5 حقیقت عجیب در مورد تخم پرندگان

[Almas Parsi]

5 حقیقت عجیب در مورد تخم پرندگان

تصویر فوق: مجموعه ای از پوسته های تخم پرندگان که در دپارتمان مجموعه پرنده شناسی موزه تاریخ طبیعی آمریکا نگهداری می شود

---

هر بهار به هنگام فرارسیدن موعد جشن عید، تب تخم مرغ های رنگی نیز بالا می گیرد و تخم مرغ های پخته شده زینت بخش بشقاب ها می شوند. اما تخم پرندگان افزون بر اینکه بوم نقاشی بیضی شکلی برای علاقمندان به طراحی است و نماد تولد مجدد و باروری محسوب می شود، به خاطر تنوع شکل و اندازه نیز مشهور هستند.


به عنوان مثال، به گفته محققان در موزه تاریخچه طبیعی آمریکا (AMNH) در شهر نیویورک، تخم پرنده ای به نام کیوی که بومی نیوزیلند است حدود 25 درصد از حجم بدن مادر را اشغال می کند، و بزرگترین تخم در میان پرندگان البته به نسبت ابعاد بدن پرنده کیوی است.

البته گذاشتن تخمی بزرگ جثه، فواید خاص خودش را هم دارد، به این معنا که جوجه ای که از چنین تخمی خارج می شود تقریبا بلافاصله بعد از بیرون آمدن قادر به زندگی مستقل است.


در ادامه نگاهی به 5 حقیقت در مورد تخم پرندگان می اندازیم و رموزی که آنها را احاطه کرده است را به زبان علمی توضیح می دهیم.

1- تنوع اشکال


تخم اشک مانند نوعی پنگوئن قطب شمال.اگر از دیگران بخواهید تا شکل تخمی را در ذهن بیاورند، بسیاری از ایشان ذهنشان به سمت تخم مرغ می رود، این درحالی است که تخم ها بسته به گونه پرنده ای که آنها را تولید می کند ممکن است گرد یا نوک تیز باشند.

مثلا Murre که نوعی پنگوئن بومی شمالگان است، تخمی گلابی شکل دارد. این پرنده ها روی لبه های صخره های نازک تخم گذاری می کنند، اما شکل غیرطبیعی تخمشان باعث محافظت از آن در برابر حوادث می شود.

پل اسویت، مدیر بخش مجموعه پرنده شناسی در AMNH می گوید: "اگر سعی در هل دادن یکی از این تخم ها داشته باشید، به خاطر سنگینی انتهای آن، به صورت مدور به دور خودش خواهد چرخید و همین مکانیسم است که از تخم مرغ محافظت می کند تا روی لبه نازکش نیفتد."

2-رنگ های استثنایی

معمولا جنس پوسته تخم پرندگان از کلسیم کربنات می باشد که بنابر آنچه در "کتاب دانستنی های تخم پرندگان" ( چاپ دانشگاه شیکاگو، 2014) آمده است به چشم انسان سفید رنگ می آید. اما برخی از پوسته ها حاوی رنگ های فوق بنفشی هستند که به چشم انسان مرئی نیستند، اما احتمالا پرندگان این رنگ ها را تشخیص می دهند.

پوسته های دیگر مثل پوسته آبی زیبای نوعی چکاوک با نام علمی Phleocryptes melanops نیز نمونه هایی از رنگ های دیگر را پیش چشم ما قرار می دهند. رنگ نهایی بسیاری از پوسته ها حاصل دو رنگ دانه است که عبارتند از: بیلیوردین ها که رنگ های آبی- سبز را می سازد و پروتوپورفیرین ها که طبق آنچه در "کتاب دانستنی های تخم پرندگان" آمده است رنگ های زرد، قرمز و قهوه ای را به پوسته ها می بخشد.

آندسته از پوسته هایی که نقطه یا خط دارند، پروتوپورفیرین شان نیز بیشتر است و این نقاط به استتار تخم کمک می کنند. مثلا آبچلیک با نام علمی Charadrius melodus، پوسته تخمی قهوه ای رنگ و لک دار دارد که با شن و ماسه محل زندگی این پرنده همخوان است.

3-اندازه های عجیب


تخم پرنده فیلی دو برابر بزرگتر از تخم شترمرغ استبزرگترین تخم پرنده ای که تاکنون شناسایی شده است، متعلق به پرنده فیلی منقرض شده می باشد. طول تخم این پرنده منقرض شده تقریبا برابر با توپ راگبی یا 28 سانتی متر بوده است.

تخم پرنده مگس خوار کالیوپه.

این پرنده که عظیم الجثه و فاقد توانایی پرواز بوده حدود 3 متر قد داشته و در ماداگاسکار زندگی می کرده است تا موقعی که بیماری و شکار بی رویه توسط دریانوردان در قرن 18 موجب انقراض آن شد.

در قیاس با پرنده فیلی، مگس خوار کالیوپه کوچکترین تخم را به لحاظ اندازه در میان پرندگان داراست که به گفه اسویت وزن آن برابر با یک گیره کاغذی است.

به گفته وی "تخم پرنده مگس خوار شبیه کپسول بوده، کشیده و سفیدرنگ است".

4-ضخامت غیرمعمول


آنگونه که در "کتاب دانستنی های تخم پرندگان" آمده است، بیشتر پوسته های تخم پرندگان به اندازه ای نازک است تاجوجه بتواند در موعد لازم آنرا شکسته و بیرون بیاید، درعین حال به اندازه ای محکم و ضخیم است تا جنین درحال رشدی را که داخل تخم قرار گرفته است محافظت نماید و وزن مادر یا پدری که روی تخم می نشیند را نیز به خوبی تاب بیاورد.


پوسته بعضی از تخم ها بسیار ضخیم است. مثلا cassowary که یک پرنده عظیم الجثه و فاقد توانایی پریدن و بومی گینه نو و شمال شرق استرالیاست تخم های سبزرنگی می گذارد که به گفته اسویت ضخامت آنها به حدود یک چهارم یک اینچ یا 0.6 سانتی مترمی رسد.


اسویت ادامه می دهد "تخم این پرنده شبیه یک آوکادوی بزرگ به نظر می رسد".

5- تکامل



تخم های آمنیوتیک مربوط به دوران باستان می شود. بنا به گفته کتاب دانستی های تخم پرندگان، اولین تخم ها از این دست توسط حیوانات مارمولک مانندی گذاشته شد که "آب پرده داران ابتدایی" نامیده می شدند و حدودا 325 میلیون سال قبل از این طی دوره کاربونیفروس زندگی می کرده اند.

تخم سبز رنگ cassowary

طبق نوشته های کتاب دانستنی های تخم پرندگان، تخم پرنده ها نیز آمنیوتیک است زیرا پوسته سختی داشته و غشاهای متخلخلی در آن به چشم می خورد که امکان عبور اکسیژن و خارج شدن دی اکسید کربن را فراهم می کند. مهم تراز آن اینکه آب پرده داران ابتدایی به دو گروه تقسیم می شوند: یکی همکمانان (نیاکان پستانداران) و خزنده چهرگان (مارمولک ها و پرنده ها).

پرندگان نیز احتمالا از تیره دایناسورهای تروپود هستند، گروهی از دایناسورهای گوشت خوار بزرگ که تیرانوزروس رِکس نیز یکی از آنهاست.


منبع : کوی دانش
باز نشر : سایت علمی نخبگان جوان