهای ملکه , واروا های ماده را جذب میکند. در شرایط آلودگی شدید واروا ها را میتوان داخل سلولهای در باز بیشتر از سه روزه و 2 تا 3% موارد داخل سلولهای ملکه یافت. واروا های نر را بجز در سلولهای درب بسته نر یا کارگر نمیتوان یافت.

دوره زندگی انگل:
مطالعات زیادی برای شناخت مراحل زندگی واروا انجام شده ولی تا کنون کاملاًََ شناخته نشده است دوره زندگی واروا با دوره زندگی زنبوران کارگر یا نر در مرحله شفیرگی, بستگی دارد.
واروای ماده بارور، قبل از بسته شدن درب سلول وارد آن شده داخل ژله مخفی میگردد, بعد درب حجره بسته میشود. واروا ابتدا از غذای لارو (ژله) و پس از تمام شدن آن از همولنف لارو استفاده نموده سپس شروع به تخمگذاری می نماید.
به فاصله هر 24 ساعت یک تخم و بین 2 تا 8 تخم گذاشته میشود. بر اساس تحقیقات انجام شده اولین تخم به واروای ماده و دومین به واروای نر تبدیل میشود و تخم بعدی دو مرتبه ماده میباشد.
لارو از تخم خارج شده نه میتواند تغذیه کند و نه حرکت نماید دارای شش پا است، بعد از 48 ساعت تبدیل به پیش شفیره می شود. لبه های آن گرد و با مشکل از نر که مثلثی تر است قابل تشخیص است. بعد از تغذیه بر روی لارو به شفیره تبدیل می شود . سرعت گذراندن وضعیت شفیره ای در واروا به شرایط آب و هوایی ایده آل بستگی دارد. حداقل دوره تخم تا شفیره برای ماده سه روز است. سه روز بعد با آخرین پوست اندازی بالغ میشود .
حدوداًَََ 24 ساعت بعد داخل حجره سر بسته جفتگیری می کند. نر بعد از جفتگیری در داخل سلول تلف شده و ماده از سلول خارج تا سیکل ادامه یابد. دوره تکاملی واروای ماده از تخم تا بلوغ 8 تا 9 روز است .
یک ماده تخم گذار میتواند چند دوره تخمگذاری نماید. بیش از 50% ماده ها سه دوره تخمگذاری دارند. برخی تا هفت دوره و تا سی تخم می گذارند.
یک ماده باکره میتواند از حجره خارج شود، این ماده بعد از گذراندن یک دوره روی زنبور بالغ، وارد حجره میشود یک تخم می گذارد که تبدیل به واروای نر میشود. فقط ماده های جوان مستعد باروری هستند. مشخص شده که ماده های باکره بارور شده، قبل از شروع دوره تخمگذاری، بایستی حدود پنج روز را روی زنبورداران بالغ بگذرانند تا از نظر جنسی بالغ شوند. این بلوغ جنسی از طریق بهره گیری از هورمون جوانی بدست می آید.
ارقام حاصله از شیوه رشد و تکثیر واروا از یک سیستم دقیق حکایت میکند و نشانگر تعادل در جمعیت واروا میباشد.
همانگونه که دوره زندگی زنبور بسته به شرایط تفاوت میکند ,در زمستان، خشکی، کم غذایی، افزایش و در شرایط آب و هوایی خوب کاهش می یابد ,دوره زندگی واروا نیز ثابت نیست، هماهنگ با شرایط منطقه , فصل و آب و هوا افزایش یا کاهش نشان می دهد.
حضور انگل در داخل حجره بر دوره شفیره سر بسته تأثیر گذاشته و آنرا طولانی میکند. درصد تولید مثل واروا بسته به گونه زنبور تفاوت میکند و از طرفی به تعداد زنبور پرستار بستگی دارد(اهمیت هورمون جوانی).

دوره زندگی:
دوره زندگی واروای ماده در داخل کلنی در تابستان 2 تا 3 ماه و در زمستان شش ماه است. خارج از میزبان، این دوره بسته به شرایط آب و هوایی فرق میکند و در شرایط خوب از هفت تا نه روز میباشد. در شفیره هایی که در درجه حرارت محیط قرار گیرند واروای ماده تا 15 روز زنده مانده است.

بیماریزایی:
واروا یکی از بیماریهای زنبوران عسل است که در هر شرایطی به تنهایی یا با حضور عوامل بیماریزا با سرعت منتشر می شود , بدون اینکه بهبودی یابد. اثر بیماریزایی واروا روی زنبوران بالغ و شفیره ها ظاهر میشود.

علایم روی زنبوران بالغ :
ـ اثرات جسمی: حضور یک یا چند انگل، زنبور را در حرکت ، پرواز و در همه فعالیت هایی که در داخل کلنی انجام میدهد ,دچار ناراحتی میکند .
ـ اثرات انگلی : بطور دوره ای واروای ماده همولنف زنبور را می مکد و باعث تضعیف زنبور میشود و در سوخت و ساز زنبور ایجاد اختلال می نماید. تخمین زده شده است که 1/0 یا 2/0 درصد حجم همولنف یک زنبور کارگر توسط واروا در هر وعده غذا بلع میشود و در یک دوره کامل زندگی زنبور، 40% حجم همولنف زنبور بلعیده میشود. کاهش تعداد سلولهای خونی (هموسیت ها) و تغییر میزان پروتئین همولنف نیز گزارش شده است. میزان اهمیت این تغییرات بستگی به تعداد انگل ها دارد. در هنگام آلودگی شدید، بر روی کار غدد ماندیبولار و هیپوفارنژیال اثر گذاشته و در نتیجه روی کیفیت ژله رویال اثر میگذارد. اثر دیگر آن مصرف ذخایر چربی است که اهمیت زیادی در متابولیسم زنبور عسل دارد.
ـ ناقل اجرام: منفذ حاصله از زواید دهانی واروا موقعیت را برای ورود اجرام بیماریزا مخصوصاً ویروس فلجی حاد فراهم میکند.
بطور کلی، زنبوران بالغ یک کاهش فعالیت را نشان میدهند که در نتیجه اختلال در سوخت و ساز آنهاست و منجر به کاهش عمر آنها میشود .در یک آزمایش ,گروهی از زنبوران آلوده با گروهی از زنبوران سالم در شرایط آزمایشگاهی مقایسه شدند . بعد از بیست و پنج روز 25% از زنبوران آلوده زنده ماندند ,در حالیکه از زنبوران سالم 50% زنده مانده بودند.

علایم در شفیره ها
ایجاد جراحت: واروا با رفت و آمد به داخل حجره باعث تخریش و خسارت به صفحاتی که منشأ اندامهای ضمیمه میباشند، میشود. در نتیجه زنبوران ناقص الخلقه (بدون بال) متولد میشوند. کمبود جا حاصله از حضور واروا مانع رشد هماهنگ زنبور در آینده میشود.
6% زنبوران متولد شده آلوده دچار نقص در اندازه شکم میباشند. برخی از لاروهای شدیداً آلوده، درست قبل از پوشیده شدن درب حجره، از حجره خارج گردیده و روی کف کندو می افتند. داخل حجره های آلوده، مصرف اکسیژن افزایش یافته و منجر به آسیب به لارو میشود.
اثرات انگلی: در اثر آلودگی در دوره شفیره ای، 15 تا 40 درصد حجم همولنف از بین میرود. این مسئله بر سوخت و ساز اثر گذاشته و منجر به تولد زنبوری ناتوان و محکوم به زندگی کوتاه با غدد تحلیل رفته، میگردد.
با وجود یک تا سه جرب حجم غدد هیپوفارنژیال 5/13% و وزن حشره بالغ 30% کاهش مییابد.
انتقال اجرام: بیماریزایی ثانوی توسط واروا مشاهده است. برخی بیماریهای مربوط به شفیره ها مثل لوک اروپایی، آمریکایی، نوزاد کیسه ای افزایش می یابد. اثر ویروس هایی که در کلنی وجود داشته ولی بیماریزایی نداشته اند ,تشدید میشود. با تغذیه مستقیم واروا از همولنف ویروس ها وارد بدن لارو شده ,باعث مرگ لارو یا تولد زنبور ناقص شده و یک وضعیت مشخص را بر روی قاب ها نشان می دهد. زنبوران آلوده ای که متولد میشوند از نظر جسمی کم و بیش ناقص هستند. وزن خود را از دست داده، بسته به شدت انگل، 6/21% وزن خود را از دست میدهند. وجود جرب ها بر روی زنبوران بالغ نیز اثرات این آلودگی را افزایش میدهند.

