مهندس معمار و محاسب و ناظر چیست؟وچه فرقی باهم دارند؟وظیفه هرکدوم چیست؟

[معمار حانیه]

با عرض سلام خدمت دوستان و دانشجویان عزیز

همیشه در طول تحصیل دوستان زیادی از من یا از اساتید و یا از دیگر دوستان این پرسش رو دارند که " ما مهندسین ساختمان بعد از فارغ التحصیلی و وارد شدن به بازار کار چه مسئولیتهایی رو داریم و اصلاً فرق بین مهندسین ساختمان در گرایشهای مختلف چیست و وظیفه هر یک از این مهندسین چیست؟ بطور مثال وظیفه مهندس معمار چیست؟ و تعهدات اون با مهندس ناظر یا محاسب چیه؟ "
اگر شما هم میخواهید جواب این سوالات رو بدونید پس در ادامه با من همراه شوید تا وظایف و تعهدات هر یک از این مهندسین رو براتون شرح بدم تا در آینده با توجه به علایق شخصی خود و با در نظر گرفتن بازار کار بهتر هریک از این گرایشها ، بتونید شغل و گرایش خودتون رو تعیین کنید و از حالا بر روی دروسی که در اون گرایش حرف اول رو میزنه ، تمرکز کنید و پایه خودتون رو در اون درسها قوی نمائید تا در آینده و در مقطع ارشد برای قبولی و ادامه تحصیل در گرایش مورد علاقه تان با مشکلی مواجه نشوید. به امید موفقیت همه شما دانشجویان سخت کوش
تعهدات و وظایف مهندسین ساختمان

1 - مهندس معمار :

به شخصی مهندس معمار میگویند که فارغ التحصیل رشته معماری در مقطع کارشناسی یا ارشد باشه. این مهندس با توجه به دروسی که در دانشگاه گذرانده ، وظیفه طراحی ساختمان رو برعهده داره و بایستی قبل از هر اقدامی طبق سلیقه و خواست کارفرما و همچنین مقررات ملی ساختمان و آئین نامه های دیگر ، اقدام به طراحی و ارائه نقشه های معماری بکنه. نقشه های معماری شامل پلان ساختمان ، برشها و مقاطع ، پلان شیب بندی پشت بام ، تیرریزی ، پلان موقعیت ساختمان و غیره میباشد. تمامی این نقشه ها با نرم افزاری به نام اتوکد ترسیم میشود. قابل توجه است که کسانی هستند که فقط و فقط به نقشه کشی اشتغال دارند و بطور حرفه ای این نقشه ها رو با اتوکد میکشند. اصولاً مهندس معمار خودش نقشه هارو ترسیم نمیکنه و معمولاً یک نقشه کش حرفه ای با این مهندس همکاری میکنه. باید بگم وظیفه مهندس معمار طراحی ساختمان است یعنی به زبان ساده ، این مهندس معمار است که محل آشپزخانه و اتاقها و سالن و حمام و غیره را تعیین میکند و به طور کلی شکل ظاهری و اندازه هریک از قسمتهای یک ساختمان مثل سالن و توالت و حمام و اتاق خواب و غیره رو مشخص میکنه. یک مهندس معمار باید دارای ذوق و سلیقه و ابتکار عمل بالایی باشه و تا حدودی هم باید دارای روحیه ای لطیف و هنری باشه تا بتونه در خلق آثار و طراحی ساختمانها موفق عمل کنه . از اینرو معمولا دختر خانمها به این رشته روی میارن وکه الحق این رشته برای خانمها بسیار مناسبه. شما عزیزانی دوست دارین وارد این رشته بشین باید اولاً برای تحصیل رشته معماری رو انتخاب کنین و نه عمرانو. دوماً باید به دروسی مثل نقشه کشی ، رسم فنی ، هندسه ، طراحی ساختمان و دکوراسیون داخلی و انواع سبکهای معماری چع مدرن وچه سنتی و غیره اهمیت زیادی بدید.قابل ذکره که بدونین به مهندس معمار ، مهندس آرشیتکت هم میگن. پس اگر جایی این اسمو شنیدین جا نخورین و نگید که اطلاعاتی دربارش ندارم. کلاً باید خدمتتون عرض کنم که رشته معماری از رشته عمران شیرینتره و اون سختی و خشنی که در مهندسی عمران هست در این رشته نیست. اینرو هم بدونید که رشته عمران نسبت به معماری خیلی سختتره و البته در آینده بازار کار عمران خیلی بهتر از معماریه . ولی این دلیل نمیشه که کسی مهندس آرشیتکت نشه، چون یه ساختمان در درجه اول به طراحی و دیزاین نیاز داره و باید مهندسینی باشن که این امر مهم رو برعهده بگیرن. پس اگه به این معماری علاقه دارین ، معطلش نکنید و همین امروز تصمیم خودتون رو بگیرید تا در آینده ای خیلی نزدیک بهتون بگن : خانم یا آقای مهندس لطفاً زحمت طراحی ویلای توی شمالم رو می کشید ؟ . . . . . . . . . . . . . . . . .

