شامگاه اگزوسه

[حسنعلی ابراهیمی سعید]

هیچ امیدی وجود نداشت.

رادار جستجو سطحی/هوایی وستینگهاوس مدل SPS-6C بر فراز دکل اصلی ناو جمهوری اسلامی "نقدی" برای کشف اهداف کوچک و پرواز کننده در ارتفاع پائین مانند موشک فرانسوی "اگزوسه" طراحی نشده بود. اما یک شب سرد پائیزی سال 1364، نقدی باید با آنچه داشت مدارا می کرد. نقدی مامور بود تا از یک کاروان نفتی در شمال جزیره خارک حفاظت کند. شمال خارک بزرگراه موشک های اگزوسه عراقی بود که از هلیکوپتر های سوپرفریلون و یا هواپیما های میراژ F-1 نیروی هوایی یا دریایی عراق شلیک میشدند.

اگزوسه یک قاتل بی رحم و قهار بود. موشک فرانسوی اطلاعات اولیه هدف را از رادار جنگنده حامل می گرفت و پس از رهاسازی با استفاده از یک موتور راکتی با دو خروجی راه هدف میشد. اگزوسه علاوه به رادار اصلی که وظیفه قفل کردن ری هدف را داشت از یک رادار ارتفاع سنج نیز بهره می برد و تا زمان رسیدن به هدف با پرواز در ارتفاع 3 متری سطح آب از دید رادار ناو هدف پنهان می ماند. در این ارتفاع کم امواج برگشتی از موشک با امواج برگشتی از سطح آب تداخل می کرد و رادار قدیمی SPS-6C توانایی تمییز موشک از پس زمینه را نداشت.

ناوسروان دائمی (ناخدا یکم بازنشسته)، افسر رادار نقدی، آن شب آرام را به خاطر می آورد:" پاسی از شب گذشته رادار مادر ما را از وجود یک فروند هلیکوپتر سوپر فریلون، دو فروند هواپیمای رادار زن و یک اسکورت شکاری رهگیر در منطقه آگاه ساخت ...". گروه رزمی عراقی ها کامل بود. آنها می دانستند که اولین اقدام پدافند مستقر در جزیره خارک این بود که سعی کند با شلیک چند موشک سوپر فریلون را بترساند یا منهدم سازد. بنا بر این هوایپماهای رادار زن برای پشتیبانی از سوپرفریلون عازم منطقه بودند. با شروع به کار رادار سیستم هاوک مستقر در جزیره خارک این رادار توسط موشک های ضد رادار هواپیما های عراقی (که امواج متصاعد شده از رادار را تعقیب می کردند) رادار های ایرانی را منهدم می ساختند.علاوه بر این آخرین امید ها به هشدار اولیه توسط سیستم رادار خود ناو نقدی که می توانست حداقل هلیکوپتر عراقی را کشف نماید نیز منتفی بود.

نقدی روی کاغذ برای این ماموریت آماده نبود، سلاح هایش، رادارهایش، کشش این رویارویی را نداشتند. اما این برای ارتش چیز تازه ای نبود، 5 سال از جنگ گذشته بود و ارتش نشان داده بود که اراده سلاح در برابر اراده انسان بسیار حقیر است. افسران متبحر با استفاده از امکانات موجود یک سیستم مجازی برای ارائه اخطار زودهنگام علیه موشک اگزوسه طراحی کرده بودند. در این روش با استفاده از مجموعه ای از رادار های فعال که هلیکوپتر یا هواپیمای حامل را شناسایی می کرد و سپس گوش دادن به مکالمات خلبانها و ثبت پالس رادارها هلیکوپتر حامل اگزوسه شناسایی و جهت حمله به ناو اخطار داده میشد.

ناو سروان دائمی پس از دریافت سمت حمله بدون فوت وقت ناوی یکم نیک چهره، را از جهت احتمالی حمله، ساعت 11 ناو، آگاه ساخت. نیک چهره قبضه توپ 20 میلیمتر مدل اورلیکن GAM-BO1 را که در سینه ناو نصب شده بود به سمت ساعت 11 هدف گیری کرد و منتظر وحشت سبز ماند.