علایم در کندو :
اولین مشکل و جزء لاینفک این آلودگی عدم ظهور علایم در شروع آلودگی است. بر حسب میزان آلودگی، فصل ,شرایط آب و هوایی، روش های پرورش و سایر آلودگیها، علایم با شدت کم و بیش ظاهر میشوند. در اوایل آلودگی زنبوردار حتی برای پیشگیری، نگرانی ندارد. فقط بعدها که فشار انگل افزایش یافت، علایم بروز میکند و زنبور دار مطلع می شود.

ـ علایم در جلوی کلنی:
· زنبوران تلف شده.
· زنبوران و شفیره های ناقص.
· لاروهای تازه جلوی تخته پرواز .
· زنبوران افتاده روی زمین، در حال حرکت بدون هدف.
· زنبوران بدون بال یا با پاهای ناقص.
· زنبوران فاقد مو و سیاه .
· وجود گروههای زنبور در نزدیک کلنی ها یا روی زمین یا روی شاخه درختان(زنبوران فراری).

ـ علایم در داخل کلنی:
· کاهش تخمگذاری ملکه.
· شفیره های موزاییک مانند.
· شفیره های زنده اما ناقص در داخل حجره های درب بسته.
· شفیره های تلف شده در داخل حجره های درب بسته، در حالت طبیعی از نظر رشد (زبان خارج و پاها جمع شده).
· لاروها جمع شده در کنج حجره، به رنگ قهوه ای روشن تا تیره، قوام خمیری و گاهی کشدار.
· شفیره ها کم و بیش، خورده شده و از حجره بیرون افتاده, که در اثر کمبود پروتئین می باشد و با تأمین پروتئین میتوان پیشگیری نمود. این حالت که همخواری cannibalisme نامیده می شود بعد از تأمین پروتئین نیز اگر مشاهده شد میتوان علت دیگری, مثل کمبود گرده, داشته باشد.
· کاهش جمعیت کلنی.
· وجود ذخیره عسل و گرده نامتناسب با جمعیت کلنی.
· حمله کرم موم خوار بدلیل ضعف کلنی.
یادآوری میشود که تمام علایم اختصاصی نیستند، و تعدادی از آنها در سایر بیماری ها دیده میشوند.
با آزمایش دقیق زنبوران و شفیره ها، وجود واروا نشان داده خواهد شد. در شفیره ها علایمی شبیه لوک اروپایی، لوک امریکایی، نوزاد کیسه ای ظاهر میشود. علاوه بر این بیماریها ,تضعیف کلی کلنی، زنبوران و شفیره ها قابل رؤیت میباشند. علایم فلجی حاد حاصله از آلودگی ویروسی نیز قابل رؤیت است.
تمام این علایم همیشه مربوط به آلودگی در همان لحظه نیست بلکه نشانگر بر هم خوردن تعادل بوسیله واروا است که حاصل از فشار قبلی انگل است.
در میزان شفیره های لوله ای یا واژگون افزایش دیده میشود. این به دلیل دالان هایی است که کرم موم خوار در زیر حجره ها حفر کرده است و باعث میشود لارو بطرف بالا حرکت کند تا جاییکه در پوش حجره مانع میشود در اینجا لارو زنبور وارونه میشود. اگر این نقص از قبل مشاهده شود میتواند مربوط به ضعف کلنی و عواملی غیر از واروا باشد.

گسترش آلودگی:
واروا بسرعت تکثیر می شود و هیچ چیز نمیتواند جلوی آنرا بگیرد. فاکتورهای مختلف، مثل عوامل طبیعی زنبورداری، این وضعیت را تایید میکند.
در بین عوامل طبیعی میتوان اشاره کرد به:
ـ پرواز نرها، تغییر کلنی و زنبورستان .
ـ بچه دهی .
ـ غارت.
ـ ورود زنبوران شهد آور به سایر کلنی ها .
ـ فرار کلنی ها
ـ انتقال انگل توسط حشرات دیگر مثل زنبوران معمولی.

عوامل دیگری که به زنبور دار مربوط است مثل:
ـ مهاجرت.
ـ تمرکز کلنی ها در یک منطقه.
ـ انتقال طبقات با زنبوران در هنگام عسل گیری.
ـ فروش بچه کندو.
ـ تجارت ملکه

مبارزه با واروا
الف ـ مراقبت
تا کنون در هیچ کشوری از کشورهای آلوده ریشه کنی صورت نگرفته، شناخت چگونگی همزیستی با واروا اهمیت فراوان دارد. یک کندو با یک آلودگی ضعیف به واروا میتواند دوام داشته باشد. مسئله مهم زمانی است که جمعیت واروا گسترش پیدا می نماید.
یک برنامه مراقبت مناسب میتواند از گسترش واروا جلوگیری نماید، مراقبت در کندوهایی که قبلاً آلودگی داشته اند اهمیت بیشتری دارد و شامل تخمین دوره ای جمعیت واروا میشود تا زمان مناسب مبارزه معلوم شود.
1- شمارش ساده:
اولین روش تعیین آلودگی شامل شمارش جرب هایی است که در کف کندو می افتند. با قرار دادن یک کاغذ چرب یا چسبناک در کف کندو و عوض کردن آن هر 2 تا 3 روز , تعداد وارواها را در بین چیزهایی که روی کاغذ می افتند ,شمارش میشوند، برای هر جرب یافت شده مرده (بدون درمان) حدود 150-100 واروای زنده در کندو تخمین زده میشود. با این روش در تابستان ,دیدن کمتر از 10 واروا در یک روز را ، آستانه قابل قبول می نامند. زمانیکه از این حد بگذرد باید کلنی درمان شود یا به مراقبت دقیق نیاز دارد. اغلب محققین عقیده دارند که یک کندو میتواند تا 3000 واروا را تحمل نموده زنده باقی بماند.
2- شمارش با کمک اسید فرمیک:
این روش توسط دولت کانادا برای مراقبت پذیرفته شده و شامل گذاشتن یک کاغذ چسبناک در کف کندو می باشد که روی آن یک توری با شبکه های 3 میلی لیتری قرار داده میشود. با قرار دادن 20 سی سی اسید فرمیک 65% روی کاغذ تعداد وارواها بعد از 72-24 ساعت شمارش میشود.
3- شمارش روی زنبوران:
این روش دقیق و با قرار دادن 500-200 زنبور بالغ (مضربی از صد) در یک ظرف حاوی الکل یا ظرف حاوی آب جوش دارای ماده شوینده می باشد، بعد از 20 دقیقه وارواها جدا شده, پس از شمارش آنها میزان آلودگی تعیین میشود.
جدول : اهمیت درصد آلودگی به واروا با شمارش توسط الکل



درصد آلودگی وضعیت کلنی
5% یا کمتر آلودگی خیلی ضعیف , به سادگی وارواها دیده نمیشوند.
10-5% آلودگی ضعیف، زمستان گذرانی بدون درمان مشکل است.
20-10% علایم آشکار ، اگر علایم در بهار باشد، کلنی در زمستان از بین خواهدرفت.
20%< کلنی چند هفته بیشتر دوام نخواهد یافت.
30% < کلنی کاملاً از بین رفته است.

تخمین شفیره های آلوده:
تکنیک دیگر تعیین میزان آلودگی در شفیره های سر بسته است، زمانیکه بیش از 10% سلولهای زنبوران کارگر و یا بیش از 50% سلولهای نر در یک کلنی آلوده باشند، کلنی در معرض خطر است. برای نمونه گیری میتوان حداقل صد لارو را مورد بررسی قرار داد.

ب ـ زمان اقدام:
درمان ها زمانی که آلودگی بیش از 5% باشد و در خارج از زمان شهد اجراء میشود:
1- درمان بهاره , اوایل تابستان باید جمعیت واروا در کندو حداقل باشد چون باید یک دوره بدون درمان را سپری کند.
2- درمان پاییزه بعد از عسل گیری ,برای تقویت کلنی قبل از زمستان.
3- درمان در زمانیکه جمعیت واروا از آستانه تحمل کلنی گذشته باشد.
درمان بهاره و پاییزه همزمان با دوره عدم فعالیت ملکه است و این منفعت را دارد که شفیره ای وجود ندارد و لذا هیچ واروایی در یک درمان دقیق نمیتواند بگریزد. بچه گیری در بهار نیز همین وضعیت (فقدان شفیره) را برای کلنی فراهم میکند و درمان را آسان می نماید.
بدلیل تکثیر سریع واروا، درمانهای ترکیبی نتایج قانع کننده ای ندارند و هیچ دارویی نیز اثر 100% ندارد. لذا باید میزان آلودگی به واروا را در سطح پایین نگه داشت تا بتدریج مقاومت کافی به واروا در کلنی ها ایجاد شود.

