آیا بلوغ از نظر روانی نیز علائمی دارد؟

[نارون1]

انسان بالغ


بلوغ از ﻧﻈﺮ ﺟﺴﻤﻲ، ﻋﻼﺋﻤﻲ دارد ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻲﺷﻮد ﻣﺎ ﺑﻪ راﺣﺘﻲ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﻮﻳﻢ ﭼﻪ ﻛﺴﻲ از ﻧﻈﺮ ﺑﺪﻧﻲ ﺑﻪ ﺑﻠﻮغ رﺳﻴﺪه اﺳﺖ. ﺳﺆال اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ «آﻳﺎ ﺑﻠﻮغ از ﻧﻈﺮ رواﻧﻲ ﻧﻴﺰ ﻋﻼﺋﻤﻲ دارد؟»
اﻓﺮاد زﻳﺎدي از ﻧﻈﺮ ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ ﺳﺎل ﻫﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻟﻎ ﺷﺪه اﻧﺪ اﻣﺎ از ﻧﻈﺮ رواﻧﻲ ﻫﻢﭼﻨﺎن ﻛﻮدﻛﺎﻧﻪ ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﻛﻮدﻛﺎﻧﻪ رﻓﺘﺎر ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ «ﭼﻪﻛﺴﻲ ﻫﻨﻮز از ﻧﻈﺮ رواﻧﻲ ﻛﻮدك اﺳﺖ؟»
«ژان ﭘﻴﺎژه» ﻛﻪ ﺳﺎل ﻫﺎ رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﻛﻮدﻛﺎن را ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار داده ﺑﻮد، وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﺗﻔﻜﺮ ﻛﻮدﻛﺎﻧﻪ را ﺑﺎ دﻗﺖ ﺷﺮح داده اﺳﺖ :




1- ﺗﻔﻜﺮ ﻋﻴﻨﻲ

ﻛﻮدﻛﺎن ﺑﺮداﺷﺘﻲ «ﻋﻴﻨﻲ» از ﻣﺴﺎﺋﻞ «اﻧﺘﺰاﻋﻲ» دارﻧﺪ. ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ اﮔﺮ در ذﻫﻦ ﻛﻮدك «ﺑﻮﺳﻴﺪن» ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﺎد «ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ» ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ،ﻛﻮدك، ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻮﺳﻴﺪن را ﻧﺸﺎﻧﻪ ي ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ ﻣﻲداﻧﺪ، ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﮔﺮ ﻓﺮد ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ، او را ﻧﺒﻮﺳﺪ، از ﻧﻈﺮ ﻛﻮدك ﻣﻬﺮﺑﺎن ﻧﻴﺴﺖ درﺣﺎﻟﻲﻛﻪ ﻓﺮدي ﻧﺎﻣﻬﺮﺑﺎن، ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ ﺑﻮﺳﻴﺪن ﻛﻮدك، ﺑﺮاﻳﺶ ﻣﻬﺮﺑﺎن ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲ شود!
ﺑﺴﻴﺎري از ﺑﺰرﮔﺴﺎﻻن ﻫﻢ ﻛﻪ ﺗﻔﻜﺮ ﻛﻮدﻛﺎﻧﻪ دارﻧﺪ، ﭼﻨﻴﻦ ﻃﺮز ﻓﻜﺮي دارﻧﺪ. از ﻧﻈﺮ آﻧﺎن ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ اﻧﺘﺰاﻋﻲ، ﺑﻪﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ در ﭼﺎرﭼﻮب ﻫﺎي ﻋﻴﻨﻲ ﻣﺤﺪود ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ. ﻣﺎ ﻣﻲداﻧﻴﻢ ﻛﻪ ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺠﻠﻲﻫﺎي ﻣﺘﻨﻮﻋﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ. ﻟﺒﺨﻨﺪ، ﻧﮕﺎه ﻣﻬﺮﺑﺎن، ﺑﻮﺳﻴﺪن، در آﻏﻮش ﮔﺮﻓﺘﻦ، اﻳﺜﺎر و ﻓﺪاﻛﺎري، ﺧﺪﻣﺖﻛﺮدن، ﻳﺎري ﻧﻤﻮدن، ﻧﮕﺮان ﻛﺴﻲ ﺑﻮدن، دﻟﺘﻨﮓ ﻛﺴﻲ ﺷﺪن، ﻫﺪﻳﻪ دادن، ﻋﻔﻮ و ﮔﺬﺷﺖ ﻛﺮدن و ﺑﺴﻴﺎري رﻓﺘﺎرﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺗﺠﻠﻲ ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ. اﻣﺎ ﮔﺎﻫﻲ ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﻢ ﺟﻮاﻧﻲ ۲۰ ﺳﺎﻟﻪ ﭘﺪر و ﻣﺎدر ﺧﻮد را ﻧﺎﻣﻬﺮﺑﺎن ﻣﻲداﻧﺪ ﻳﺎ ﺧﺎﻧﻤﻲ، ﺷﻮﻫﺮ ﺧﻮد را ﻓﺎﻗﺪ ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ ﻣﻲداﻧﺪ ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﻳﻦ دﻟﻴﻞ ﻛﻪ ﻳﻚ رﻓﺘﺎر ﺧﺎص را ﻛﻪ از ﻧﻈﺮ او ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻤﺎد ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ اﺳﺖ را ﺑﺮوز ﻧﺪاده اﻧﺪ اﻳﻦ ﻧﻮع ﺗﻔﻜﺮ ﻛﻮدﻛﺎﻧﻪ، ﻋﺎﻣﻞ ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺸﻜﻼت در رواﺑﻂ ﺑﻴﻦ اﻓﺮاد اﺳﺖ.




