لینوکس یعنی هر چیزی که ویندوز ندارد!

[engeneer_19]

لینوکس یعنی هر چیزی که ویندوز ندارد!


«لینوکس» همان طور که می‌دانید نام یک سیستم عامل است، سیستم عاملی که بسیار مورد بی‌توجهی اهالی IT قرار گرفته، سیستم عاملی که با داشتن برخی ویژگی‌ها، روز به روز در دل حقیقت‌خواهان IT و دلزدگان سیاست‌های مایکروسافت بیشتر جا باز می‌کند.
●گنو- لینوکس چیست؟
داستان زاده شدن گنو-لینوکس، داستان جالبی است. ریچارد استالمن در سال ۱۹۸۴ جنبش نرم‌افزاری "گنو" را پایه ریخت. جنبش گنو خواهان تولید سیستم عاملی آزاد بر مبنای یونیکس و با نام گنو بود. این جنبش تقریباً حواشی را کامل کرد، یعنی نرم‌افزارهای کاربردی و ابزارهای سیستم عامل گنو توسط استالمن و گروهش کامل شده بود. اما در اصل مطلب یعنی هسته سیستم عامل یا "کرنل" با مشکلات زیادی مواجه بودند. هسته آنها ناقص بود و رسماً کاربردی نداشت. گروه استالمن رو به سیستم عامل "مینیکس" آورد اما با وجود "کدباز" بودن آن، مشکل رایگان نبودن و کپی‌رایت مخصوصش جلوی ایشان را گرفت.
در همین احوالات "لینوس توروالدز" دانشجوی فنلاندی با الهام از کدهای سیستم عامل مینیکس به خلق سیستم عامل خود پرداخت. او در سال ۱۹۹۱ موفق به اتمام پروژه‌اش که به قول خودش فقط برای سرگرمی نوشته شده بود گشت و آن را منتشر کرد. نام لینوکس از ادغام لینوس با یونیک یا مینیکس الهام گرفته شده و نشانه پنگوئن تاکس (tux) شد تا نماد خوش شانسی باشد.
پروژه گنو (که به سد بزرگ عدم وجود هسته مناسب برخورد کرده بود) با توجه به رایگان و کدباز بودن لینوکس، در ادامه راهش، هسته لینوکس را برگزید تا سیستم عامل گنو-لینوکس به وجود بیاید. سیستم عامل‌هایی که ما اکنون از آنها استفاده می‌کنیم همگی در واقع گنو-لینوکس هستند که اشتباهاً به لینوکس معروف شده‌اند. البته جنبش گنو بعد از انتشار گنو-لینوکس بیکار نایستاد و به راه "خلق هسته‌ای مستقل از لینوکس" ادامه داد. این تلاش‌ها در سال ۲۰۰۱ به ثمر نشست و سیستم عامل کامل گنو با نام هرد (hurd) با هسته و ابزارهایی از پروژه گنو منتشر شد. اما هرد در مقابل گنو-لینوکس توفیق چندانی نیافت. یکی از دلایل آن را می‌توان در هسته چند پارچه آن نسبت به هسته یک پارچه لینوکس جست‌وجو کرد که مقایسه آنها و برتری هسته لینوکسی در حوصله این بحث نمی‌گنجد.
●مجوز GPL
این مجوز توسط ریچارد استالمن پایه‌گذاری شده و این چنین می‌گوید: اگر در کدهای یک گنو- لینوکس یا هسته لینوکس یا بخشی از پروژه گنو، تغییری ایجاد کردی که موجب خلق اثر جدیدی شد، باید کدهایش را در اختیار همگان قرار بدهی چون هسته لینوکس، گنو و گنو-لینوکس تحت GPL منتشر می‌شوند. با این تفاسیر تمامی لینوکس‌ها تحت GPL هستند و کدهایشان در دسترس است.
●توزیع های لینوکس
