استعداد یابی و نخبه یابی

[v.m 2020]

اگر از شما نام چند نابغه را در جهان بپرسند احتمالا خواهید گفت: انیشتین، نیوتن، ادیسون و... اما اگر به شما بگویند که نام چند نابغه‌ی زنده‌ی دنیا را بگو چه خواهید گفت؟
احتمالا تاکنون اسم «دیلی تلگراف» را شنیده‌اید. یک روزنامه‌ی معتبر و پر تیراژ انلگیسی است. این روزنامه دست به کار جالبی زده و از 4000 چهره‌ی مطرح علمی و فرهنگی خواست تا 10 نابغه‌ی خود را بگویند و از آمار به دست آمده نزدیک 40 درصد از آن‌ها مرده بودند. در نظرسنجی دوم از آن‌ها خواست که بین 60 درصد باقی‌مانده ده نفر را انتخاب کنند. این نظر سنجی با پنج معیار 1- اعتبار فرهنگی 2- موفقیت 3- شهرت 4- توانایی ذهنی 5- قابلیت مواجهه با مسائل نامتعارف برگزار شد. نتیجه‌ی آن فهرست «100 نابغه‌ی زنده» شد.
البته باید گفت که نبوغ چیزی نیست که بشود آن را اندازه گرفت یا به آن جواب دقیقی داد (این فهرست یکی از هزاران فهرست است که امکان تهیه‌ی آن وجود دارد!) نخست به ده نابغه‌ی اول اشاره می‌کنم. که مطمئنا نصف آن‌ها را نمی‌شناسید.
1- آلبرت هافمن: نابغه‌ترین موجود کره‌ی خاکی! پیرترین شخص از این صد نفر با سن 101 سال! شیمی‌دان سوییسی که یکی از معروف‌ترین کارهایش LSD است.
2- تیم برنرز- لی: مهم‌ترین کار این شخص «www»ی پُر استفاده است. 52 ساله، انگلیسی، دانشمند علوم کامپیوتر.
3- جورج سوروس: سرمایه‌دار 72 ساله‌ی آمریکایی با ثروتی حدود 5/8 میلیارد دلار!
4- مت گرونینگ: یک انیماتور به تمام معنا. شاهکار او «سیمپسون‌ها» است که پارسال خیلی ترکاند!
5- نلسون ماندلا: خیلی نیازی به توضیح ندارد. دارد؟
6- فردیک سنگر: شیمیدان انگلیسی برنده‌ی دو جایزه‌ی نوبل در رشته‌ی خود.
7- داریو فر: باز هم یک برنده‌ی دیگر نوبل در سال 97. این بار در ادبیات. یک طنزنویس تمام عیار ایتالیایی.
8- استیون هاوکینگ: خیلی از شما انتظار داشتید جزء دو نفر اول باشد، نه؟ اما مطمئن باشید که این انگلیسی اگر معلول نبود، در دنیا این قدر سر و صدا راه نمی‌انداخت. البته نبوغش را نمی‌شود منکر شد.
9- اسکار نیه‌مه‌یر: دومین پیر این لیست. برزیلی 100 ساله که با اختراعاتی چون بتون مسلح خود را یک معمار کامل معرفی کرد.
10- فیلیپ گلس: آهنگساز آمریکایی که سه بار نامزد جایزه‌ی اسکار شد. بعضی‌ها او را تاثیرگذارترین آهنگساز قرن بیستم می‌خوانند!
* از این به بعد فقط به چهره‌های آشنا می‌پردازیم.
12- دکتر علی جوان: بله! درست است. یک ایرانی در بین سه ایرانی این 100 نفر. او شاگرد دکتر حسابی بوده. از دبیرستان البرز و دانشگاه تهران فارغ‌التحصیل شده و به همراه آقای yoang (حواستان به تشابه اسمی باشد) لیزر گازی را اختراع کرده. در دانشگاه MIT تدریس کرده و در بین این صد نفر با «اندرو وایلز» که قضیه‌ی فرما را حل کرده هم ردیف است. بالاترین نشان افتخار انجمن اپتیک آمریکا و جایزه‌ی جهانی آلبرت انیشتین را برده! کافی است یا باز بگویم؟
