๑۩۞۩๑اشنایی با مهندسی عمران گرایش سازه های دریایی๑۩۞۩๑

[M@hdi42]

معرفی گرایش


سازه های دریایی از گرایش های جدید رشته مهندسی عمران در مقطع کارشناسی ارشد در ایران است. این گرایش در چند سال اخیر و برای اولین بار در دانشگاه های تهران و تربیت مدرس ایجاد شد.

مهندسي سازه‌هاي دريايي در ارتباط با طراحي سازه‌هاي مختلف دريايي مانند انواع سكوها، اسكله‌ها و تأسيسات و تجهيزات بندري است.
در گرایش سازه های دریایی سه محور offshore, near shore, onshore مطرح است.

• در بخش offshore به تحلیل و طراحی سازه های دور از ساحل مانند سکوهای نفتی، سکوهای تفریحی و خطوط لوله کف دریا در آبهای عمیق پرداخته می شود.

near shore به سازه های ساحلی و نزدیک ساحل اختصاص دارد، از این سازه ها می توان به اسکله های فولادی و بتنی، موج شکن ها و خطوط لوله ساحلی اشاره کرد. در کشورهای پیشرفته سازه های دریایی به سه بخش مهندسی دریا، مهندسی سواحل و مهندسی سازه های دریایی تقسیم می شود که در کشور ما کلیه این گرایش ها تحت عنوان سازه های دریایی تدریس می شود.
توضیحات تکمیلی

مقطع کارشناسی ارشد سازه های دریایی در ایران در دانشگاه های تهران، تبریز، صنعتی امیرکبیر(واحد بندر عباس)، دانشگاه گیلان، صنعتی سهند تبریز، تربیت مدرس، علم و صنعت، خواجه نصیر و هرمزگان و همینطور مقطع دکترا در دانشگاه های تهران، تبریز، مرکز ملی اقیانوس شناسی، علم و صنعت، خواجه نصیر، هرمزگان و به تازگی در صنعتی سهند تبریز، صنعتی بابل و دانشگاه قم ارائه شده است.
درسها

• ریاضی مهندسی
• هیدرولیک دریا
• دینامیک سازه­ها
• ژئوتکنیک دریایی
• اجزا محدود
• مهندسی سواحل
• سکوهای دریایی
• طراحی سازه­های متعارف دریایی
• اجرای سازه­های دریایی

بطور کلی در گرایش سازه­های دریایی با دو دسته عمده از مسائل آشنا می­شوید:
1-بنادر و سواحل
2-سکوهای دریایی
تبعاً پایان نامه شما نیز در یکی از دو زمینه گفته شده خواهد بود. معمولاً هر کدام از دانشگاه های گفته در یکی از زمینه ها قوی است. مثلاً دانشگاه تربیت مدرس اساتید بنامی در زمینه سکو دارد و باالعکس دانشگاه تهران در زمینه بنادر و سواحل قوی است.
زیرشاخه ­ها

۱- در شاخه بنادر و سواحل با این مسائل آشنا می­شوید: انواع اسکله ها، موج شکن­ها، مطالعات مربوط به رسوب در بنادر، تغییر شکل ساحل تحت اثر امواج، نحوه پخش آلودگی در دریا و ...
۲- سکوهای دریایی که عمدتاً به عنوان تاسیسات نفتی و گازی در دریاها استفاده می­شوند. شما با انواع مختلف سکوهای دریایی از جمله ثابت و شناور آشنا می­شوید. عمده­ترین تفاوت این سازه­ها با سازه­های متعارف بارگذاری و نحوه اجرای آنهاست. به علت قرار گرفتن در دریا این سازه­ها علاوه بر بارگذاری­های متعارف بارهای ناشی از دریا را تحمل کنند که مهمترین آنها امواج هستند. همچنین چون در وسط دریا نمی­توان چیزی را ساخت، این سازه­ها به صورت مدول­های قابل حمل در خشکی ساخته می­شوند و به دریا حمل می­شوند و در آنجا سر هم می­شوند. به همین علت اجرای این سازه­ها نیز کاملاً متفاوت از سازه­های متعارف می­باشند.

در سایر دانشگاه­های دنیا چنین ترکیبی از دروس نمی­ بینید. به طور کلی شاخه اول به Coastal Engineering معروف است و شاخه دوم را با انواع نامهای زیر در دنیا می­شناسند: Offshore/Ocean/Marine Engineering.

