معرفي کتاب‌های برتر دانشگاهی در دانشگاه تهران

[نسیم بهآر]

بیست‌ویکمین دوره جشنواره انتخاب کتاب‌های برتر دانشگاهی صبح امروز، دوشنبه 30 بهمن ماه، در پردیس علوم دانشگاه تهران با حضور استادان دانشگاه و دانشگاهیان برگزار شد و طی آن هفت اثر به عنوان کتاب‌های تالیفی برگزیده معرفی شدند.-

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، ارایه اطلاعات آماری که حکایت از کاهش آماری چاپ کتاب و کتابخوانی در جهان و افزایش تعداد داوران این دوره از جشنواره، موضوعاتی بود که مجری برنامه در ابتدا به آن‌ها پرداخت و از کاهش فروش 20 درصدی در بخش ریالی و 75 درصدی در بخش ارزی نمایشگاه کتاب کاربردی و دانشگاهی خبر داد.

احمدرضا خضری، مولف برگزیده انتشارات دانشگاه تهران، کتاب را دارای چهار کاربرد مهم در فرهنگ و تمدن انسانی و اسلامی دانست و توضیح داد: کارکرد نخست، نقش کتاب در بالندگی فرهنگ و تمدن اسلامی است. از زمانی که میراث دیگر ملل شناسایی و گزینش و بومی‌سازی شدند، تمدن اسلامی شکوفا شد و نهضت ترجمه این‌گونه به وقوع پیوست. در همین راستا، هزاران اثر ترجمه و بازتولید شد و مسلمانان بر مبنای این دانش، فرهنگ و دانش اسلامی را به پیش بردند؛ همان‌طور که دین اسلام از مردم خواسته بود که بهترین سخن‌ها را برگزینند و آن را به کار ببرند.

وی با بیان این‌که این رویکرد، کارکرد زیرساختی کتاب در فرهنگ و تمدن بشری و به طور خاص فرهنگ و تمدن بشری را نشان می‌دهد، درباره کارکرد دوم کتاب گفت: نقش تعیین‌کننده کتاب در شناخت معیار و میزان پیشرفت، تعالی و شکوه یک ملت نیز انکارناپذیر است؛ همان‌طور که امروزه مقالات تولید شده و تولید علم، میزان پیشرفته بودن کشورها را نشان می‌دهد در گذشته هم کتاب چنین معیاری محسوب می‌شد.

خضری ادامه داد: آن‌چه در تمدن اسلامی تولید شد، هزاران جلد کتاب در نتیجه ثبت اندیشه هزاران دانشمند بود و کتابخانه‌هایی در تمدن اسلامی به وجود آمدند. در تاریخ تمدن اسلامی نمی‌توان کتابخانه‌های مسلمانان را با سایر کتابخانه‌ها مقایسه کرد زیرا همواره بسیار غنی بوده‌اند؛ در حالی که در بسیاری از کشورها، هیچ کتابخانه‌ای وجود نداشت و این امر، پیشرفته بودن مسلمانان را نشان می‌دهد.

عضو شورای علوم انسانی انتشارات دانشگاه تهران، نقش بعدی کتاب در تاریخ و تمدن اسلامی را انتقال میراث اسلامی به دنیای غرب دانست و افزود: علاوه بر این موضوع، کتاب در تمدن اسلامی نقشی معنوی و روحانی نیز داشته است و این چهارمین نقشی است که می‌توان برای آن برشمرد. همانطور که 253 بار از کلمه کتاب در قرآن استفاده شده و این امر جایگاه کتاب را نزد مقام ربوبی نشان می‌دهد.

دکتر محمدرضا مخبر دزفولی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، سخنران دیگر این مراسم بود که بر اهمیت کتاب در تاریخ اسلامی و ایرانی تاکید و اظهار کرد: کتاب‌هایی که از تمدن اسلامی و زمان‌های قدیم به جای مانده امروزه به میراثی ارزشمند تبدیل شده‌اند. نمی‌شود به طب سنتی اشاره کرد و از کتاب قانون سخن نگفت. بیرونی را جدا از آثار مکتوبش نمی‌توان شناخت. تفکر سیاسی فارابی در کنار مدینه فاضله مورد نظر وی بدون آثار به جا مانده از وی قابل شناسایی نیست.

وی با بیان این‌که شناخت دانشمندان از طریق کتاب‌های آن‌ها به دست می‌آید ادامه داد: دوره روشنگری و روشن‌بینی تمدن اسلامی در دوره بی‌دانشی غرب وجود داشت و بسیاری از دانشمندان غربی، ملاک تمدن را مسلمانان معرفی کرده‌اند.

به گفته دزفولی، هم‌اکنون جریان بزرگ علمی در حال شکل گرفتن در جهان است که این امر مهم از طریق ماندگاری آثار ارزشمند متفکران امکان‌پذیر خواهد بود.

وی افزود: امروزه به چاپ مقالات علمی اهمیت زیادی داده می‌شود در حالی‌که روند کنونی صحیح نیست و باید بکوشیم تفکر اندیشمندان را ثبت و ماندگار کنیم.

