بیماری‌ها و اختلالات معده

[سونای]

• اولسر پپتیک
  
• بزوآر (Bezoar)
• بیماری منتریه (MENETRIERُS DISEASE)
• پرولاپس مخاط معده
• پولیپ‌های معده
• خونریزی دستگاه گوارش فوقانی
• دیورتیکول معده
• زخم دئودنوم
• زخم معده
• سندرم زولینگر - الیسون (گاسترینوما)
• کارسینوم معده
• لنفوم و سود و لنفوم‌ معده
• لیومیوم و لیومیوسارکوم معده
• ولوولوس معده

[سونای]

اولسر پپتیک

درنتيجهٔ اثر سوزانندهٔ شيرهٔ اسيدى معده بر روى يک اپى‌تليوم حساس اولسر پپتيک ايجاد مى‌شود. بسته به شرايط مختلف، اولسر پپتيک ممکن است در مري، دئودنوم، معده، ژژونوم به‌دنبال ايجاد گاستروژژونوستومى يا در ايلئوم به‌علت مخاط نابه‌جاى معده در ديورتيکول مکل ايجاد شود. اسيد عامل اصلى ايجادکنندهٔ آسيب است؛ در واقع پرواضح است که بدون وجود اسيد در شيرهٔ معده، هيچ‌گاه اولسر پپتيک (خوش‌خيم) ايجاد نمى‌شود. در موارد زخم‌هاى معده يا دئودنوم، قبل از اينکه اسيد بتواند موجب آسيب شود، هليکوباکترپيلورى بايد در مخاط کلونيزه و موجب تضعيف آن شود و درمان عليه اين ارگانيسم اثرات قطعى‌ترى بر بيمارى دارد.

مردان، سه برابر بيشتر از زنان درگير مى‌شوند. زخم دئودنوم در افراد جوان ده بار شايع‌تر از زخم معده است اما در سنين بالا، شيوع آنها برابر مى‌شود.

به‌طور کلي، پروسهٔ ايجاد زخم، منجر به چهار نوع ناتوانى مى‌شود: ۱. درد شايع‌ترين علامت است. ۲. خونريزى ممکن است به‌دليل اروزيون عروق زير مخاط يا خارج روده‌اى در اثر عميق شدن زخم ايجاد شود. ۳. نفوذ زخم به لايه‌هاى رودهٔ گرفتار اگر ساير احشاء زخم را نپوشاند. مى‌تواند منجر به پرفوراسيون شود ۴. درنتيجهٔ تورم التهابى و ايجاد اسکار ممکن است انسداد رخ دهد که شايع‌تر از همه در اثر زخم‌هاى ناحيهٔ پيلور يا محل اتصال مرى به معده ايجاد مى‌شود، زيرا در اين مناطق لومن از همه‌ جا باريک‌تر است.

منبع

[سونای]

بزوآر (Bezoar)

بزوآر شامل مواد جامد تشکيل شده در معده است. تريکوبزوآر از مو تشکيل شده و اغلب در دختران جوان که موهاى خود را کنده و مى‌خورند، ديده مى‌شود. فيتوبزوآر شامل فيبرهاى تجمع يافته سبزيجات است. فشار توده مى‌تواند موجب ايجاد زخم معده شود که در معرض خونريزى يا پرفوراسيون است.

وضعيت بعد از گاسترکتومى مريض را مستعد تشکيل بزوآر مى‌کند زيرا ترشح اسيد و پپسين کم مى‌شود و عملکرد آسياب‌کنندهٔ آنتر از بين مى‌رود.

بزوآرهاى بزرگ نيمه جامد ناشى از کانديدا آلبيکانس نيز در بيماران بعد از گاسترکتومى ديده شده است. در بعضى موارد مى‌توان با کمک گاستروسکوپ، بزوآر را قطعه‌قطعه نمود. نيستاتين خوراکى نيز بايد به بيمار تجويز شود.

