برای 91 سالگی «ژوزه ساراماگو»

[نارون1]

۰۹:۳۱

امروز (‌شنبه) نودویکمین زادروز «ژوزه ساراماگو»، نویسنده‌ی معروف پرتغالی و برنده‌ نوبل ادبیات است؛ رمان‌نویسی که وی را یکی از قطب‌های ادبیات غرب می‌دانند.


به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)‌،‌ «ژوزه ساراماگو»، نویسنده، روزنامه‌نگار و نمایشنامه‌نویس معروف پرتغالی که در سال 1998 موفق به کسب جایزه‌ی نوبل ادبیات شد، سه سال پیش در روز 18 ژوئن 2010 در سن 88 سالگی درگذشت. در گزارش پیش‌رو به طور خلاصه به ابعاد مختلف زندگی این چهره‌ی سرشناس ادبی می‌پردازیم:


«ژوزه ساراماگو» روز 16 نوامبر 1922 در روستایی در شمال لیبسون در خانواده‌ای کشاورز متولد شد. او اولین رمان خود را در سال 1947 به‌نام «کشور گناه» منتشر کرد، اما موفق‌ نبودن این کتاب موجب شد نویسندگی را کنار بگذارد.

تا اینکه 35 سال پس از آن در سال 1982، رمان ‌«بالتازار و بلموندا» را نوشت که ترجمه‌ی انگلیسی آن، شهرت فراوانی برایش به‌همراه آورد. این کتاب تاریخی، انحطاط پادشاهی پرتغال در قرن شانزدهم را به تصویر کشیده است.

ژوزه ساراماگو

وی در اوایل دهه‌ی 90 میلادی پس از آن‌که دولت حاکم پرتغال از حضور رمان «انجیل به روایت عیسی مسیح» در جایزه‌ی ادبی اروپا ممانعت کرد، کشورش را ترک کرد و سال‌های آخر عمرش به همراه همسرش در لانزاروت زندگی کرد.


او در آثارش بیش‌تر به دولت‌های مستبد، نابرابری‌های اجتماعی و مقدسات مذهبی پرداخته است. کتاب «کوری» را می‌توان معروف‌ترین اثر او دانست که برای اولین‌بار در ایران در سال 1378 ترجمه شد.





منحصربه فردترین ویژگی آثار ساراماگو، عدم کاربرد نشانه‌های نگارشی به صورت متداول و استفاده از جملات بسیار طولانی است. او از میان علائم نگارشی تنها از نقطه و ویرگول استفاده می‌کرد و از سایر علامات مطلقا پرهیز می‌کند. ساراماگو گفتگوهای شخصیت‌های داستان را پشت سرهم می‌نویسد و مشخص نمی‌کند که کدام جمله را چه کسی گفته و به‌ندرت یک پاراگراف را تمام می‌کند.


ساراماگو در اکتبر 1998 پیش از سفر به فرانکفورت برای حضور در نمایشگاه کتاب اطلاع یافت که برنده‌ی نوبل ادبیات خواهد شد، هرچند کسب این جایزه نیز موجب نشد تا از گزند انتقادات در کشورش در امان بماند.


ساراماگو در سیاست اظهارنظرهای جنجال‌برانگیزی داشت. در دیداری که از رام‌الله در فلسطین اشغالی داشت، اشغال این کشور از سوی رژیم صهیونیستی را با رفتار سربازان نازی در دوران جنگ جهانی دوم با اسرا در اردوگاه کار اجباری «آوشویتس» مقایسه کرده بود و با وجود فشارهای فراوان به او، انتقادش را پس نگرفت.

ساراماگو

در سال 2006 در جریان جنگ لبنان، وی به‌همراه تعدادی از چهره‌های سرشناس ازجمله «هارولد پینتر»، «نائومی کلین» و «نوام چامسکی» ضمن محکوم کردن این اقدام نظامی، آن را تصمیمی سیاسی در جهت تضعیف دولت فلسطین دانست.


اگرچه بسیاری از منتقدان ادبی ساراماگو را در ردیف نویسندگان پیرو سبک رئالیسم جادویی قرار داده و آثار او را با نویسندگان اسپانیایی‌زبان آمریکای لاتین مقایسه می‌کنند، اما او خود را ادامه‌دهنده‌ی ادبیات اروپا و تأثیرپذیری خود را بیشتر از «گوگول» و «سروانتس» می‌دانست.


رمان‌های ساراماگو که به به 25 زبان دنیا ترجمه شده‌اند، اغلب سناریوهای تخیلی دارند که بارزترین آن‌ها «بلم سنگی» در سال 1986 است. وی در سال 1984 با رمان «سال مرگ ریکاردو ریس» جایزه ادبی پن و جایزه داستان خارجی ایندیپندنت را کسب کرد.


علی‌رغم تمام انتقاداتی که از نگرش بدبینانه‌ی ساراماگو به دنیا می‌شود، تعجب‌آور است که آثار او چه در سطح عامه‌ی مردم و چه در میان نویسندگان و خوانندگان حرفه‌ای ایرانی مورد اقبال زیادی واقع شده ‌است.


دنیای سینما نیز از آثار ساراماگو بهره گرفته است که نمونه بارز آن در سال 2007 بود که فیلم «کوری» اقتباس از رمان معروف این نویسنده به کارگردانی «فرناندو میرلس» در افتتاحیه جشنواره کن نمایش یافت.

ساراماگو

شهرت ساراماگو در ایران با ترجمه‌ی فارسی کتاب «کوری» در سال 1378 آغاز شد. «غار»، «سال مرگ ریکاردو»، «همه‌ی نام‌ها» و «بالتازار و بلموندا» از دیگر آثار این نویسنده‌ی معروف پرتغالی هستند.