آشنايي با سامانه ي پدافند هوايي موشك SA-19
موشك ( SA-19 (GRISON

9M311 TUNGUSKA / 57E-PANTSIR:S1



« SA-19» موشكي زمين پايه، برد كوتاه با پيشران از نوع سوخت جامد و مخصوص دفاع از صحنه ي عمليات و منطقه ي نبرد است.
اين موشك زمين به هوا و پرتابي از مقر لوله اي ، به وسيله ي روسيه توسعه يافته و در كشور مذكور به «تانگوسكا-TUNGUKA» معروف است و با كد «2K22» نشان داده مي شود. نام ناتوي اين سلاح «گريسون-GRISON» است و با سريال « SA-19» مشخص شده است. اين موشك براي جايگزيني (ZSU-23-4) «شيلكا-SHILKA» ساخته شده است و مخصوص دفاع هوايي در مقابل بالگرد ، موشك هوا به زمين و هواپيماهايي است كه در ارتفاع پايين پرواز مي كنند. اعتقاد بر اين است كه به كارگيري سيستم عليه خودروهاي زرهي و تانك نيز امكان پذير باشد و مجموعه ي طرح ، تحت نظارت نيروي زميني و دريايي ساخته شده است.
قسمت توپخانه ضدهوايي اين مجموعه كه با كد «6S2» مشخص مي شود ، در سال 1986 توسعه يافت. اين بخش در روسيه «SPAAG» و در ناتو «STANAG» گفته مي شود. مجموعه سيستم موشك « SA-19» و توپخانه ضدهوايي «6S2» يكپارچه عمل مي نمايد، با كد «9M-311» نشان داده مي شود. مدل درياپايه اين سيستم در ناتو با كد « SAN-11» شناخته شده و «كورتيك-KORTICK» گفته مي شود. رزمناو «KIEV» روس مجهز به اين سلاح مي باشد.



نام انواع صادراتي مدل درياپايه اين سلاح «KASTAN» مي باشد. يك بخش آتش «9M-311» شامل 2 توپ دوقلوي ضدهوايي و ضدزره است كه پيرامون دكل خودروي زرهي قرار گرفته است. همراه توپ مزبور و در بخش زير ان، مقر موشك هاي «SA-19» است كه به صورت دو فروندي و دو واحدي(هر طرف 4 مقر آتش موشك) در هر يك از طرفين قرار دارند كه مجموعا 8 مقر مخصوص آتش موشك را شامل مي شود.



بخش توپ سلاح داراي 1900 گلوله مهمات مي باشد. مدل پيشرفته ي موشك « SA-19» در سال 1993 مشاهده شد و به «PANTSIR S1» معروف است. بر خلاف سيستم قبلي كه بر روي خودروي شني دار قرار گرفت، سلاح جديد بر روي خودروي 8 چرخ (12 موشك و 2 توپ 30 م.م.) استقرار مي يابد.



مجموعه سيستم هاي رادار نيز به همراه تريلر سكوي پرتاب توپخانه و موشك (TELAR) حمل مي شود.



همين شاسي در سيستم هاي دفاع هوايي موشك هاي « SA-11/15/17» نيز استفاده مي گردد. برابر گزارشها، يك آتشبار «TANGUKA» شامل 6 واحد «TELAR» (رادارها و لانچر) ، 6 خودروي حمل و نقل و روانه سازي ، 2 خودروي تعمير و يك خودروي مخصوص آزمايش كننده ي سيستم مي باشد. زمان لازم براي بارگيري مجدد سيستم ، 16 ثانيه است.



مدل «GRISON PANTSIR S1» موشك « SA-19» در سال 1992 توسعه يافته و شامل موشكي بزرگتر با كد «57E6» مي باشد. برابر گزارشها ، مدل ديگري از اين سيستم نيز در حال گسترش است. طول مدل «PANTSIR S1» برابر 3.2 متر وقطر آن 17 س.م. است. موتور اين موشك مشابه مدل اصلي ،2 مرحله اي بوده و سرعت 1.1 ك.م. در ثانيه را در برد 12 ك.م. براي موشك تأمين مي كند و جرم موشك خالي 56 ك.گ. و جرم آن همراه با لانچر مربوطه ، 90 ك.گ. است.
سر جنگي مدل اوليه شامل 9 ك.گ. مواد منفجره ي شديد (HE) و از نوع مدل S1 برابر 16 ك.گ. حاوي مواد مذكور مي باشد. فاصله درگيري موشك (S1) از نظر برد 1 الي 12 ك.م. و از نظر ارتفاع 5 الي 6000 متر است. خودروي حمل رادارها و لانچر مدل اخير ، خودروي ماز 8 چرخ URAL5323 با سه خدمه است.
كار تجسس و ردگيري به وسيله ي يك رادار تجسس و دو رادار ردگير كه در باندهاي «I/J» (80-20 GHZ) و «k» (40-20 GHZ) كار مي كنند ، انجام مي گيرد. حساسه مادون قرمز موج بلندو سيستم (8-14NM) همراه با رادارهاي پيش گفته، باعث مي شود كه موشك «PANTSIR S1» همزمان سه موشك را كنترل كند. روانه سازي دو موشك براي يك هدف نيز به طور همزمان امكان پذير است. هدايت موشك، دستوريِ ديد مستقيم بوده كه با استفاده از رادار و حساسه موج بلند «IR» انجام مي شود.
خودروي «TELAR» 12 موشك« SA-19» مدل «S1» را همراه توپخانه 30 م.م.(2A72) با ذخيره 350 مهمات حمل مي نمايد. طول موشك « SA-19» ، 2.56 متر ، قطر آن 17 س.م. و جرم آن 43 ك.گ. است. همچنين جرم موشك همراه با سكوي پرتاب لوله اي 57 ك.گ. مي باشد.
پيشران دو مرحله اي موشك از نوع سوخت جامد بوده و مرحله اول به عنوان موتور كمكي جدا شونده است. موتور مذكور حداكثر برد 10 ك.م. را با سرعت90 متر بر ثانيه براي موشك تأمين مي نمايد.