2 - مهندس محاسب:

این گرایش از مهندسی به نظر من بهترین و باکلاس ترین گرایشهای مهندسی ساختمانه.مهندس محاسب وظیفه طراحی سازه ( با طراحی معماری اشتباه نشه )و انحام محاسبات سازه ای رو برعهده داره . شاید دوستانی که تازه وارد این رشته شدند و یا هنوز نشده اند و مشغول تحقیق درباره این رشته هستند،ندونند که طراحی سازه و محاسبات سازه ای چیه؟باید خدمت شما عزیزان عرض کنم که عموم مردم طراحی ساختمان را فقط و فقط در طراحی معماری می دونند غافل ازاینکه در مهندسی ساختمان طراحی سازه و محاسبات سازه ای از اهمیت بسیار زیادی برخورداره.طراحی سازه یعنی تعیین نوع جنس مصالح ساختمانی و طراحی ابعاد و اندازه اجزاء تشکیل دهنده ساختمان مثل تیر و ستون و پی و غیره . . . . . .

یک مهندس محاسب وظیفه داره تا با انجام محاسبات سازه ای یک ساختمان مقاوم در برابر باد و زلزله و دیگر عوامل طبیعی طراحی کنه و در عین حال که ساختمان طراحی شده باید از هر لحاظ مقاوم و باکیفیت باشه ، باید از نظر اقتصادی نیز ساختمان مقرون به صرفه ای باشه. به عبارت دیگر مهندس محاسب وظیفه داره با کمترپن هزینه بهترین ساختمان را از هر لحاظ ( چه از لحاظ مقاومت و چه از لحاظ کیفیت ) طراحی کنه. پس متوجه شدید برای چی وظیفه مهندس محاسب اینقدر مهمه. مهندس محاسب و مهندس معمار باید در طول طراحی ساختمان باهم همکاری نزدیکی داشته باشند تا با کمک هم بتونند یک سازه بهینه و ایده آل طراحی نمایند.خوب این از شرح وظایف مهندس محاسب. پس اون دسته ار دوستانی که به محاسبات و کلا ریاضی علاقه مندند و دوست دارند در آینده شغل باکلاسی داشته باشند، بهتره که وارد این گرایش ساختمان بشن و برای اینکه از همان ابتدای تحصیل بتونند پایه شون رو در محاسبات سازه ای قوی کنند باید به دروسی مثل استاتیک ، مقاومت مصالح ، تحلیل سازه ، مکانیک خاک و . . . . . . و کلاً دروسی که مربوط به طراحی سازه ای میشه ، بسیار بها بدن و اونها رو بصورت اصولی و عمقی بفهمند و یاد بگیرند. البته باید یادآور بشم که تمرین و ممارست و حل مسئله در یادگیری این دروس حرف اول رو میزنه . پس بسم الله از همین الان شروع کنید.................موفق و پیروز باشید

3 - مهندس ناظر:

