جهله، شاخص ترین و زیباترین سفالینه ایران

[Helena.M]

● جهله، نمادی از سرزمین گرم هرمزگان


میراث فرهنگی زنده ملل دنیاست. هنری که ریشه در تاریخ، فرهنگ، هنر و مذهب سرزمینش دارد. ایران ما به جهت سابقه تاریخی و پیشینه فرهنگی جزء معدود کشورهای جهان است که بیش از ۵ هزار سال قدمت تاریخی دارد و شاخص ترین گواه آن آثار باستانی و میراث فرهنگی و صنایع دستی آن است که از گذشتگانمان به یادگار مانده است. غنای آثار، آئینه ای از غنای فرهنگی، هنری و تاریخی این سرزمین پهناور است که در جای جای آن می توان این آثار را مشاهده کرد و در آن به جستجو نشست. جهله سازی شاخه ای از تولیدات سفالگری منطقه شهوار میناب در استان هرمزگان است.

جهله، کوزه ای خاص با قائده کروی و غیر ایستا که آب در آن تا چندین درجه خنک می شود. امروز دیگر این ظرف کاربری خود را از دست داده است و تولید این ظرف زیبا و کم نظیر که زمانی در بیشتر مناطق هرمزگان انجام می شد منسوخ و تنها توسط یک نفر به نام استاد عبدالله رحیمی شهواری در روستای شهوار میناب انجام می شود.


● سفال میناب، یادگار سفال باستان


سفالگری پس از سبد بافی، کهن ترین صنعت دست ساز بشر نامیده شده است.
«سفالگری، پس از حصیر بافی، کهن ترین است زیرا قدیمی ترین سفالینه ای که تاکنون شناخته شده و در آفریقای شرقی بدست آمده، از پایه سبدی ساخته شده است که روی آنرا گل پوشانده و پخته اند» (جی کلاک، ۱۳۵۵، ص۴۱)


طی بررسی و پژوهش های باستان شناسی در استان هرمزگان، در حال حاضر پیشینه ساخت و وجود کوره هائی جهت پخت سفال منطقه به هزاره سوم پ.م (۵ هزار سال قبل) می رسد (سرلک،۱۳۸۶، ص۶)، طی دو فصل بررسی و شناسائی باستان شناسی در شهرستان میناب و یک فصل کاوش باستان شناسی در این شهرستان همچنین شهرستان رودان، آثار بدست آمده در این منطقه، ابزار و ادوات این رشته، چرخ سفالگری که با دست به حرکت در می آید و... بیانگر قدمت سفالگری این خطه است.

«در شش هزار سال پیش از میلاد مسیح، نخستین نشانه های استفاده از کوره در صنعت سفالگری دیده می شود و باز یافته ها حاکی است در سه هزار و پانصد سال قبل از میلاد مسیح، چرخ سفالگری ساده ای که با دست حرکت می کرده و هم اینک نیز استفاده از آن در روستاهای شهوار (از توابع میناب) و کلپورگان (از توابع سراوان) رایج است به خدمت سفالگران درآمده و تحول بزرگی در این صنعت به وجود آورده است.» (حسن بیگی، ۱۳۶۵، ص ۵۰)