اصطلاح توزیع لینوکس در واقع به نسخه‌ای از گنو-لینوکس گفته می‌شود که توسط فرد یا گروهی تغییر کرده و با نام و خصوصیاتی جدید روانه بازار می‌شود. توزیع‌های بسیار زیادی برای گنو-لینوکس وجود دارد که هر کدام برای منظور خاصی طراحی شده‌اند. گروهی سرور ها را نشانه گرفته‌اند و گروهی راحتی کار برای کاربران. گروهی شبکه و گروهی پایگاه داده را.
یک توزیع معمولی همه منظوره شامل هسته لینوکس، کتابخانه‌ها و ابزارهای گنو، خط فرمان و انبوهی از نرم‌افزارهای کاربردی است. اکنون به توضیحی مختصر و مقایسه برخی از معروف‌ترین توزیع‌های لینوکس می‌پردازیم:
شرکت ردهت (RedHat) که تا چند سال قبل لینوکس (در واقع گنو-لینوکس) ردهت را تولید می‌کرد، اکنون دو محصول دارد: فدوراکور(Fedora Core) که کاملاً رایگان است و تعداد نرم‌افزارهای کاربردی زیادی را همراه دارد و علاقه‌مندان زیادی در دنیا و به خصوص در ایران پیدا کرده است و لینوکس اینترپرایز (Enterprise) که با توجه به نامش رایگان نیست و بیشتر در سرورها کاربرد دارد. نکته جالبی درباره لینوکس اینترپرایز وجود دارد و آن این است که گروهی با نام سنت‌اواس(CentOS) به محض ورود اینترپرایزهای جدید، یک نسخه از آن را تهیه می‌کنند و فقط با جایگزینی لوگوی خود به جای لوگوی ردهت آن را به طور رایگان در اختیار عموم قرار می‌دهند. این هم از ویژگی‌های جالب نرم‌افزارهای کدباز است! از ویژگی‌های محصولات ردهت می‌توان به پشتیبانی بسیار قوی این شرکت از محصولاتش اشاره کرد که آنها را سریعاً به روز می‌کند.
شرکت ناول (Novell) که جدیداً زوزه اینترپرایز (Suse Enterprise) را منتشر کرده، نقطه ضعف بزرگی دارد و آن پشتیبانی و به روزرسانی ضعیف از محصولاتش است. گویا فراموش کرده‌اند که از اصول ابتدایی طراحی یک نرم‌افزار، پشتیبانی و به روز رسانی آن است! بنابراین استفاده از زوزه که برای سرورها طراحی شده کار عاقلانه‌ای نمی‌نمایاند. (نکته‌ای در مورد نام Suse وجود دارد که آن را به شکل‌های "زوزه"، "سوزه"، "سوزی" تلفظ می‌کنند. در ضمن اگر تلفظ این کلمه را در دیکشنری Babylon پی بگیرید، با "سیوز" مواجه می‌شوید. این تلفظ هم برای خودش معضلی است!)
لینسپایر (Linspire) که خاطرات دادگاه‌های مایکروسافت انحصار طلب علیه نام "لیندوز" (Lindows) را زنده می‌کند، قصد داشت راحتی کار با ویندوز را سایدبای‌ساید امنیت و قدرت لینوکس کند که نتایج بعد از انتشارش تقریباً دور از هدف اصلی شرکت بود.
مندریوا (Mandriva) که حاصل ادغام مندریک (Mandrake) با یک شرکت برزیلی است، همواره به راحتی کار برای کاربران توجه خاصی داشته است.
اوبونتو (Ubuntu) نیز با ورود ناگهانی‌اش همه چیز را به نفع خود تغییر داد و لقب "بهترین لینوکس سال ۲۰۰۵ را از نظر کاربران لینوکس" با افتخار به خود اختصاص داد.
از دیگر توزیع‌های لینوکس نیز می توان به "دبیان"، "توربو لینوکس"، "کانکتیوا" و ... اشاره کرد.
