هر آنچه که در باره ph خاک بایستی بدانید

[Almas Parsi]

خاک باید دارای PH مناسب باشد. هر گیاهی یک محدوده PH خاص و مناسبی را تحمل می‌کند اگر PH خاک کم یا زیاد باشد رشد و تولید گیاه دچار مشکل می‌شود. گل‌ها و گیاهان زینتی از این قاعده استثناء نیستند بلکه نسبت به PH خاک حساس‌تر هستند. مثلاً مقدار PH مناسب برای گل‌ها و گیاهان زینتی در بنفشه آفریقایی ۷ – ۶ آلیسوم ۷/۵-۶ ، آزالیا ۴/۵- ۵ ، بگونیا ۵/۵ - ۷ ، میخک 6 – 5/7 و شمعدانی6 - 8 است. PH مناسب برای گل‌ها و گیاهان زینتی نوع گیاه PH بنفشه آفریقایی 7-6 آلیسوم 5/7-6 آزالیا 5-5/4 بگونیا 7-5/5 کالندولا 7-5/5 میخک 5/7-6 شمعدانی 8-6 ماگنولیا 6-5 ارکیده 5-4 PHخاک بطور مستقیم یا غیرمستقیم رشد گیاه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. مهم‌ترین نقش PH خاک کنترل حلالیت عناصر غذایی در خاک می‌باشد. به عبارت دیگر قابلیت جذب عناصر غذایی وابستگی زیادی به PH خاک دارد. عناصر غذایی در PHهای مختلف، حلالیت‌های متفاوتی دارند معمولاً با افزایش PH حلالیت عناصر غذایی به جزء میلیبدون کاهش پیدا می‌کند. یکی از مشکلاتی که در خاک‌های ایران وجود دارد PH قلیایی است، یعنی PH بالاتر از ۷. کمبود بارندگی در ایران و دارا بودن اقلیمی خشک باعث تجمع بازهای تبادلی در خاک و در نتیجه پیشرفت بسوی خاک قلیایی می‌شود. مشکل دیگر، آهکی بودن خاک است که باعث افزایش PH خاک می‌شود. مشکلات ناشی از PH قلیایی در تغذیه گیاه PH قلیایی باعث می‌شود که حلالیت عناصر غذایی ضروری برای گیاه کاهش پیدا بکند و کمبود عناصر غذایی مثل فسفر (Pb)، آهن(Fe) ، روی (Zn) ، منگنز (Mn) در گیاه مشاهده شود. عامل عمده‌ای که در بروز این کمبودها موثر هستند آهک زیاد است و در بسیاری از منابع کمبود آهن را نیز زرده ناشی از آهک می‌نامند. لذا عامل بروز زردی‌، آهک زیاد در خاک است. در مقابل خاک‌های آهکی، خاک‌های اسیدی وجود دارند که PH کمتر از ۷ دارند. با توجه به مقدار PH خاک‌های اسیدی به دو نوع خاک‌های اسیدی خفیف و اسیدی خیلی شدید تقسیم‌بندی می‌شوند. در خاک‌هایی که خیلی اسیدی باشند یعنی PH آن‌ها کمتر از ۴/۵ تا ۵ باشد، حلالیت عناصر غذایی مثل آهن (Fe) ، آلومینیوم (Al) و منگنز (Mn) بقدری افزایش پیدا می‌کند که برای گیاه ایجاد مسمومیت می‌کند. پس حلالیت عناصر غذایی وابستگی بسیار زیادی به PH خاک دارد. آهن در تغذیه گیاه، نقش بسیار مهمی دارد و وابستگی آن هم به PH خاک بسیار زیاد است. اگر PH خاک یک واحد کاهش پیدا کند حلالیت آهن هزار مرتبه افزایش می‌یابد. یا اگر PH خاک را یک مرتبه تغییر بدهیم، حلالیت منگنز (Mn)و روی (Zn) که از عناصر ضروری در تغذیه گیاه هستند صد مرتبه دچار تغییر می‌شوند. راهکارهای اصلاح خاک‌های آهکی و یا اسیدی اصولاً اصلاح PH خاک، کار مشکلی است معمولاً PH خاک را بعنوان یک خصوصیت ثابت در نظر می‌گیرند و خیلی تغییر نمی‌دهند. زیرا خاک دارای خاصیت تامپونی یا واحدی است و در مقابل تغییرات PH از خودش مقاومت نشان می‌دهد. لذا توصیه می‌شود با توجه به PH خاک، گیاه انتخاب و کشت شود. برای تغییر PH خاک به خاک‌های اسیدی آهک اضافه می‌کنند و در نتیجه PH خاک افزایش پیدا می‌کند، کاری که در کشورهای اروپایی و اقلیم مرطوب صورت می‌گیرد و مشکل خاک‌های آن‌ها، اسیدی بودن است که باید از طریق مصرف آهک، PH را افزایش دهند. مشکل خاک ایران، بالا بودن PH خاک و قلیایی بودن آن است. برای کاهش PH خاک باید از یکسری مواد اصلاح کننده یا کاهش دهنده PH استفاده بکنیم. یعنی اینکه در بعضی جاها از طریق آبیاری اسید سولفوریک و اسید کلریدریک به خاک اضافه کنیم. ولی مصرف اسید کاری مشکل و همراه با خطرات جانبی بوده و توصیه می‌شود برای کاهش PH خاک، از گوگرد استفاده بشود. عنصر گوگرد اضافه شده به خاک بوسیله‌ی باکتری تیوباسیلوس (که در خاک موجود است) اکسید ‌شده و اسید سولفوریک تولید می‌کند و PH خاک را تغییر می‌دهد، اما کاهش PH خاک زیاد نیست بلکه فقط در حد یک واحد PH تغییر داده می‌شود. در روش دیگر، PH خاک را موضعی کاهش می‌دهند تا اثرات منفی آن را از بین ببرند. مثلاً مقدار کمی از خاک گلدان را انتخاب کرده (حدود 2/0 کل خاک گلدان) و PH آن را کاهش می‌دهند، وقتی ریشه گیاه به آن قسمت خاک رسید در محیط مناسب عناصر خود را دریافت می‌کند. روش دیگر، مصرف کودهای اسیدزا است. مصرف کود سولفات آمونیوم بطور جزیی می‌تواند PH خاک را کاهش بدهد.

سیب سبز