2- ﺗﻔﻜﺮ ﺟﺎدوﻳﻲ


ﻳﻜﻲ دﻳﮕﺮ از وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﺗﻔﻜﺮ ﻛﻮدﻛﺎﻧﻪ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺼﻮر ﻛﻨﻴﻢ اﻓﻜﺎر ﻣﺎ داراي ﻗﺪرﺗﻲ ﺟﺎدوﻳﻲاﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺪون اﻳﻦ ﻛﻪ در رﻓﺘﺎر ﻣﺎ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﮔﺬارﻧﺪ، ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎﻋﺚ اﻳﺠﺎد اﺛﺮ در دﻧﻴﺎي ﺧﺎرج ﻣﻲﮔﺮدند. چنین ﺗﻔﻜﺮي را «ﺗﻔﻜﺮ ﺟﺎدوﻳﻲ» ﻣﻲﻧﺎﻣﻴﻢ. ﺟﻬﺎن، ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﻣﺎ ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻲدﻫﺪ. ﺗﺼﻮر اﻳﻦﻛﻪ اﮔﺮ ﺑﻪ ﭼﻴﺰي ﻓﻜﺮ ﻛﻨﻢ، در زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻦ اﺗﻔﺎق ﻣﻲاﻓﺘﺪ، ﺗﺼﻮري ﻛﻮدﻛﺎﻧﻪ اﺳﺖ. روش ﻫﺎي «ﺗﺼﻮﻳﺮﺳﺎزي ذﻫﻨﻲ» و «ﺗﺠﺴﻢ ﻫﺪاﻳﺖﺷﺪه» ﺗﻜﻨﻴﻚﻫﺎﻳﻲ درﻣﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻗﺮار اﺳﺖ اﺣﺴﺎﺳﺎت ﻣﺎ را دﮔﺮﮔﻮن ﻛﻨﻨﺪ وﻟﻲ ﮔﺮوﻫﻲ ﭼﻨﺎن ﺗﺒﻠﻴﻎ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﮔﻮﻳﻲ ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺗﺠﺴﻢ، اﺗﻔﺎﻗﺎت ﺑﻴﺮوﻧﻲ زﻧﺪﮔﻲ را ﻣﻲﺗﻮان ﺗﻐﻴﻴﺮ داد! اﻳﻦ ﮔﺮوه ﺑﺮاي روﻧﻖ ﻛﺎﺳﺒﻲ ﺧﻮد ﺣﺎﺿﺮﻧﺪ ﻣﺮدم را ﺑﻪﺳﻤﺖ ﺗﻔﻜﺮ ﻛﻮدﻛﺎﻧﻪ ﺳﻮق ﺑﺪﻫﻨﺪ. روش ﻫﺎي «ﺗﺼﻮﻳﺮﺳﺎزي ذﻫﻨﻲ» اﮔﺮ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ دﮔﺮﮔﻮن ﻛﺮدن اﺣﺴﺎﺳﺎت ﻣﺎ ﺑﺸﻮﻧﺪ، ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ اﻧﺘﺨﺎب ﻫﺎي ﻣﺎ را ﺗﻐﻴﻴﺮ دﻫﻨﺪ و ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ اﻧﺘﺨﺎب ﻫﺎ، رﻓﺘﺎر ﻣﺎ در زﻧﺪﮔﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ و اﮔﺮ اﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮات رﻓﺘﺎري ﭼﺸﻤﮕﻴﺮ و ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ، ﻃﺒﻴﻌﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﺗﻔﺎﻗﺎت ﺑﻴﺮوﻧﻲ و رواﺑﻂ ﻣﺎ ﺑﺎ دﻳﮕﺮان ﻫﻢ دﺳﺘﺨﻮش ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ .اﻣﺎ ﺗﺼﻮر اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﻦ در ﺟﺎﻳﻲ ﺑﻨﺸﻴﻨﻢ و ﻓﻘﻂ و ﻓﻘﻂ ﭘﻮلدارﺷﺪن را در ذﻫﻨﻢ ﻣﺠﺴﻢ ﻛﻨﻢ و ﻫﻴﭻ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻋﻤﻠﻲ در زﻧﺪﮔﻲ ام ﻧﺪﻫﻢ و ﺑﺎور داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻢ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﺮﻳﻘﻲ ﻣﻌﺠﺰه آﺳﺎ، ﺛﺮوت ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻣﻦ ﺧﻮاﻫﺪ آﻣﺪ، ﭼﻴﺰي ﺟﺰ ﺗﻔﻜﺮ ﻛﻮدﻛﺎﻧﻪ ﻧﻴﺴﺖ.