●توزیع لینوکس شریف
لینوکس شریف نام توزیعی دو زبانه (فارسی-انگلیسی) از گنو-لینوکس است که بر پایه فدورا کور بنا شده است. این توزیع محصولی از شرکت فارسی وب شریف است. مهندسان این شرکت، بیش از ۷۰ درصد محیط کاربری گنوم را به فارسی ترجمه کرده‌اند. این توزیع، در دو نسخه کاربر و سرور انتشار یافته و از این نقاط قوت سود می‌برد: محیط کاملاً فارسی برای نرم‌افزارهای اوپن آفیس‌دات‌ارگ(OpenOffice.org ) ، مرورگر فایرفاکس و پست الکترونیکی Evolution ، امکانات کامل صوتی و تصویری، تقویم هجری شمسی، اعداد فارسی، استفاده از selinux که در صورت هک شدن، با قفل کردن راه ورود به اطلاعات شخصی، امکان هر گونه سوءاستفاده را از بین می‌برد، استفاده از LVM یا مدیریت جلدهای منطقی که دید سطح بالاتری از حافظه دیسک سخت ارائه می‌دهد.
●نرم‌افزار آزاد چیست؟
سؤالی که شاید در ذهن خیلی از کاربران وجود دارد این است که اگر لینوکس نرم‌افزاری آزاد یا اوپن سورس است چرا بعضی از توزیع‌های آن را می‌فروشند؟ در پاسخ این سؤال باید به این نکات اشاره کرد که:
۱- کد باز بودن یک نرم‌افزار، ارتباطی با رایگان بودن یا نبودن آن ندارد و کاملاً عقلانی ا‌ست اگر کدهای نرم‌افزاری در دسترس باشد و شما برای تهیه آن نرم‌افزار پول پرداخت کنید. (اوپن سورس در واقع نام دیگر نرم‌افزار آزاد است که با آن بیشتر آشنا خواهیم شد.)
۲- آزادی در"نرم‌افزار آزاد" قبلاً موجب اختلاف نظر بزرگان IT بود، کلمه Free در Free Software که در فارسی "آزاد" ترجمه شده در واقع دارای دو معنای کلی بود: ۱- رایگان بودن ۲- آزاد بودن در نحوه استفاده. اکنون کمتر کسی است که Free را دارای دو معنا بداند و اکثر نهادها و افراد بر معنای دوم آن تکیه کرده‌اند. همان گونه که "بنیاد نرم‌افزار آزاد" (که مؤسس آن ریچارد استالمن است) بر معنای دوم Free تأکید دارند. در ایران نیز معنای آزادی در آزادی استفاده بیان شده است. همان گونه که لینوکس شریف، کد باز است اما برای خرید CDهای اوریجینال آن باید ۱۸۵۰۰ تومان وجه پرداخت نمایید.
اکنون به تشریح آزادی نرم‌افزار در معنای دوم می‌پردازیم:
نرم‌افزار آزاد در موارد زیر آزاد است:
۱- آزادی اجرای برنامه برای هر منظور. شما آزادید از نرم‌افزار آزاد هر گونه که تمایل دارید استفاده کنید.
۲- آزادی مطالعه و بررسی چگونگی عملکرد نرم‌افزار و حتی تغییر آن به صورت دلخواه. دسترسی به کدهای منبع پیش شرط این مطلب است.
۳- آزادی کپی و تکثیر نرم‌افزار. شما آزادید نرم‌افزار را به طور رایگان یا با دریافت وجه برای دیگران تکثیر کنید و هیچ قانونی شما را خلافکار نمی‌داند.
۴- آزادی تقویت و بهبود و اشکال‌زدایی نرم‌افزار و در نهایت انتشار عمومی آن. دسترسی به کدهای منبع پیش‌شرط این مطلب است.
اگر شما با رعایت ۴ بند فوق، نرم‌افزاری را خلق کردید (طبق مجوزGPL) باید همین آزادی‌ها را به کاربرانتان بدهید.
