فرهنگ رستنی های ایران

[*FATIMA*]

Medicago sativa L

یونجه ، یونجه معمولی

1/ گیاهی است دائمی با ریشه های عمیق که عمق ریشه های اصلی آن به بیش از یک متر در شرایط مطلوب می رسد

2/ یونجه دارای ساقه های نازک ، راست و منشعب زیاد دارد که از طوقه به وجود آمده و برگ ها بیشتر در تاج گیاه قرار می گیرند

3/ بعضی ارقام یونجه دارای ساقه های خشبی و برگهای کوچک مثل یونجه رقم همدانی و بعضی دارای ساقه های غیر خشبی و برگ های پهن و بزرگ دارد مثل بمی

4/ اگر شرایط رشد و نمو یونجه مطلوب باشد ، یونجه می تواند طوقه ای بسیار قوی و پهن و بزرگ با تعداد بیش از 30 ساقه تولید کند

5/ برگ های یونجه سه برگچه بوده که برگچه وسط دارای دمبرگچه و دو برگچه دیگر فاقد دمبرگچه بوده و مستقیماً به دمبرگ اصلی متصل می باشند

6/ اندام های زایشی یونجه خوشه ای ( گل آذین ) بوده که دارای چندین گل می باشد و گل ها از دودمان نبشن ها یا پروانه آساها می باشد

7/ رنگ گل های یونجه معمولاً آبی بنفش تا مخلوط از زرد و آبی و حتی سفید بوده که به صورت خوشه ای غیر متراکم در انتهای هر شاخه تولید می گردد

8/ میوه یونجه نیام حلزونی شکلی است که محتوی چندین بذر کوچک قلوه ای شکل می باشد

9/ ارقام یونجه های حوابیده و یا خزنده بوسیله ساقه های خزنده زیرزمینی و بذر زیاد می گردند ، در حالیکه ارقام پابلند یونجه تنها به وسیله بذر تکثیر می گردد

10/ خاک یونجه باید حاوی باکتری ذخیره کننده مخصوص ازت باشد ، اگر خاک فاقد باکتری های تثبیت کننده ازت باشد باید در مواقع نبود باکتری از ختک مزرعه دیگری که یونجه قبلاً کشت شده بوده استفاده نمود

11/ یونجه گیاهی است که گرده افشانی آن غیر مستقیم یا دگرگشن و یا آلوگام بوده و به وسیله حشرات خرطوم بلند صورت می گیرد

12/ در موقع برداشت یونجه نباید طوقه یونجه را خیلی از ته برید ، زیرا جوانه های ساقه های جدید از کناره های آن در حال فعالیت می باشد و از طرف دیگر به تولید انشعابات جدید طوقه امکان فعالیت را سریعتر میدهد

13/ تاریخ برداشت یونجه در زمانی باید صورت گیرد که 1/10 تا 1/2 بوته های مزرعه یونجه به گل رفته باشد یعنی تعادلی بین پروتئین و سلولز موجود باشد


منبع فرهنگ رستنی های ایران نوشته دکتر هادی کریمی

تهیه و تنظیم : سایت علمی نخبگان جوان

[*FATIMA*]

melilotus albus Med

اکلیل الملک گل سفید ، شاه افسر گل سفید

1/ این گیاه دو ساله می باشد و دارای ریشه های راست و مستقیم ، ضخیم و با انشعاب کم دارد

2/ طوقه زیاد و قوی تشکیل می دهد که با مسن شدن ماده کومارین هم در آن افزایش می یابد

3/ ارتفاع ساقه ها گاهی به دو متر رسیده و در قاعده ضخیم شده و گذشت زمان نسبتاً چوبی همراه با انشعاب می گردد

4/ برگ ها سه برگچه ای و برگچه ها تا 20 میلیمتر بزرگی که در قاعده تا وسط گیاه آنها تخم مرغی یا تخم مرغی کشیده و در انتها باریک و نیزه ای می گردند

5/ در انتهای هر برگچه یک زائده بسیار کوچک در حاشیه برگچه ها دندانه های نامحسوس دیده می شود

6/ در قاعده برگ ها دو برگچه تغییر فرم داده به نام برگ های جانبی به بزرگی تا 10 میلیمتر که کوچک با انتهای کشیده شده دیده می شود

7/ در کنار جاده های مزارع ، زمین های بایر ، نواحی جنگلی و ... به صورت پراکنده به چشم می خورد

8/ مناطق خشک ، گرم ، غنی از مواد غذایی و یا غنی از آهک را ترجیح می دهد

9/ به علت مقاومت این گیاه به خشکی آن را به عنوان کود سبز برای اصلاح و احیاء خاک های سنگین یا برای احیاء خاک های سبک بکار می برند




