عملیات گانرساید

[حسنعلی ابراهیمی سعید]

در سال 1942قوای متفقین با یک تهدید بالقوه مواجه شدند.



برنامه هسته ای المان نازی یک تهدید بزرگ برای متفقین بود و یکی از مهم ترین مراکز برای رسیدن به سلاح هسته ای نیروگاه آب سنگین ورموک در نروژ بود.



در اپریل 1939 برنامه هسته ای المان نازی آغاز به کار کرد این برنامه 3 بخش داشت اصلی داشت : راکتور هسته ای ، تولید اورانیوم و آب سنگین و جداسازی ایزوتوپ های اورانیوم.




در سال 1934 در ورموک نروژ شرکت نورسک هیدرو کارخانه ای ساخت که توانایی تولید آب سنگین را داشت و میتوانست سالانه 12 تن تولیدات داشته باشد.



نیروهای متفقین به این نتیجه رسیدند که برای جلو گیری از دست یابی نازی ها به سلاح هسته ای باید این تاسیسات از کار بیفتد.




قبل از تهاجم المان به نروژه واحد اطلاعات ارتش فرانسه میزان 185 کیلوگرم آب سنگین تولید شده را را از نروژ خارج کرد تا برای برنامه های اتمی فرانسه استفاده شود.



بعد از از اشغال نروژ نگرانی از تولید دوباره اب سنگین توسط نازی ها به وجود امد زیرا تنها محلی که آب سنگین تولید میکرد کارخانه ورمورک بود.




از 1940متفقین و نیروی های مقاومت نروژ تلاش بسیاری برای از کار انداختن این کارخانه کردند و در سه عملیات این محل را هدف قرار دادند. عملیات هایی با اسم رمز : گروس (Grouse) ، دانشجوی سال اول و عملیات گانرساید.




در سال 1942 اولین تلاش برای خرابکاری در کارخانه ورموک انجام شد این عملیات شامل در طرح بود ، اول تعدادی از نیروهای نروژی محل را امن کنند و بعد مهندسین انگلیسی برای حمله با یک گلایدر در منطقه فرود آیند.




در 19 اکتبر 1942 باید یک تیم 4 نفره از نیروهای مخصوص نروژی باید با چتر در منطقه فرود می امد و از نقطه فرود تا محل تعیین شده را اسکی میکرد این عملیات گروس نام گرفت و نتیجه آن شکست بود




در ادامه طرح عملیات قبلی در 19 نوامبر 1942 عملیات دانشجوی تازه وارد انجام شد و قرار بر این بود که 2 پرنده گلایدر AS.51 بر روی سطح یخ زده دریاچه Møsvatn که نزدیک کارخانه قرار داشت فرود بیایند و 15 نفر از واحد مهندسی رزمی ارتش انگلستان به همراه افرادی از تیپ 1 هوابرد وارد کارخانه شوند و در تاسیسات اخلال به وجود اورند.



همچنین بمب افکن هالیفاکس سئول یدک کشیدن گلایدر ها بود.



بکسل کردن گلایدر همیشه خطرات زیادی داشته و این موضوع با پرواز طولانی بدتر شد و اب و هوای نامساعد در نروژ وضعیت را بدتر کرد و باعث کاهش دید خلبان شد.



یکی از هالیفاکس ها در کوه سقوط کرد و همه 7 سرنشین کشته شدند و گلایدر نیز همراه آن سقوط کرد.




هالیفاکس دیگر تا منطقه فرود رسید و با اینکه شرایط بهبود یافته بود اما فرود غیرممکن بود و هالیفاکس مشکل سوخت پیدا کرده بود خلبان تصمیم بر برگشت به پایگاه گرفته اما کابل های بکس گلایدر کنده میشود و گلایدر سقوط میکند و چند کشته و زخمی بر جای میگذارد.



افرادی که زخمی شده بودند توسط گشتاپو دستگیر و تحت شکنجه و بازجویی قرار میگیردندو مدتی بعد اعدام میشوند.




اگر 2 عملیات قبلی نتیجه خوبی نداشت اما اطلاع بدست اماده و تجارب کسب شده راه را برای یک عملیات دیگر باز کرد.



تیم کماندوهایی که در عملیات گروس خود را در کوه ها پنهان کرده بودندو تصمیم گرفته شد از آن کماندوها استفاده شود.



همچنین یک تیم دیگر به عنوان تیم پرستو تشکیل شد و قرار بر ان بود که با هالیفاکس به منطقه مورد نظر فرستاده شوندن و باقی مسیر را اسکی کنند.



