موسیقی کردی؛ شور خاص آوازهای اصیل

آشنایی: گروه ها و خواننده های شاخص موسیقی ایران را در ذهن تان مرورکنید، اسامی چون کامکارها، شهرام ناظری و خانواده پورناظری ها اولین گزینه هایی هستند که به ذهن تان می رسند. کردها با موسیقی نفس می کشند. شاید به همین دلیل موسیقی کردی از موسیقی های اصیل کشور ماست که با گذشت سال ها و تغییرات زبانی باز هم اصالتش را حفظ کرده است. این موسیقی با شور خاصی همراه است.



گونه شناسی
آنچه موسیقی کردی را شاخص می کند، آوازهای آن است. این آوازها بسته به کاربردشان به انواع مختلفی تقسیم بندی می شود، اما دستگاه های موسیقی کردی نیز جایگاه ویژه ای دارند. بنابراین ابتدا با آواها و سپس با دستگاه های موسیقی کردی آشنا می شویم.
چه می نوازند؟

برای نواختن موسیقی کردی از ده ساز استفاده می کنند که با چند ساز معروف آن آشنا می شوید:
دیوان: این ساز، سازی مضرابی است. این ساز از خانواده تنبور است و علاوه بر کردستان ترکیه، مردم ساکن کردستان ایران، عراق و سوریه نیز دیوان می نوازند. در بین شهرهای ایران، مردم ساکن سنندج، بوکان، مهاباد و کرمانشاه این ساز را کوک می کنند. دسته دیوان 24 پرده با قابلیت جا به جایی دارد. دیوان از هفت سیم تشکیل شده است. این ساز با مضراب پلاستیکی نواخته می شود. این ساز اندازه های مختلفی دارد.

دف: شوری که این ساز به تنهایی به پا می کند یکی از دلایل زیبایی موسیقی کردی است. این ساز، یکی از سازهای کوبه ای است و از حلقه ای چوبی که پوست نازکی از داخل آن را احاطه کرده، درست شده است.
دف صدایی بم تر از دایره داشته و آویزهای درونی دف، صدای آن را با دایره متفاوت می کند. این ساز را با دو انگشت می نوازند. نوازندگان صاحب سبک دف، مسعود حبیبی و بیژن کامکار هستند.
از دیگر نوازندگان دف می توان به یوسف شریداوری، پژمان حدادی، محسن طاهرزاده، مسعود حبیبی، مهرداد کریم خاوری و بسیاری دیگر اشاره کرد. صداگرفتن استودیویی از دف کار دشواری است که تنها چندنفر از جمله بیژن کامکار، یوسف شریداوی و داوود آزاد موفق به انجام این کار شده اند. دف نوازی استاد کامکار در آلبوم آتش در نیستان، شنیدنی است.

تنبور: این ساز که از چوب درخت توت و به دو شکل یک تکه ای یا کاسه ای و چند تکه ای با چمنی ساخته می شود از جمله سازهای قدیمی زهی- زخمه ای کشور ماست. در منطقه گوران غلب تنبورها هنوز کاسه ای بوده و در منطقه صحنه اغلب تنبورها چمنی هستند. طول آن یک متر بوده و دارای دو سیم است. کاسه آن به شکل گلابی بوده و ضخامت آن چهار میلی متر است. اگر ضخامت این کاسه بیشتر شود، صدا زیر و اگر ضخامت کاسه کمتر شود، صدا بم تر می شود.
این ساز دو نوع کوک دارد، که اولی کوک هفت دستان و دیگری کوک پنج دستان است. اغلب مقام های موسیقی با کوک اول نواخته می شود. البته نوازندگان در حال حاضر بیشتر روی پنج دستان می نوازند. این ساز بدون مضربا مصنوعی نواخته می شود. این ساز خود دارای مقام های مختلف است که دلیل آن نیز گردش ملودی، فواصل خاص و وزن های منحصر به فرد آن است. از مقام های آن می توان به مقام های کلام، مقام های مجلسی نام برد که البته هرکدام از این مقام ها دسته بندی های خاص خودشان را دارند.
این ساز در مناطقی از ایران مانند صحنه، کرند، کوران، کرمانشاه و لرستان به صورت خاص نواخته شده و استادان برجسته ای در این مناطق وجود دارند که از آن جمله می توان به کیخسرو پورناظری، سید شمس الدین حیدری توتشمامی، استاد سرخاو، لالوبیرخان، درویش علی میردرویشی، عابدین خادمی، سید آرش شهریاری، نورعلی اله، سید امرالله شاه ابراهیمی، درویش امیر حیاتی، غلام زنده دل و امامقلی امامی اشاره کرد.
http://parsinews.ir/news/page/82b69e...ef0415723c4488