منبع فرهنگ رستنی های ایران نوشته دکتر هادی کریمی

تهیه و تنظیم : سایت علمی نخبگان جوان

[*FATIMA*]

Melilotus altissimus Thuill

اکلیل الملک بلند ، شاه افسر بلند

1/ گیاهی دو ساله با ریشه های قوی ، راست و مستقیم ، دوکی شکل ، کم و بیش منشعب و به کلفتی کمتر از 2 سانتیمتر دارد

2/ بلندی ساقه های این گیاه حداکثر به دو متر ، منفرد ، راست ، ساده و معمولاً بدون کرک است

3/ برگچه ها کوچک ولی بزرگتر از برگچه های شاه افسر گل سفید است

4/ در انتهای برگچه ها زائده ای دیده نمی شود

5/ حاشیه برگچه ها دندانه دار بوده و برگچه ها بلند و کشیده به نظر می رسند

6/ برگ دارای دمبرگ بوده که در قاعده آن برگ های جانبی دیده می شود که بلندی آنها گاهی به بلندی دمبرگ می رسد

7/ برگچه وسط دارای دم برگچه و دو برگچه جانبی تقریباً فاقد دمبرگچه می باشد

8/ در نواحی دارای مرغزاری های مرطوب یا کمی شور ، کنار ساحل به خصوص در خاک هایی که غنی از مواد غذایی و آهک باشد و یا در کرانه های رودخانه ها با خاک لب شور دیده می شود

9/ آرایش گل خوشه ای بلند با تعداد گل های زردرنگ زیاد است که در قدیم از آن به عنوان چاشنی استفاده می شده است



منبع فرهنگ رستنی های ایران نوشته دکتر هادی کریمی

تهیه و تنظیم : سایت علمی نخبگان جوان

[*FATIMA*]

Melilotus officinalis ( L. ) Lam

شاه افسر گل زرد ، اکلیل الملک زرد

1/ اکلیل الملک زرد دارای گونه های یکساله ، دوساله و چندین ساله با عمر کوتاه دارد .

2/ این گیاه دارای ساقه های راست تا 1/5 متر ارتفاع و نزدیک یک متر پهنا دارد که کم و بیش گسترده و راه راه می باشد .

3/ برگ های این گیاه سه برگچه ای کشیده و دندانه دار است .

4/ گل ها زرد رنگ با بوی عسل بوده که بر روی گل آذین خوشه ای باریکی قرار دارد

5/ میوه حاصل از باروری گل های اکلیل الملک نیام یا غلاف قهوه ای بدون کرک است

6/ در برابر یخبندان زیاد مقاوم می باشد

7/ بوته این گیاه محتوی کومارین بوده که بوی مطبوع آن بعد از خشک شدن از بین می رود

8/ از خشک شدن یا تخمیر شدن شاخ و برگ آن دی کومارول تولید می گردد که ماده بسیار مؤثر در بستن یا انعقاد خون است

9/ شاخ و برگ این گیاه در تنظیم کردن سموم و کاهش التهاب مؤثر است

10/ از دیدگاه دارویی جهت تمدد سردرد ، درد اعصاب ، تپش فلب ، ایزومنیا یا کم خوابی گشادی وریدها و خون بستگی استفاده می شود

11/ از دیدگاه ظاهری برای التهاب چشم ، دردهای رماتیسمی ، تورم های مفصل ، کوفتگی های شدید ، کورک ها ، دمل ها و باد سرخ استفاده می گردد

12/ به وسیله بذر زیاد می شود و خود تکثیری زیادی دارد

13/ بذر آن سفت و سخت بوده و مدت زیادی در خاک دوام دارد

14/ در هر خاکی چه سنگین یا رسی و چه سبک یا شنی رشد می کند

15/ خاک های خوب زهکشی شده خشک و خنثی یا قلیایی و محل های آفتابی را ترجیح می دهد

16/ دارای ریزش زیاد بذر است و تأخیر در برداشت موجب ریزش زیاد بذر و صدمه به آن حاصل می شود

17/ گرده افشانی آن غیر مستقیم و یا دگرگشن و یا آلوگام است



منبع فرهنگ رستنی های ایران نوشته دکتر هادی کریمی

تهیه و تنظیم : سایت علمی نخبگان جوان

[*FATIMA*]

Mimosa pudica L

گیاه حساس ، حساسه

1/ گونه های این جنس یکساله ، دائمی همیشه سبز ، درختچه یا درخت و بالارونده پیچنده است

2/ گونه های این جنس زینتی بوده و آن ها را به خاطر گل ها و شاخ و برگ آن ها می کارند