بيماران مبتلا به بزوآر علامتدار، شکايت از درد شکمى دارند. در صورت وجود زخم و خونريزي، ميزان مرگ به ۲۰% مى‌رسد.

تقريباً تمام بزوآرهاى معده را مى‌توان با اندوسکوپى خرد نمود. ضايعات فراموش شده که عارضه داده‌اند (خونريزى يا پرفوراسيون) نياز به گاسترکتومى دارند. منبع

[سونای]

بیماری منتریه (MENETRIERُS DISEASE)

بيمارى منتريه يک نوع گاستريت هيپرتروفيک است و ويژگى‌هاى آن شامل افزايش، کاهش يا طبيعى‌بودن ترشح اسيد و افزايش دفع پروتئين از مخاط ضخيم‌شده به داخل روده و هيپرتنروفى شديد چين‌هاى معده و هيپوپروتئينمى مى‌باشد. علت آن تغيير در ميزان بروز TGFa است. تظاهرات بالينى شامل ادم، اسهال، بى‌اشتهائي، کاهش وزن و راش پوستى است. از دست رفتن مزمن خون نيز ممکن است وجود داشته باشد. سوءهاضمه ممکن است به درمان با آنتى‌اسيد پاسخ دهد اما موجب بهبود روند پاتولوژيک بيمارى و هيپوپروتيئنمى ثانويه نمى‌شود. چين‌هاى هيپرتروفيک به‌صورت نقائص پرشدگى متعدد در راديوگرافى‌هاى سريال دستگاه گوارش فوقانى ديده مى‌شوند و اغلب با کارسينوم اشتباه مى‌شوند. نشت پروتئين از مخاط معده به آتروپين (و ساير داروهاى آنتى‌کلى نرژيک)، هگزامتونيوم برومايد، يا عوامل مسدودکنندهٔ H2 و امپرازول پاسخ مى‌دهد. به‌ندرت در موارد هيپوپروتئنمى مقاوم به درمان، کم‌خونى يا در مواردى‌که نمى‌توانيم کانسر را از بيمارى منتريه افتراق بدهيم، انجام گاسترکتومى کامل ضرورى است. اقدامات طى بهترين کار براى اکثر بيماران است. بعضى از بيماران به‌تدريج دچار گاستريت آتروفيک مى‌شوند. در بچه‌ها اين بيمارى مشخصاً خود به‌خود محدودشونده و خوش‌خيم است. در بالغين مبتلا به بيمارى منتريه، خطر ابتلاء به آدنوکارسينوم معده بيشتر است. منبع

[سونای]

پرولاپس مخاط معده

اين ضايعهٔ ناشايع اغلب همراه با زخم‌هاى کوچک پره‌پيلوريک معده ديده مى‌شود. حملات استفراغ و درد شکمى مشابه زخم پپتيک وجود دارد. در راديوگرافى پرولاپس چين‌هاى آنتر به‌‌داخل دئودنوم ديده مى‌شود. بايد به فکر زخم معده يا دئودنوم به‌عنوان بيمارى زمينه‌اى بود.

اغلب نياز به انجام آنترکتومى به‌همراه آناستوموز بيلروت I وجود دارد. به‌طور کلي، درمان نگهدارنده کافى است. منبع

[سونای]

پولیپ‌های معده

پوليپ‌هاى معده تومورهاى خوش‌خيم منفرد يا متعددى هستند که عمدتاً در افراد پير ديده مى‌شوند. پوليپ‌هائى که در ناحيهٔ ديستال معده قرار گرفته‌اند، بيشتر علامتدار مى‌شوند. هرگاه تشخيص پوليپ معده داده شد حتماً بايد بررسى از لحاظ کانسر معده صورت بگيرد.

