بیماری ویروسی نیپا

[Dr.vet]

بيماري ويروسي نيپا


NIPAH VIRUS Disease







ترجمه و تأليف : دكتر عمادالدين ادريسي

كارشناس اداره كل دامپزشكي استان فارس



مقدمه و تاريخچه :

ويروس نيپا باعث ايجاد بيماري حادي مي شود كه التهاب مغز و ناراحتي‌هاي تنفسي را به دنبال دارد . اين ويروس قادر است ازانساني به انسان ديگر و يا از حيوانات به انسانها منتقل گردد لذا جزء بيماريهاي مشترك بين انسان و حيوان محسوب مي‌شود .

براي اولين بار در سال 1999 اين ويروس هنگام شيوع بيماري فوق در خوكداريهاي كشور مالزي تشخيص داده شد . از آن به بعد در كشورهاي جنوبي قاره آسيا رخدادهاي ديگري اتفاق افتاد . از سال 2001 تا 2008 در كشور بنگلادش در خصوص روشهاي انتقال بيماري تحقيقاتي صورت پذيرفت كه نشان مي‌دهد در 50 % از موارد گزارش شده ، منشأ آلودگي انسان بوده و از طريق افراد مبتلا به سايرين منتقل شده است .در فوريه سال 2007 پژوهش ديگر در شش روستاي اين كشور انجام شد و با تعدادي از جمع‌آوري كنندگان شيره خام ميوه پالم در مناطق آلوده مصاحبه گرديد . اين افراد گزارش دادند كه خفاشان ميوه باعث كاهش كيفيت عصاره ميوه پالم مي‌شوند زيرا هنگام تغذيه از اين شيره، توسط مدفوع خود آن را آلوده ساخته و بطور قابل ملاحظه‌اي سبب كاستن ارزش غذايي آن مي شوند .





مردم اين مناطق در زمينه روشهاي جلوگيري از آلوده شدن شيره پالم توسط خفاش و ساير آفتها آموزشهاي لازم را ديده‌اند اما به دليل كمي منابع توليد و امكانات به طور دائم از اين شيوه‌ها استفاده نمي‌نمايند. براي مشخص شدن اثرات اين روش‌ها و تشويق جمع‌آوري‌كنندگان عصاره خام ميوه پالم براي استفاده از روش‌هاي فوق‌الذكر و كاهش خطرات انتقال بيماري به انسان بايد تحقيقات و مطالعات بيشتري صورت پذيرد .

ويروس نيپا باعث ايجاد بيماري در طيف وسيعي از حيوانات اهلي از جمله خوك مي‌گردد و زيانهاي اقتصادي مهمي را در دامداريها بوجود مي‌آورد همچنين سبب بيمار شدن انسانها و يا حتي مرگ آنها مي‌شود بنابراين ، از نظر بهداشت عمومي حائز اهميت است .اين ويروس ارتباط نزديكي با ويروس Hendra داشته و هر دو آنها متعلق به جنس Hemi Pavirus و خانواده Paramyo Viridae مي‌باشند .





ميزبان طبيعي اين ويروس‌ها خفاش‌هاي ميوه از خانواده PteroPoidae ، جنس Pteropus مي‌باشند كه هيچگونه بيماري آشكاري در آنها وجود ندارد . با توجه به اينكه خفاشهاي ميوه از جنس Eidolonو Pteropus در كشورهاي بنگلادش ،‌استراليا ،‌كامبوج ، چين ،‌هند ، اندونزي ،‌ ماداگاسكار ، مالزي ،‌گينه‌نو و تايلند به اين ويروس آلوده و داراي آنتي‌بادي عليه ويروس‌هاي Nipah و Hendra بوده‌اند لذا محققين حدس مي‌زنند كه ويروس‌هاي مذكور در محدوده پراكندگي جغرافيايي خفاشهاي خانواده Ptero Podidae وجود دارند و زيستگاه طبيعي آنها آلوده مي‌باشد .بر اساس گزارشات موجوداين بيماري درماني نداشته و در حال حاضر براي پيشگيري از آن واكسني وجود ندارد .