20- لری پیج و سرگئی برین: این‌ها را می‌توانید یک نفر حساب کنید! یکی روس و دیگری آمریکایی است و مهم‌ترین کار این دو نابغه، اختراع گوگل است که جهان را مسخره‌ی خودش کرده. این دو به تازگی درگیر تغییر نام خلیج‌فارس به خلیج عربی در google Earth هستند.
25- گری کاسپاروف: به نظر من رتبه‌ی این شطرنج‌باز نهایت بی‌انصافی است. او توانست در سه دوره ی ده تایی، Deep Blue (ابر کامپیوتر IBM را که در هر ثانیه 000/000/100 حرکت حریف را پیش‌بینی می‌کرد، شکست دهد.) به تازگی هم وارد کارهایی سیاسی و مخالفت با پوتین شده!
26- استیون اسپلیبرگ: وقتی فیلم «نجات سرباز رایان» و «برخورد نزدیک از نوع سوم» وی را ببینید کاملا متوجه نبوغ اولین کارگردان این لیست می‌شوید.
32- نیما ارکانی حامد: این دومین ایرانی این لیست است. پدر و مادرش ایرانی هستند ولی خودش در کانادا به دنیا آمده. 35 سال دارد. استاد فیزیک هاروارد که هم‌اکنون روی نظریه‌ی ریسمان کار می‌کند.
43- محمدعلی کلی: انتخاب او خیلی عجیب بود. ولی خوب، چندین سال قهرمان بوکس حرفه‌ای سنگین وزن آمریکا بودن و مسلمان شدن و امتناع از رفتن به جنگ ویتنام چیز کمی نیست.
43- اسامه بن‌لادن: بالاخره نابغه هم شد! کسی که اسمش امریکا و اروپا را می‌لرزاند!
43- بیل گیتس: این هم خیلی نیاز به توضیح ندارد.
43- میخائیل کلاشنیکف: ما به اشتباه او را به کلاشنیکف می‌شناسیم.
49- پردیس ثابتی: این هم سومین ایرانی، زیست‌شناس و انسان‌شناس. لیسانس را از MIT گرفته. او جزو سه زنی است که تاکنون با نمره‌ی ممتاز مدرک دکترای خود را از مدرسه پزشکی هاروارد گرفته. 32 سال دارد. گیتار می‌زند. هم‌خوان گروه آلترناتیو راک به نام «هزار روز» هم هست. الگوریتم او هنوز هم کاربرد دارد.
49- مریل استریپ: تنها بازیگر این لیست. 14 بار کاندید اسکار شده. و دو بار هم آن را گرفته. پرافتخارترین زن هالیوود است. او تا این سن (58 سالگی) درهیچ یک از فیلم‌هایش از ظاهر زنانه‌اش برای جذب مردم استفاده نکرده است.
58- استیفن کینگ: فیلم‌نامه نویس فیلم «درخشش» کوبریک و «مسیر سبز» دارابونت.
72- جورج لوکاس: دومین کارگردان این لیست. جنگ‌های ستاره‌ای او هنوز در فهرست بهترین فیلم‌های جهان می‌درخشد.
72- جان ویلیامز: آهنگساز 75 ساله که موسیقی متن‌های فوق‌العاده و اسکار گرفته زیاد دارد. نمونه کارهای او، فهرست شیندلر، ای‌تی، آرواره‌ها و جنگ‌های ستاره‌ای است.
83- جی. کی رولینگ: او با هفت کتاب جادویی‌اش ثروتش را از ملکه‌ی انگلستان بیشتر کرده. او گفته قبل از انتشار کتاب اولش (از فقر) در خانه‌اش جاکفشی نداشته است.
100- کوئنتین تارانتینو: اولین فیلمش «سگدانی» است که جزو بهترین فیلم‌های تاریخ است. «پالپ فیکشن» و «بیل را بکش» او را هم از یاد نبریم.

