به نام خدا


امروزه در جوخه های پیاده نظام ارتش های مختلف جهان تسلیحات انفرادی مختلفی استفاده می شوند که هر یک کاربرد مخصوص به خود را دارند. از جمله این تسلیحات تیربارها (Machine Gun) هستند. تیربارها نوعی سلاح خودکار هستند که بر خلاف سلاح های نیمه خودکار ، تا زمانی که ماشه آنها فشرده می شود ، تیربار به شلیک خود ادامه می دهد. مهمترین هدف استفاده از تیربارها قدرت بازدارندگی آنها است. تیربارها با حجم آتش بالایی که اجرا می کنند ، قدرت بازدارندگی بالایی به وجود می آورند. به عنوان مثال یک جوخه سرباز پیاده در حال پیشروی در یک مسیر مشخص هستند که از سوی دشمن به وسیله یک تیربار به سمت آنها شلیک می شود. شلیک آتش تیربار باعث توقف پیشروی نیروهای دشمن می شود. تیربارها را از نظر کالیبر و جثه به سه دسته تقسیم می کنند. 1- تیربارهای سنگین (HMG یا Heavy Machine Gun) ، که معمولا از کالیبرهای سنگین 12.7 میلیمتری و بالاتر (کمتر از 20 میلیمتر) استفاده می کنند. 2- تیربارهای چند منظوره (GPMG یاGeneral Purpose Machine Gun) که معمولا از کالیبرهای متوسط (عمدتا 0.3 اینچ) استفاده می کنند. از این تیربارها می توان در طیف وسیعی از نقش ها استفاده کرد. 3- تیربارهای سبک (LMG یا Light Machine Gun) که معمولا از گلوله های سلاح های انفرادی جوخه استفاده می کند. از این نوع تیربارها به عنوان یک تیربار سبک قابل حمل و جابجایی برای ساپورت سبک نیروهای جوخه استفاده می شود. تیربارهای سنگین و تیربارهای چند منظوره دارای تنوع بالایی هستند و اکثر کشورهای دارای نیروهای نظامی بزرگ مدلهای متفاوتی از هر دو نوع تیربار را طراحی و در اختیار دارند. اما تیربارهای سبک دارای تنوع بالایی نیستند. دلیل آن نیز این است که هزینه تولید یک تیربار سبک با یک تیربار چند منظوره تقریبا یکسان است و بیشتر کشورها ترجیح می دهند هزینه ساخت تیربار را برای یک تیربار چند منظوره متقبل شوند ، نه یک تیربار سبک تک منظوره.


سوالی که ممکن است اینجا مطرح شود این است که اسلحه های هجومی نیز می توانند به صورت خودکار شلیک شوند. همچنین تیربارهای سبک و اسلحه های انفرادی از کالیبر های یکسانی استفاده می کنند. پس فرق این دو چیست؟ در پاسخ باید به این موضوع اشاره کرد که تیربارهای سبک مدرن قابلیت استفاده هم از خشاب و هم از نوار فشنگ را دارا می باشند. همچنین معمولا تیربارهای سبک به یک دوپایه سرخود مجهز هستند که امکان قرار گرفتن آن بر روی زمین را فراهم می کند. تیربارهای سبک مخصوص شلیک های مداوم طراحی شده اند و در حین شلیک مداوم دارای دقت بسیار خوبی می باشند و مداومت شلیک بسیار بالاتری نسبت به اسلحه های هجومی دارند. (به عنوان مثال تیربار NEGEV می تواند تا 1200 گلوله را به صورت مداوم شلیک کند) . در ارتش ایالات متحده برای پشتیبانی سبک از جوخه های پیاده نظام یکی از اعضای جوخه به تیربار سبک از نوع M249 SAW یا همان Squad Automatic Weapon مجهز می شود. معمولا به تیربارهای سبک SAW هم گفته می شود. چرا که به عنوان سلاح سبک خودکار جوخه ها نیز استفاده می شوند. در این مقاله به بررسی تیربار سبک M249 که در ارتش ایالات متحده کاربرد دارد ، می پردازیم.


