دین در زمان ظهور

[طلیعه طلا]

آيا وقتى كه امام زمان ظهور مى‏ كنند،

تمام مردم مسلمان مى‏ شوند يا اين كه كافر و پيرو مذاهب و اديان ديگر هم وجود خواهد داشت؟

براى تشكيل جامعه واحد و فراگيرى حكومت جهانى، يك موضوع ضرورى است و آن جهان بينى واحد و اعتقاد واحد است.

بايد نگرش و جهان‏بينى واحدى بر جامعه حاكم باشد تا انسجام و وحدتى خلل ‏ناپذير در جامعه پديدار گردد.

بر اين اساس است كه در دوران ظهور و روزگار دولت مهدوى، جهان‏ بينى واحدى بر جهان حاكم و راه و روش و برنامه‏ ها نيز


يكى مى‏ گردد و يكپارچگى واقعى در عقيده و مرام پديد مى‏ آيد و مردمان همه يكدل و يك زبان به سوى سعادت و صلاح حركت مى‏ كنند.

ناسازگارى و دوگانگى در انديشه‏ ها و عقيده‏ ها نيست؛ چنان كه در راه و روش‏هاى اجتماعى نيز اختلاف و چندگانگى ديده نمى ‏شود.

امام صادق«ع» به صراحت به اين مطلب اشاره فرموده است:

«افوالله ليرفع عن الملل و الاديان الاختلاف و يكون الدين كله واحدا كما قال جل ذكره ان الدين عندالله الاسلام»؛

«به خدا قسم!... ناهماهنگى و اختلاف مذاهب و اديان از بين مى‏ رود و فقط يك دين در سراسر گيتى حكومت مى‏ كند؛

چنان كه خداى تبارك و تعالى فرموده است: به راستى دين در نزد خدا، اسلام است» بشارة الاسلام،

ص 265؛ بحارالانوار، ج 53، ص 4.

امام مهدى(عج) با اين اصل اساسى و زيربنايى (وحدت عقيده) در ساختن جامعه يگانه بشرى به توفيقى بزرگ

و بى‏مانند دست مى يابد و همه علل و عوامل ناسازگارى و برخورد و اختلاف را نفى مى‏ كند.

راه و روش او، بر قانون جاودان حق و عدل و يكتا پرستى استوار و با فطرت و سرشت انسان‏ها، هماهنگ و سازگار مى‏باشد.

او وحدتى واقعى را براساس اصول توحيد و ايدئولوژى اسلامى پى مى‏ ريزد و همه انسان‏ها را در زير شعار يگانه و دين واحد گرد مى‏ آورد

ر.ك: عصر زندگى، ص 111 و 112..

امام على«ع» نيز مى‏ فرمايد:

«تمام خير در اين روزگار است؛ در آن زمان قائم ما قيام مى‏ كند و همه را بر (محور) يك مرام و يك عقيده گرد مى‏ آورد

(ثم يجمعهم على امر واحد)» الغيبة نعمانى، ص 206..

با اين حال ممكن است گفته شود: براساس بعضى از آيات و روايات، يهود و نصارا از بين نمى‏روند و تا قيامت باقى هستند؛

پس اين اسلام نمى ‏تواند فراگير شود؟!

در اين رابطه بايد گفت كه ما با سه دسته از آيات و روايات رو به رو هستيم؛

1. دسته اول آيات و رواياتى است كه ظاهر آنها، وجود غيرمسلمانان در دوران حكومت حضرت است؛

مانند:

«وَ قالَتِ الْيَهُودُ يَدُ اللَّهِ مَغْلُولَةٌ... وَ أَلْقَيْنا بَيْنَهُمُ الْعَداوَةَ وَ الْبَغْضاءَ إِلى‏ يَوْمِ الْقِيامَةِ»؛ مائده (5)، آيه 64.؛

يهود گفته دست‏ خدا بسته‏ است... (پس)كينه و دشمنى‏ را تاقيامت ميان ‏آنان افكنديم».

مشابه اين آيه درباره مسيحيت نيز آمده است:

«وَ مِنَ الَّذِينَ قالُوا إِنَّا نَصارى‏ أَخَذْنا مِيثاقَهُمْ فَنَسُوا حَظًّامِمَّا ذُكِّرُوا بِهِ فَأَغْرَيْنا بَيْنَهُمُ الْعَداوَةَ

وَ الْبَغْضاءَ إِلى‏ يَوْمِ الْقِيامَةِ وَ سَوْفَ يُنَبِّئُهُمُ اللَّهُ بِما كانُوا يَصْنَعُونَ»؛ همان، آيه 14.
.
در اين آيات، دشمنى و كينه توزى تا قيامت در بين يهود و نصارا مطرح شده و نيز برترى نصارا بر كفار تا قيامت آمده است‏

آل عمران(3)، آيه 55: «جاعِلُ الَّذِينَ اتَّبَعُوكَ فَوْقَ الَّذِينَ كَفَرُوا إِلى‏ يَوْمِ الْقِيامَةِ».

. و مقتضاى ظاهر آيات اين است كه دين يهود و نصارا تا قيامت باقى خواهند ماند.