روش های مقابله با واروا (غیر دارویی):
الف: تله گذاری
این شیوه بر جمع کردن وارواهای کندو در یک قاب و سپس حذف قاب، استوار است.
تله گذاری با سلولهای نر :

چون وارواها تخمگذاری در سلولهای نر را ترجیح میدهند میتوان آنها را با تأمین یک قاب مومی نر بافی شده به تله انداخت. زمانی که آخرین حجره بسته شد قاب از کندو خارج و موم آن را ذوب کرده یا سوزانده . این یک راه مقابله در شروع آلودگی است.
1- جذب کننده ها:
مواد جذب کننده مثل عصاره سلولهای نر نیز که توسط برخی از شرکت ها ساخته میشوند روی کادر یا قاب پاشیده شده و حدود 75% وارواها را جذب می نماید.
2- ملکه جدید:
با برداشتن و ذوب کردن اولین قابی که ملکه در آن تخمگذاری کرده میتواند بخش قابل توجهی از وارواهای موجود را حذف نمود.
محققین روسی مشاهده کرده اند که شفیره های اولین قابی که ملکه جدید در آن تخمگذاری کرده , 46% آلوده است. با برداشت این قاب جمعیت واروا کاهش کلی پیدا میکند سایر قابها دارای 4% آلودگی بوده اند . بدین ترتیب کلنی از رشد کافی برخوردار شده و میتواند زمستان گذرا نی نماید.
معرفی لاروهای جوان:
یک زنبوردار کانادایی زمانی که کلنی فاقد لارو میباشد ,با معرفی لاروهای جوان به کلنی , میزان آلودگی را به سطح پایینی رسانده است. واروا ها به کادر یا قاب برای تخمگذاری هجوم می آورند کادر را به محض سر بسته شدن از کندو خارج می نماییم.
این روش مزایای زیادی دارد مخصوصاً اینکه دوره تولید مثل زنبوران را بهم نزده و باعث مقاومت تدریجی کلنی به واروا میشود.
حبس کردن ملکه:
با این روش ملکه را روی یک قاب سه مرتبه به فاصله 10 روز حبس کرده، بعد از 30 روز کادر را خارج نموده و سوزانده میشود. ملکه را میتوان عوض کرد. به این روش 60% وارواها از بین میروند.
ب ـ گرما درمانی:
جرب ها (واروا و آکاراپیس) ، به گرما خیلی حساس هستند. گرما درمانی , ایجاد حرارت به میزانی که باعث کاهش تعداد جرب ها گردیده بدون اینکه باعث کشتن زنبور شود. درجه حرارت 44 درجه به مدت 30-20 دقیقه توسط یک زنبوردار یونانی بررسی شده که باعث کاهش تعداد وارواها میشود. و درجه حرارت 39 درجه بمدت 48 ساعت نیز همین اثر را دارد.
جرب مجاری تنفسی (آکاراپیس ) به گرما درمانی حساس تر است. خیلی از افراد معتقدند که ماندن کندوها در مقابل نور خورشید باعث سلامت آنها میشود.

ج: مواد ضد چسبندگی:
1- آرد ـ زنبورداران هندی شگرد ساده ای را بکار برده و با پاشیدن 15-10 گرم آرد گندم در زمان ظاهر شدن واروا و تکرار سه بار به فاصله یک هفته باعث کاهش آلودگی شده اند. آرد مانع چسبیدن واروا به زنبور شده و نمیتواند از قابی به قاب دیگر برود. این روش برای زنبور و برای عسل ضرری ندارد.
2- روغن:ترکیب 150 گرم روغن گیاهی و 30 گرم پودر شکر و قرار دادن آن روی کادرهای شفیره ,زنبوران با تصور اینکه این ماده زاید است آنرا بتدریج از کندو بیرون ریخته و بدن آنها چرب شده و جرب ها نمیتوانند بر روی زنبور قرار گیرند.

د: الکتریسیته:
یک محقق روسی با استفاده از این روش 100% کنه هایی که به زنبوران بالغ چسبیده اند از بین برده. در این روش یک صفحه سوراخ دار به اندازه هیکل زنبور و در جلوی دریچه پرواز قرار داده میشود. لبه های هر سوراخ شبیه برس است. این صفحه داخل یک الکترولیت قرار داده شده زمانیکه جریان 12 ولت برق از صفحه عبور میکند واروا هایی که به زنبوران چسبیده اند فلج میشوند و می افتند در حالیکه بر زنبوران اثری ندارد.

روش دارویی:
اسید فرمیک:
یک اسید آلی است که در گیاهان مخصوصاً میوه ها , یافت میشود. در عسل به میزان کم حدود 100 میلی گرم در کیلوگرم یافت شود و در برخی از عسل ها مثل صنوبر حاوی 200 میلی گرم در کیلوگرم است.
استفاده از اسید فرمیک برای مبارزه با واروا با غلظت لازم و به فرم گاز میباشد. زمانیکه هوای کندو از اسید فرمیک اشباع شود به سلولهایی که قابلیت نفوذ هوا دارد وارد میشود و جرب های زنبور عسل را از بین میبرد.
مزایای این ماده اثر روی بالغین و شفیره ها به میزان 90% است. مزیت دیگر اینکه جرب ها به آن مقاوم نمیشوند. این ماده در اروپا بطور وسیع استفاده میشود.
معایب: ماده ای است که باید با احتیاط مصرف شود چون اثر سوء بر سلامت انسان دارد و در شرایط نامناسب 5% ملکه کشی دارد. بهتر است زمانی مصرف شود که درجه حرارت بین 30-20 درجه سانتی گراد باشد. بیشتر از 30درجه برای زنبور مضر است و در زیر 12 درجه اثری نخواهد داشت. تمام منافذ کندو باید در هنگام استفاده باز باشند. و هنگامیکه کمتر از 10 جرب در کندو در روز دیده شد درمان قطع شود. در کندوهای خیلی آلوده درمان 4-3 بار به فاصله 24 ساعت انجام شود. در کندو های کمی آلوده 2 بار به فاصله یک یا دو هفته انجام شود.

[moji5]

عسل دارویی از بهشت
عسل، ماده غذایی بسیار غنی و انرژی بخشی است که حدود۸۰ درصد از قندهای ساده یا مونوساکاریدها ساخته شده و هر۱۰۰ گرم آن ۳۲۰ کالری ایجاد می کند این مونو ساکاریدها بسرعت جذب می شوند و اثر انرژی بخشی خود را آشکار می کنند گفتنی است ، علاوه بر اثر کالری زایی ، عسل دارای ویتامین های متعددی از قبیل تیامین، ریبوفلاوین، اسیدنیکوتینک، اسید اسکوربیک، پیریدوکسین و ویتامین کا است.
خواص فیزیکی عسل، اثر ضد باکتریایی دارد و از زمانهای قدیم انسانها از خاصیت ضد میکروبی عسل سود جسته و آن را در درمان ناراحتی های پوستی از قبیل زخمها و سوختگی ها به کار برده اند و یکی از بهترین پانسمانها محسوب میشود.همچنین ، عسل را در درمان بیماری های دستگاه تنفسی و عفونت های ناحیه حلق به کار می برند و خاصیت ضدباکتریایی آن موجب اثربخشی عسل می شود و خاصیت ضد التهابی آن نیز مشاهده شده که به هیگروسکوپیک بودن آن نسبت داده شده است.
عسل علاوه براینکه یک غذای کامل است یک اکسیر پر انرژی نیز میباشد به طوری که سالیان سال به عنوان دارو برای درمان بیماریها مورد استفاده قرارگرفته است مصرف عسل در عرض چند دقیقه به شخص نیرو میدهد وتحمل بافتی و قدرت ترمیم آنرا افزایش می دهد بنابراین ورزشکاران باید عسل مصرف کنند
بنا به تحقیقات به عمل آمده عسل حاوی ۸۰ ماده مفید برای انسان می باشد و لازم به ذکر است که در دنیا هیچ ماده غذایی به اندازه آن نیروی کهربایی ندارد.
ابو علی سینا درکتاب قانون خود دهها نسخه بر پایه عسل وموم ذکر نموده است او می نویسد مصرف متـناوب عسل درهنگام زیاد شدن بلغم ، بدن را تقویت و نیرو را زیاد و اشتها را بازمی کند ؛ به عقیده وی عسل جوانی را جاودان می سازد وحافظه را نیرو بخشیده و گذشته را در خاطر زنده میکند ، اندیشه را پاک ، زبان را می گشاید ودرد را ریشه کن میکند .
در کتب پزشکی آمده عسل درروغن مالی زخمهای چرکی ، برای درمان بسیار مفید بوده ، با مرهم گذاری تاریکی دید را کاهش داده و بهترین درمان اختلالات دهان است در زیاد شدن ادرار مؤثر است ، دردهای شکم و سرفه را کاهش می دهد ، گزیدگی مار ، دردهای دستگاه تنفس وهر درد مفصلی را تسکین میدهد . خستگی عمومی واحساس سرما را رفع ومقاومت بدن را افزایش میدهد.
گفتنی است ، عسل به عنوان دارو هیچ اثر سوء، عارضه یا بیماری را به دنبال ندارد ؛ مگر آن که فقط حساسیت های محدودی را به وجود بیاورد، بنا بر این در حالت آلرژی ، امراض عفونی، سل، امراض روانی، بیماری های کبد و معده ، امراض غدد فوق کلیه ، نارسایی قلب و عروق ، ناراحتی های عصبی ، امراض خونی و ضعف شدید، باید از تجویز زهر زنبور عسل خودداری کرد.



