مصائب جنگلهای لرستان/ پیری زودرس بلوطهای جوان/ بیماری ناشناخته همچنان جولان می دهد

[م.محسن]

خرم آباد - خبرگزاری مهر: مصائب جنگلهای بلوط لرستان تمامی ندارد؛ این روزها درگیر پدیده "زوال" هستند، بیماری ناشناخته ای که همچنان می تازد و در بلوطستان از میان بلوطهای جوان قربانی می گیرد.

به گزارش خبرنگار مهر، جنگلهای بلوط استان لرستان که با توجه به وسعت در محدوده استانهای زاگرس نشین رده دوم را در اختیار گرفته اند در سالهای اخیر با مشکلات مختلفی دست در گریبان بوده اند که آخرین پرده از این مسائل بیماری "زوال" است.
این در حالیست که بر اثر این بیماری درختان بلوط جوان خشک شده و به راحتی به حیات خود پایان می دهند، فاجعه ای که هنوز علت یا عوامل آن به درستی روشن نشده است.
در این راستا دومين جلسه‌ی كميسيون كشاورزي، آب و منابع طبيعي اتاق بازرگانی خرم‌آباد شامگاه یک‌شنبه با موضوع "زوال بلوط" و همچنین "تخريب منابع طبيعي توسط چراي بي‌رويه دام" در اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خرم‌آباد برگزار شد.

پدیده "زوال" باید به صورت ملی دنبال شود

در این جلسه رئیس کمیسیون كشاورزي، آب و منابع طبيعي اتاق بازرگانی خرم آباد با اشاره به معضل زوال بلوط‌ها و ناشناخته بودن دلیل یا دلایل آن گفت: ضروری دانستیم یک جلسه را به این موضوع و البته چرای بی‌رویه‌ی دام در مراتع استان اختصاص دهیم بلکه در خلال آن به راهکار یا راهکارهایی برای پایین آوردن حجم تخریب‌ها برسیم.

مرتضی هادی‌پور افزود: موضوع زوال بلوط‌ها یک مسئله ملی است که ضرورت دارد از همین زاویه مورد پیگیری قرار گیرد.

وی با اشاره به اهمیت مقابله با این بیماری در جنگلهای بلوط استان تصریح کرد: بخشی‌نگری و جزیره‌ای عمل کردن نمی‌تواند نتیجه‌بخش باشد و باید از همه‌ی ظرفیت‌های ملی برای برطرف کردن این مشکل استفاده کنیم.
دبیر خانه‌ کشاورز لرستان با اشاره به این‌که در اهمیت پدیده زوال بلوط هیچ تردیدی نیست اما نباید این مسئله به تنهایی دیده شود تصریح کرد: به هر حال ضرورت دارد از این موضوع نهایت استفاده را برده و با تهیه‌ بسته ای کلی همه‌ مسائل مرتبط با منابع طبیعی‌ و مخاطرات و مشکلات مربوط به جنگلهای بلوط استان را در سطح ملی مطرح کنیم.
هادی‌پور به ضرورت همراهی نمایندگان مجلس هم اشاره کرد و افزود: باید جلسه‌ای اختصاصی در این زمینه با مجمع نمایندگان استان برگزار کرده تا آن‌ها را نسبت به همراهی نمایندگان سایر استان‌های غربی و جنوب‌غربی ترغیب کنیم و با این مشکل به وجود آمده به صورت جدی‌تر و دامنه‌دارتری مقابله کنیم.

تخریب سالانه بین 4 تا 5 هزار هکتار از منابع طبیعی لرستان

نایب‌رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی اتاق بازگانی خرم‌آباد نیز به برخی مشکلات در حوزه‌ منابع طبیعی و کشاورزی لرستان اشاره کرد و گفت: متأسفانه بیشتر اراضی استان به دلیل موقعیت توپوگرافی لرستان در مناطق با شیب بالا و تند واقع شده‌اند که همین مسئله باعث می‌شود نیاز به مراقبت و توجه بیشتر در حوزه‌ی مسائل حفاظتی داشته باشند.
سمیه قربانی با اشاره به وسعت بیش از دو میلیون هکتاری منابع طبیعی استان اشاره کرد و اظهار داشت: میزان تخریب منابع طبیعی در لرستان بیش از سه درصد در سال است؛ یعنی سالانه با چهار تا پنج هزار هکتار تخریب منابع طبیعی مواجه و از طرف دیگر در حوزه‌ فرسایش خاک نیز شاهد فرسایش 15 تن خاک در سال هستیم که آمار قابل توجهی است.
این پژوهشگر جهاد دانشگاهی لرستان افزود: عوامل زیادی دست‌اندرکار تخریب منابع‌طبیعی در استان هستند که بدون شک چرای بیش از اندازه‌ی دام در مراتع یکی از این عوامل و از مهم‌ترین‌شان است.

قربانی به نقش دام‌های عشایر کوچ‌رو در این زمینه اشاره کرد و تصریح کرد: دام‌های سیار عشایر کوچ‌رو قبل از آمادگی پوشش گیاهی وارد عرصه‌ها می‌شوند و همین مسئله باعث وارد آمدن آسیب بیشتری می‌شود.


