حسابداری موجودی مواد و کالا (قسمت اول)

[h.jabbari]

موجودی مواد و کالا چیست؟

موجودیهای کالا مجموعه ای از اقلام مشهود است که :
1. برای فروش نگهداری می شوند (کالای ساخته شده )
2. به منظور ساخت و فروش محصول در فرآیند تولید قرار دارند و هنوز عملیات یا فرآیند ساخت روی آنها بطور کامل انجام نشده است. (کالای در جریان ساخت)
3. بمنظور مواد اولیه مستقیم یا غیر مستقیم در تولید کالا یا ارائه خدمات نقش دارند. (مواد اولیه و مواد غیر مستقیم)
البته باید به موارد فوق باید
موجودیهای متفرقه را نیز اضافه کرد که شامل اقلامی نظیر ملزومات اداری و مواد بسته بندی که معمولا در آینده نزديك مصرف و هنگام مصرف به عنوان هرینه های اداری و تشكيلاتي یا توزیع و فروش تلقی می گردد و در سرفصل موجودیهای جاری طبقه بندی می گردد.
دلیل مهمی که باعث شد من به به این موضوع مهم بپردازم اهمیت آن در ترازنامه و همچنین میزان سود آوری شرکت مورد نظر است.
موجودیهای کالا قسمت اعظمی از سرمایه گذاري ها و مصارف منابع شرکت ها را تشکیل می دهند و از نظر مبلغ با اهمیت می باشند و در نتیجه بر سود آوری موسسه نیز به میزان زیادی تاثیر گذارند. نحوه ثبت و ارزشیابی موجودیها که در ادامه توضیح خواهم داد بر روی سود شرکتها تاثیر گذار است.
موجودیهای مواد و کالا چون معمولا در مدتی کمتر از یک سال مصرف می شوند، به فروش می رسند، بنابراین در ترازنامه جزو داراییهای جاری طبقه بندی میشوند.
همچنین این دارایی جاری بعد از حسابهای دریافتنی ، به دلیل قدرت نقد شوندگی کمتر نسبت به حسابهای دریافتنی ، نشان داده می شوند.
ضمنا دوستان لازم به ذکر است که موجودی مواد غیر مستفیم (ملزومات) را میتوان تحت عنوان سایر داراییها ارائه نمود.

شرکت چادرملو
ترازنامه
29/12/1386

داراییهای جاری :
موجودی نقد 10000000
حسابهای دریافتنی 20000
موجودیهای کالا 600000
.
.
.
همانطور که می دانید درآمد عملیاتی شرکتها از فروش یا ارائه خدمات حاصل می شود و در صورت سود و زیان این در آمد نشان داده می شود. پس از درآمد بهای تمام شده الای فروش رفته ارائه می شود که بعنوان یک هزینه از درآمد کسر می شود تا سود عملیاتی بدست آید.
بهای تمام شده کالای فروش رفته از رابطه زیر بدست می آید:
موجودی کالا در ابتدای سال 10000
اضافه می شود:
بهای تمام شده کالای خریداری شده / تولید شده 60000
مساوی:
بهای تمام شده کالای آماده برای فروش/ مصرف 70000
کسر می شود:
موجودی کالا در پایان سال (30000)
= بهای تمام شده کالای فروش رفته/ مصرف شده
طی سال 40000
اما موضوع دیگری که می خواهم به آن اشاره کنم موضوع مالكيت و انتقال مالكيت موجودیهای مواد و کالا است.
بعنوان مثال اگر کالایی خریداری شده و مالكيت انتقال یافته باشد، اگر چه دریافت نشده باشد باید جزء موجودیهای کالا منظور شود.
حال میخواهم حالتهای مختلف انتقال مالكيت که با در نظر گرفتن آنها موجودیها به مالكيت شرکت درآمده و ثبت می شوند را شرح می دهم:
فوب (F.O.B) یا Freight On Board :

فوب به معنی تحويل روی عرشه کشتی میباشد.
یعنی کالا توسط فروشنده در بندری که در قرارداد فروش ذکر شده است در روس عرشه کشتی گذارده می شود. خطرات و خسارات وارده به کالا از زمانی که کالا بارگیری و روی عرشه کشتی قرار می گیرد از فروشنده به خریدار منتقل می گردد.
بنابراین هزینه های اندازه گیری و شمارش و بررسی کیفیت کالا، بسته بندي، صدور پروانه و هرگونه مجوز صادرات به عهده فروشنده است و هزینه های کرایه حمل به عهده خریدار است.
پس مالكيت از فروشنده نسبت به کالا ها پس از بارگیری روی عرشه کشتی به خریدار منتقل میگردد.
سی اند اف (C & F) یا Cost & Freight :
C & F به معنای بهای خرید کالا به اضافه کرایه حمل است.
در این حالت کلیه شرایط مانند حالت قبل است منتهی کرایه حمل که در فوب به عهده خریدار بود در C & F به عهده فروشنده است.
بنابراین مالکیت از فروشنده پس از تحویل کالا در بندر مقصد به خریدار منتقل می گردد.
سیف (C.I.F) یا Cost . Insurance. Freight:
به معنی بهای خرید کالا به اضافه بیمه و کرایه حمل است.
در این حالت فروشنده موظف است کالا را در مقابل خسارت یا مفقود شدن طی مدت حمل بیمه کند.
مشابه مورد قبل مالکیت در زمان تحویل کالا در بندر مقصد به خریدار منتقل می گردد.
تحویل در محل کارخانه (EX-Work) :
در این حالت مالكيت از فروشنده به خریدار در هنگام تحویل محل کارخانه فروشنده به خریدار منتقل می گردد.
فروشنده حتی مسولیت بارگیری کالا را نیز ندارد و خریدار کلیه هزینه ها و خطرات ناشی از رساندن کالا به مقصد را متحمل می شود.
در پست بعدی در مورد اندازه گیری مقادیر موجودیهای مواد و کالا مطالبی را ارائه خواهم کرد