در جستجوی شاهکار خلق نشده

[نارون1]

در جستجوی شاهکار خلق نشده



30پسال از آن روز می‌گذرد و حالا سوال این است که آزادسازی خرمشهر به عنوان یکی از مهم‌ترین اتفاقات ملی و تاریخی ما چقدر به کتاب‌ها راه یافته و نویسندگان تا چه اندازه توانسته‌اند اتفاقات خرمشهر را وارد ادبیات داستانی کنند البته طی این سال‌ها برخی داستان‌ها در این باره خلق شده و نهادهای زیادی از تولید آثار در این باره حمایت کرده‌اند.


با این حال، هنوز هم خلا یک اثر سترگ که بازتابی از این رویداد عظیم باشد، در کارنامه ادبیات داستانی ما محسوس است.





نگاه تک‌بعدی برخی مسوولان

نصرت‌الله محمودزاده نویسنده و داور جایزه کتاب سال دفاع مقدس یکی از نویسندگانی است که به این موضوع اذعان دارد. او به خبرنگار «جام‌جم» می‌گوید: سال 73 به همراه تعدادی از نویسندگان خدمت رهبر معظم انقلاب رفتیم. صحبت در این باره بود که آیا ما توانسته‌ایم اثری درخور قد و قواره و شان خرمشهر بنویسیم یا خیر.


رهبر ‌فرمودند اگر مهم‌ترین رمان‌های جنگ دنیا را بررسی کنیم، به «جنگ و صلح» تولستوی می‌رسیم که موضوعش مقاومت مردم مسکو است. رهبر فرمودند اگر می‌خواهیم درباره خرمشهر کار کنیم، باید اثری که تولید می‌کنیم را با این شاخص بسنجیم که تا الان این اتفاق نیفتاده است.


محمودزاده آزادسازی خرمشهر را یکی از بزرگ‌ترین پیروزی‌های جهان تشیع می‌داند و می‌گوید: اگر به خرمشهر با این دید نگاه شود باید روی آن سرمایه‌گذاری کرد.

این نویسنده ادامه می‌دهد: امیدوارم نویسندگان و مسوولان و نهادها دست از کارهای اداری و تشریفاتی بردارند و برای خلق چنین اثر شاهکاری مردانه پای کار بیایند.

محمودزاده گله‌هایی هم از مسوولان نهادهای درگیر دارد. مثلا می‌گوید این مسوولان معمولا با دید تک‌بعدی به موضوع نگاه می‌کنند و به زمینه‌های تحقیق و پژوهش برای چنین رویداد مهمی توجه ندارند.

او می‌گوید: هر نهادی که ادعا می‌کند متولی این کار است و حاضر است برای نوشتن اثری عظیم درباره آزادسازی خرمشهر سرمایه‌گذاری کند، من حاضرم تضمینی برایش کار کنم و چند نویسنده شاخص را هم پای کار بیاورم.

محمودزاده که زندگی چند شهید دفاع مقدس را به رشته تحریر درآورده، می‌افزاید: وقتی هیچ نهادی حاضر نیست این سرمایه‌گذاری را انجام دهد، به ناچار منِ محمودزاده وارد کار می‌شوم تا در قبال پرداختن به زندگینامه داستانی شهید باقری، به موضوع خرمشهر ورود کنم.

مبلغی هم که برای این کار می‌گیرم، همان مبلغی است که شهید باقری با آن وارد خرمشهر شد؛ یعنی هیچ. وقتی ارگانی روی این بحث سرمایه‌گذاری نمی‌کند، بهتر است من هم ارزش‌های شهدا را مورد معامله قرار ندهم. اما این دلیل نمی‌شود که ارگان‌ها سواستفاده کنند.





در رمان جنگ فقیریم

احمد بیگدلی نویسنده و برگزیده کتاب سال نیز معتقد است: خیلی از کسانی که شعار می‌دهند، هیچ کاری برای دفاع مقدس انجام نداده‌اند. وی می‌افزاید: ما در زمینه رمان جنگ خیلی فقیر هستیم. اما در زمینه داستان کوتاه، کتاب‌های خوبی در زمینه جنگ نوشته‌ایم.

بیگدلی در پاسخ به این سوال که چگونه یک نویسنده می‌تواند موضوع آزادسازی خرمشهر را وارد سیر روایت یک اثر داستانی کند و روایتش صرفا تاریخی نباشد و عناصر داستانی را در اثرش لحاظ کند، می‌گوید: در درجه اول موضوع آزادسازی خرمشهر باید برای نویسنده ارزشمند باشد و هدف متعالی نویسنده بیان همین موضوع باشد.

او ادامه می‌دهد: ‌همچنین نویسنده به این منظور باید مطالعات فراگیری داشته باشد و با افراد بسیاری در این باره صحبت کند؛ از مردم خرمشهر گرفته تا مسوولان و رزمندگان. بیگدلی خاطرنشان می‌کند: هدف نویسنده باید نوشتن یک داستان در شان خرمشهر باشد، نه این‌که فقط بخواهد شعار بدهد.






کتاب دفاع مقدس ویترین ندارد

حسین فتاحی نویسنده کتاب «پری نخلستان» است که به موضوع خرمشهر اختصاص دارد. کتابی که در بیست و هشتمین جایزه کتاب سال تقدیر شد. فتاحی بر این باور است که در ادبیات ما به موضوع جنگ پرداخته شده است.

به گفته وی «داستان بهنام» نوشته داود امیریان، «نخل‌های بی‌سر» نوشته قاسمعلی فراست و کتاب «دا» نمونه‌های درخشانی هستند که به جنگ تحمیلی و موضوع خرمشهر پرداخته‌اند.

فتاحی می‌گوید: اگر آثار داستانی دفاع مقدس دیده نمی‌شود، به دلیل نپرداختن به این موضوع نیست، بلکه سیستم توزیع و پخش کتاب معیوب است و کتاب جنگ ویترین ندارد.

او در پاسخ به این سوال که چرا نویسندگان ما هنوز نتوانسته‌اند اثری مانند «جنگ و صلح» درباره آزادسازی خرمشهر خلق کنند، می‌گوید: این را در نظر بگیرید که جنگ و صلح هم 50 سال بعد از وقوع آن واقعه نوشته شد.

وی ادامه می‌دهد: مسائل دفاع مقدس به این زودی‌ها از حافظه مردم پاک نمی‌شود. اما باید آن مسائل هضم شود و فکر نمی‌کنم جای نگرانی باشد. گرچه تاکنون شاهکاری درباره خرمشهر در حوزه ادبیات داستانی خلق نشده است، اما سرانجام این اثر خلق خواهد شد.

با وجود اظهارنظر نویسندگان، ناشران، مسوولان و بسیاری از دلسوزان، و پس از جلسات کارشناسی زیاد، هنوز دفاع مقدس و رویدادهایی چون آزادسازی خرمشهر، موضوع آفرینش یک شاهکار ادبی قرار نگرفته است تا انتظارها را برآورده کند.





منبع: جام جم آنلاین