از بعضى از روايات نيز همين مضمون استفاده مى‏ شود: «ابى بصير مى‏ گويد: كه به امام صادق«ع» گفتم:

در دوره حضرت مهدى(عج) با اهل ذمه (يهود و نصارا) چگونه رفتار مى‏ شود؟ فرمود:

«با آنان از سرآشتى و مسالمت رفتار مى‏ كند؛ همان گونه كه پيامبر«ص» با آنان از سر مسالمت رفتار كرد

(يسالمهم كم سالمهم رسول الله)» بحارالانوار، ج 52، ص 381..


به هر حال از ظاهر اينها به دست مى‏ آيد كه يهود و نصارا نيز در عصر ظهور وجود دارند

و تحت حكومت حضرت مهدى(عج) زندگى مى‏ كنند.

2. دسته دوم رواياتى است كه اشاره دارد امام(عج) در همه جا دين اسلام را برپا خواهند كرد و همه مردم مسلمان خواهند شد.

هيچ خانه‏ اى در شهر و بيابان نمى‏ ماند مگر اين كه توحيد در آن نفوذ مى‏ كند. اسلام به صورت يك آيين رسمى،

همه جهان را فرا خواهد گرفت. حكومت به صورت يك حكومت اسلامى در مى‏ آيد و غير از قوانين اسلام،

چيزى بر جهان حكومت نخواهد داشت. در اين زمينه به چند روايت اشاره مى‏شود:

امام صادق«ع» مى‏ فرمايد: «وقتى قائم ما قيام كند. اهل هيچ دينى باقى نمى‏ ماند مگر اين كه اظهار اسلام مى‏ كنند

و با ايمان مشهور و معروف مى‏ گردند»

ارشاد مفيد، ح 2، ص 384؛ كشف الغمه، ح 2، ص 45..

«تا هر كجا كه تاريكى شب وارد شود، دين اسلام نفوذ خواهد كرد (ليدخلن هذا الدين ما دخل عليه الليل)»

منتخب الاثر، ح 57، ص 212..

در آن عصر، شرك و كفر و پليدى رخت برمى‏بند و آموزه‏ هاى متعالى اسلام به همه جاى جهان ابلاغ خواهد شد:

«بى‏ ترديد آيين محمد«ص» به هر نقطه‏اى كه شب و روز مى ‏رسد، خواهد رسيد و ديگر اثرى از شرك روى زمين نمى‏ ماند

(ليبلغن دين محمد ما بلغ الليل و النهار)» تفسير عياشى، ج 2، ص 56؛ بحارالانوار، ج 51، ص 55، ح 41..

در آن عصر دين برتر و مسلط اسلام خواهد بود و يهوديان، مسيحيان و... همه آن را خواهند پذيرفت:

«به درستى خداوند هنگام قيام قائم(عج) اسلام را بر تمامى اديان برترى خواهد داد»

كافى، ج 1، ص 433؛ ينابيع المودة، ج 2، ص 508..

و نيز «هيچ يهودى و مسيحى و صاحب دينى باقى نمى‏ ماند، مگر اين كه داخل اسلام شده باشد

(لايبقى يهودى و لانصرانى و لاصاحب مله الاّ دخل فى الاسلام)» منتخب الاثر، ص 393، ج 10؛ بحارالانوار، ح 52، ص 61، ح 59..

امام«ع» چندگانگى و اختلافات دينى را بر طرف مى‏ كند و وحدت عقيدتى در سايه اسلام به وجود مى‏ آورد:

«يرفع المذاهب فلايبقى الاّ الدين الخالص»؛

يوم الخلاص، ح 2، ص 649؛ بشارة الاسلام، ص 297.؛

«همه اديان و مذاهب از روى زمين برداشته مى‏شود و جز دين خالص باقى مى‏ ماند».

3. بر اساس دسته سوم روايات، امام مهدى(عج) ابتدا همگان را به دين اسلام دعوت مى‏ كند و از آنان مى‏ خواهد

كه همگان با رغبت و بصيرت، آن را بپذيرند و در صورت سرپيچى و باقى ماندن در كفر و ضلالت، برخورد شديدى با آنان مى‏ كند.

عبداللَّه بن بكير از امام موسى بن جعفر«ع» در تفسير آيه

«وَ لَهُ أَسْلَمَ مَنْ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ طَوْعاً وَ كَرْهاً...»؛ آل عمران (3)، آيه 83. فرمود:

«آيه مذكور در شأن حضرت قائم نازل شده است. وقتى آن حضرت ظاهر شد، دين اسلام را بر يهود، نصارا، صائبين

و كفار شرق و غرب عرضه مى‏دارد، پس هر كس با ميل و اختيار اسلام بياورد، به نماز و زكات و ساير واجبات امرش مى‏ كند

و هر كس از قبول اسلام امتناع ورزد، گردنش را مى‏ زند تا اين كه در شرق و غرب زمين جز موحد و خداپرست كسى باقى نماند»

بحارالانوار، ج 52، ص 340..

