برداشت یا رولوه
برداشتها به دو روش مختلف انجام می شود :
۱- برداشت با وسایل نقشه برداری
۲- برداشت به روش سنتی
در این مبحث فقط به موارد برداشت به روش سنتی پرداخته می شود .
برداشتهای سنتی در دو مورد استفاده می گردند :
الف – برداشت از یک سایت یا زمینب – برداشت از یک بنا
الف – برداشت از یک سایت یا زمین
در این روش دو حالت عمده مد نظر است ، که بطور کلی به آن پرداخته می شود . یکی اینکه برداشت از یک سطح افقی است یا اینکه این برداشت از یک سطح شیبدار صورت می گیرد .
- برداشت از یک سایت یا سطح افقی
زمینهایی که شیب بسیار کمی داشته (کمتر از ۲ درصد) باشند ، زمینهای افقی نامند . وسایل مورد نیاز برای اندازه گیری بیشتر متر یا میله اندازه گیری است . در این مورد به چند روش ، اندازه گیری انجام می شود :
۱- برداشت با یک خط هادی
۲- برداشت با دو یا چند خط هادی
۳- برداشت با مثلث بندی
- برداشت از یک سطح شیبدار
این سطح شیبدار می تواند شیب یکنواخت ویا شیب ناهموار داشته باشد .
در هر صورت ابزار این برداشت عبارتند از : شاقول ، تراز ، شمشه و …ب – برداشت از یک بنا
اولین گام برای برداشت یک بنای تاریخی ، شناسایی آن بنا می باشد . این موضوع مهمترین بحث این طرح درسی می باشد . بعد از شناسایی بنا مراحل زیر باید به صورت پیاپی انجام پذیرد .
۱- تهیه کروکی از بنا
در این مبحث ، از اینجا باید شروع نمود که اسکیس چیست ؟ طرحهای اولیه ای که معماران به تصویر می کشند را اسکیس گویند . این طرحها ساده ترین راه نشان دادن اولیه تجسم فکری است . تقویت توانایی و بکارگیری خلاقانه اسکیس ، از مقدمات هنر معماری محسوب شده و از این طریق به مهارت در طراحی دست آزاد بر روی کاغذ رسیده و به خلق فضا می توان پرداخت . ابزار کار برای طراحی همان نقطه ، خط، هاشور و غیره می باشد که کروکی یا برداشت دقیقی حاصل می شود .
برای تهیه کروکی ، شمایی کلی یا جزئی از پلان ، نما ، برش و همچنین جزئیات را به کمک چشم و با اندازه و تناسبات نسبتا دقیقی را روی کاغذ ترسیم می کنند .
۲-اندازه گیری بنا
روشهایی که در اندازه گیری بنا بکار می روند عبارتند از :
الف – حرکت در فضای بسته
ب – استفاده از خطوط هادی
ج – مثلث بندی
د – اندازه گیری زوایا
الف – حرکت در فضای بسته
ابتدا یک نقطه را بعنوان مبداء مشخص نموده و از آنجا حرکت را آغاز می نمایند . در طول پیمایش یک مسیر در فضای بسته ، تمام جزئیات قابل رویت را اندازه گیری کرده تا آنکه مجددا به نقطه مبداء برسید . در انتهای این کار برای امتحان از صحت اندازه گیری ، یک طول و عرض کلی و همچنین قطرهای فضا را اندازه گیری می نمایند . ضمنا بدست آوردن زوایا از اهمیت خاصی برخوردار است .
ب – استفاده از خطوط هادی ( کمکی)
در این روش یک خط بلند که بتواند بیشتر اضلاع و زوایا را پوشش داده و در نزدیکی آنها باشد ، ترسیم می گردد . این خط دو نقطه را با اندازه ای ثابت به یکدیگر وصل می کند . در مرحله بعد خط مورد نظر را به قسمتهای مساوی تقسیم و علامتگذاری می نمایند . در این روش باید به خاطر داشته باشید ، در صورتی که از دو خط هادی استفاده می کنید باید این دو خط حدالامکان برهم عمود یا با هم زاویه ۴۵ درجه بسازند و اگر از ۳ یا ۴ خط هادی استفاده می نمایید ، باید این خطوط با هم شکلی مربع یا مثلث ایجاد کنند .
ج – مثلث بندی
برای تعیین دقیقتر نقاط تشکیل دهنده یک بنا در برداشت ، از مثلث بندی استفاده می گردد . در این روش تمام سایت یا فضای بنا به مثلث هایی تقسیم می شود . همچنین خطی را به عنوان مبداء یا خط پایه انتخاب می نمایند . این خط باید ثابت و عضوی اصلی در بنا باشد ، مانند خط لبه حوض یا خط لبه پله ای که به فضا محاط باشد . روی این خط نقاطی را مشخص نموده ، مانند b و a که فاصله شان از یکدیگر مشخص است . سپس برای ترسیم نقطه c ، احتیاج است که فاصله a تا c و فاصله b تا c را داشته باشید که بصورت خط مستقیمی اندازه گیری نموده اید . برای بدست آوردن نقطه c از نقطه a به شعاع ac دایره ای رسم نموده و سپس از نقطه b به فاصله bc نیز دایره ای دیگر رسم می نمایید . بدین روش نقطه c بدست آمده که از وصل نمودن آنها به یکدیگر مثلثی حاصل می گردد . البته هر یک از این اضلاع یا نقاط می توانند با مثلث دیگری که در فضای مورد بحث قرار دارند ، مشترک باشد . باید خاطر نشان شد که در یک بنا یا سایت هرچه تعداد مثلث بندی هال بیشتر باشد ، ترسیم حاصله برداشتی دقیق تر است .
د- اندازه گیری زوایادر برداشت یک زاویه دو حالت مفروض است ، یا اینکه می خواهند از قائمه بودن یک زاویه مطمئن شوند و یا زاویه ای غیر قائم را ترسیم نمایند .برای اینکه از قائمه بودن زاویه ای مطمئن شد ، می توان از قانون ۳، ۴، ۵ استفاده کنیم . بطور مثال می خواهید از قائمه بودن دو دیوار یک اطاق مطمئن شوید ، ابتدا کنج اطاق را نقطه a قرارداده و بر روی یکی از دیوارها ab را به ۳ واحد جدا می کنید ، سپس از همان نقطه a بر روی دیوار دیگر ac را به ۴ واحد ، اندازه گیری می کنید . حال اگر bc ، ۵ واحد باشد این دو دیوار بر هم عمود هستند یا بعبارتی زاویه بین آنها قائمه یا ۹۰ درجه است .حال برای ترسیم زاویه ای غیر قائم باید چه کرد ؟ کنج دیگری از همان اطاق را که غیر قائم است را در نظر بگیرید . روی هر کدام از دیوارها یک واحد جدا کرده و علامتگذاری می کنید . ( یعنی ab=1 و ac=1 ) حال فاصله بین نقطه b و c را اندازه گیری می نمایید . مثلث بدست آمده را با روشی که در مثلث بندی توضیح داده شد ، ترسیم می نمایید که بدین ترتیب زاویه حاصل می شود .در این روش هرچه آن یک واحد ab و ac را بزرگتر بگیریم ، دقت زاویه ترسیمی بیشتر می شود .