با توجه به اهمیت حشرات در اکوسیستم شناسای ویروس های بیماری زا هم در حشرات مفید و هم در حشرات مضر بسیار مهم است. عفونت های ویروسی یکی از عواملی است که جمعیت حشرات به حال تعادل نگه داشته می شود.

گروه بندی ویروس هایی که در حشرات دیده می شوند دو دسته اند : یک دسته که میزبان اصلی آنها حشرات هستند ( شامل خانواده های باکولو و بریده، پولید ناویرید، آسکو ویروس ها ، تترا ویریده و نودا بریده ) دسته دیگر ویروس هایی هستند که در جانوران مهره دار و یا گیاهان ایجاد عفونت می کنند.


خانواده باکولوویریده : این خانواده دارای پوشینه و ژنوم dsDNA حلقوی هستند و دارای دو زیر خانواده به نام های زیر خانواده با کولو ویروس که خود دارای دو جنس است .
1 – جنس نوکلئوپولی مدرو ویروس (Npvs) که پوشش پروتئینی آن پولی مدرین نام دارد و در هر جسم بسته آن تعداد زیادی ویریون وجود دارد. قطر آن تا 5 میکرون می رسد. به شکل چند وجهی است و اجسام بسته آن در هسته یاخته های آلوده حشرات ایجاد می شوند.
2 – جنس گرانو ویروس (GVs) که پوشش پروتئینی آن گرانولین نام دارد و هر جسم بسته آن فقط دارای یک ویرویون است. دارای ظاهر دانه دار هستند و اجسام بسته آن پس از تخریب پوشش هسته یاخته میزبان ایجاد می شوند.

ویروس های باکو ویروس به شکل آلکود (بسته) هستند و در شکل بسته در یک پوشش پروتئینی بلوری (اجسام بسته) قرار دارند. ویروس های جوانه زده ( از پوشش سیتوپلاسم) VBs در پیدایش عفونت ثانویه دخالت دارند.

زیرخانواده نودی باکولوویرینه :
ویروس های آن به شکل الکود نبوده و نوکلئوکپسید بعضی دارای یک برجستگی شبیه دم است. پوشینه آن یا از پوشش هسته یاخته میزبان و یا در زمان جوانه زدن ویروس از غشاء سیتوپلاسم یاخته میزبان به آن اضافه می گردد.

مراحل تکثیر باکولو ویروس در کشت یاخته :
اتصال ، ورود، پوشش برداری : اتصال توسط گلیکو پروتئین سطح پوشینه ویروس صورت گرفته و ورود نیز به روش اندوسیتوز به داخل سیتوپلاسم انجام می گیرد. آنولوپ ویروس و پرده اند فرم در هم آمیخته و با ورود نوکلئو کپسید ویروس به سیتوپلاسم و بعد از آن به هسته یاخته میزبان ژنوم آن در داخل هسته رها می شود.
مرحله اول رونویسی :
رونویسی توسط آنزیم RNA پلی مراز شماره 2 یاخته از روی ژن های اولیه ژنوم ویروس صورت می گیرد .
مرحله تأخیری :
در این مرحله عمل همانند سازی ژنوم ویروس صورت گرفته و با تولید پروتئین های ساختمانی و گردهم آیی آنها با ژنوم تازه تشکیل شده نوکلئوپروتئین ویروس شکل می گیرد.
مرحله خیلی تأخیری و سرهم شدن اجزاء ویروس :
سرهم شدن اجزاء در هسته یاخته و نزدیک مرکز آن صورت می گیرد سپس نوکلئوکپسیدها به روش جوانه زدن یا از طریق سوراخ موجود در غشاء هسته از آن خارج می شوند. پوشش اصلی ویروس نیز به دو نوکلئوکپسید ویروس تشکیل شده در نتیجه ذره کامل ویروس از یاخته خارج می شود. یک پوشش خارجی ( کالیکس ) اطراف پوشش اصلی ویروس تشکیل می گردد که در نهایت و زمانی که ویروس های تازه شکل یافته در هسته یاخته هستند اجسام بسته تشکیل می شوند.
ایجاد بیماری توسط با کولوویروس ها در حشرات :
این ویروس ها از راه غذای آلوده باعث آلودگی حشرات می شوند با ورود به معده میانی حشره پوشش گلیکو پروتئین ویروس تخریب و در نهایت ویروس ها در روده آزاد شده و وارد سیتوپلاسم یاخته میزبان می شوند. اگر تمام ارگان های حشره مورد حمله ویروس قرار گیرد و حشره تبدیل به یک مایع سفید ( بیماری ویلتینگ یا بیماری ذوب کننده) می شود.

خانواده پولیدناویریده :
این خانواده دارای پوشینه و ژنوم ds DNA قطعه قطعه است و در زمان انتقال ژنوم ویروس در داخل کروموزم های سلول میزبان جای سازی شده است دارای دو جنس
1– ایکنوویروس ها : نوکلئوکپسید کروی شکل و دو پوشش ( پوششی که از هسته یاخته میزبان و پوشنی که از پرده سیتوپلاسم منشأ گرفته) دارند.
2 – براکوو ویروس ها : دارای نوکلئوکپسید میله ای شکل و پوشینه لیپو پروتئینی و فاقد پوشش پروتئینی بلورین هستند.
خانواده آسکور ویریده :
دارای ژنوم dsDNA خطی هستند و در لاروهای دو بالان شب پرواز ایجاد عفوت می کنند
مراحل تکثیر آسکوویروس ها :
با تقسیم هسته یاخته آلوده حدود 30-20 وزیکول به وجود می آید که دنباله تکثیر در این وزیکول ها ادامه می یابد. وزیکول ها به هم اتصال یافته و به داخل همولمف می روند. در اثر تکثیر ویروس در بدن لارو آلوده مراحل رشد و توسعه متوقف می گردد و بعد از 6-2 هفته خواهد مرد.
خانواده نودا ویریده و تکثیر ویروس آن :
این ویروس ها دارای ژنوم RNA تک رشته دو قطعه ای با پلاریته مثبت و فاقد پوشینه اند و از مهم ترین اعضاء آن ویروس سوسک سیاه و ویروس نودامورا است. برای تکثیر یک رشته RNA ویروس توسط ریبوزوم یاخته به آنزیم رپلیکازو پروتئین B ترجمه و رشته دیگر به پروتئین های تشکیل دهنده کپسید ویروس ترجمه می شود. آنزیم رپلیکاز رشته های منفی را تولید و با استفاده از این رشته ها به عنوان الگو رشته های مثبت را سنتز می کند. سپس از سر هم شدن پروتئین های کپسید و قرار گرفتن ژنوم در آن پرو ویروس ایجاد و با تقسیم پروتئین های ساختمانی ویروس کامل شکل می گیرد.
از ویروس های بیماری زا می توان برای کنترل جمعیت حشرات استفاده کرد که این کار شامل سه مرحله است :
1. آزاد سازی ویروس
2. افزودن یک ویروس دوم به ویروسی که در آزاد سازی مورد استفاده واقع شده است.
3. محافظت از ویروس های بیماری زای مفید



منبع



http://zest.persianblog.ir/post/153/