پوليپ‌هاى معده براساس هيستولوژى به سه گروه، هيپرپلاستيک، آدنوماتو و التهابى تقسيم مى‌شوند. پوليپ‌هاى هيپرپلاستيک که ۸۰% موارد را تشکيل مى‌دهند، يک رشد بيش از حد اپى‌تليوم طبيعى مى‌باشند؛ اين پوليپ‌ها، نئوپلاسم‌ واقعى نيستند و هيچ ارتباطى به کانسر معده ندارند. حدود ۳۰% پوليپ‌هاى آدنوماتو، يک ناحيهٔ آدنوکارسينوما دارند و در ۲۰% بيماران دچار پوليپ آدنوماتوى خوش‌خيم، آدنوکارسينوم در ساير قسمت‌هاى معده يافت مى‌شود. با افزايش اندازه پوليپ آدنوماتو، خطر کانسر افزايش مى‌يابد. ضايعات پايه‌دار و زير ۲ سانتى‌متر اغلب بدخيم نيستند. حدود ۱۰% پوليپ‌هاى آدنوماتوى خوش‌خيم، در پيگيرى‌هاى طولانى‌مدت دچار تغييرات بدخيمى مى‌شوند.

کم‌خونى به‌علت از دست رفتن مزمن خون يا کمبود جذب آهن رخ مى‌دهد. حدود ۹۰% بيماران دچار آکلريدرى به‌دليل حداکثر تحريک هستند.

در اکثر بيماران، مى‌توان با استفاده از يک حلقهٔ پوليپکتومى از طريق اندوسکوپى با اطمينان کامل پوليپ را خارج نمود. در غير اين‌صورت براى پوليپ‌هاى بيش از ۱ سانتى‌متر يا در موارد مشکوک به کانسر، لاپاراتومى توصيه مى‌شود. در بيماران علامتدار مبتلا به پوليپوز متعدد منتشر، گاسترکتومى کامل ضرورى است.

منبع

[سونای]

خونریزی دستگاه گوارش فوقانی مهم‌ترين عامل مؤثر در ارزيابى‌هاى تشخيصى و درماني، مقدار و ميزان خونريزى است. اندازه‌گيرى تقريبى اين دو بايد به‌طور دقيق صورت بگيرد تا برطرف شدن حمله، به‌طور دائم مونيتور شود. دانستن اين مطلب مهم است که در ۷۵% موارد، خونريزى خود به‌خود متوقف مى‌شود، بقيه موارد يا نياز جراحى پيدا مى‌کنند يا دچار عوارض مى‌شوند و يا مى‌ميرند.

به‌جز در مواردى که ميزان خونريزى بسيار کم است، در ساير موارد هماتمز و ملنا وجود دارد. هماتمز چه به‌صورت خون قرمز روشن و چه خون تيره نشان‌دهندهٔ اين است که منشاء خونريزى در قسمت پروگزيمال ليگامان تريتز قرار دارد. به‌طور کلي، هماتمز بيانگر يک ضايعه به‌سرعت خونريزى‌دهنده است و درصد بالائى از بيمارانى که استفراغ خونى دارند، نياز به جراحى پيدا مى‌کنند. استفراغ دانه‌هاى قهوه‌اى Coffee-ground در اثر باقى‌ماندن خون در معده و تبديل هموگلوبين به‌ متهموگلوبين توسط اسيد معده ايجاد مى‌شود.

اکثر بيماران دچار ملنا (دفع مدفوع سياه يا قيري) دچار خونريزى از دستگاه گوارش فوقانى هستند، اما خونريزى به داخل روده در هر ناحيه از دهان تا سکوم مى‌تواند ملنا ايجاد کند. تبديل خون قرمز به سياه بيشتر بستگى به زمان باقى‌ماندن خون در روده دارد تا محل خونريزي. در مطالعات تجربى هنگامى که ۱ ليتر خون را وارد قسمت فوقانى روده کردند، ملنا ۵-۳ روز ادامه يافت.

هماتوشزى عبارت از دفع خون روشن از رکتوم است و مى‌تواند ناشى از خونريزى از کولون، رکتوم يا آنوس باشد. اما، در صورتى‌که در زمان خونريزى شديد از دستگاه گوارش فوقاني، زمان ترانزيت روده سريع باشد، ممکن است خون روشن بدون تغيير در مدفوع دفع شود.