اثرات درمانی عسل
بشر هزاران سال است که از مخلوط بزاق زنبور و شهد گل که عسل نام دارد، به عنوان دارویی برای درمان زخم ها استفاده می‌ کند . آزمایش هایی که در سال های اخیر انجام گرفته، نشان داده اند که عسل در درمان عفونتهای برجای مانده از عمل سزارین و سوختگیهای از آنتی بیوتیکهای مرسوم کارآمدتر عمل می‌کند. این ماده شیرین با طیف وسیعی از میکروبهای خطرناک از جمله Helicobacter , Salmonella , E.coli به خوبی مبارزه می کند عسل روی باکتری‌های مقاوم به آنتی بیوتیک، از جمله «ابر میکروبی» به نام MRSA ، نیز موثر است و بر خلاف بیشتر آنتی بیوتیک ها به نحو چشمگیری باعث پیشرفت بهبودی زخم‌ها می‌شود. هنوز به درستی نمی‌دانیم عسل چگونه این آثار را بر جای می‌گذارد اما محققان اعتقاد دارند توان بهبود زخم‌ها و مقابله با میکروب‌های مقاوم به آنتی بیوتیک‌ که در این ماده بی‌نظیر وجود دارد، ممکن است روزی عسل را از نوعی درمان جایگزین به یک شیوه درمانی اساسی در پزشکی تبدیل کند. رمز و راز این توانایی‌ها را باید در شیوه تهیه عسل جست و جو کرد. زنبورهای کارگر طی بهار و تابستان شهد جمع آوری می کنند، هنگامی که به کندو باز میگردند، آن‌ را از معده به دهان می آورند و در دهان دستیاران خود می‌گذارند. آنها شهد را به درون حفره های شانه خالی می کنند و با بال‌هایشان آن قدر آن را باد می‌زنند که بیشتر آب موجود در شهد تبخیر شود. در همین زمان، بزاق سرشار از آنزیم‌ زنبورها، ساکاروز را به گلوکز و فروکتوز تبدیل می کند که به آب باقیمانده در شهد پیوند می‌شوند . به این ترتیب، بیابانی بر جای می ماند که باکتری‌ها نمی‌توانند در آن زنده بمانند. البته ، حین رسیدن عسل فرصت زیادی برای تهاجم عوامل بیماریزا وجود دارد. اما آنزیمی به نام گلوکز اکسیداز این فرصت را از آنها می‌گیرد. این آنزیم با تبدیل کردن گلوکز به اسید گلوکونیک، فرآورده تلاش زنبورها را اسیدی و آن را برای بیشتر باکتری ها نامطلوب می سازد .
اغلب افراد عقیده دارند که اسیدی بودن، تنها سلاح عسل در برابر باکتری‌هاست. اما مطالعات نشان داده اند تقریبا همه عسل ها سلاحی سری دارند که حتی اگر رقیق شوند، آنها را برای میکروب‌ها مرگبار می‌سازد: پراکسید هیدروژن. این ماده زمانی در بیمارستان‌ها به عنوان ضدعفونی کننده مصرف می‌شد. از تجزیه این ماده رادیکال های آزاد تشکیل می شوند که باکتریها را از بین میبرند. چون این واکنشها خیلی سریع رخ میدهد، پراکسید هیدروژن را باید در غلظتهای بالا بر زخم‌ها استعمال کرد. البته ، این ماده در این غلظتها به بافت سالم آسیب می زساند . در عسل، پراکسید هیدروژن به کمک آنزیم گلوکز اکسیداز تولید می‌شود. اما میزان آن هزار بار کمتر از مقداری است که در گذشته روی زخمها استعمال می‌شد. در نتیجه ، گذاشتن عسل روی زخمها، ضمن جلوگیری از تهاجم و تخریب میکروب‌ها ، با آسیب بافتی همراه نیست. علاوه بر این، همین طور که پراکسید هیدروژن تجزیه میشود ، گلوکز اکسیداز با تسهیل ساختن آن از گلوکز، پیوسته آن را جایگزین می‌کند. جالبتر این که ، به دلایل ناشناخته وقتی عسل رقیق میشود، فعالیت این آنزیم افزایش می‌یابد. . به همین خاطر، عسل حتی وقتی ۷ تا ۱۴ برابر رقیق شود، میتواند از رشد باکتریهایی مانند MRSA جلوگیری کند. خلاصه ، زمانی که عسل روی زخم قرار می گیرد و در اثر تراوش پلاسما از زخم رقیق می شود ، در مبارزه با میکروبها پرتوانتر شود .
یکی دیگر از خصوصیات جالب عسل که آن را از داروهای ضد باکتری مرسوم مجزا می‌سازد، تقویت بهبود یافتن زخم هاست . داروها ی ضد باکتری علاوه بر نابودی باکتری‌ها به سلول‌های انسان نیز آسیب می‌رسانند . از طرف دیگر، آنها فقط با مهار کردن رشد میکروب‌ها به بهبودی زخم‌ها کمک می‌کنند. اما عسل به طور مستقیم در بهبودی زخم‌ها دخالت می‌کند. عسل محیط ویژه ای را می آفریند که برای رشد بافت مناسب است و در عین حال بامیکروب‌ها نیز مبارزه می‌کند. به علاوه، رطوبت عسل از درد وتخریب سلولها حین تعویض پانسمانهای خشک شده جلوگیری می کند .
عسل دست کم بخشی از توان ترمیمی خود را مدیون پراکسید هیدروژن است. این ماده، رشد رگ‌های خونی را تحریک می‌‌کند. این رگها اکسیژن، مواد غذایی و سلول‌هایی به نام فیبروپلاست ( که بافت پیوندی جدیدی را می‌سازند) را به موضع زخم هدایت می‌کنند. به علاوه، ترکیب ناشناختهای دسته ای از سلول‌های ایمنی به نام منو سیت رافعال می‌کند. این سلولها عامل رشدی را آزاد می‌کنند که سلول‌های پوششی را تحریک می‌کنند تا تقسیم شوند و زخم را ببندند. منوسیت‌ها به نوع دیگری از سلول‌های ایمنی به نام ماکروفاژ نیز تبدیل می‌‌شوند. این سلولها، میکروبها و سلولهای مرده را میبلعند و آنها را هضم می کنند .
عسل در بهبود یافتن زخم معده نیز موثر است. یک قاشق چای خوری عسل طبیعی در معده خالی میتواند مانع رشد باکتری خطرناکی به نام Helicubacter شود که باعث اغلب زخم‌‌های معده می‌شود. عسل، باکتری‌ مقاوم به آنتی بیوتیکی را که باعث عفونت ریوی در بیماران مبتلا به فیبروز سیستیک میشود ، Burkholderia cepacia ، در محیط کشت از پا در آورده است.
به هر حال، همه عسلها از خواصی که برشمرده شد به یک اندازه بهره‌مند نیستند. شهد بعضی گل‌ها مقدار زیادی کاتالاز دارد . این آنزیم پراکسید هیدروژن را تخریب می‌کند. بعضی شهدها، گلوکز اکسید از را به گرما و نور حساس می‌کنند. با وجود این، توان ضد میکروبی بعضی عسلها حتی با جوشاندن آنها از بین نمی‌رود. از این رو، به نظر میرسد، عسل علاوه بر مولکولهایی که تاکنون شناخته شده است، مواد ضد میکروب دیگری دارد که به دما مقاوم ا ند.
از زمان مصریان باستان، عسل برای درمان زخم‌ استفاده می‌شده است و به نظر می‌رسد که باکتری‌ها هنوز توان مقابله با مواد ضد میکروب آن را پیدا نکرده‌اند. از این رو، تلاش برای شناخت کامل تر این ماده ، ما را در مقابله به ابر باکترها که به آنتی بیوتیک‌های مرسوم مقاوم شده‌اند، یاری خواهد رساند. به هر حال، این ماده دارویی را همانند سایر داروها باید با مشورت متخصصان استفاده کرد. زیرا دانه‌های گرده موجود در عسل طبیعی می‌توانند خود باعث عفونت شوند. خوشبختانه، گرده‌ها را با پرتو گاما می‌توان از بین برد، بدون آن که به خواص دارویی عسل آسیبی برسد. امید است با تلاش‌های محققان راه برای یک شیوه درمانی جدید یعنی «عسل درمانی» هموار شود

