ماهیت جایزه نوبل ادبیات برای تقدیر از یک عمر دستاورد یک چهره ادبی است؛ اما در مواردی استثنایی این جایزه به جای کل دستاورد یک نویسنده، یک اثر ادبی را مورد تقدیر قرار داده است.

اگرچه انتخاب برنده نوبل ادبیات به خاطر یک عمر دستاورد ادبی یک نویسنده یا شاعر از مهم‌ترین قوانین آکادمی محسوب می‌شود، اما در 9 مورد جایزه نوبل ادبیات به یک اثر ادبی تحسین‌برانگیز اعطا شده است که وب‌سایت رسمی جایزه نوبل به این موارد پرداخته است.



* میخائیل شولوخوف - 1965
در اواسط دهه 60 میلادی بود که اعضای آکادمی نوبل به جهت "قدرت و کمال هنری در اثر حماسی «دن آرام» و توصیف مرحله‌ای تاریخی در زندگی مردم روسیه" جایزه نوبل ادبیات را به شولوخوف تقدیم کردند. رمان «دن آرام» از مهم‌ترین آثار این نویسنده روس به شمار می‌رود که از سال ۱۹۲۸ تا ۱۹۴۰ در چهار جلد به چاپ رسید. از دیگر آثار شولوخوف می‌توان به «آن‌ها برای سرزمین پدری‌شان جنگیدند» و «زمین نوآباد» اشاره کرد.


* ارنست همینگوی - 1954
همینگوی با شاهکار خود «پیرمرد و دریا» موفق شد جایزه نوبل سال 1954 را از آن خود کند. آکادمی نوبل این جایزه را برای "استادی‌ در هنر روایت داستان «پیرمرد و دریا» و تأثیری که بر سبک ادبیات معاصر گذاشت" به همینگوی اعطا کرد. «پیرمرد و دریا»‌ داستان ماهیگیری است که در آرزوی بزرگترین صیدش دل به دریای بزرگ می‌سپارد و آن را به چنگ می‌آورد، اما قدرت به ساحل کشاندنش را ندارد. سرانجام پیرمرد چیزی جز اسکلت به ساحل نمی‌آورد. همینگوی در شاهکارش، شکوه قلمروی دریا را با افت‌وخیز زندگی بلند یک صیاد درهم می‌آمیزد و از این آمیزش، زندگینامه‌ای سرشار از اندوه برای صیادی از پا افتاده فراهم می‌کند.


* روژه مارتین دوگار - 1937
دوگار دیگر نویسنده‌ای بود که با مجموعه رمان «خانواده تیبو» این جایزه را به دست آورد. نویسنده‌ی فرانسوی معروف این افتخار را "برای قدرت و حقیقت هنرمندانه‌اش که با آن معضلات انسانی و جنبه‌های بنیادین زندگی مدرن را در رمان‌های چند جلدی «خانواده تیبو» به تصویر کشید" کسب کرد. شاهکار دوگار داستان فراز و نشیب‌های زندگی دو برادر از خانواده‌ای کاتولیک در طبقه بورژوا تا پایان جنگ جهانی اول است. شش جلد از این مجموعه بین ‌سال‌های 1922 تا 1929 به نگارش درآمد. دو قسمت پایانی این رمان در دهه 1930 و تحت تاثیر شرایط وخیم اروپا در زمان جنگ جهانی اول نوشته شد.


* جان گالزورثی - 1932
جایزه نوبل ادبیات این سال برای "هنر ممتاز روایت در رمان حماسی «خانواده فورسیت»" به نمایشنامه‌نویس انگلیسی اعطا شد. «برادر کوچک»، «پابرهنه‌ها»، «عاشق مترسک»، « یک مرد مقدس»، «میمون سفید»، «قاشق نقره‌ای» و « آواز قو»‌ از دیگر آثار ادبی گالزورثی هستند.


* توماس مان - 1929
«بودنبروک‌ها» کتابی بود که توماس مان 54 ساله را به جایزه نوبل ادبیات رساند. آکادمی نوبل درباره این نویسنده‌ی آلمانی گفت: توماس مان در اصل این جایزه را برای رمان بزرگش «بودنبروک‌ها» دریافت می‌کند، کتابی که به تدریج و پیوسته به عنوان یکی از آثار کلاسیک ادبیات معاصر شناخته شد. «افتاده‌ها»، «گرسنگان»، «ساعت دشوار»، «در آینه»، «اعلی‌حضرت»، «مرگ در ونیز» و «کوه جادو» از جمله آثار مان هستند.


* ولادیسلاو ریمونت - 1924
مهم‌ترین رمان ریمونت «دهقانان» بود که از نگاه اعضای آکادمی سوئد یک "حماسه ملی بزرگ" به حساب آمد و جایزه نوبل 1924 را برای خالقش به ارمغان آورد. این رمان که وقایع غم‌انگیز در زندگی یک خانواده دهقان را به تصویر می‌کشد، شاهکار ریمونت لهستانی به حساب می‌آید و تاکنون به اکثر زبان‌های زنده‌ی دنیا ترجمه شده ‌است.


* کنوت هامسون - 1920
سال 1920 بود که هامسون نوبل ادبیات را با «میوه‌های زمین» به خانه برد. آکادمی نوبل رمان این نویسنده نروژی را "اثری ماندگار" خواند. توماس مان، هامسون را از نسل «فئودور داستایوفسکی» و «فردریش نیچه» می‌دانست. هامسون در ادبیات روانکاوانه همراه با تکنیک‌های جریان سیال ذهن و تک‌گویی درونی که بعدها در آثار «جیمز جویس»، «مارسل پروست» و «ویرجینیا وولف» ظاهر شدند، پیشگام بود.


* کارل اشپیتلر - 1919
در مراسم معرفی برنده نوبل ادبیات سال 1919 اعلام شد: اشپیتلر سوییسی این جایزه را به پاس تقدیری ویژه از اثر حماسی‌اش «بهار المپیک» از آن خود کرد. این رمان‌نویس آلمانی‌زبان در سال ۱۸۴۵ متولد شد و در ۱۹۲۴ درگذشت. «پروانه‌ها»، «حقایق خندان»،‌ «نغمه‌های ناقوس»، «تخیل»،«در نخستین تجربه‌هایم» از دیگر کتاب‌های اشپیتلر هستند.


* تئودور مومسن - 1902
نخستین فردی که با یک استثنا موفق به کسب جایزه نوبل شد، مومسن آلمانی بود که این افتخار را با کار «تاریخ روم» از آن خود کرد. در گزارش مراسم جایزه نوبل سال 1902 آمده است: "مومسن بزرگترین استاد در قید حیات هنر نویسندگی تاریخی است که با توجهی ویژه به اثر ماندگارش (تاریخ روم) این جایزه به وی اعطا می‌شود." مومسن پژوهش‌گر، تاریخ‌نگار، حقوق‌دان، روزنامه‌نگار، سیاست‌مدار و باستان‌شناسی بود که از بزرگ‌ترین نویسندگان کلاسیک قرن نوزدهم به حساب می‌آید.


منابع:
ایسنا
ویکی پدیا