زیتون

[زمستان]

گياه زيتون








موطن اصلي و قدمت زيتون

زيتون تقريبا از 3000 سال قبل از ميلاد مسيح مورد استفاده قرار مي‌گرفته است.
اين گیاه از نواحي گرم و نيمه گرم مي‌باشد و موطن اصلي آن رادرسوريه و جنوب ترکيه مي‌دانند و از اين نقاط به ساير نواحي که دارايآبو هواي مديترانه‌اي هستند برده شد و اکنون از دامنه‌هاي غربي هيماليادرشرق تا سواحل اقيانوس اطلسدرمغرب ودردو طرف درياي مديترانه درخت زيتون کاشته مي‌شود. علاوه بر نواحي نامبردهدرآمريکاي شمالي وآمريکاي جنوبي و استراليا اين محصول را نيز مي‌کارند و مورد استفاده قرار مي‌دهند.



مشخصات گياه شناسي درختزيتون

برگ درخت زيتون متقابل و باريک و سبز تيره و دائمي و هميشه سبز است .
برگ نسبتا ضخيم بوده ودرقسمت فوقاني يعني روي سطحبرگ کاملا صاف و صيقلي استدرصورتي کهدرسطح زيرين آن دسته‌هاي متفرق کرک مشاهده مي‌شود. اين کرکهادراطراف روزنه قراردارند و نقش آنها جلوگيري از تبخير در موقع گرما و خشکي هوا مي‌باشد. جوانه گل زيتوندراواخرتابستان بينبرگ و ساقه جوان همان سال ظاهر مي‌شود ولي به حال رکودباقي مي‌ماند تا بهار سال بعد که اين جوانه رشد کرده و شاخه توليد مي‌کند. گل زيتون داراي چهار گلبرگ و دو پرچم است وگلآذين آن خوشه‌اي است.جوانه گل روي شاخه همان سال ظاهر مي‌شود ولي میوه زيتون روي شاخه سال قبل قرار دارد. تعداد گلدرهر خوشه وبنابرايندرتمام درخت خيلي زياد است لذا مقدار دانه گرده نيز زياد مي‌باشد ولي تمام گلهاي يک درخت تبديل به میوه نمي‌شوند.


شکل تنه درخت
زيتون خيلي نامنظم است يعني تنه درخت صاف و عمودي رشد نمي‌کند و اغلب برجستگيها و غده‌هايي روي تنه و شاخه‌هاي آن مشاهده مي‌شود. روي ريشه درخت زيتون نيز مجموعه‌اي از جوانه‌ها ساقه هوايي فشرده به يکديگر به شکل غده که اندازه آن به درشتي يک تخم غاز است مشاهده مي‌شود.


آب و هواي مطلوب درخت زيتون

درخت زيتون يکي از گياهان مناطق مديترانه‌اي يعني مناطقي که داراي هواي گرم و مرطوب که معمولادرزمستان درجه حرارت هيچگاه به صفر نمي‌رود مي‌باشد. مع هذادرنواحي خشک اگربتواندرفصل تابستان باغ را آبياري کرد درخت زيتون کاملا رشد کرده محصول قابل ملاحظه‌اي مي‌دهد.از نظر درجه حرارت نيزدرخت زيتون که گياه گرمسيري مي‌باشد تا اندازه‌اي نسبتا زياد تحمل سرما را مي‌کند . يعني درختان جوان تا 9 درجه سرما و درختان مسن و بارور تا 12 درجه زير صفر را تحمل مي‌کنند.
سرماي شديددردرخت زيتون باعث شکاف خوردن پوست درخت شده ودرمحل شکاف باکتريهاي مخصوصي توليد برآمدگي
مي‌کنند و کم‌کم تعداد اين گره‌ها زياد شده تا بالاخره باعث خشک شدن درخت مي‌گردد. سرما بهبرگها صدمه قابل ملاحظه‌اي نمي‌زند وميوه‌هاي سرمازده که پلاسيده و کوچک بمانند فقط براي تهيه روغن زيتون قابل استفاده مي‌باشند.


خاکمطلوب درختزيتون
درخت زيتون رادرهر نوع زمين مي‌توان کاشت .
ولي مقدار محصول هميشه متناسب با درجه حاصلخيزي و مرغوبي خاک مي‌باشد . براي برداشت محصول کافي و مرغوب بايد درخت زيتون رادرزمينهاي عميق و حاصلخيز کاشت.در زمينهايي که سطح‌الارضي کم عمق مي‌توان زيتون کاري کرد. از کاشت ايندرختدراراضي مرطوب و يا زمينهاي شور بايد خودداري شود.


ازدياد درخت زيتون
درخت زيتون را مي‌توان به طرق مختلف زياد کرد. بعضي از کليه وسایل تکثير مانند :
کاشت
هسته
، قلمه،
خواباندن شاخه و
پيوند
پايه بذري مي‌توان استفاده کرد. بين طرق مختلف تکثير بيشتر از کاشت هسته براي تهيه پايه و پيوند و قلمه خشبي و يا نيمه خشبي استفاده مي‌کنند.


کود و حفظ حاصلخيزي خاک در باغ زيتون
کودهاي ازتهدردرشتي میوه و مقدار محصول زيتون اثر زياد دارد. در عمل چون ازتدرزمين مخصوصادراراضي فاقد موادآليبه مقدار بسيارکم موجود است بايد هر سال مقداري کود دامي وشيميايي ازته به درخت داد.


کود دامي اثر سريع‌تر ندارد وليدرزمينهايي که از حيث حاصلخيزي ضعيف هستند و مخصوصا براي اصلاح خواص فيزيکيخاک لازم است ودرصورتي که بهاي کود دامي زياد باشد و از نظر اقتصادي مقرون به صرفه نباشد بايد حتما از کود سبز براي تامين موادآليزمين يعني هوموس استفاده کرد.



در اراضي ضعيف براي هر درخت زيتون ودرمدت سه سال اول هر ساله مقدار 500 گرم ازت در اسفند يا فروردين ماه بايد با خاک مخلوط کرد. در اراضيهاي حاصلخيز و مرغوب مي‌توان از کود شيميايي اوليه يعني 500 گرم ازت براي هر درخت صرفنظر کرد و فقط براي حفظ حاصلخيزي خاک کود دامي و يا کود سبز را مورداستفاده قرار داده فقط 200 تا 250 گرم ازت ساليانه براي هر درخت کافي می باشد.