اثرات ضد باکتری و ضد قارچی :
شیوه دقیقه اثرات ضدمیکروبی عسل ناشناخته مانده است . PH پائین ، تخریب اسمزی میکروب ها و وجود موارد نابوده کننده باکتری ، که مجموعاً Inhibin نامیده می شوند می تواند دارای این اثر باشد .

اثرات ضد اسهال
در غلظت ۴۰٪ عسل
دارای اثرات ضدمیکروبی روی باکتریهای روده که باعث اسهال می شوند است . از این موارد می توان سالمونلا ، شیگلا Ecoli و ویبریوکلرا نام برد . در یک مطالعه ، عسل به همراه ORS باعث کاهش مدت زمان اسهال باکتریایی در نوزادان و کودکان شد .

اثرات عسل در ترمیم زخم و بهبود التیامات
عسل در ترمیم سوختگی ها ، زخم های عفونی جراحی و امثالهم مؤثر است .
عسل بسیار چسبناک است و آب را از بافت ملتهب جذب می کند . مثلاً ، تحقیقی در آفریقا نشان داده است که استفاده از پیوند پوست ، برداشت به روشهای جراحی و حتی قطع عضو زمانی که به صورت موضعی از عسل استفاده شده ، کاهش یافته است .
در یک تحقیق دیگر در زنان استفاده از عسل در مواردی که برای سرطان فرج عمل جراحی انجام شده بود ترمیم زخم را تسریع نمود . همچنین در درمان زخم های مزمن و بدبوی جذام مؤثر بوده است .

اثرات ضد سرفه و خلط آور
اثرات ضد سرفه عسل به توانایی آن برای رقیق کردن ترشحات راه های هوایی و بهبود عملکرد سلولهای پوششی آن مربوط می شود .

اثرات تغذیه ای
عسل غیرآلوده غذایی سالم ، راحت الهضم ، طبیعی و پرانرژی است . دارای کربوهیدرات پروتئین ، چربی ، آنزیم و ویتامین هاست . یک قاشق عسل دارای ۶۰ کالری انرژی و ۱۱ گرم کربوهیدارت ، ۱/. میلی گرم کلسیم ، ۲/. میلی گرم آهن ، ۱ میلی گرم ویتامین B و ۱ میلی گرم ویتامین C است . عسل در بسیاری جوامع پیدا می شود ولی فواید پزشکی آن هنوز کاملاً مشخص نشده است . نحوه عملکرد آن هنوز کاملاً مشخص نیست واثرات ترمیمی عسل در سایر موقعیت های آزمایشگاهی و بالینی نیاز به ارزیابی های بیشتر دارد . اما قرآن و سنت ۱۴ قرن پیش اثرات معجزه آسای عسل را مورد توجه قرار داده است .
همان طور که قبلا اشاره شد چهار پنجم وزن عسل را کربوهیدرات‌ها تشکیل می‌دهند و بقیه آن عبارت است از: پروتئین، املاح معدنی، عناصر معطر، آنزیم‌ها، ویتامین‌ها، گرده گل و آب. هر ۱۰۰ گرم عسل ۳۳۰ کیلوکالری انرژی تولید می‌کند. لذا عسل، غذایی مقوی و انرژی‌زاست و به کمک دیاستازهایش چربی‌های اطراف قلب را آب می‌کند. به همین دلیل مصرف آن به سالخوردگان و بیماران قلبی توصیه می‌شود.
درمان بیماری های کلیوی با عسل
عسل به عنوان یک مدر در درمان ناراحتی های کلیوی سودمند است زنبور عسل حشره ای است که حاصل آن ،محصولات با ارزشی از قبیل عسل ، ژله رویال ، موم و زهر است معروف ترین محصول زنبور عسل ، همان عسلی است که از محصولات دیگر بیشتر به مصرف می رسد.

عسل و بیماری قلبی
عسل به علت ترکیبات قندی به خصوص وجود گلوکز زیاد تاثیر بسیار مهمی روی عضلات قلبی و تحریک وتقویت آن داشته ، باعث گشاد شدن رگها ، فشار خون را تنظیم و از سکته قلبی جلوگیری میکند ؛ به واسطه وجود دیاستاز ( آنزیمها) باعث هضم چربی های اطراف قلب میشود . بنابراین توسیه میشود افراد میانسال به بالا که دچار بیماری دیابت نیستند هر روزهنگام بیدار شدن ، یک قاشق چای خوری پر،عسل را با نصف استکان آب چوشیدهء ولرم مخلوط نموده و بنوشند. افزودن عرق بادرنگبویه نیز توسیه شده است .

عسل و بیماری روده
عسل به علت دارا بودن اسید فرمیک دردهای روده را به خوبی تسکین داده و همچنین به جهت وجود اسانسهای فرار ( عطرگیاهان مختلف ) نارسایی های ناگوار روده را برطرف مکند ؛ بنابراین توسیه میشود تمام افراد در هر سنی مصرف عسل به صورت شربت با افزودن مقداری عرقیات گیاهی مثل آویشن (کاکوتی ) ، شاه اسپرهم، ویا آبلیمورا در رژیم غذائی هفتگی خود داشته باشند.

عسل و درمان ضعف اعصاب
مصرف روزانه عسل به طبیعی بودن خواب کمک میکند سر درد را کاهش داده و حالت ناتوانی و عصبی را در افرادی که عدم تعادل عصبی دارند، کاهش میدهد
عسل و بیماران دیابتی
اکثر بیماران دیابتی این سؤال را درذهن خود دارند ، برای جواب تا این حد می توان گفت که د رمورد دیابت شیرین مصرف عسل همان قدر مضّر است که مصرف قند ضرر دارد ولی با توجه به خواص جانبی عسل و همچنین وجود فرکتوزکه جهت جذب به سلولها نیازی به انسلین ندارد ، میتوانند عسل را جایگزین مقدار قند مصرف روزانه خود قرار دهند و باید توجه داشته باشند که مصرف عسل به عنوان قند اضافی در رژیم غذایی آنها مجاز نیست چرا که عسل علاوه بر فروکتوز به همان نسبت هم گلوکز دارد.

عسل و بیماریهای گوارشی
تمام افرادی که دچار بیماریهای گوارشی هستند به نفعشان است که عسل را جایگزین قند وشکر قرار دهند . توصیه می شود مبتلایان به زخم معده عسل را در رژیم غذایی خود داشته باشند . عسل خاصیت ملینی ملاینی دارد بنابراین افراد مبتلا به یبوست با یک رژیم غذایی مناسب ازعسل وضعیت بهتری خواهند داشت . عسل ،ماده غذایی بسیار غنی و انرژی بخشی است که حدود۸۰ درصد از قندهای ساده یا مونوساکاریدها ساخته شده و هر۱۰ گرم آن ۳۲۰ کالری ایجاد می کند این مونو ساکاریدها بسرعت جذب می شوند و اثر انرژی بخشی خود را آشکار می کنند . گفتنی است ، علاوه بر اثر کالری زایی ، عسل دارای ویتامین های متعددی از قبیل تیامین ، ریبوفلاوین ، اسیدنیکوتینک ، اسید اسکوربیک ، پیریدوکسین و ویتامین کا است.
خواص فیزیکی عسل ، اثر ضد باکتریایی دارد و از زمانهای قدیم انسانها از خاصیت ضد میکروبی عسل سود جسته و آن را در درمان ناراحتی های پوستی از قبیل زخمها و سوختگی ها به کار برده اند و یکی از بهترین پانسمانها محسوب میشود.
همچنین ، عسل را در درمان بیماری های دستگاه تنفسی و عفونت های ناحیه حلق به کار می برند و خاصیت ضدباکتریایی آن موجب اثربخشی عسل می شود و خاصیت ضد التهابی آن نیز مشاهده شده که به هیگروسکوپیک بودن آن نسبت داده شده است.
محصول دیگر زنبور عسل ، ژله رویال است که حاوی مواد مغذی در حالت تغلیظ یافته ای است که زنبور برای نوزادان خود می سازد، به این ماده اکسیر جوانی لقب داده اند وشکی نیست که با محتویات انرژی زا و پرپروتئین ، ماده بسیار مقوی است.