ذکر این نکته که شعار بنیاد نرم‌افزار آزاد است ضروری است که " آزادی نرم‌افزار در استفاده است و نه قیمت".
در آخر برخی از مهم‌ترین نرم‌افزارهای کد باز برای لینوکس و ویندوز را نام می‌بریم: مرورگر فایرفاکس شرکت موزیلا، اوپن آفیس دات ارگ از شرکت سان میکروسیستمز، زبان برنامه‌نویسیPHP ، نرم‌افزارهای حروف‌چینی تک، لاتک و فارسی‌تک، پروژه‌های گنو، هسته لینوکس، پایگاه داده mySQL
●امنیت در لینوکس
در باب امنیت لینوکس باید گفت که این سیستم عامل به خاطر کدباز بودن و به علت اینکه تمامی برنامه‌نویسان و هکرهای دنیا به کدهای آن دسترسی کامل دارند، روز به روز در حال کامل شدن است و پله‌های بهتر شدن را با سرعت بیشتری نسبت به دیگر سیستم عامل‌ها مانند ویندوز طی می‌کند. همه دست به دست هم می‌دهند تا راحتی و امنیت را برای خود و دوستانشان به ارمغان بیاورند و در مقابل مایکروسافت با ۳۰۰۰ مهندسش یارای مقابله با میلیون‌ها مهندس بی‌نام و نشان را نخواهد داشت.
شبهه‌ای که کاربران ویندوز در باب امنیت لینوکس وارد کرده‌اند این است که علت کم بودن ویروس‌های لینوکس، کم بودن کاربرانش است. اما باید در پاسخ گفت که کرنل لینوکس طوری نوشته شده است که قابلیت انتشار ویروس روی آن وجود ندارد. اگر هم چنین اتفاقی بیافتد، برخی قابلیت‌های لینوکس جلوی دست‌درازی هکرها را می‌گیرد. مثلاً اینکه همه می‌دانید اگر یک UserName به عنوان کاربر Root تعریف بشود باز هم تمامی اختیارات کاربر اصلی با نام Root را ندارد و این کاملاً بر خلاف اتفاقی است که در ویندوز می‌افتد یعنی اگر کاربری از نوع Administrator تعریف شود به تمامی امکانات سیستم عامل دسترسی دارد. در ضمن نرم‌افزارهایی مانند selinux نیز در صورت هک شدن احتمالی جلوی دسترسی هکر را به اطلاعات شخصی می‌گیرد به طوری که بیان می‌کنند هیچ هکری در دنیا وجود ندارد که بتواند از سد selinux بگذرد. در مرحله بعد می‌توان به "به روز رسانی لینوکس" در برابر ویندوز اشاره کرد که اگر یک حفره در لینوکس کشف شود، حداکثر ۲۴ ساعت پس از انتشار این خبر در اینترنت، شرکت سازنده لینوکس مذکور به برطرف کردن مشکل آن می‌پردازد. شرکت‌های بزرگی مانند ردهت نیز در دو مرحله این کار را انجام می‌دهند: نخست مهندسان این وصله‌ها را آزمایش می‌کنند و بعد از اطمینان از صحت محتوا برای عموم منتشر می‌شود. این کارها در حداکثر ۲۴ ساعت انجام می‌شود! اما ویندوز : بعد از اینکه ویروس مذکور میلیون‌ها قربانی گرفت، تازه بیل گیتس به فکر می‌افتد که چیزی به نام بسته اصلاحی نیز وجود دارد! با لینوکس می‌توان آرامش، امنیت و راحتی کار را تجربه کرد.


منابع:
www.itna.ir
www.wikipedia.org
www.tux-world.com
www.gnu.org
www.farsiweb.ir

مجله گسترش صنعت

[mjabbasi]

عالی بود