انتقال :

در رخدادهاي اوليه بيماري در كشورهاي مالزي و سنگاپور افراد زيادي در اثر تماس مستقيم با خوكهاي بيمار و يا بافتهاي آلوده آنها مبتلا شدند لذا محققين به اين نتيجه رسيدند كه بيماري از طريق تنفس ذرات معلق در هوا ، ترشحات بيني خوكها ، تماس مستقيم با بافتهاي آلوده ، به حيوانات و انسانها انتقال يافته است .





در كشورهاي بنگلادش و هند مصرف آب ميوه و يا ميوه‌هاي آلوده به ادرار و بزاق خفاشها منشأ انتقال عفونت شناخته شده است . در تظاهرات ناگهاني كه اخيراً در اين دو كشور اتفاق افتاد ويروس نيپا در اثر تماس با ترشحات از انسان به انسان انتقال يافته است . اين بيماري در بنگلادش يك بيماري فصلي است كه همزمان با فصل جمع‌آوري شيره ميوه‌هاي پالم بروز مي‌كند . نوشيدن شيره خام اين ميوه در فرهنگ مردم اين كشور مورد تأكيد بوده و مردم به آن علاقه زيادي دارند لذا چنانچه خفاش‌هاي آلوده به شيره ميوه پالم دسترسي پيدا‌ كنند ، اين نوشيدني را از طريق ادرار و بزاق آلوده مي‌نمايند .



در ايالت silliguri كشور هند ويروس عامل بيماري در 75 % از موارد گزارش شده ، از بيماران به كاركنان بيمارستانها و ملاقات كننده‌‌ها منتقل شده است .





ويروس نيپا در خوكها و ديگر حيوانات اهلي مانند اسب ، بز ، گوسفند ، سگ و گربه مشاهده و دوره كمون آن در خوكها 14-4 روز مي‌باشد . با توجه به گزارشات موجود ، بعضي از خوكهاي بيمار هيچگونه علائمي نداشته و عده‌اي ديگر علائمي نظير تب ، مشكلات تنفسي ، لرزش و گرفتگي عضلاني را نشان داده‌اند . اين بيماري در بين خوكها به شدت واگير دار بوده و تلفات آن كم مي باشد .چنانچه در يك منطقه خوكها داراي سرفه باشند و بيماري آنسفاليت در انسان مشاهده گردد مي‌توان در آن منطقه به وجود اين بيماري مشكوك گرديد .

علائم و نشانه‌هاي بيماري:

دامنه عفونتهاي انساني مشاهده شده گسترده بوده ،‌ از عفونت‌هاي بدون علائم تا آنسفاليتهاي كشنده را شامل مي‌گردد . دوره كمون اين بيماري در انسان از 4 تا 45 روز متغير است .در افراد مبتلا علائم بيماري شبيه به آنفولانزا مي‌باشد و علائمي نظير تب ، سر درد ، استفراغ ، سوزش گلو و دردهاي عضلاني مشاهده مي شود . متعاقب پيشرفت بيماري سرگيجه ، خواب آلودگي ، تغيير در هوشياري ، علائم عصبي ، ‌ذات‌الريه و مشكلات حاد تنفسي ديده مي‌شود . مشاهده علائم عصبي نشان‌دهنده آنسفاليت بوده كه همراه با ديدن حالت غش و صرع در موارد حاد اتفاق مي‌افتد در اين صورت فرد مبتلا در عرض 24 تا 48 ساعت به حالت كما مي‌رود .





هجوم سلولهاي غول پيكر به ويروس

اكثر افرادي كه به آنسفاليت حاد مبتلا مي‌شوند به بهبودي كامل دست پيدا مي‌كنند اما 20 % از اين افراد دچار ناراحتيهاي عصبي مانند لرزش دائمي و يا تغيير در شخصيت و رفتار مي‌گردند و تعداد قليلي هم به آنسفاليت مجدد دچار مي‌شوند . ظهور اختلالات عصبي دائمي نياز به مدت بيشتري دارد و در 15 % مبتلايان قابل مشاهده است .ميزان مرگ و مير بين 75 -45 درصد تخمين زده مي‌شود . اين ميزان بستگي به مراقبت از بيماران داشته و درمناطق مختلف متفاوت است .