وی به اهمیت تولید کتاب مرجع به زبان فارسی اشاره کرد و گفت: توجه به واژگان مناسب و اصیل و معرفی‌کننده معنای صحیح بسیار اهمیت دارد. اگر آثار ارزشمندی در این حوزه منتشر شود، امکان ترجمه اثر به زبان‌های دیگر نیز به وجود می‌آید. معتقدم ظرفیت قابل‌قبول در تولید علم در کشور به وجود آمده و خودباوری به این راه، مهم‌ترین ویژگی نسل جدید است که ما را به جایگاهی مرجع در علم دنیا نزدیک می‌کند.

بعد از ایراد این سخنرانی‌ها، طی مراسمی مولفان و مترجمان برگزیده و شایسته ‌تقدیر معرفی شدند و جوایزی به آن‌ها اهدا شد.

«درسنامه روانپزشکی بالینی و علوم رفتاری» اثر مشترک جمعی از استادان روانپزشکی دانشگاه‌های علوم پزشکی ایران با ویراستاری میرفرهاد قلعه‌بندی از انتشارات ارجمند، «بیماری آنفلوانزای طیور» تالیف دکتر مهدی وصفی مرندی، «منطق‌الطیر فریدالدین عطار نیشابوری» با تصحیح و توضیح دکتر محمود عابدی و دکتر تقی‌ پورنامداریان از انتشارات سمت، «مدارهای منطقی و سخت‌افزار کامپیوتر» نوشته محمود تابنده‌رو برگزیدگان بخش کتاب‌های تالیفی بودند.

در بخش بین‌المللی نیز کتاب «Persia cuna de civilization y cultura, historia» نوشته احمدرضا خضری (به زبان اسپانیولی)، «Soil sensor» تالیف محمدرضا ملکی و «House Rating Scheme» اثر ماریا کردجمشیدی به عنوان برگزیده معرفی شدند.

در این مراسم از مولفان پنج کتاب نیز به عنوان آثار شایسته‌تقدیر، تجلیل شد. کتاب «اولتراسونوگرافی ماهیان خاویاری» اثر دکتر علیرضا وجهی در بخش دامپزشکی، «مبارزه بیولوژیک با فرسایش خاک» از دکتر محمد جعفری، «نانوفناوری در معماری و مهندسی ساختمان» تالیف دکتر محمود گلابچی، همه از انتشارات دانشگاه تهران، «اندیشه سیاسی امام خمینی(ره)» نوشته ابراهیم برزگر از انتشارات سمت و «فیزیولوژی گیاهی» تالیف دکتر حسن‌ ابراهیم‌زاده به طور مشترک از سوی انتشارات دانشگاه تهران و تک‌برگ، آثار شایسته‌‌تقدیر این بخش بودند.

هشت کتاب نیز در بخش ترجمه شایسته‌تقدیر شناخته شدند که عبارتند از «اندوکرینولوژی بالینی زنان و ناباروری» در دو جلد از انتشارات ارجمند، «اطلس جدید بیماری‌های ماهیان زینتی» با ترجمه دکتر حسینعلی ابراهیم‌زاده موسوی و دکتر هومن رحمتی هولاسو، «اقتصاد نهادی» با ترجمه محمود متوسلی، علی نیکونسبتی و زهرا فرضی‌زاده، «اکسیژن و تکامل حیات» با ترجمه دکتر ملیحه‌السادات عطری و دکتر علی‌اکبر صبوری، «مبانی زمین سیمی زیست‌محیطی» با ترجمه دکتر فرید مُر، دکتر سروش مدبری و دکتر گیتی فرقانی، «نگرشی جدید به انتقال رسوب در طراحی و بهره‌برداری از کانال‌های آبیاری با ترجمه دکتر محمدحسین امید و حسین حمیدی‌فر، «زیست‌شناسی با رویکرد مولکولی» با ترجمه دکتر علی آل‌محمد و همکاران و همچنین کتاب «مقدمه‌ای برآکوستیک» با ترجمه امیرمسعود عباسی.

در این مراسم از برخی ناشران فعال در حوزه کتاب‌های دانشگاهی نیز تجلیل شد که انتشارات ارجمند، انتشارات سمت، مرکز نشر دانشگاهی، انتشارات فاطمی و مرکز پخش کتاب دانشگاهی از جمله این ناشران هستند.

در پایان برنامه نیز از خانواده برخی از مولفان و استادان فقید دانشگاه تهران قدردانی شد. دکتر سیدامیر محمود انوار، استاد زبان عربی و الهیات دانشگاه تهران، دکتر عزیزالله جوینی، شاهنامه‌پژوه، پژوهشگر، ادیب و مولف فقید دانشگاه تهران، دکتر محمدحسن گنجی، استاد برجسته رشته جغرافیا و بنیانگذار دانش جغرافیای نوین و هواشناسی در ایران، دکتر فریدون ملک‌زاده، استاد فرهیخته رشته میکروبیولوژی و دکتر محمدرضا بابامخیر، چهره ماندگار رشته دامپزشکی کشور افرادی بودند که خانواده مورد تجلیل قرار گرفتند.

منبع