تحقیقات نشان داده است ، ژله رویال نیز دارای پروتئین ضد میکروبی است و نظر بیشتر محققان بر این است که این ماده ، سیستم ایمنی بدن را تحریک می کند
ژله رویال در درمان عفونتهای ویروسی و سرطان موثر است.شایان ذکر است ، موم زنبور عسل نیز در پزشکی و داروسازی مصرف زیادی دارد؛ در اکثر فرمولاسیون های کرمها، پمادها و لوسیون ، به عنوان جزء با ارزش از پایه استفاده می شود .
به دلیل بی اثر و غیر فعال بودن موم زنبور عسل ، براحتی با داروها مخلوط می شود، بدون این که هیچ واکنش ناخواسته ای بین مواد موثره و موم زنبور عسل رخ دهد.
مصارف دیگر موم : امروزه برای حفاظت داروهای حساس به هیدرولیز و اکسیداسیون ، آنهارا با لایه ای نازک از موم زنبور عسل می پوشانند، موم عسل به عنوان لایه هیدروفوب پوششی در اطراف دارو ایجاد می کند و سبب آهسته شدن انحلال و آزاد سازی دارو می شود.
گفتنی است ، عسل به عنوان دارو هیچ اثر سوء، عارضه یا بیماری را به دنبال ندارد ؛ مگر آن که فقط حساسیت های محدودی را به وجود بیاورد، بنا بر این در حالت آلرژی ، امراض عفونی ، سل ، امراض روانی ، بیماری های کبد و معده ، امراض غدد فوق کلیه ، نارسایی قلب و عروق ، ناراحتی های عصبی ، امراض خونی و ضعف شدید، باید از تجویز زهر زنبور عسل خودداری کرد.

خواص ضد باکتریایی عسل
عسل حاوی مواد ضد میکروبی بوده و حتی قوی ترین میکروبها نیز در آن یارای مقاومت ندارند ؛ با یک آزمایش ساده میتوانید مقداری میکرارگانیسم ( مثلاً کپک روی مربا) را با عسل کاملاً مخلوط کنید بعد از چند روز مشاهده خواهید نمود که نه تنها در آن رشد نکرده بلکه کاملاً از بین رفته است ( توضیح در صورت رشد کپک حتماً عسل با آب یا مایع دیگری مخلوط شده و خالص نمی باشد )

عسل سر چشمه حیات
عسل روند فیزیولوژیکی پیری را کند ساخته و از ضعف زودرس اعمال حیاتی جلوگیری می کند .

عسل و ترمیم زخم ( سوختگی ، التهاب ، گزیدگی ، ترک و شقاق)
استفاده از عسل به عنوان مرحم در درمان سوختگی ها که حتی از دیر باز رایج بوده ودر طب سنتی نیز به آن اشاره شده است ، در ترمیم بافتی و جلوگیری ازافزایش عفونت از طریق استعمال خارجی بسیار مفید میباشد . عسل به واسطه آنزیم کاتالاز ترمیم پوست را سرعت بخشیده ، از شدت درد می کاهد و از تاول زدن جلوگیری میکند .
در رابطه با التهاب ، گزیدگی ، ترک و شقاق میتوان به صورت ماساژ آرام موضع ، از عسل استفده نمود .
عسل از خون ریزی زخم جلوگیری می کند و موجب انعقاد خون می شود.
عسل به علت خواص جذب آنی که دارد ترشحات پوستی را جذب و به بافتهای پوششی غذا می رساند و باعث شادابی آن می گردد.
عسل و دندان :
عسل به واسطه داشتن مواد ضد باکتریایی در جایگزینی قند برای دندانها نتنها مضر نمی باشد بلکه باعث فعال شدن ماده فلورین چای شده که یک ماده ضد فساد دندان میباشد این در حالی است که مصرف چای با قند برای دندان بسیار مضر میباشد .
ترکیب یک قاشق عسل با یک قاشق سرکه انگور خانگی برای ماساژ لثه ها جهت محکم نمودن بافت لثه بسیار مفید گزارش شده است

عسل و کودکان :
مصرف عسل برای کودکان زیر یک سال ممنوع ا ست
ضد کم خونی ایست،عسل باعث افزایش هموگلوبین خون شده ، به علت داشتن ویتامین B در رشد ونمو آنان تاثیر می گذارد .
دردرمان شب ادرای اطفال بسیار مفید میباشد ، باعث جذب آب و کاهش میزان کلسیم خون می گردد .
مستقیماً جذب شده و بنابراین یک منبع انرژی آماده برای کودک است .

عسل و مادران :
مادرانی که درآستانه زایمان هستند باید عسل داده شود چرا که زایمان را آسان و باعث افزایش شیر مادر میشود . مغز استخوان را محکم می کند ونوزاد قوی متولد میشود .

عسل غنی شده با ویتامین
امروزه هر کس اهمیت چشمگیر ویتامین ها را می شناسد و می داند که وجود مقادیر بی اندازه کم ( به اندازه هزارم گرم ) نه تنها برای مصونیت بدن در برابر ناخوشی ها گوناگون ( حاصل از نبودن ویتامین) بلکه برای افزایش پایداریش در برابر عفونت ها و شرایط بد زندگی کافی است .
مشاهدات بالینی نشان دادهاند که اگر بیماری زیر نظر پزشک به درمان بپردازد و ویتامین های ساختگی را با غذایی که در اصل از فرآورده های طبیعی تهیه شده تغذیه کند ویتامین هایی مزبور بهتر جذب می شوند از این نظر عسل غنی از ویتامین به صورت فرآورده غذایی بسیار پر ارزش در خواهد آمد .
این نوع عسل رامعمولا با مخلوط کردن ساده عسل و ویتامین ها می سازند که طرز تهیه یک نمونه از آن به شرح زیر است :
۱ – عسل خالص ۱۰۰ گرم
۲ – ویتامینA -برابر ۱۳۲۰۰ واحد بین المللی (lu)
۳ – ویتامین B۱ –برابر ۸ گرم
۴- ویتامین B۲ – برابر ۸ میلی گرم
۵ – ویتامین C - برابر ۳۰۰ میلی گرم
۶ - ویتامین pp ( ریبو فلاون ها و ریبو فلاونوئید ها) ۶۰ میلی گرم
۷- نمک های کلسیم - ۳۰۰ میلی گرم
ارزش غذایی این عسل برای بدن انسان قابل ملاحظه است و تغذیه ۲۵ گرم ( یک قاشق مربا خوری ) آن در روز کافی است با وجود این با تجویز پزشک ، می توان آن را مصرف نمود.



زنبورها هنگام بروز بیماری از وز وز کردن می‌افتند !