تمام جوانب عملیات سنجیده شد و در شب 27 فوریه 1943 عملیات گانرساید اجرا گردید.




بعد شکست در عملیات قبلی نازی ها مراقبت های امنیتی خود را افزایش دادن و دست به مین گذاری ، نصب نورافکن و افزایش نگهبان و نیروی های گشتی زدند و محدوده ای حدود 75 متر از محدود پل نزدیک کارخانه و 200 متر از محدوده رودخانه Måne را بطور کامل تحت پوشش قرار دادند.




نیروهایی که برا عملیات انتخاب شده بودند باید در دهانه دره فرود می امدند و از یک مسیر پر از مانع و دهانه رودخانه یخ زده رد میشدند و از تپه بالا میرفتند. در زمستان سطح آب رودخانه کم میشد بنابراین عمق رودخانه با زمین تقریبا یکی میشد و نیروها باید یک مسیر کاملا هموار را تا کارخانه طی میکردند این موضوع خطر دیده شدن توسط گشتی های نازی را بالا میبرد.




تمام اطلاعات و طرح ریزی این عملیات از دو عملیات قبلی بود و کماندوها نروژی اطلاعات خوبی در مورد وضعیت کارخانه بدست اورده بودند.



گروه تخریب با استفاده از این اطلاعات یک راه ورد به محوطه اصلی از طریق کابل های تونل به یک پنجره ایجاد کردند.




بعد از ورود تیم تخریب وارد اتاق هایی که در آن عمل الکترولیز انجام میگرفت شد و مواد منفجره را با اسفتاده از فیوز های تاخیری که زمان کافی برای فرار را میداد کار گذاشتند. همچنین یک مسلسل تامسون را درمحل گذاشتند تا نشان دهند انگلیسی ها این عملیات را انجام داده اند.


hasan ali ebrahimi said
https://www.uplooder.net/img/image/94/4145b2c75393653d694bc88dfdc4659a/hasa-n-a-li_ebrahimi_said-.jpg

[حسنعلی ابراهیمی سعید]

حمله موفقیت امیز بود و کل اب سنگین تولیدی نازی ها که 500 کیلوگرم بود به همراه تجهیزات تولیدات آن نابود شد.



حدود 3000 سرباز المانی مامور جست و جو برای پیدا کردن خرابکاران شدند اما بخش نقشه فرار به خوبی انجام شده بود




5 مردی که در عملیات شرکت کرده بودند 400 کیلومتر را با اسکی تا سوئد طی کردند در طی مسیر 2 نفر از نروژی ها نزدیک اسلو جدا شدند تا به مقاومت در برابر نازی ها ادامه دهند.




اگرچه حمله کماندوها اسیب بسیار جدی به کارخانه ورموک زد اما بعد از 7 ماه اطلاعاتی مبنی بر شروع به کار مجدد کارخانه رسید.



نیروی هوایی ایالات متحده موج جدیدی از حملات را به کاخانه ورموک اغاز کرد و 143 بمب افکن B-17 حدود 711 بمب بر روی کارخانه ورموک ریختند.




در 16 و 18 نوامبر 35 فروند بمب افکن B-24 نیز حملات خود را به کارخانه اغاز کردند و حدود 1 ساعت به صورت مداوم بمباران کارخانه را انجام دادند.




کنوت هاکیلد تنها کماندویی بود که در منطقه حور داشت و به او دستور داده شد یک کشتی که برای جا به جایی اب سنگین استفاده میشد را غرق کند.



او تصمیم گرفت برای انجام ماموریت خود به عضویت خدمه کشتی دربیایید.



او در بخش زیرین کشتی دو بمب 8 کیلوگرمی با استفاده از فیوز ساعتی کار گذاشت.



در نیمه شب 20 فوریه 1944 یک انفجار در کشتی اس اف هیدرو که حامل محموله های المان نازی بود باعث غرق شدن کشتی و تعدادی از خدمه آن گشت.




در سال 2004 یک بشکه دست نخورده کشف شد و تحقیقاتی که روی ان انجام گرفت نشان داد که آب با Ph14 دارای مقدار زیادی D2O بود و نشان داد که عملیات گانرساید در از بین بردن حجم زیادی از اب سنگین دارای خلوص بالا موفق بوده و با میزانی که اب سنگنینی که نازی ها در اختیار داشتند میتوانست 10 بمب اتمی با پلوتونیوم 239 داشته باشند

شماره 152 مجله همشهری پایداری
حسنعلی ابراهیمی سعید
https://www.uplooder.net/img/image/94/4145b2c75393653d694bc88dfdc4659a/hasa-n-a-li_ebrahimi_said-.jpg