تیربار M249 یک تیربار سبک است که به منظور استفاده در خطوط مقدم میدان نبرد طراحی شده است. این تیربار ، یک تیربار سبک انفرادی با حجم آتش بالا و موثر برای پشتیبانی نیروهای پیاده نظام یک جوخه طراحی شده است. در طراحی این تیربار به دو عامل حجم آتش در کنار دقت آتش توجه ویژه ای شده است. معمولا در تیربارها افزایش حجم آتش موجب کاهش دقت می شود. در حالیکه در این تیربار به هر دو عامل حجم آتش و دقت توجه ویژه ای شده است و در کنار آن به عامل ارگونومی تیربار توجه به سزایی شده است. این تیربار نمونه به روز شده تیربار FN minimi ساخت کارخانجات FN-Herstal بلژیک می باشد. این تیربار از مکانیسم شلیک open bolt استفاده می کند. به این ترتیب بولت اسلحه پس از عقب کشیده شدن گلنگدن در عقب اسلحه متوقف می شود. علت اتخاذ این مکانیسم در این تیربار ، جلوگیری از داغ شدن صفحه رسیور اسلحه در شلیک های مداوم و افزایش مداومت شلیک است. مکانیسم مسلح سازی این تیربار از نوع فشار غیر مستقیم گاز است. سیلندر برگشت گاز در زیر لوله اصلی تعبیه شده است. در قسمت محل اتصال سیلندر به بولت اسلحه ، یک رگلاتور تنظیم فشار گاز تعبیه شده است که این امکان را می دهد که فشار گاز برگشتی لوله را کنترل و به تبع آن ریتم آتش تیربار را تنظیم نمود. ریتم آتش این تیربار در حالت عادی معادل 750 گلوله در دقیقه است که می توان به وسیله رگلاتور تنظیم فشار گاز ، ریتم اجرای آتش آنرا به 1000 گلوله در دقیقه نیز افزایش داد. بر روی لوله اصلی تیربار یک کاور طراحی شده است که وظیفه این کار افزایش سطح تماس لوله با هوا و کمک به تسریع خنک سازی لوله و به تبع آن افزایش مداومت شلیک تیربار است. همچنین این تیربار قابلیت تعویض سریع لوله را نیز دارا می باشد و لوله اسلحه را می توان به سرعت تعویض نمود. بر روی قسمت انتهایی لوله یک دستگیره متصل شده است که می توان هم از آن به عنوان یک دستگیره برای حمل تیربار استفاده نمود و هم اینکه برای تعویض لوله از این دستگیره استفاده کرد.


ریل پیکاتینی استاندارد مدل MIL-STD-1913 که ریل پیکاتینی استاندارد کشورهای عضو ناتو به شمار می رود ، بر روی این تیربار قابل نصب است. با نصب این ریل پیکاتینی بر روی این تیربار می توان انواع تجهیزات جانبی مثل انواع سایت های اپتیکی هدفگیری و انواع سایت های دید در شب را بر روی این تیربار نصب کرد. به دلیل طراحی ارگونومیک این تیربار ، می توان در موقعیت های مختلف تیراندازی با این تیربار شلیک کرد. می توان تیربار را بر روی دو پایه ای که بر روی آن نصب شده است ، بر روی زمین قرار داده و شلیک کرد. می توان در حالت هدفگیری در حالت شانه به سمت هدف شلیک کرد. می توان به صورت هجومی و با قرار دادن قنداق در قسمت زیر بازو ، تیربار را به سمت هدف مورد استفاده قرار داد. از ویژگی های این تیربار ، سایت هدفگیری فلزی ثابت آن است که به صورت دو حلقه مداوم ، پشت سر هم قرار گرفته اند. کاربر این تیربار می تواند در پوزیشن حمله در حال حرکت به سمت هدف ، به صورت سه تیر به سمت هدف شلیک کند. در این حالت تیربار دارای دقت بالایی است.