محققان می گویند، زنبورها هنگامی که بیمار می شوند دیگر وز وز نمی کنند و مانند انسان ها تا زمانی که بهبود نیافته اند ، انجام کارهای روزمره برایشان دشوار است.
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، به گفته “امون مالون” زیست شناس تکامی از دانشگاه “لیسستر”، زنبورهای عسل زمانی که سیستم ایمنی بدنشان فعال می شود، دچار مشکلات حافظه نیز می شوند. این یافته ها می تواند به بهبود تلاش ها برای نجات جمعیت روبه کاهش زنبورها کمک کند. مالون گفت، زنبورها نیز مانند انسان ها مریض می شوند و ظرف چند روز پس از آنکه دستگاه ایمنی بدن جانور به مبارزه با ویروس یا انگل پرداخت بهبود می یابند. این گروه یافته های خود را در نشریه “Biology Letters ” منتشر کردند.
محققان زنبورها را به دو گروه تقسیم کردند و به نیمی از آنها ماده ای تزریق کردند که سیستم ایمنی بدنشان را تحریک می کرد. سپس محققان گل های آبی و زرد در اختیار زنبورها قرار دادند، اما فقط یک رنگ از گل ها حاوی آب قند بود. درنهایت تمام زنبورها از گلی که حاوی آب قند بود تغذیه کردند، اما زنبورهایی که سیستم ایمنی بدن آنها تحریک شده بود ۱۰ درصد بیشتر از زنبورهای گروه دیگر طول کشید تا بتوانند گل مناسب را پیدا کنند.
این کشف نشان می دهد واکنش ایمنی فعال هنگام بروز بیماری بر حافظه تاثیر می گذارد. کشور انگلیس زمانی بیش از ۲۵ گونه بومی زنبور عسل پشمالو داشت اما در ۵۰ سال گذشته سه گونه از این زنبورها از بین رفته اند و چندگونه نیز در معرض خطر انقراض قرار دارند. دانشمندان می گویند، بیماری و روش های کشاورزی که زنبورهای عسل پشمالو را از بسیاری از منابع غذایی محروم کرده است به توضیح علت کاهش جمعیت آنها کمک می کند.
وی در یک گفت و گوی تلفنی گفت، بیماری زنبورها را باید مهمتر از آن چیزی که ابتدا تصور می شد بدانیم. در کشور انگلیس نگرانی های زیادی درمورد کاهش گونه های وحشی زنبورهای عسل پشمالو و تاثیر بیماری بر صنعت زنبورداری وجود دارد.


زنبورهای عسل به هنگام بیماری، بی رنگ می شوند

پژوهشگران دانشگاه <لیسستر> در مطالعات جدید خود دریافته اند که زنبورهای عسل پشمالو به هنگام بیماری بی رنگ می شوند و نمی توانند به یاد بیاورند که کدام گل ها بیشترین گرده را دارند. رفتار این زنبورهای کرکدار نشان می دهد که آنها نیز مانند انسانها وقتی بیمار می شوند، زیرکی و هوشمندی خود را از دست می دهند. دکتر آمون مالون، استاد رشته بیولوژی حیوانات در دانشگاه <لیسستر> و سرپرست این تیم پژوهشی می گوید: بیماری می تواند روی رفتارهای مختلف زنبورهای عسل از جمله انتخاب جفت و جست وجو کردن غذا تاثیر بگذارد.
در چندین مقاله اخیر نشان داده شده است که در زنبورهای بیمار، توانایی های یادگیری کاهش پیدا می کند، اما تفکیک کردن تاثیرات واکنش ایمنی آنها از تاثیرات مستقیم یک انگل، کار دشواری است. یک جنبه مهم مطالعات این بود که نشان داد، بین سیستم ایمنی و سیستم عصبی در انسان ها و حشرات، نقاط تشابه قابل توجهی وجود دارد.
شرایط ایجاد زنبورستان
1) شرایط آب و هوایی:
به طور کلی شرایطی چون گرما یا سرمای بیش از حد تحمل زنبورها ، بارندگی پیوسته و زیاد ، هوای ابری در بیشتر اوقات سال یا فصل مورد نظر ، بادهای شدید ، هوای شرجی یا هوای غالبا مه آلود ، افزایش یا کاهش ناگهانی درجه حرارت هوا و آلودگی غیر تحمل هوا ممکن است چنان منطقه ای را برای استقرار زنبورستان نا مطلوب کند .
۲) پوشش گیاهی منطقه :
به طور کلی گیاهانی چون توتون ، پنبه ،آفتاب گردان ، یونجه ، شبدر ، اسپرس ، بیدمشک ، گوَ ن ، آویشن ، خردل ، زعفران ، نخود ، لوبیا ، نعنا ، سیب ، گلابی ، مرکبات ، اقاقیا ، کاج ، گیاهان زینتی و طیف بسیار وسیعی از دیگر گیاهان زراعی ، باغی ، جنگلی و مرتعی منابع شهد و گرده برای زنبور عسل محسوب می شوند .
۳) اهمیت وجود منبع آب سالم در اطراف زنبورستان :
زنبور نیز مانند سایر جانداران به آب به عنوان حیاتی ترین نیاز خود احتیج دارد .
۴) بهداشت منطقه زنبورستان و اهمیت آن :
زنبور عسل نیز مانند سایر حیوانات به برخی از بیماری ها حساس است و متاسفانه بیشتر بیماری ها باعث انهدام بخش مهم یا تمامی کلنی های زنبور دار می شود و یا ضمن خسارت به زنبور دار معالجه می شوند . بنابراین اقتصادی ترین اقدام برای جلوگیری از ابتلای زنبورها به بیماری توجه زنبور دار به بهداشت منطقه است .
۵) آلودگی های صوتی و بوهای نامطلوب :
مکان استقرار زنبورستان باید دست کم ۲ کیلومتر از دامداری ها ، مرغ داری ها ، کارخانه های دباغی و دیگر مجتمع های تولیدی که بوی ناخوشایند در آن ها تولید می شود دور باشد . زیرا بوی بد زنبوران را فراری می دهد . زنبورستان ها هم چنین باید از نقاط پر سر و صدا مثل جاده های پر رفت وآمد ، کارخانه های پر سر و صدا و غیره به اندازه کافی دور باشند تا سرو صدا موجب هراس زنبورها و فراری شدن آنها نشود .
۶) اهمیت دور بودن کافی زنبورستان از نقاط مسکونی :
زنبورها با توجه به شعاع پرواز خود ممکن است تا ۱۲ کیلومتر از محل زنبورستان دور شوند . نزیک بودن زنبورستان به مناطق مسکونی ممکن است باعث مشکلاتی برای زنبور دار شود .
۷) اهمیت رعایت فاصله زنبورستان ها از هم :
حداقل فاصله لازم به رعایت زنبورستان ها از یکدیگر در هر منطقه ۶ کیلومتر است . چنانچه این فاصله کمتر شود بخصوص اگر منطقه پوشش گیاهی چندان خوبی نداشته باشد چند مشکل اساسی پیش خواهد آمد .
الف) تولید عسل کمتر در دو زنبورستان مجاور هم به علت کمبود منابع شهد و گرده
ب) به علت گرده افشانی بیش از حد مورد نیاز بیشتر گل ها به میوه یا بذر تبدیل شده و تمام میوه ها قادر به دریافت مواد غذایی کافی نمی شوند و از کیفیت محصول کاسته شده
ج) امکان رفتن اشتباهی زنبورهای یک زنبورستان به زنبورستان های دیگر و شیوع بیماری و غارت وجود دارد.