3- فرض عليت زماني


اﮔﺮ ﻛﻮدﻛﻲ دﺳﺘﺶ را در ﺳﻮراخ ﺑﻴﻨﻲ اش ﻛﻨﺪ و ﻫﻤﺎن ﻣﻮﻗﻊ ﻟﻴﻮاﻧﻲ از روي ﻣﻴﺰ ﺑﻴﻔﺘﺪ و ﺑﺸﻜﻨﺪ، ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺗﺼﻮر ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﭼﻮن ﻫﻤﺎن زﻣﺎن ﻛﻪ دﺳﺖ در بینی ﻛﺮده ﻟﻴﻮان اﻓﺘﺎده، ﭘﺲ ﻋﻠﺖ اﻓﺘﺎدن ﻟﻴﻮان اﻳﻦ ﺑﻮده ﻛﻪ او دﺳﺖ در ﺑﻴﻨﻲ اش ﻛﺮده اﺳﺖ! ﺑﻪ اﻳﻦ وﻳﮋﮔﻲ ﺗﻔﻜﺮ ﻛﻮدﻛﺎﻧﻪ «ﻓﺮض ﻋﻠﻴﺖ زﻣﺎﻧﻲ» ﻣﻲﮔﻮﻳﻴﻢ. در ﺑﺴﻴﺎري از ﺑﺰرﮔﺴﺎﻻن ﻫﻢ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻔﻜﺮي را ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﻨﻴﺪ؛ ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ اﮔﺮ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﺲ از اﻳﻦ ﻛﻪ اﺗﻮﻣﺒﻴﻠﻢ را ﺷﺴﺘﻢ، ﺑﺎران ﺷﺮوع ﺷﻮد و ﻣﻦ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﺮﺳﻢ ﻛﻪ اﻳﻦ دو ﻣﺎﺟﺮا ﺑﻪ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ رﺑﻂ دارﻧﺪ و ﺑﻌﺪ ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي ﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﻛﺎﺋﻨﺎت ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﺑﺎ اﻳﻦ «ﻧﺸﺎﻧﻪ» ﺑﻪ ﻣﻦ ﺑﮕﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﺗﻮ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻣﺎﺷﻴﻨﺖ را ﺗﻤﻴﺰ ﻛﻨﻲ، ﻣﻦ دﭼﺎر ﺗﻔﻜﺮ ﻛﻮدﻛﺎﻧﻪ ﻫﺴﺘﻢ .
اﮔﺮ در ﮔﻔﺖ وﮔﻮي ﻣﺮدم دﻗﺖ ﻛﻨﻴﺪ، ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎري از ﺑﺰرﮔﺴﺎﻻن ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻔﻜﺮ ﻛﻮدﻛﺎﻧﻪ اي را ﺣﻔﻆ ﻛﺮده اند.



ﻣﺸﻜﻞ ﺗﻔﻜﺮ ﻛﻮدﻛﺎﻧﻪ ﭼﻴﺴﺖ؟

اﺷﻜﺎل ﻛﺎر، اﻳﻦﺟﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﻔﻆ ﺗﻔﻜﺮ ﻛﻮدﻛﺎﻧﻪ، ﺑﺎ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺎﻟﻐﺎﻧﻪ ﺗﻌﺎرض دارد. ﺗﻜﺎﻟﻴﻔﻲ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻓﺮدي ﺑﺰرﮔﺴﺎل ﺑﻪﻋﻬﺪه دارﻳﻢ -ﭼﻪ در ﺣﻴﻄﻪ ي زﻧﺪﮔﻲ ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ، ﭼﻪ در زﻣﻴﻨﻪ ي ﻛﺴﺐ و ﻛﺎر و ﭼﻪ در زﻣﻴﻨﻪ ي ﻣﺴﺆوﻟﻴﺖﻫﺎي ﺷﻬﺮوﻧﺪي و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ-ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺗﻔﻜﺮ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ و ﻣﺪﻳﺮﻳﺘﻲ دارﻧﺪ و ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ رﺳﻮﺑﺎت ﺗﻔﻜﺮات ﻛﻮدﻛﺎﻧﻪ از ذﻫﻦ ﻣﺎ ﺷﺴﺘﻪ ﻧﺸﻮﻧﺪ، ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ اﻧﺘﻈﺎر ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪﻫﺎ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ.



دکترمحمدرضاسرگلزایی



منبـــع