لیشمانیا

[دستیار]

لیشمانیا

تعریف
لیشمانیاها بیماریهای انگلی هستند که توسط انگلهای تک یاخته ای از جنس لیشمانیا ایجاد میشوند این انگلها از گروه تاژکداران خونی و بافتی هستند که به اشکال مختلفبروز میکنند به همین دلیل اصطلاح لیشمانیوز به یک طیف بیماری اشاره دارد.
اهمیت بهداشتی
لیشمانیاها بیماریهای متعددی ایجاد میکنند که از لحاظ اپیدمیولوژیک و کنترل به کلی متفاوتند ولی از جهات علائم بالینی ، امکان دارد بعضی از آنها در تمام یا قسمتی از مراحل بیماری یکسان باشند در ایران مشکل اصلی لیشمانیوزهای جلدی و احشایی است ( نوع جلدی مخاطی در ایران وجود ندارد)
تعریف موارد لیشمانیوز جلدی
· مورد مظنون لیشمانیوز جلدی : پاپول یا زخم پوستی ( بیشتر در نقاط باز بدن) در منطقه آندمیک ، که بیش از 10 روز طول کشیده باشد.
· مورد محتمل لیشمانیوز جلدی : وجود پاپول یا زخم پوستی که بتدریج افزایش اندازه یافته ، اولسر آن گاهی سطحی و برآمده بصورت زخمهای عمیق و چرکی با کتلره های قرمز رنگ است.
· مورد قطعی لیشمانیوز : دیده شدن انگل در گسترش تهیه شده از ضایعه پوستی ( اسمیر ) یا کشت .

درمان لیشمانیوز جلدی
· در مورد زخمهای ملایم خودبخود محدود شونده ، درمان سیستمیکبا ترکیبات آنتیموان ، گران و سمی است لذا توصیه میشود این زخمها ، فقط با گاز استریل پانسمان شوند .
· در زخمهای جلدی وسیع و یا تغییر شکل یافته ، ترکیبات آنتیموان 5 ظرفیتی بمیزان روزانه mg/kg20 -10 بمدت 20-10روزتوصیه میشود درمان را باید در مورد زخمهایی که به آرامی به درمان پاسخ میدهند تا مدت 30 روز ادامه داد در صورت نقص پاسخ درمانی ، دومین و یا حتی سومین دوره درمانی میتواند موفقیت آمیز باشد .
· تزریق داخل زخمی آنتیموان پنج ظرفیتی نیز موثر است .
· در صورت عفونت ثانویه باکتریایی ، باید از آنتی بیوتیک و مراقبت موضعی زخم استفاده کرد .و پوسته روی زخم را نباید برداشت .
· کتوکونازول بمیزان روزانه400-200میلی گرم ، برای مدت 6-4 هفته روی حدود 70% بیماران با زخمهای ایجاد شده توسط لیشمانیا ماژور موثر است .
· در صورت عدم پاسخ دهی مناسب به ترکیبات آنتیموان 5 ظرفیتی ، آمفوتریسین B ، داروی جایگزین مفیدی است .
تعریف موارد لیشمانیوز احشایی ( کالا آزار )
· مورد مظنون کالا آزار : بروز علائم بالینی بصورت بیماری تحت حاد شامل تب ، هپاتومگالی( بزرگی کبد)،اسپلنومگالی( بزرگی طحال) ، کاهش وزن ، کم خونی و تغییر زنگ پوست .
· مورد محتمل کالا آزار : علائم بالینی همراه با آزمایش DAT و IFA مثبت.
· مورد قطعی کالا آزار : دیدن انگل در گسترش تهیه شده از بافت ها (طحال ، مغز استخوان و غدد لنفاوی ) و یا بدست آوردن آن در محیط کشت .
درمان کالا آزار
برای درمان اشکال مختلف لیشمانیوز بجرء نوع منتشره آن ، ترکیب پنج ظرفیتی آنتیموان بمیزان روزانه mg/kg 20 بمدت روز توصیه میشود افرادی که به درمان با آنتیموان در دوره اول جواب درمانی مناسب نمیدهند ممکن است در دوره دوم و یا حتی دوره سوم پاسخ مناسب بدهند و آنتیموان دراین دوره تا 30 روز قابل تجویز است . ترکیبات آنتیموان ، عوارض دارویی کبدی و قلبی دارد .
در صورت عدم پاسخ به آنتیموان ، انتخاب دوم آمفوتریسین B و پنتامیدین است . آمفوتریسین B روزانه یا هفته ای3 بار بصورت IV (انفوزیون داخل دکستروز 5 درصد طی 4 ساعت ) تجویز میشود. درمان با دز اولیه 10-5 میلی گرم شروع میشود و در هر نوبت تجویز ،10-5 میلی گرم افزایش می یابد تا زمانی که دز کامل 3-1 گرم داده شود.