آن دسته از دوستانی که حال و حوصله طراحی و محاسبات رو ندارن و هیچ زمینه هنری برای طراحی معماری در آنها نیست و یا اصولاً با این دو دسته حال نمی کنند ، می تونند در آینده یه مهندس ناظر بشن. به قول یکی از دوستان ، مهندس ناظر بودن خیلی حال میده. چون از موقعی که پاتو میزاری تو کارگاه آبمیوه و کمپوت و نوشابه است که برات باز میشه و ظهرهم به صرف یه ناهار دبش تو یکی از رستورانهای خوب شهر دعوتتو میگیرن. حتماً از خودتون می پرسین چرا؟!! مگه مهندس ناظر تافته جدا بافته ست !!!!
باید خدمتتون عرض کنم که در هر پروژه ساختمانی و عمرانی از طرف کارفرما(صاحبکار) یه مهندس ناظر وجود داره که بر اعمال و کارکرد پیمانکار و مهندسانش نظارت میکنه. مهندس ناظر وظیفه داره بر کار مهنذسین اجرا نظارت دقیق داشته باشه تا پروژه مذکور طبق نقشه های اجرایی و طبق آئین نامه هاو مقررات ملی ساختمان ساخته بشه. از طرفی هم مهندس ناظر حافظ منافع کارفرما در پروژه است که مبادا از طرف پیمانکار اهمال کاری صورت نگیره و یا خدای نکرده دزدی و گرگی تو ساخت و ساز اتفاق نیفته.خوب فکر کنم حالا دیگه فهمیدین برای چی اینقدر هوای مهندس ناظر رو دارن و براش مرتب نوشابه و آبمیوه باز میکنن !!!! آخه یه جورایی ریش پیمانکار پیش مهندس ناظر گروست.چون تامهندس ناظر پیشرفت و انجام ساخت و ساز رو تائید نکنه از طرف کارفرما هیچ پولی پرداخت نمیشه. پس باید همیشه دم مهندس ناظر رو دید تا بلکه زیاد تو کار سخت گیری نکنه و به جای داشتن هوای کارفرما یه کوچولو هم هوای پیمانکار رو داشته باشه تا هر دو طرف راضی باشن. خوب این هم از مهندس ناظر. شما عزیزانی که دوست دارید وارد این شغل بشین باید از ابتدای تحصیل به دروس تئوری و آئین نامه ها و روشهای اجرای انواع سازه هاو کلاً به دروسی که یه جورایی مربوط به اجرا و قوانین ساخت وساز میشه ، بسیار اهمیت بدین تا بتونین در آینده یه مهندس ناظر خوب بشین. البته یه مهندس ناظر خوب و با انصاف . ! که ارزشهای انسانی و اصول مهندسی رو برای چندرغاز زیر پا نمیزاره و پیش از فکر کردن به منافع خودش ، به اصول و مقررات اجرایی و مهندسی فکرمیکنه. جالبه که بدونید مهندسها هم مثل پزشکها پس از فارغ التحصیلی سوگند می خورن تا به مردم و جامعه مهندسین به هیچ قیمتی خیانت نکنند وهمواره به قسم خودشون پایبند باشن. انشاالله که همه ما چه در حال حاضر و چه در آینده اینگونه عمل کنیم. . . . . . . . انشاالله

