تربیت دینی از طریق کارشناسی

[*مینا*]

انقلاب که به ثمر نشست، آموزش و پرورش هم فصل جدیدی را پیش روی خود گشود و رسالت خود را بر اساس تربیت دینی و نهادینه کردن فرهنگ و اخلاق اسلامی در فراگیران قرار داد. دیری نپایید که امور تربیتی به یاری ساختار جدید آموزش و پرورش آمد تا ضعف و نا کارآمدی نظام تعلیم و تربیت گذشته را جبران و اصلاح کند و در تعمیق و گسترش و رشد و رسیدن به تربیت دینی و فرهنگ اسلامی در مدارس نقش اصلی را عهده دار شود.
گذشت ایام و شرایط حاکم بر حیات فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی مربیان و تشکیلات امور تربیتی، پایان جنگ و دور شدن از فضا و شور و حال معنوی آن روزها، موجب شد در دهه دوم انقلاب زمزمه های ضعیف شدن و بی انگیزگی مربیان تربیتی در بین مسوولان و مدیران شنیده شود و مربیان کم کم خواسته یا نا خواسته از یک عنصر تاثیرگذار و موثر در شکل پذیری شخصیت دانش آموزان به یک نیروی اداری و مناسبتی و پوستر و تراکت چسبان تقلیل پیدا کنند. نتیجه نبودن نقشه راه و برنامه و فلسفه یی جامع و مانع در نظام تعلیم و تربیت و شخصی و سلیقه یی و سیاسی شدن چگونگی حرکت به سوی اسلامی کردن مدارس و دانش آموزان توسط دولت ها و وزیران موجب شد در دوره اصلاحات با منطق جدا نبودن امر آموزش از پرورش و پیوستگی و امتزاج پرورش با آموزش، معاونت پرورشی در آموزش ادغام شود و تاکید شود که آموزش و پرورش و تعمیق فرهنگ و اخلاق دینی اختصاص به مربیان پرورشی نداشته و تحقق نسلی دینی و متصف به خلق و خوی اسلامی وظیفه و رسالت و هدف همه معلم ها و مربیان باید باشد.
سردرگمی نظام آموزشی و بلاتکلیفی معلمان و مربیان در چگونگی رسیدن به اهداف عالی نظام آموزش، به پایان نرسید و در حالی که کشور های دیگر سرگرم ارزیابی و بازبینی نظام آموزشی خود و همراه ساختن آن با تحولات سریع جهانی بودند، آموزش و پرورش ما در نبود برنامه و استراتژی و راهبرد معین و مشخص و قابل فهم برای همه، اسیر سلیقه محوری و افراط و تفریط های مردان سیاست اصلاح طلب و اصولگرا می شد و این بار با روی کار آمدن دولت نهم مبنای تحول در آموزش و پرورش، تکرار تجربه های قبلی و آموختن آموخته ها و احیا و بازگشت امور تربیتی عنوان شد. بازگشت و احیای امور تربیتی به تنهایی دولت نهم را قانع نکرد و در سال ۸۵ با هدف تعمیق مفاهیم دینی در مدارس طرح سفیران نور توسط آموزش و پرورش رسانه یی شد. طرحی که بر اساس آن قرار بود روحانیون در کنار مربیان پرورشی به فعالیت تربیتی در مدارس بپردازند.
ایده هایی مانند سفیران نور، استقرار دائمی روحانیون در مدارس، اعزام چهار هزار مدرس تربیت سیاسی به مدارس، حذف ورزش از دوره ابتدایی و... چیست؟ و چنانچه کارگروه هایی که توسط مدیران ارشد تشکیل می شوند قادر به آسیب شناسی و ارائه راه حل برای معضلات و مشکلات این دستگاه حساس هستند، فلسفه وجودی این مرکز و سایر مراکز مطالعاتی و پژوهشی عریض و طویل در این نهاد چیست؟ نگاهی به گذشته و حال مدارس نشان می دهد حتی در رژیم پهلوی هم روحانیون با برخورداری از شرایط عمومی و قبولی در آزمون های کتبی می توانستند در آموزش و پرورش استخدام شوند و بعد از انقلاب هم این حضور پررنگ تر شده و حتی در مدارسی که هیچ روحانی به صورت رسمی حضور نداشته، همواره در مراسم ملی و مذهبی و جشن ها و برنامه های فرهنگی و دینی مدارس با هدف تعمیق و تبیین بهتر معارف دینی و ارزش های اسلامی و بهره گیری دانش آموزان از اندیشه های حوزه، روحانیت از مدعوین و سخنرانان اصلی در مدارس بوده اند؛ حضوری که نه بخشنامه یی و تحمیلی که از سر رغبت و علاقه و توجه به نقش اندیشه های حوزوی و توجه به حضور روحانیت و نشر معارف دینی در مدارس از طرف مدیران و معلمان بوده است.
مخالفان حضور روحانیون در مدارس با تاکید بر لزوم بهره گیری از پتانسیل های حوزه در امر تعلیم و تربیت می گویند آموزش و پرورش بدون تردید در تعلیم و تربیت و هدایت جامعه در مسیر معارف و ارزش های دینی نقش موثری دارد و عملکرد ضعیف آن منشاء تاثیرات عمیق در سازندگی معنوی جامعه است و تاکید می کنند یکی از امیال و آرزوهای همه نهادینه شدن ارزش های اخلاقی و اعتقادی در روح و جان دانش آموزان و پویایی و نشاط جامعه بر اساس معارف دینی است. منتقدان خاطرنشان می کنند اگر نظام تعلیم و تربیت در عمل بتواند بعد دینی دانش آموزان را پرورش دهد، بی تردید جامعه و فراگیران نه تنها در دانشگاه تزلزل اعتقادی و فرهنگی و هویتی نخواهند داشت که جامعه به سوی دینی شدن همراه با معرفت و شناخت قدم خواهد گذاشت.
آنان می گویند لازمه این کار و چگونگی رسیدن به این مسیر و چگونگی این تعامل و کیفیت بهره مندی از معارف عالی حوزه با توجه به استقلال آموزش و پرورش و مدارس و حساسیت ها و ظرایف تربیت دینی مساله مهمی است که نباید با شتاب و عجله و سلیقه محوری به آن نگاه کرد بلکه باید در مراکز علمی و تحقیقاتی و پژوهشگاه ها با حضور برجسته ترین کارشناسان و دانشمندان تعلیم و تربیت در حوزه و نخبگان دانشگاهی و فرهنگی مورد مطالعه و مداقه قرار بگیرد تا در خصوص کیفیت تربیت عقیدتی و فرهنگی و هویتی خروجی های آموزش و پرورش ابتدا به آسیب شناسی کامل و جامع و به دور از سیاست زدگی از وضع موجود بپردازند و سپس با تدبر خروجی های آموزش و پرورش از حیث عقیدتی و معرفتی بخصوص معرفت دینی، تهیه و تدوین رویکرد و برنامه یی منسجم با مشارکت اندیشمندان علوم تربیتی دانشگاه و حوزه و آموزش و پرورش و با توجه به شرایط مدارس جامعه و خانواده ها را در پیش بگیرند.

رسول پاپایی روزنامه اعتماد ( www.etemaad.ir )