امام باقر«ع» نيز مى‏ فرمايد:

«...خدا شرق و غرب جهان را براى صاحب امر مفتوح مى‏ كند؛ آن قدرى مى‏جنگد تا اين كه جز دين محمد، دينى باقى نماند»

همان، ص 390..

امام صادق«ع» فرمود:

«وقتى كه قائم قيام كند، هيچ كافر و مشركى پيدا نمى‏ شود، مگر اين كه قيام او را انكار كرده و ناپسند مى ‏شمرد،

ولى كار به جايى مى‏ رسد كه اگر كافر و مشركى در شكم سنگى سخت پنهان شده باشند، آن سنگ مى‏ گويد:

اى مؤمن در شكم من كافر است، مرا بشكن و او را بكش» بحارالانوار، ج 52، ص 324..

امام باقر«ع» نيز مى‏ فرمايد: «قائم(عج) هر منافق شكاكى را به قتل مى‏ رساند»

اثبات الهداة، ج 7، ص 61؛ بحارالانوار، ج 52، ص 110..

با توجه به اين احاديث، همه مردم جهان، اسلام را مى‏ پذيرند و البته عموم آنان با علاقه و رغبت مسلمان مى‏ شوند

و منافقان و كافران نيز با الزام حكومتى، اسلام را مى‏ پذيرند؛ قرآن نيز به اين مطلب اشاره فرموده است:

«هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدى‏ وَ دِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَ لَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ»؛ توبه (9)، آيه 33..



جمع بندى روايات‏

اين چند دسته از روايات و آيات، مربوط به دوره‏ ها و مراحل مختلف حكومت حضرت مهدى(عج) است:

دسته اول اشاره به سيره و روش حضرت مهدى(عج) در ابتداى ظهور دارد

و دسته ديگر، اشاره به دوره تحكيم و تثبيت حاكميت آن حضرت.

توضيح اينكه امام«ع» در ابتداى ظهور، تنها كافرانى را كه به ظلم و فساد در زمين مشغول‏اند، سركوب مى‏ كند

و يا ملزم به پذيرش اسلام و قوانين حيات بخش آن مى‏كند.

امام با كافرانى كه از ظلم و جور و فساد به دوراند و پذيراى حكومت دادگستر ايشان هستند،

همانند سيره پيامبر اكرم«ص» از سرمسالمت رفتار مى‏كند و از آنان جزيه (ماليات مخصوص) مى‏ گيرد و به تدريج با برقرارى عدل

و فراگيرى آن در سراسر زمين و از بين بردن باطل‏ها و بدعت‏ها و آشكار شدن نشانه‏ ها و آيات حق،

حجت‏هاى روشن الهى بر مردم، تمام مى‏شود و ديگر جاى هيچ عذرى براى كفر و شرك باقى نخواهد ماند

و در آن دوره مردم مسلمان خواهند شد و كفر و شرك مصداق روشن ظلم و تجاوز از حق خواهد بود كه جايى در حكومت الهى

مهدى(عج) ندارد و بايد از اساس حذف گردد.

حضرت صادق«ع» در تفسير آيه «هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدى‏»؛ توبه (9)، آيه 33. به فضل فرمود:

«اى مفضل! اگر پيامبر بر همه دين‏ها غالب شده بود، از آتش پرستان، يهوديان، نصارا، ستاره پرستان و از تفرقه،

نفاق و شرك اثرى نبود. اين كه خداوند فرموده «لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ» مربوط به روز ظهور مهدى(عج) است»

بحارالانوار، ج 52، ص 330..



وضعيت اهل كتاب (يهود و نصار)

با توجه به مطالب پيش گفته، مانعى ندارد كه بگوييم:

اقليتى از يهود و نصارا در پناه حكومت حضرت مهدى(عج) با شرايط اهل ذمه وجود داشته باشد.

از امام باقر«ع» نقل شده است:

«وقتى قائم قيام كند، ميان اهل تورات به تورات و ميان اهل انجيل به انجيل حكم مى‏ كند

و ميان اهل زبور به زبور و ميان اهل قرآن به قرآن...»

مى‏ توان گفت اينها مربوط به مراحل آغازين ظهور است، ولى تكامل بشر به حدى مى‏ رسد كه همگان موحد و مسلمان مى‏ شوند

و يا حداقل آنان از عقايد شرك آلود خود (مانند تثليث و اين كه خدا پسر دارد و...) دست بر دارند تا مدتى تحت حكومت اسلامى

به زندگى خود ادامه مى‏ دهند.

درباره آيات مربوط به وجود يهود و نصارا تا قيامت مى ‏توان گفت: منظور از ادامه زندگى، مى‏ تواند مربوط به دوره آخرالزمان باشد

و به جهت نزديكى ظهور امام زمان(عج) و برپايى قيامت و با يك تعبير از آن ياد شده است؛

چنان كه بسيارى از علايم آخرالزمان و علايم برپايى قيامت يكسان باشد. بنابراين يهود و نصارا تا آن دوران هستند

و با ظهور امام زمان(عج) و اقتداى حضرت مسيح«ع» به ايشان، پيروان حق طلب اديان با حق آشنا مى ‏شوند

و همه زير پرچم امام زمان(عج) مى‏ آيند.

منبع