اطلاعات بیشتر =» خونریزی دستگاه گوارش فوقانی

منبع

[سونای]

دیورتیکول معده

ديورتيکول معده، ناشايع و اغلب بدون علامت است. اغلب اين ديورتيکول‌ها، ديورتيکول‌هاى معمولى هستند که تنها داراى لايه‌هاى مخاط و زيرمخاط مى‌باشند و در چند سانتى‌مترى محل اتصال مى به معده بر روى انحناء کوچک معده قرار دارند. ديورتيکول‌هاى پره‌پيلوريک به‌طور کلى تمام لايه را شامل مى‌شوند و بيشتر علامتدار مى‌شوند. تعداد کمى از بيماران به‌علت التهاب داخل ديورتيکول دچار خونريزى مى‌شوند.

منبع

[سونای]

زخم دئودنوم

زخم دئودنوم:

1-محل: شايعترين محل ايجاد زخم، اولين قسمت دئودنوم است( بيش از 95 درصد).

90 درصد زخم هاي دئودنوم در 3 سانتي متري پيلور قرار دارند.

2- اندازه: زخم هاي دئودنوم معمولا كمتر از 1 سانتي متر قطر دارند اما گاه قطر آنها به 6-3 سانتي متر نيز مي رسد( زخم هاي غول آسا)

3- حاشيه: زخم هاي دئودنوم حاشيه اي كاملا مشخص دارند.

4- عمق: گاه عمق زخم دئودنوم به MuscularisPropria مي رسد.

5- كف زخم: دركف زخم دئودنوم ناحيه اي داراي نكروز ائوزينوفيلي وجود دارد كه اطراف آن فيبروزه است.

6-بدخيمي: زخم هاي بدخيم دئودنوم بسيار نادر مي باشند.

منبع

اطلاعات بیشتر =»زخم دئودنوم

[سونای]

زخم معده حداکثر بروز بيمارى زخم معده بين ۴۰ تا ۶۰ سالگي، يعنى حدود ۱۰ سال بيشتر از افراد مبتلا به زخم دئودنوم است. ۹۵% زخم‌ها بر روى انحناء کوچک و ۶۰% اين زخم‌ها در ۶ سانتى‌مترى پيلور قرار دارند.

زخم معده به سه گروه با علل و درمان‌هاى متفاوت تقسيم مى‌شود. زخم‌هاى نوع I شايع‌ترين نوع هستند و در بيماران با سن متوسط ۱۰ سال بيشتر از بيماران مبتلا به زخم دئودنوم بدون هيچ‌گونه شواهد بالينى يا راديوگرافيک بيمارى زخم دئودنوم قبلى ديده مى‌شوند؛ برون‌ده اسيدى معده طبيعى يا پائين است. زخم‌ها اغلب در ۲ سانتى‌مترى مرز بين سلول‌هاى جدارى و مخاط پيلور (هميشه در مخاط پيلور) قرار دارند.

گاستريت آنترال با بيشترين شدت همواره در نزديکى پيلور بروز مى‌کند که به‌تدريج کاهش مى‌يابد. در اغلب موارد، هليکوباکتر پيلورى در زير لايهٔ موکوسى و برروى سطح لومينال سلول‌هاى اپى‌تليال يافت مى‌شود و زخم معده به احتمال زياد ناشى از عفونت، با اين ارگانيسم است.

زخم‌هاى نوع II اغلب در نزديکى پيلور (زخم‌هاى پره‌پيلوريک) و همراه با (يا در بيشتر موارد به‌دنبال) زخم‌هاى دئودنوم است. خطر سرطان در اين زخم‌ها بسيار کم است. ميزان ترشح اسيد که با روش آناليز معده اندازه‌گيرى مى‌شود، در حدود زخم دئودنوم است.

زخم‌هاى نوع III به‌دنبال مصرف درازمدت عوامل ضدالتهابى غيراستروئيدى در انتر ايجاد مى‌شوند. منبع

اطلاعات بیشتر=» زخم معده