اتانازی؛ مرگ راحت، قتل و یا خودکشی؟!

[Helena.M]

22 سپتامبر 1996 یک بیمار مبتلا به سرطان در شمال استرالیا اولین کسی بود که با کمک پزشک و به صورت قانونی خودکشی کرد. هم اکنون نیز مطالعات نشان می دهد که در کانادا بیش از 75 درصد مردم در مواردی که احتمال بهبودی شان نمی رود از اتانازی داوطلبانه حمایت می کنند.
اتانازی یکی از مسائل دنیای جدید است که موضع گیری های متفاوتی نیز در مقابل خود ایجاد کرده است. طبق تعریف شورای اخلاق پزشکی آمریکا، اتانازی یعنی ایجاد مرگ در یک بیمار لاعلاج، با روشی بدون درد و به علت ترحم نسبت به بیماری که رنج و درد غیرقابل و بدون درمانی دارد.

به گزاش «تازه»، در 22 سپتامبر 1996 یک بیمار مبتلا به سرطان در شمال استرالیا اولین کسی بود که با کمک پزشک و به صورت قانونی خودکشی کرد.هم اکنون نیز مطالعات نشان می دهد که در کانادا بیش از 75 درصد مردم در مواردی که احتمال بهبودی شان نمی رود از اتانازی داوطلبانه حمایت می کنند. تقریبا همین میزان از مردم با اتانازی در بیماری های قابل برگشت (78 درصد) و نیز با اتانازی در مورد افراد مسن و ناتوانی که احساس می کنند سربار دیگران می باشند (75 درصد) و افراد مسن با ناتوانی های جزئی (83 درصد) مخالف هستند.

همانطور که بیان شد؛ اتانازی یا «یوتانازی» (Euthanasia) در زبان لاتین به معنی «مرگ راحت» است. اوتانازی در اصطلاح، شرایطی است که در آن، بیمار بنا به درخواست خودش به صورت طبیعی و آرام بمیرد. این شرایط معمولاً در بیماری‌های سخت یا دردناک یا درمان‌های طولانی مدت و ناامید کننده پدید می‌آید. در فارسی به آن «هومرگ»، «مرگ آسان»، «قتل ترحمی» یا «به مرگی» نیز گفته شده‌ است.

[Helena.M]

برداشت‌های متفاوت از مفهوم هومرگ(اوتانازی)، وجود دارد؛ مثلا در روش غیرمستقیم، پزشک با تجویز دارویی، فقط مقدمات مرگ بیمار را فراهم می‌کند و بیمار با آگاهی کامل به استقبال مرگ اختیاری می‌شود. اما در روش مستقیم، پزشک یا پرستار خود عامل مرگ بیمار هستند. تزریق داروی کشنده و جداکردن بیمار از دستگاه‌های حمایتی، مثال‌هایی از این روش هستند که بعضی اوقات بدون اطلاع بیمار انجام می‌شوند. بدین ترتیب جداکردن بیمار مرگ مغزی از دستگاه‌های حمایتی نیز از نظر بسیاری «اتانازی غیر داوطلبانه، غیر فعال» به شمار می‌آید.

در برخی کشورها مانند هلند، سوئد، بلژیک و یکی از ایالات آمریکا، اوتانازی به روش غیرمستقیم قانونی صورت می پذیرد، البته قبل از آن کمیسیون پزشکی باید وضعیت بیمار را کاملا بررسی کند. در سوئد هم کلینیکی وجود دارد که بیماران سراسر اروپا از مدت‌ها قبل وقت می‌گیرند تا به آنجا بروند و اقدام به اتانازی کنند. در استرالیا هم که هومرگ(اوتانازی) غیرقانونی است، یک بیمارستان دریایی مجهز روی یک کشتی، هومرگ(اوتانازی) را انجام می‌دهد. موافقان هومرگ(اوتانازی) از آن با تعابیر مرگ تسهیل‌شده، مرگ با شرافت، مرگ در آرامش و... نام می‌برند.

موافقان و مخالفان:

کشورهای مختلف جهان،موضع گیری متفاوتی به مسئله اتانازی دارند، به عنوان مثال کانون جنایی کانادا آن را در زمره خودکشی قرار داده و راهنمایی یا کمک به یک فرد برای انرا اقدامی شایسته سزاوار کیفری دانسته است. نهاد انجمن پزشکی سوئیس و کمیته ملی اخلاقیات این کشور،اتانازی را در موارد خاص مجاز می داند.در بلژیک نیز اتانازی مجاز شمرده می شود.هلند این عمل را در صورتی مجاز می داند که امیدی به بهبودی نباشد و ضمنا خود بیمار این درخواست را داشته باشد.





از نظر دین اسلام، اتانازی مورد قبول نیست. جسم انسان،امانتی در دست انسان است و او باید هرکاری برای حفظ این بدن انجام دهد و حتی در صورت امتناع،پزشک نمی تواند به زور او را درمان کند. در یهودیت و مسیحیت نیز این عمل پذیرفته نیست و تنها در ادیان آسیایی ای چون بودائیسم، شینتوئیسم و کنفسیویسم پذیرفته شده است.

از نظر طرفداران آزادی، اتانازی، انتخاب زمان و نحوه مرگ همه از جمله حقوق انسانی است و باعث کاهش رنج بیماران رو به مرگ نیز می شود. مخالفین اتانازی این گونه استدلال می کنند که خودمختاری و آزادی فردی محدود بوده و حق تصمیم گیری فردی نباید ملاک اتانازی به جامعه تعمیم داده شود چرا که پذیرش این مسئله ممکن است موجب افزایش قتل های سفارشی در جامعه شود.همه از روی دلسوزی این کار را انجام نمی دهند و تنها گروهی داوطلبانه انجام انرا می پذیرند.

همچنین مخالفان اخلاقی هومرگ(اوتانازی)، با قانونی شدن هومرگ(اوتانازی) و رواج آن، انگیزه درمان برخی بیماری‌ها از بین خواهد رفت و جلوی پیشرفت علم پزشکی گرفته خواهد شد، از همه مهمتر نگهداری سالمندان برای افراد و بستگان آنها مشکل شده و از همه مهمتر، اعتماد بیمار به پزشک به علت ترس بیمار از قطع درمان توسط پزشک و انجام اوتانازی، از بین خواهد رفت. بنابراین دیگر نمی‌توان با خیال راحت به هیچ بیمارستانی پا گذاشت. عقیده مشترک بسیاری از ملل و مذاهب مختلف از جمله مسیحیت، اسلام و یهودیان این است که زندگی، هدیه خداوند است و باید با تمام توان در حفاظت آن کوشید و بیماری و سختی‌های آن جزئی از زندگی و سرنوشت آدمی است که باید به طور طبیعی طی شود و هیچ‌کس حق ندارد جان انسانی را بگیرد.

منبع