3/ معمولاً یکساله بوده و در برابر یخبندان حساس می باشد و حداقل درجه حرارت مناسب آن 13-16 سانتیگراد است

4/ به محل های سایه و آفتاب و خاک حاصلخیز و خوب زهکشی شده نیاز دارد

5/ نیاز حساسه به آب در موقع رشد زیاد و در زمان های دیگر کم می باشد

6/ ازدیاد آن به وسیله بذر صورت می گیرد ، اما درختچه ها به وسیله قلمه ترکه های نیمه رسیده در بهار امکان پذیر است

7/ بوته ای همیشه سبز با ساقه های خاردار یا سوزش دار که نیاز به قیم دارد

8/ برگ های سرخسی شکل آن در موقع لمس نمودن جمع می شود و به همین جهت نام آن را گیاه حساسه گذاشته اند

9/ گل های حساسه کوچک و میخکی روشن یا ارغوانی روشن است که در تابستانی و پاییز تولید می گردد



منبع فرهنگ رستنی های ایران نوشته دکتر هادی کریمی

تهیه و تنظیم : سایت علمی نخبگان جوان

[*FATIMA*]

Mucuma pruriens DC

1/ این جنس گونه های درختچه ای چوبی ، همیشه سبز ، خشبی و بالارونده پیچنده دارد

2/ گونه های این جنس به یخبندان حساس و حداقل درجه حرارت برای آنها 18 درجه سانتیگراد است

3/ خاک های غنی از هوموس ، مرطوب اما خوب زهکشی شده و محل های سایه آفتاب از خواسته های آنها می باشد

4/ نیاز گونه های این جنس به آب در حالت رشد زیاد و در مواقع غیر فعال بودن کم می باشد

5/ برای بالا رفتن نیاز به فضای زیاد و یا قیم دارد . این گونه رستنی ها را می توان در موقع انبوه شدن در بهار هرس نمود

6/ ازدیاد این رستنی ها به وسیله بذر ذر بهار و یا خوابانیدن در اواخر تابستان صورت می گیرد

7/ این گونه بالارونده پیچنده ، همیشه سبز حدود سه متر ارتفاع دارد

8/ برگ های این گونه پوشیده از کرک و به سه برگچه بیضی شکل نوکدار تقسیم می گردد

9/ آرایش گل خوشه ای و گل ها به رنگ ارغوانی ، یا سفید و دارای چند سانتیمتر بزرگی داشته و در تابستان تولید می گردد

10/ گل ها بعد از بارداری نیام هایی پهن و مسطح به بزرگی 9 سانتیمتر و پهنای 2 سانتیمتر تولید می کند

11/ این نیام ها دارای انتهایی نوک دار یا قلابدار بوده و محتوی 3-6 بذر است

12/ جنبه دارویی آن از نظر مصرف داخلی برای دردهای اعصاب و کلیه ها ، فلج ، کرم های گرد و مصرف خارجی آن برای جذام و استسقا مورد توجه است

13/ نیام ها ، بذرها و گردهای این گیاه شدیداً برای پوست و چشم سوزش آور است .



منبع فرهنگ رستنی های ایران نوشته دکتر هادی کریمی

تهیه و تنظیم : سایت علمی نخبگان جوان

[*FATIMA*]

Myroxylon balsamum

درخت بالزام

1/ از درخت بالزام برای سایه اندازی و بادشکن هم میتوان استفاده نمود

2/ این درخت در برابر رطوبت ، خشکی و شرایط قلیایی بردباری نشان می دهد

3/ این درخت گسترده و همیشه سبز دارای پوست معطر و برگ های چرمی و براقی دارد

4/ آرایش گل خوشه ای و گل ها به رنگ سفید و متعاقباً میوه های چرمی بالذار دارد

5/ بزرگی میوه ها به حدود دوازده سانتیمتر رسیده و محتوی دو عدد بذر یا دانه است

6/ ارتفاع درخت 12 تا 15 متر و پهنای آن 5 تا 10 متر است

7/ این درخت برای رشد به حداقل 15 تا 18 درجه سانتیگراد حرارت نیاز دارد

8/ خاک خوب زهکشی شده ، شنی ، خاک برگ و آفتاب را ترجیح می دهد

9/ ازدیاد آن به وسیله بذرهای رسیده و قلمه ترکه های نیمه رسیده در اواخر تابستان زیاد می گردد

10/ اولئورزین ( محلول رزین در روغن ) را در هر موقع از سال می توان با ایجاد زخم در پوست آن بدست آورد ولی اکثراً در طول فصل خشک از آن بدست می آورند