این تیربار را می توان به وسیله نوار فشنگ تغذیه نمود. همچنین این قابلیت را دارا می باشد که به وسیله خشاب های استاندارد استاناگ که بر روی اسلحه های خانواده M16 نیز این تیربار را تغذیه نمود. یعنی خشاب های استاندارد استاناگ که بر روی اسلحه های کشورهای ناتو استفاده می شود را می توان بر روی این تیربار مورد استفاده قرار داد. در سمت چپ اسلحه یک پورت خشاب رو به پایین تعبیه شده است که خشاب را می توان از آن قسمت در تیربار قرار داد و استفاده نمود. زمانی که از خشاب در این تیربار استفاده نمی شود ، یک کاور مخصوص در دهانه این پورت خشاب قرار می گیرد و مانع ورود گرد و خاک به داخل تیربار می شود. زمانی که از خشاب برای تغذیه این تیربار استفاده می شود ، این کاور به سمت بالا منتقل می شود و ورودی نوار فشنگ را مسدود می کند تا به این ترتیب از اشتباه لود کردن دو گانه و گیر کردن اسلحه جلوگیری شود. در حالت عادی از ترکیب 4-1 فشنگ های عادی و رسام در ترکیب نوار فشنگ این تیربار استفاده می شود. یعنی ابتدا چهار فشنگ M855 از نوع جنگی عادی و در ادامه یک فشنگ M856 از نوع رسام در ترکیب نوار فشنگ قرار می گیرد که سبب می شود کاربر اسلحه در حین شلیک ، هدفگیری خود را تصحیح کند. این تیربار را می توان به وسیله نوار فشنگ های M27 تغذیه کرد. در مدلهای اولیه یک جعبه پلاستیک فشرده پلیمری برای این تیربار در نظر گرفته شده بود که نوار فشنگ را در خود جای می داد و به زیر تیربار متصل می شد. در حالیکه در مدلهای جدید تر یک کیف کتان ضخیم و قابل انعطاف برای این تیربار در نظر گرفته شده است که قابلیت حمل 100 ، 150 و 200 گلوله را دارا می باشد.


از تیربار M249 به دو منظور می توان استفاده کرد. 1- تیربار سبک. 2- اسلحه خودکار انفرادی. از این تیربار تاکنون در مدلهای مختلفی تولید شده است. مدل پایه یا اصلی ، مدل PARA یا همان مدل Paratroop که دارای وزن سبک تر ، قنداق قابل جمع شدن ، لوله کوتاه تر و اندازه جمع و جور تر مخصوص نیروهای هوابرد و چترباز طراحی شده است. مدل SPW یا همان Special Purpose Weapon که مخصوص نیروهای ویژه SOCOM طراحی شده است. مدل Mk.48 که مخصوص شلیک گلوله های 7.62x51 میلیمتر استاندارد ناتو است که قرار است تا سال 2015 به طور کامل جایگزین تیربار های M60E4 و مدل به روز شده Mk.43 شود که هم اکنون در عراق مشغول به کار هستند.


مشخصات تیربار M249

کالیبر : 0.22 اینچ
گلوله های مصرفی : 5.56x45 میلیمتر (در مدل Mk.48 گلوله های 7.62x51 میلیمتر استفاده می شود)
وزن خالی : 7.1 کیلوگرم (در مدلهای Mk.46 و SPW معادل 5.75 کیلوگرم)
طول کلی در مدل استاندارد با قنداق ثابت : 1040 میلیمتر
طول کلی در مدل PARA با قنداق تاشو در حالت باز و بسته : 914 / 776 میلیمتر
طول کلی در مدل SPW و Mk.46 با قنداق تاشو در حالت باز و بسته : 908 / 762
طول لوله در مدل استاندارد : 465 میلیمتر
طول لوله در مدل PARA : 349 میلیمتر
طول لوله در مدل های SPW و Mk.46 : 406 میلیمتر
مکانیسم تغذیه : نوار فشنگ و خشاب های استاناگ (در مدل های SPW و Mk.46 تنها با نوار فشنگ تغذیه می شود)
ریتم آتش : 750 الی 1000 گلوله قابل تنظیم
برد نهایی : 3600 متر
برد موثر : 1000 متر
برد مفید علیه اهداف وسیع : 800 متر
برد مفید علیه اهداف نقطه ای : 600 متر
____________________________________
نویسنده : علی محمدی
http://www.arteshi.com/showthread.php?t=18864