تشخيص بيماري :

عفونت ويروسي نيپا بوسيله آزمونهاي متفاوتي تشخيص داده مي‌شود . اين آزمون‌ها شامل موارد زير است :

1. Serum Nutyalization

2. Elisa

3. PCR

4. ImmunoFlurescence Assay

5. كشت سلولي

پيشگيري:

تاكنون جهت كنترل اين بيماري واكسني ساخته نشده است اما تميز و ضد عفوني كردن مزارع پرورش خوك با محلولهاي ضد عفوني نظير هيپوكلريت‌سديم در پيشگيري بيماري مؤثر خواهد بود .در صورت مشكوك شدن به وجود بيماري مي‌توان از طريق اجراي مقررات بهداشتي قرنطينه‌اي ، جدا كردن حيوانات بيمار از حيوانات سالم ، نظارت دقيق بر سوزاندن و دفن لاشه‌هاي عفوني از گسترش بيماري جلوگيري كرد .

چون تظاهرات بيماري در حيوانات اهلي سريعتر از انسان است لذا برقراري سيستم مراقبت به منظور تعيين مبتلايان جديد امري اساسي و ضروري است تا بتوان مراجع دامپزشكي و بهداشت عمومي را جهت انجام اقدامات بهداشتي و قرنطينه‌اي مطلع ساخت .

مؤثرترين راه براي پيشگيري بيماري در انسان افزايش آگاهيهاي عمومي نسبت به فاكتورهاي خطر مي‌باشد لذا از طريق آموزش در زمينه‌هاي زير اطلاعات بهداشتي مردم افزايش يافته ، كمتر در معرض عامل بيماري قرار مي‌گيرند .

اين آموزشها شامل موارد زير است .

الف )كاهش خطر انتقال بيماري از حيوان به انسان

ب) كاهش خطر انتقال بيماري از انسان به انسان





در خصوص بخش اول يا كاهش خطر انتقال بيماري از حيوان به انسان آموزشهاي زير مد نظر قرار گيرد :

1. چون خفاشهاي ميوه در انتقال بيماري نقش مؤثري دارند لذا از تعداد خفاشهايي كه به درختان پالم دسترسي دارند ،‌كاسته شود .











2. عصاره تازه حاصله از ميوه‌هاي پالم ابتدا جوشانده و سپس مصرف گردد .

3. ميوه‌هاي تازه پالم پس از شستشو و پوست‌گيري مورد استفاده قرار گيرد .









درخت پالم

4. دستكش‌ها و تجهيزاتي كه درهنگام معاينه ، كشتار و تماس با بافتهاي عفوني حيوان ، آلوده مي‌گردند ، ‌به طريق بهداشتي معدوم شوند .

5. نمونه‌هايي كه از حيوانات و يا افراد مشكوك به بيماري اخذ مي‌شود در آزمايشگاههاي مجهزي كه داراي پرسنل مجرب مي‌باشند مورد آزمايش قرار گيرند .

در مورد بخش دوم يا كاهش خطر انتقال بيماري از انسان به انسان ارائه آموزشهاي زير مورد تأكيد قرار گيرد .

1. از تماس نزديك به افراد آلوده خودداري گردد .

2. دستكشهايي كه در حين مراقبت از بيماران استفاده مي‌شود ، ‌بايد به طريق بهداشتي معدوم گردند .


3. پس از ملاقات و يا حمل بيماران ، دستها به طور منظم و دقيق شستشو شود .كاركنان واحدهاي بهداشتي درماني كه از بيماران مشكوك نمونه‌‌گيري و يا اقدام به حمل نمونه‌ها مي‌نمايند ، بايد استانداردهاي لازم را جهت كنترل بيماري رعايت كنند .
ترجمه و تاءليف : دكتر عمادالدين ادريسي

منبع: http://www.farsvet.ir/fa/article/research/17.html