هدايت موشك دستوريِ راديويي با تعقيب كننده ي هدف به صورت دستي بوده و فرامين هدايت به صورت خودكار در ارتباط با دسته فرمان نشانه روي و جابه جايي وضعيت آن به صورت موج راديويي به موشك صادر مي شود. يك منبع شعله آتش نيز در پشت موشك وجود دارد كه تعقيب آن را با وسايل الكترواپتيك امكان پذير مي سازد.



سيستم داراي دو رادار جداگانه ي تجسس و تعقيب مي باشد كه يكي با آنتن مدور جهت كنترل آتش توپ و تعقيب هدف و موشك(واقع در جلوي برجك) و رادار بعدي(رادار تجسس) با آنتن هذلولي (PARABOLIC) در قسمت بالاي آن واقع گرديده اند. اين رادار كه مخصوص مراقبت و تجسس هدف است ، رادار «HOT SHOT» ناميده مي شود. سيستمهاي راداري مذكور به وسيله ي تجهيزات الكترواپتيك از نوع مادون قرمز(IR) ، تلويزيوني(TV) و فاصله ياب ليزري پشتيباني مي شود. اعتقاد بر اين است كه سيستمهاي E.O.(ELECTRO OPTIC) به عنوان يك سيستم غير عامل تجسس هدف و نيز دستگاه نشانه روي براي زمانهايي كه فضاي الكترومغناطيس محيط از شرايط نامساعد برخوردار (ECCM) باشد ، استفاده مي گردد.
موشك « SA-19» اين قابليت را به «TUNGUSKA» مي دهد كه سلاح قادر به مأموريت دفاع هوايي و ضد تانك (AIR DEFENCE ANTI TANK SYSTEM-ADATS) نيز باشد. بر اساس اطلاعات حاصله از منابع روسي ، زمان عكس العمل سيستم 8 ثانيه و فاصله درگيري 1.5 الي 10 ك.م. در ارتفاع 15 الي 6000 متر و فاصله كشف هدف 18 ك.م. مي باشد. خودروي «تلار-Transporter Erector Launcher And Radar» يا خودروي حمل كننده رادارها و سكوي توپ و موشك ، از يك شاسي تانك تشكيل يافته است. طول اين خودروي زرهي 7.93 متر ، جرم آن 24000 ك.گ. و سرعت آن 64 ك.م. بر ساعت است.



موشك « SA-19» همراه با توپخانه ضدهوايي و ضد زره با نام «TUNGUSKA» در سال 1986 مشاهده شد و در سال 1988 وارد خدمت گرديد. اين سيستم جايگزين سلاح ضدهوايي شوروي به نام « SA-13» كه با «شيلكا-SHILKA» به كار مي رفت، گرديد. اين سلاح به آلمان و اوكراين صادر و مدلS1 براي اولين بار در سال 1993 مشاهده شده و به نظر مي رسد در حال توسعه باشد.

مشخصات موشك

مشخصات/ مدل-------------- (TUNGUSKA(9M311------| ااا PANTSIR S1 ااا
طول--------------------------------2.56 متر -----------------------3.2 متر
قطر---------------------------------17 س.م.-----------------------17 س.م.
جرم---------------------------------43 ك.م.------------------------65 ك.گ.
سرجنگي-------------------------- 9 ك.گ.(HE)------------ به ميزان 16 ك.گ.(HE)
برد--------------------------------- 10 ك.م.----------------------- 12 ك.گ.
هدايت------------------------------دستوري--------------- -------- دستوري

مشخصات رادار تجسس (HOT SHOT) :
فركانس ، مشخص نيست ؛ قدرت ، مشخص نيست ؛ برد 18 ك.م.

منبع : راكت و موشك هاي استراتژيك جهان- نويسنده : سرهنگ يعقوب اصلاني- جلد ششم –صفخات 251 تا 256