نور سبز رنگ، شعله موتور راکتی موشک اگزوسه، در افق ظاهر شد. اگزوست مانند یک مار زهر آگین به سمت نقدی می خزید. نیک چهره شلیک های منظم 1 تا 4 ثانیه ای را آغاز کرد. در میان هر دسته گلوله های 20 میلیمتری که به سمت هدف شلیک میشد یک دسته از گلوله های رسام با دنباله های زرد و قرمز نیک چهره را از خطای هدف گیری مطلع می ساخت. وقتی موشک به فاصله 1 کیلومتر ناو رسیدی شلیک های منظم مفهوم خود را از دست داند، تنها 3 ثانیه تا فاجعه باقی مانده بود. با شلیک آخرین دنباله های زرد و قرمز نور سبز رنگ غلط مختصری زد، چند متری ارتفاع گرفت و به شدت خود را به سطح دریا کوبید. کمتر از 200 متری ناو، اگزوسه منهدم شده بود.

خدمه نقدی از ابتدا می دانستند ماموریت آنها چه معنایی دارد و چه خطری در کمین آنهاست. دو سال پیش در همین منطقه ناو کهنموئی خواهر ناو نقدی به اندازه نقدی خوش شانس نبود. رادار مادر برای لحظاتی هلیکوپتر عراقی را گم کرد و نتوانست زمان و سمت دقیق حمله را به ناو سروان فرزادی نیا، افسر رادار ناو کهنموئی، اطلاع دهد. زمانی که نور سبز رنگ در افق ظاهر شد، فرزادی نیا می دانست دیگر برای هدف گیری و نجات کشتی دیر شده است. وقتی قبضه 23 میلمتری نصب شده در پاشنه کشتی شروع به آتش کرد فرزادی نیا فریاد کشید : "بپرید" . فریاد او با صدای انفجار یکی شد. موشک با نفوذ به بدنده کشتی و انفجار موجب انفجار مخازن سوخت کهنموئی شد. کهنموئی و قسمت عمده ای از خدمه ان برای همیشه از دست رفتند.

چهار سال پیش از حماسه مقاومت نقدی نیروی دریایی سلطنتی انگلستان نیز نیش این مار سبز رنگ را چشیده بود. 25 می 1982 در روز ملی آرژانتین دو فروند سوپر اتاندارد آرژانتینی با اخرین موشکهای اگزوسه این کشور عازم قلب ناوگروه سلطنتی انگلیس بودند تا با هدف قرار دادن یکی از ناوهای هواپیمابر نیروی دریایی انگلیس جنگ فالکلند را خاتمه بخشند. برخلاف نقدی ناوهای انگلیسی با رادارهای پیشرفته تر از نقدی می توانستند تقرب اگزوسه ها را تشخیص دهند.اما علی رغم توان تسلیحاتی بهتر ناوگان سلطنتی، ایجاد یک ابر چف و حتی شلیک دو موشک پدافندی، اگزوسه های آرژانتینی راه خود را به میان ناوگروه انگلیسی پیدا کردند. ناو هواپیما برانگلیسی به سمت موشک چرخیده بود تا هدف کوچکتری جلوه کند و این آخرین راهکار بود. اگزوسه ها ناو هواپیما بر را گم کردند و در عوض یک کشتی لجستیکی حامل یک هلیکوپتر سنگین شینوک را هدف قرار داده و به آتش کشیدند.
جایی که ناوهای انگلیسی علی رغم تسلیح به رادارها و موشکهای بسیار پیشرفته تر در برابر اگزوسه، این قاتل مخوف ناکام بودند، شامگاه یک روز سرد پائیزی نقدی نشان داد رشادت و اراده مردان رزم، برنده تر از هر سلاح پیشرفته ایست

[mohamoha]

سلام
من یکی عاشق این جور خاطرات هستم.
خاطراتی از جنس اجبار. اجباری سخت و سنگین بر افرادی دارای محدودیت های فراوان و مجبور. این اجبار چه کار که نمی کنه.