منبع فرهنگ رستنی های ایران نوشته دکتر هادی کریمی

تهیه و تنظیم : سایت علمی نخبگان جوان

[*FATIMA*]

Onobrychis sativa Lam

اسپرس معمولی

1/ دارای گونه های یکساله و چندساله است

2/ گرده افشانی آن دگرگشن یا غیرمستقیم است و بیشتر به وسیله حشرات یا زنبورها عمل گرده افشانی صورت می گیرد

3/ گیاهی است با ریشه های عمیق و قوی و مستقیم

4/ دارای ساقه ای راست و مستقیم و برگ مرکب داشته که چند برگچه بر روی آن قرار می گیرد

5/ گل آذین آن خوشه ای به رنگ قرمز روشن که گل بر روی دمگل بلندی در نیمه دوم یا نیمه انتهایی ساقه های گل دهنده قرار دارند

6/ بهترین بذر آن ، بذری است که دارای رنگ قهوه ای مایل به خاکستری باشد

7/ نسبت به خشکی مقاوم و خاک های گچی ، کمی آهک و سبک و محل های گرم را دوست دارد

8/ میوه اسپرس دارای خارهایی است که در موقع برداشت تولید مزاحمت می کند

9/ ساقه های اسپرس راست ، در قاعده یا طوقه دارای انشعاب ، علفی ، قوی ، گرد یا لبه دار ، شیاردار ، تقریباً تو خالی و پوشیده از موهای کم و ظریف است

10/ برگ های اسپرس 6-15 سانتیمتر بزرگی ، بلند کشیده و متناوب می باشد در خالیکه برگ های انتهایی بدلیل کوتاه بودن میان گره متقابل به نظر می رسد

11/ برگچه ها بلند و کشیده به بزرگی چندین سانتیمتر ، تخم مرغی معکوس تا بیضی شکل ، در انتهای هر برگچه زائده تیزی دیده می شود

12/ علوفه سبز اسپرس نرم و ترد ، آبدار و گوشتی و با رغبت به وسیله احشام تعلیف می گردد



منبع فرهنگ رستنی های ایران نوشته دکتر هادی کریمی

تهیه و تنظیم : سایت علمی نخبگان جوان

[*FATIMA*]

Onobrychis tehranica Bronn

اسپرس تهرانی

1/ گیاهی یکساله با شاخه های کوچک خوابیده که پوشیده از کرک است

2/ برگ ها دارای چندین جفت برگچه داشته و خود برگ دارای دمبرگ بلندی است

3/ برگچه ها اکثراً متقابل ولی یک برگچه وسط در انتها دیده می شود که بزرگتر از برگ های دیگر است

4/ برگچه ها تخم مرغی وارونه و در انتها دارای زائده کوچک می باشد

5/ برگچه ها دارای دمبرگچه بسیار کوتاه یا فاقد آن است

6/ در قاعده برگ گوشوارک های کوچک و نیزه ای شکل کرکدار دیده می شود

7/ آرایش گل خوشه ای غیر متراکم که بلندی آن از بلندی برگ ها بیشتر است

8/ تک گل ها در روی محور گل قرار می گیرند که بعد از باروری تبدیل به میوه گرد با زائده های بلند پر مانندی روی آن دیده می شود

9/ بر روی میوه های منفرد قرار گرفته روی دمگل زائده های خار مانندی دیده می شود

10/ دارای ریشه کم عمق و طوقه چند شاخه ای گسترده پوشیده از کرک می باشد

11/ گلها به رنگ نارنجی بوده که فنجانی به نظر می رسد



منبع فرهنگ رستنی های ایران نوشته دکتر هادی کریمی

تهیه و تنظیم : سایت علمی نخبگان جوان

[*FATIMA*]

Ononis spp

شِرش ، انگشت عروس ، خارارو

1/ گونه های این جنس گیاهان یکساله ، دائمی یا چند ساله ، خزان دار ، بوته های همیشه سبز ، نیمه بوته ای دارد که در تابستان گل می دهد

2/ برای مناطق باغچه های صخره ای ، دیوارها ، کناره ها یا سواحل مناسب می دانند

3/ در برابر یخبندان تا 15- درجه سانتیگراد مقاوم است

4/ خاک های خوب زهکشی شده و به محل های آفتابی احتیاج دارد

5/ ازدیاد آن ها به وسیله بذر در بهار یا پاییز و در مورد گونه های بوته ای آن به وسیله قلمه شاخه های چوبی نرم در تابستان صورت می گیرد


منبع فرهنگ رستنی های ایران نوشته دکتر هادی کریمی

تهیه و تنظیم : سایت علمی نخبگان جوان