مهم­ترین مزایای این گرایش عبارتند از:

• خاص بودن، یعنی هر کسی نمی­تواند در حیطه سازه­های دریایی اظهار نظر کند اما مثلاً در مورد زلزله و ساختمان عوام هم از اظهار نظر فنی ابایی ندارند*. خوشبختانه اصولاً خیلی­ها نمی­دانند که در دریا هم اصولاً سازه­ای ساخته می­شود.

• آشنا شدن با طیف وسیعی از مسائل: ممکن است در همین مواجهه اصولاً علاقه اصلی­تان را پیدا کنید و مسیر زندگی علمی/حرفه­ایتان عوض شود. مثل دوستانی که علاقمند به رسوب می­شوند و بالکل از مبحث "ساختمان" خارج می­شوند. این آشنا شدن همچنین برای ادامه تحصیل نیز بسیار مناسب است، یعنی سوژه­های بسیاری برای ادامه تحصیل و تحقیق پیدا می­کنید.

• بازار کار خاص: طبعاً موضوع خاص، بازار کار خاص نیز دارد؛ چه از نظر سطح کیفی کار و چه درآمد. البته این نکته به عنوان عیب نیز می­تواند مطرح شود چرا که عملاً شرکت­های فعال در زمینه سازه­های دریایی کم هستند. بدتر اینکه پیمانکاران دریایی نیز عمدتاً دولتی هستند و ورود بهشان سخت است. البته هم­اکنون شاید وضع بازار کار سازه­های دریایی با سایر گرایش­های عمران تفاوت چندانی نداشته باشد، اما یک داستان قدیمی است که می­گوید نسل اول فارغ­التحصیلان دریایی همگی به مال منصب چربی رسیدند. الله اعلم.

بزرگترین عیب گرایش سازه­های دریایی نیز چیزی نیست جز روی دیگر سکه "دریای وسیع اطلاعات". بدین معنی که گرچه شما با طیف وسیعی از موضوعات علمی و مهندسی آشنا می­شوید، اما این دریای اطلاعات شما کم عمق است؛ یعنی علم­تان تا حدودی سطحی است. نکته منفی دیگر اینکه اساتید این گرایش عمدتاً تحصیلات مرتبط ندارند و بنا بر تجربه کاری وارد این زمینه شده­ اند.
شرکت­های فعال در زمینه سازه­های دریایی نیز دو دسته کاملاً مجزا هستند. بدین معنی که تعدادی فعال در زمینه سواحل و بنادر هستند و تعدادی در زمینه سکو و معمولاً شرکتی نیست که در هر دو زمینه فعالیت کند. مثلاً سازه­پردازی، دریابندر، ساحل، طرح­نو­اندیشان و ... در زمینه سواحل و بنادر فعالیت می­کنند. کار سکو عمدتاً در شرکت­های نفت و گاز انجام می­شود (مثل سازه، ناموران، نارگان و ...) چرا که اصولاً سکوهای دریایی بخشی از تاسیسات نفتی/گازی هستند. البته گفتنی است که عمده طراحی سکوهای کشور کماکان توسط شرکت­های خارجی انجام می­گیرد. پیمانکاری سازه­های دریایی نیز عمدتاً در اختیار چند شرکت بزرگ نیمه دولتی و زیرمجموعه­های آنهاست مثل: صدرا، ایزوایکو، قرارگاه سازندگی، تاسیسات دریایی و ...
رتبه قبولی



در اوایل که این گرایش تاسیس شد، یعنی فکر کنم اواسط دهه هفتاد، برای قبولی در دانشگاه تهران به رتبه­های آنچنانی نیاز نبود؛ مثلاً فکر کنم با ۴۰۰-۵۰۰ قبول می­شدند. کم کم این رشته خیلی فانتزی شد و در اولین سالهای دهه هشتاد مثلاً تا رتبه ۶۰ سازه دریایی دانشگاه تهران پر می­شد. بعد از این دوباره شروع به افول کرد یعنی مثلاً در سال ۸۳ تا رتبه­های ۱۵۰ قبول می­شدند. در مورد روند فعلی اطلاعی ندارم ولی فکر کنم بتوان گفت که قبولی در این گرایش همانند زلزله و خاک است؛ یعنی ساده­تر از سازه و مشکل تر از هیدرولیکی.



بازار کار


گرایش سازه های دریایی بدلیل مرتبط بودن با صنعت نفت و گاز نسبت به سایر گرایش های عمران دارای بازار کار بهتر و درآمد بالاتری است

[میثم شوریده]