۸) نیاز زنبورستان به حصار :
۹) میزان نزدیکی زنبورستان به جاده :
برای دسترسی به وسایل نقلیه برای حمل و نقل ، بارگیری و تخلیه کندوها
۱۰) بهترین مناطق استقرار یک زنبورستان :
بی تردید بهترین مکان استقرار یک زنبورستان در یک باغ یا مزرعه بزرگی است که محصول آن باید توسط زنبور عسل گرده افشانی شود. در این صورت علاوه بر تولید عسل برای زنبوردار محصولات کشاورز یا باغ دار هم به قدر کافی گرده افشانی می شود.
۱۱) استقرار زنبورستان در کنار دریا یا رودخانه :
چنانچه زنبورستان در ساحل دریا یا رودخانه مستقر شود زنبورها برای نوشیدن و جمع آوری آب بطرف آنها رفته و معمولا جریان آب رودخانه یا امواج دریا بیشتر زنبورها را غرق می کند و به این ترتیب خسارت سنگینی به جمعیت کلنی ها وارد می شود .
۱۲) سطح زنبورستان و استقرار کندوها روی پایه یا سکو :
سطح زمین زنبورستان باید دست کم ۳۰ سانتی متر بالاتر از زمین های اطراف باشد.
۱۳) فاصله کندوها از هم در یک زنبورستان :
در یک زنبورستان رعایت فاصله ۵/۲ متر بین دو کندو ضروری است .
۱۴) مکان زنبورستان در رابطه با سمپاشی باغ ها و مزارع :
۱۵) جهت استقرار کندوها در زنبورستان :
چنانکه منطقه ای که زنبورستان در آن مستقر است بادخیز نباشد می توان کندوها را به گونه ای در زنبورستان مستقر کرد که سوراخ پرواز آنها به سمت مشرق یا جنوب باشد در این صورت با طلوع خورشید نور به سمت جلوی کندوها می تابد و زنبورها زودتر فعالیت روزانه را آغاز می کنند.در مناطق بادخیز سوراخ پرواز باید در جهت مخالف وزش باد باشد تا بخصوص در زمستان باد سرد به داخل کندوها وزیده نشود و در سایر مواقع نیز موجب ناراحتی زنبورها نشود.
۱۶) محافظت کندوها از عوامل نامساعد جوی و محیطی :
۱۷) مسافت مکان جدید زنبورستان تا مکان قبلی :
شعاع پرواز مفید زنبور عسل به ۲ کیلومتر و شعاع پرواز دور آن به ۶ کیلومتر و گاهی به ۱۲ الی ۵/۱۳ کیلومتر می رسد. برای جلوگیری از مراجعت زنبورها به مکان زنبورستان قبلی مکان زنبورستان جدید تا قبلی باید بیش از ۶ کیلومتر فاصله داشته باشد.
۱۸) رابطه کندو و مساحت زنبورستان :
دیوارها نباید از ۲ متر مرتفع تر و فواصل بین کندوها به میزان حداقل ۵/۲ متر از هم باید رعایت شود.
۱۹) نحوه استقرار کندوها در زنبورستان :
محل استقرار کندوها در زنبورستان باید به گونه ای طراحی شود که زنبورهای پرواز کننده از کندوهای مختلف مانعی در جلوی زنبورهای دیگر نباشد به همین جهت در استقرار کندوها طرح هایی چون زیگ زاگ - مربع - گروهی - موازی و غیره ممکن است عملی گردد.
۲۰) زنبورستان در مناطق گرمسیری :
زنبور عسل در حرارت ۱۶ تا ۳۲ درجه سانتی گراد در حداکثر فعالیت است و ۳۴ تا ۳۹ درجه سانتی گراد و ۱۶ تا ۸ درجه سانتی گراد به تدریج از فعالیت آنها کاسته می شود و در دمای کمتر از ۸ درجه سانتی گراد و بیشتر از ۳۹ درجه سانتی گراد از کندو خارج نمی شوند.
شناسایی یه عسل خوب و طبیعی

در مورد طبیعی یا مصنوعی بودن عسل و طرز تشخیص آنها از یکدیگر عده ای عقیده دارند عسل وقتی که متبلور، کدر و ته نشین گردد تقلبی است و عسل سالم و طبیعی همیشه صاف و شفاف باقی می ماند و وقتی که عسل خریداری شده پس از مدتی کدر و ته نشین (شکرک زده) شد، ناراحت شده و به فروشنده اعتراض میکنند. این هم از نظریه ها و عقاید غلطی است که در کشور ما رایج است.
مصرف کننده ایرانی به ویژه تهرانی ها عسل خوب، خالص و طبیعی را عسلی می دانند که رنگش کهربایی تیره یا همانند عقیق باشد، سفت بوده و اصطلاحا کش بیاید، اگر 24 ساعت در یخچال گذاشته شود شکرک نزند، اگر قاشقی از آن برداشته شود قطراتی که سرازیر میشود به صورت باریکه ای ممتد باشد و قطع نشود. عده‌ای هم تکنیک های خاصی را برای شناسایی توصیه میکنند که پایه و اساس آن معلوم نیست مانند کبریت گرفتن کنار عسل، ریختن چند قطره روی روزنامه و ...
هیچ کدام از این عقاید ، نظریات و تصورات ارتباطی با عسل از نظر طبیعی یا مصنوعی بودن و همچنین شکرک زدن آن نداشته و ندارد و از نظر عسل شناسان و علم تغذیه بطور کلی مردود است. لازم به ذکر است که تشخیص عسل طبیعی و مصنوعی به کمک انگشت ، قاشق و یا مزه و غیرو غیر ممکن بوده و فقط به عهده آزمایشگاه و دستگاهی به نام رفراکتومترمی باشد.
آقای دکتر شهرستانی استاد دانشگاه و مولف کتاب زنبور عسل و پرورش آن می نویسد: شکرک زدن عسل نه تنها دلیل بر بدی و تقلبی بودنش نیست بلکه برعکس معرف آنست که عسل کاملا سالم بوده و به هیچ وجه بـا شکر مخلوط نشـده اسـت و این خـلاف تصور غلط و رایج در ایران است که عسل شکرک زده و سفت شده را تقلبی می دانند.
آنچه که در اصطلاح (شکرک زدن) می گویند و به خاطر وجود کلمه شکر در ذهن تقلبی بودن عسل را تداعی میکند، چیزی جز پدیده تبلور ( بلور شدن، کریستالیزاسیون) نیست. استاد آقای دکتر اسفندیار رشید زاده عسل شناس و زنبوردار نمونه کشورمان در این باره می نویسد:
برای مصرف کننده یک راه بیشتر برای تشخیص عسل وجود ندارد: آن هم استفاده از ابزارهایی است که بدن در اختیارش گذاشته است با چشمانش شکل ظاهری عسل را ارزیابی می کند، با بینی اش آن را بو میکند، با زبانش آن را مزه مـزه می نماید اگر مجموعه باب طبعش بود، اگر عسل بخصوص عطر و طعم گلها را داشت این عسل، عسل واقعی (طبیعی) است و ارزش آن را دارد که بهای آن را در حد معقول بپردازد.
لازم به ذکر است مزه، عطر، طعم، رنگ و بوی عسل فقط مربوط به گل هر منطقه می‌باشد و به نژاد زنبور عسل بستگی ندارد. «نوع نژاد فقط در پرکاری و کم‌کاری تاثیر دارد.» و اما عسلی که بصورت وحشی تولید شود بسیار نادر است و به سختی می توان آن را تهیه کرد ولی اگر عسل مطمئنی را سراغ داشتید می توانید از آن استفاده کنید و قیمت عسلها هرگز نشان دهنده کیفیت آنها نمی باشند چه بسا عسلی را به قیمت بسیار گزافی تهیه کنید و در اصل به هیچ عنوان عسل مرغوبی نباشد . برای تهیه عسل مرغوب بهتر است از نتیجه آزمایشات عسل اطلاع داشته باشید و همچنین به عسلی که می خرید اطمینان و اعتماد داشته باشید.
متخصصان راز تخمگذاری زنبور ملکه را کشف کردند

به گزارش سلامت نیوز به نقل ازخبرگزاری شین هوآ متخصصان دانشگاه جانورشناسی در انگلیس با انجام آزمایشات بر روی ملک زنبور متوجه شدند زنبور ملکه با جفتگیری با 12 زنبور با ژنتیک های مختلف برای تولید مثل زنبورهایی با ژو های مختلف از قبیل زنبور کارگر، زنبور سرباز، ملکه و زنبورهایی که تنها برای جفت گیری با ملکه به وجود می آیند.
بنابراین گزارش، این زنبور ملکه پس از جفت گیری 60 درصد ژن زنبورهای کارگر و 40 درصد زنبور سرباز و تنها یک درصد ژن زنبور ملکه را در بدنشان دارند و شروع به تخمگذاری می کنند.
یادآور می شود، متخصصان با انجام بررسی هایی که یک سال به طول کشیدموفق شده اند از جفت گیری زنبور عسل با 12 زنبور نر و سپس تولید زنبورهایی با ژن های مختلف را کشف کنند.

[هیوا]

با تشکر از جناب moji5 به خاطر اطلاعات خوبی که در مورد زنبور عسل و عسل به ما دادند.لازم بذکره که امروزه در مورد تاثیر عسل روی باکتری ها و درمان زخم ها توسط عسل علی الخصوص در افراد دیابتی خیلی کار شده . مقالات زیادی در این زمینه منتشر شده یکی از اون مقالات این مقاله هست:http://www.absorin.ch/downloads/ANTI...Y_OF_HONEY.pdf

جالب این جا هست که بسیاری از باکتری هایی که به انتی بیوتیک های روتین مقاوم شده اند به عسل حساسیت نشون میدن.و از اونجا که استفاده زیاد از آنتی بیوتیک ها باعث ایجاد سویه های مقاوم به انتی بیوتیک می شه استفاده از عسل در درمان بیماری های عفونی اهمیت بیشتری پیدا می کنه.در حال حاضر پمادهایی با استفاده از عسل سختخده که برای درمان زخم ها از اون ها استفاده می شه.

[soubasa]

با عرض سلام و خسته نباشيد خدمت همه ي دوستان ميخواستم درخواست كنم كه اگه بشه ليست منابع اين مقاله رو هم بذاريد مرسي