اسم من رو یادشون رفته بنویسن نه ؟

[نو آور]

ضریب هوشی انسان های معمولی بین ۸۵ تا ۱۱۵ است، فردی که ضریب هوشی ۲۵۰ داشته باشد، قطعا نابغه محسوب می شود. ویلیام جیم سایدیس، باهوش ترین فرد تاریخ بود که توانست در یک سالگی بنویسد، در ۵ سالگی به ۵ زبان رایج دنیا صحبت کند و در ۱۱ سالگی استاد دانشگاه هاروارد شود.
سایدیس در سال ۱۸۹۸ در آمریکا به دنیا آمد و در سن ۴۶ سالگی نیز از دنیا رفت.
او توانایی خارق العاده ای در یادگیری ریاضیات و زبان داشت. اولین بار به خاطر رشد مغزی زود هنگام نامش بر سر زبان ها افتاد و بعدها به خاطر تمرکز بر روی ذهنش به شهرت رسید اما در نهایت خود را از انظار عمومی دور کرد و از ریاضیات هم دلزده شد ریاضیات نیز عقب کشید و با چندین نام مستعار مطلب می نوشت. از دیگر ویژگی ها او این است که می توانست در ۱۸ ماهگی نیویورک تایمز بخواند و در ۸ سالگی به ۸ زبان صحبت کند. جالب اینکه بعدها خودش زبان دیگری را به وجود آورد که نامش را VENDERGOOD گذاشت.ناگفته نماند، ضریب هوشی انسان های نابغه بین ۱۵۵ تا ۲۰۰ است ولی سایدس در این زمینه رکورد باهوش ترین های دنیا را شکسته است. اما نکته اینجاست که مطابق رابطه رایج برآورد هوشبهر یا IQ، اساس کار، تعیین نسبت سن عقلی به سن تقویمی است. با این حساب، اگر کودک، زودتر از گروه همسالانش، توانائیهای ذهنی معمولی خود را پیدا کند، هوشبهر بالائی برایش اندازه گیری می شود.
دقت کنید که فردی مانند ویلیام جیم سیدیس، به نسبت چنین سطحی از IQ و استاد دانشگاه برتر هاروارد، دستاورد علمی - عملی چندان قابل توجهی هم از خود، برای بشریت بر جا نگذاشته است*!
کما اینکه فردی مثل اینشتین، اتفاقا با تاخیر در رشد ذهنی Development Delay روبرو بوده و تقریبا تا 4 سالگی، به حرف نیفتاده است. (یعنی با احتساب دستورالعملهای تعیین iq ، انسانی با هوشبهر پائین برآورد می شده است!)
پس به گمان من، عواملی غیر از داشتن صرف حافظه قوی، در داشتن نبوغ کارآمد دخیل هستند.
__________________________________________________ ____________________________________________
*دانشنامه اینترنتی ویکیپدیا، در مورد حاصل کارهای William James Sidis، این مطلب را بیان کرده است:

Publications and subjects of research

From writings on cosmology, to writings on American Indian history, to Notes on the Collection of Transfers, and several purported lost texts on anthropology, philology, and transportation systems, Sidis covered a broad range of subjects. Some of his ideas concerned cosmological reversibility, "social continuity," and individual rights in the United States.

In The Animate and the Inanimate (1925), Sidis predicted the existence of regions of space where the second law of thermodynamics operated in reverse to the temporal direction that we experience in our local area. Everything outside of what we would today call a galaxy would be such a region. Sidis claimed that the matter in this region would not generate light. (These dark areas of the universe are not properly dark matter or black holes as they are used in contemporary cosmology.) Sidis's The Tribes and the States (ca. 1935) employs the pseudonym "John W. Shattuck," purporting to give a 100,000-year history of the Settlement of the Americas, from prehistoric times to 1828. In this text, he suggests that "there were red men at one time in Europe as well as in America."

Sidis was also a "peridromophile," a term he coined for people fascinated with transportation research and streetcar systems. He wrote a treatise on streetcar transfers under the pseudonym of "Frank Folupa" that identified means of increasing public transport usage.

In 1930, Sidis received a patent for a rotary perpetual calendar that took into account leap years