رخ نمایی وجود خداوند در معماری اسلامی

[وحید 0319]

رخ نمایی وجود خداوند در معماری اسلامی یک معمار برجسته اسلامی ویژگی بارز معماری اسلامی را تنوع معماری آن دانست و گفت: در واقع می توان جمع بندی کرد که معماری اسلامی یک نوع معماری خاص را تجویز نکرده و ویژگی بارز معماری اسلامی را زیبایی و نشان دادن وجود خداوند در آن است. نیکلاس استون در نشست طراحی معماری اسلامی و طراحی شهری که در مجموعه تاریخی علی قلی آقا اصفهان برگزار شد افزود: فرم و گونه معماری اسلامی به سبک واحدی نیست و در واقع ویژگی‌های مختلفی در معماری اسلامی نهفته و ویژگی شاخص معماری اسلامی چند گونه بودن آن است. این معمار برجسته انگلیسی در ادامه تصریح کرد: به سبب اینکه دین مبین اسلام به یک قومیت خاص تعلق ندارد و متعلق به تمام اقوام بوده هر قومی با توجه به دیدگاه‌های خود، در معماری اسلامی نقش بسزایی را بر عهده داشته و در واقع نگاه اسلام به سایر ادیان یک بازآفرینی بوده است. استون ادامه داد: در واقع قرآن کریم نیز در این خصوص می‌فرمایند" دین اسلام مخصوص ملیت و قومیت خاصی نیست" و در واقع حضرت محمد (ص) نیز آخرین پیامبر این سلسله هستند. این معمار برجسته انگلیسی در ادامه سخنان خود تصریح کرد: در واقع اسلام به فرهنگ‌های قبل از خود به عنوان یک فرهنگ غلط نگاه نکرد و در واقع این نگاه را نداشت که باید سایر فرهنگ‌ها و مذاهب پیش از اسلام را کنار گذاشت. استون در ادامه سخنان خود مواردی که در معماری اسلامی مورد توجه قرار می‌گیرد را بر اساس مناطق مختلف دسته بندی کرد و اظهار داشت: بر اساس نوع طبیعت و در دسترس بودن عناصر آن منطقه در هر شهری شاهد یک نوع معماری هستیم که البته اکثر آنها از لحاظ نوع معماری از یک نگرش خاص پیروی می‌کنند. وی یادآور شد: بر این اساس می‌توان گفت: نوع وضعیت آب و هوایی منطقه و بر اساس نوع محیط طبیعی در هر منطقه جغرافیایی ما شاهد یک نوع معماری خاص هستیم. این معمار برجسته اسلامی در ادامه سخنان خود یادآور شد: عناصر معماری اسلامی گستره عظیمی از سبک‌ها و طرح‌ها است که در هر قومیتی متفاوت است و در واقع این معماری پاسخ به فضای بومی آن منطقه است. استون تصریح کرد: هیچ سبک خاصی را نمی‌توان اسلامی تر از سایر سبک ها دانست. استون در ادامه سخنان خود به سنت پیامبر گرامی اسلام برای ساخت خانه‌های مسکونی نیز اشاره‌ای داشت و گفت: این موضوع در معماری اسلامی بسیار لحاظ می‌شود و در واقع پیامبر گرامی اسلام تاکید داشتند که باید اصول همسایگی را رعایت و خانه ها نباید به گونه‌ای ساخته شود که یک همسایه بر همسایه دیگر خود اشراف داشته باشد. این معمار برجسته انگلیسی در ادامه به یکی از شهرهای قدیمی مراکش اشاره نمود که از لحاظ معماری اسلامی هویت پیشین خود را حفظ کرده است و ادامه داد: در مرکز این شهر دو مکان مقدس قرار گرفته که اولین مکان مقدس آن مقبره پایه گذار این شهر و دیگر مسجد قراویل است و درواقع شهر بر دور این دو مکان مقدس بنیان شده است. وی با اشاره به اینکه در این شهر ما شاهد هیچ فضای بازی جزء فضای حیاط مسجد برای تجمع مسجد نیستیم ادامه داد: در واقع این فضای باز مسجد محل تجمع مردم بوده است و در واقع این سبک معماری را در بسیاری از طرح‌های معماری اسلامی می‌توان یافت. معماری اسلامی فضای تجاری و مسکونی را از یکدیگر جدا می‌کند استون ادامه داد: در بسیاری از کشورهای اسلامی بازرها با سقف‌هایی بلند پوشیده شده است و در واقع فضای تجاری و مسکونی در کشورهای اسلامی از یکدیگر مجزا طراحی شده است. این معمار برجسته اسلامی ادامه داد: در واقع در این معماری مردم در اطراف بازارها هستند و منازل مسکونی خارج از دسترس بازارهاست. نور و هوا در داخل فضای خانه‌های اسلامی تامین می‌شود استون در ادامه سخنان خود گفت: یکی از نکات اساسی خانه‌های اسلامی این است که نور و هوا از داخل فضای این خانه‌ها تامین می‌شود و از فضای خارجی خانه یعنی کوچه، خیابان و بازار این فضا مجزاست و در اقع خانه‌های اسلامی ناظر به سمت آسمان است. وی ادامه داد: این سبک معماری بیشتر در شمال آفریقا، سوریه و ایران به چشم می‌خورد. این معمار برجسته اسلامی در ادامه عدم وجود پنجره به سمت بیرون از منزل را ویژگی‌های خانه‌های اسلامی دانست و ادامه داد: آب نیز یکی از عناصر اساسی این گونه‌خانه هاست و در واقع این موضوع خود بازگو کننده فضای بهشت است. استون در بخش پایانی سخنان خود اظهار داشت: در دوره‌های مختلف تاریخی اصولی برای ساخت و معماری اسلامی در خانه‌ها به کار رفته است اما آنچه یکی از اصول مشترک در تمام خانه‌ها است این است که قلب خانه و مرکز خانه همواره مورد توجه قرار می‌گرفته و نقشی همانند مسجد را دارد که در فضای شهر دارای یک فضای قدسی است. این معمار برجسته یادآور شد: در واقع می توان جمع بندی کرد که معماری اسلامی یک نوع معماری خاص را تجویز نکرده است و در واقع معماری اسلامی ویژگی بارز آن تنوع معماری است که دیده می‌شود و در واقع هر کجا نیاز به ریشه اسلامی داشته باشد ترکیب ویژگی فرهنگ و این ریشه در جامعه دیده می‌شود. استون در بخشی از سخنان خود به علاقه بسیاری از کشورها برای طراحی و معماری عصر صفوی برای ساخت بناهای جدید خود اشاره‌ای داشت و در این خصوص به ساخت مساجدی در کشور مالزی سخنانی را مطرح نمود و در خصوص معماری اسلامی مساجد و مراکز مختلف با تکیه بر معماری اسلامی و علاقه بسیاری از کشورها برای اجرای این معماری خبر داد. وی همچنین در بیان فعالیت‌هایی که تاکنون انجام داده است اظهار داشت: برای سقف های متحرک مسجد النبی در مدینه همکاری داشته و علاوه بر آن طراحی چادرهای مکه را نیز از جمله فعالیت‌های خود خواند.