این شرح مختصر و کوتاهی بود از سه دسته مهندسین ساختمان ، که خدمتتون ارائه شد. ولی غیر از این سه دسته ، مهندسین دیگری نیز هستند که در ساخت و ساز یک ساختمان و یا اجرای یک پروژه عمرانی دست دارن. مثل مهندس تاسیسات که خود بر دو دسته هستند یکی مهندس تاسیسات مکانیکی و دیگیری مهندس تاسیسات برقی.
مهنئسین تاسیسات مکانیکی وظیفه طراحی و اجرای سیستمهای گرمایشی و سرمایشی و همچنین لوله کشی آب و فاضلاب و گاز رو در یک سازه دارن و مهندسین برق هم وظیفه طراحی و اجرای سیستمهای الکترونیکی و برقی و مخابراتی (مثل سیستم اعلام حریق ، سیستم های سکوریتی (امنیت) و کابل کشی برق و مخابراتی) رو برعهده دارن. البته باید بگم که در طراحی وطجرای تاسیسات مکانیکی که مربوط به آب و فاضلاب و شبکه هاب آبرسانی و تصفیه میشه، به غیر از مهندسین مکانیک ، مهندسین آب و فاضلاب با گرایشهای مختلف نیز دخیل هستند.
در کتار تمام این مهندسین که در یک پروژه ساختمانی و عمرانی باهم همکاری می کنند ، مهندس دیگری نیز حضور داره که مسئولیت کنترل و برنامه ریزی پروژه رو بر عهده داره ( مثل برنامه زمان بندی پروژه ). این مهندس تحصیل کرده رشته صنایع ست و یا بعداز فارغ التحصیلی از رشته عمران یا مدیریت ،در مقطع کارشناسی ارشد در رشته مدیریت و کنترل پروژه (این رشته یکی از گرایشهای رشته مدیریت در مقطع کارشناسی ارشده ) تحصیل کرده است.
دوستان عزیز امر ساخت و ساز و پروژه های عمرانی تا حدی وسیع و گسترده است که نمی توان تمام مهندسین و کارشناسانی که در یک پروژه عمرانی فعالیت دارن رو در چند خط خلاصه کرد . ولی نام برخی از آنهایی رو که حضور ذهن دارم ، خدمتتون عرض می کنم .
مهندسین و کارشناسانی که در یک پروژه عمرانی دست دارن عبارتند از:
مهندس خاک و پی
مهندس نقشه برداری
مهندس راهسازی
مهندس زلزله

مهندس مکانیک سیالات
مهندس صنایع
مهندس مکانیک
مهندس برق
مهندس مخابرات
مهندس آب و فاضلاب
مهندس ترابری و حمل و نقل

کارشناس جوش
کارشناس بهداشت و ایمنی کار

کارشناس زمین شناسی مهندسی
کارشناس ماشین آلات سنگین و سبک
کارشناس مدریت ( مالی ، اداری ، پروژه و . . . . )
تکنسین عمران و ساختمان
تکنسین سازه های آبی
تکنسین سازه های بتنی و فلزی
تکنسین تاسیسات و برق و مخابرات
تکنسین تعمیر خودرو و ماشین آلات سنگین

و بسیاری از مهندسان و کارشناسان و تکنسینهای دیگری که اکنون حضور ذهن ندارم.
بله دوستان همینطور که می بینید تمامی علوم و حرفه ها به همدیگر وابسته هستن و نمی توان گفت که برای کدام رشته و کدام گرایش آینده شغلی بهتری است. این رو بدونید که بعد از فارغ التحصیلی برای تمام رشته ها و گرایشها کار هست ، فقط باید سواد و همت آن را داشت تا بتونید موفق عمل کنید . پس در طول تحصیل به حرف بعضی از دوستان که میگن : "بابا این درسهای دانشگاه بعد از فارغ التحصیلی به هیچ دردی نمیخوره" به هیچ وجه گوش نکنیدو مطمئن باشید کسی کار پیدا خواهد کرد و در اون موندگار خواهد شد که از همان ابتدای تحصیلش به رشته اش عشق بورزه و اون رو خوب خوب یاد بگیره و در کارش حرفی برای گفتن داشته باشه.
عزیزان این بود مختصری از معرفی وظایف مهندسین ساختمان و رشته عمران . امیدوارم استفاده لازم رو از این مباحث ببرید و در انتخاب رشته و شغل آینده خود ، درست تصمیم بگیرید. به امید موفقیت و پیشرفت روزافزون همه شما دوستان و دانشجویان نازنین
تا یه معرفی دیگه و یه مبحث دیگه خداوند ایران زمین نگهدارتان باد . . .

دوستان این نوشته ها جمع اوری شده اند.