زوال و پیری زودرس بلوطهای جوان

نایب‌رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی اتاق بازرگانی خرم‌آباد از آتش‌سوزی‌های عمدی و غیرعمدی هم به عنوان یکی دیگر از عوامل تخریب منابع طبیعی در لرستان اشاره کرد و افزود: متأسفانه حجم بسیار قابل‌توجهی از این آتش‌سوزی‌ها تعمدی و برای تبدیل مراتع و جنگل‌ها به زمین‌های زراعی صورت می‌گیرد.
قربانی همچنین از مشکل تأمین سوخت در برخی مناطق استان، پایین بودن درآمد سرانه‌ی خانوارهای روستایی و حرکت به سمت استفاده از محصولات جنگلی و خشکسالی‌های متوالی سال‌های اخیر به عنوان سایر عوامل تخریب منابع طبیعی نام برد و ادامه داد: کمبود نیروی حفاظتی و جنگل‌بان هم از مهم‌ترین عوامل تسریع تخریب منابع طبیعی لرستان محسوب می‌شود.
قربانی زوال درختان بلوط را به پیری زودرس یک جوان 30 ساله تشبیه کرد و گفت: عوامل زیادی از جمله کاهش رطوبت و بارندگی، تغییر شرایط اقلیمی و فرسایش شدید خاک می‌توانند در این قضیه مؤثر باشند که باعث می‌شود مقاومت بلوط‌ها نسبت به استرس‌های محیطی کاهش یابد.
نایب‌رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی اتاق بازرگانی خرم‌آباد به تشکیل ستادی برای بررسی و مقابله با این پدیده اشاره کرد و گفت: در این ستاد که از لرستان هم مدیرکل منابع طبیعی این استان حضور دارند، برای توقف این پدیده تصمیماتی گرفته شده که امیدواریم در نهایت مفید واقع شود.

واکنش عجیب مسئولان؛ حجم تخریب‌هایی که رسانه‌ها اعلام کرده‌اند واقعی نیست

و اما در ادامه این جلسه معاون فنی اداره‌کل منابع‌طبیعی لرستان اظهاراتی مطرح کرد که در نوع خود عجیب و قابل تامل بود.

بهاروند با اشاره به سابقه‌ی خشکیدگی یا زوال درختان بلوط گفت: اولین بار این مسئله در ترکیه دیده شده و پس از آن کشورهای دیگری هم به ترتیب با آن دست‌به‌گریبان شده‌اند و در استان لرستان هم در سال گذشته به صورت گسترده این مسئله در عرصه‌های جنگلی شیوع پیدا کرده است.

ویی افزود: علی‌رغم حساسیتی که وجود دارد و باید هم وجود داشته باشد، واقعیت این است که حجم تخریب‌ها و آسیب‌هایی که در رسانه‌ها منعکس شد به واقعیت نزدیک نیست؛ هر چند معنای این حرف این نیست که مسئله برای ما مهم نیست.
وی افزود: در گام نخست مناطق آلوده شناسایی شده‌اند تا حجم کار معلوم شود و بر اساس آن برنامه‌ریزی درستی صورت گیرد.
معاون فنی اداره‌کل منابع‌طبیعی لرستان با تأکید بر این‌که تجربه نشان داده استفاده از توان و ظرفیت خود مردم در این زمینه می‌تواند مفیدتر از هر عامل دیگری باشد، تصریح کرد: تلاش‌مان این است که در ابتدای امر با استفاده از همه‌ی ظرفیت‌های کارشناسی موجود به یک جمع‌بندی برسیم و سپس بر اساس آن اقدام کنیم که مؤثر و مفید باشد.

برای خوش بین بودن خیلی دیر شده است

این سخنان معاون منابع طبیعی استان لرستان در حالی مطرح می شود که حجم تخریبهای ناشی از بیماری زوال که در رسانه ها نیز مورد اشاره قرار گرفته توسط مدیر کل منابع طبیعی استان اعلام شده و اینکه معاون این اداره کل آمار مدیر خود را قبول ندارد جالب توجه است.

از سوی دیگر آمارهای ذکر شده در رسانه ها توسط محققان و پژوهشگران مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مورد تایید قرار گرفته که همین امر جای هیچ گونه شائبه ای در این زمینه باقی نمی گذارد.

اگر قرار است مسئولان با خوش بینی با این پدیده که نزدیک به 21 درصد جنگلهای لرستان را درگیر کرده برخورد کنند باید شاهد روند رو به گسترش تخریب ها بود، فاجعه ای که مهم ترین سرمایه لرستان یعنی جنگلهای بلوط آن را مورد هدف قرار داده است.
آری! بلوطها سالهاست دست طلب و استمدادشان خشکیده است؛ اگر معطل کنیم همان شاخه های لرزانی که "زوال" این روزها تکانشان می دهد نیز از صرافت خواهند افتاد و دیگر چیزی نیست که برایش بخواهیم آستین کمکی بالا بزنیم.

منبع