عوامل عفوني ايجاد كننده سقط جنين در ميش ها

[elnaz.l]

سقط جنین عارضه ای است كه دام ماده قادر به نگهداری جنین نبوده و ان را از بدن دفع می نماید و در این ارتباط عوامل عفونی و غیر عفونی می توانند مننجر به سقط جنین گردند . از جمله عوامل عفونی ایجاد كننده سقط جنین, كامپیلوباكترفتوس (ویبریو فتوس) كلامیدیا پستیس (عامل سقط جنین آنزئوتیك , لپتوسپیروز, بروسلوز ( گونه بروسلا اوویس , عامل ایجاد كننده تورم اپیدیدیم در قوچها ) تب كیو, بوردر دیزیزوبلو تانگ و از عوامل غیر عفونی می توان ضربه و ضغطه كمبودهای تغذیه ای و مسمومیت حاصله از گیاهان سمی را نام برد.

شیوع سقط جنین هایی كه تا 3 هفته اول آبستنی رخ می دهند اغلب به دلیل كمبودهای مواد غذایی و یا ناشی از استرس است كه معمولاً‌تا میزان 25 درصد می رسد سقط جنین هایی كه بیش از میزان 5/1 الی 2 و حتی 5 درصد عادی بوده و چنانچه این میزان به حدود 20 الی 30 درصد برسد و اقدام بهداشتی لازم در مورد آن صورت نگیرد می تواند تا میزان 80درصد پیشرفت نماید كه از این نظر باعث خسارات اقتصادی و بهداشتی در دامداری می گردد.

كمپیلوباكتریوزیس CAMPILOBACTERIتوكسو پلاسموزیس
میشهای سقط داده شده به فوریت از میشهای آبستن جدا شوند.
مراقبت بهداشتی از نظر كنترل رفت و آمد گربه ها و آلودگیهای مواد غذایی دام با فضولات گربه ها شدیداً انجام پذیرد .
یك برنامه واكسیناسیون برای سال آینده تدوین گردد.

كامپیلو باكترفتوس
میشهای سقط داده شده از سایر دامها جدا شوند و باید توجه داشت كه :
میشهای سقط داده شده برای سال اینده از سطح ایمنی بالایی برخوردارند .
تاكنون هیچ واكسن قابل مصرفی عرضه نشده است.


OSIS

عامل بیماری باكتری ویرگولی شكلی است به نام كامپیلوباكترفتوس كه قبلا ویبریوفتوس نامیده می شد و علت ویبریونی سقط جنین گوسفند با گاو فرق می كند .

انتقال بیماری از طریق خوردن مواد آلوده به ترشحات جنین سقط شده می باشد.

نشانه های بیماری : عارضه سقط جنین در 6 الی 8 هفتگی دوره ابستنی و نیز تلف شدن بره های تازه متولد شده از نشانه های بارز این بیماری باكتریایی می باشد . بیماری در دامداری شدیدا مسری بوده و دام مبتلا پس از بهبودی ممكن است برای همیشه ناقل بماند .

تشخیص آزمایشگاهی:

تهیه لام از محتویات شیردان جنین و كشت از محتویات شیردان جنین

كنترل و درمان:

دامهایی كه سقط نمودند بایستی سریعاً‌از سایر دامها جدا شده و سپس حذف شوند زیرا امكان دارد ناقل باقی بمانند.

بره های زنده متولد شده باید حذف شوند.

درمان سایر دامهای گله توسط تتراسیكلین انجام گیرد.

توكسو پلاسموزیس TOXOPLASMOSIS

عامل بیماری,‌انگلیپروتوزواییاست به نام توكسوپلاسماگنده ایكه در سلولهایاپیتلیال روده دام آلوده زندگیمیكند . بیماریتوكسو پلاسموز قابل سرایت به انسان میباشد.

راهانتقال:

از طریق خوردن مواد غذاییو آب آلوده به اووسیتانگل كه از طریق مدفوع گربه دفع شده است.

تماس مستقیمدام با مواد آلوده به ترشحات جنین سقط شده

نشانه هایبیماری:
عارضه سقط جنین در هر مرحله ایاز دوران آبستنیمیتواند رخدهد و میزان شیوع آن ممكن است تا 80درصد برسد اگر آلودگیدرابتدایدوره آبستنیباشد موجب جذب و مرگ جنین میشود و اگرآلودگیدر اواخر آبستنیباشد باعث سقط جنین مرده زاییویا تولدبره هایضعیف میگردد.

تشخیص :
آزمایش فلورسنت انتیبادیمواد كوتیلدونها
آزمایش مایعات جنینیبا استفاده از تستاگلوتیناسیون لاتكس
آزمایش هیستوپاتولوژیكیبافتهایجنینمانند: مغز,‌شش , كبد , قلب , كلیه , طحال

كنترل :
جلوگیری از ورود گربه ها به انبار غلات , آبشخوار و انبار علوفه
انهدام فوری مواد آلوده به ترشحات جنین سقط شده
كنترل جوندگان و پرندگان از نظر كاستن مخازن عفونی
اجتناب از نوشیدن شیر دامهای آلوده به ویژه توسط زنان آبستن و اطفال.

كلامیدیوز CHLAMYDIOSE
پسیتاكوزیسلنفوگرائولوم PSITTACOSIS LYM PHOGRANULOMA VENEREUM
میاگاوانلار MIYAGAWANELLA و بدسونی BEDSONIA

باكتریهاییهستند كه فقط در سلولهایزنده میتوانند رشد و تكثیر كنند و ازاین جهت از سایر باكتریها متمایزاند .
تاكنون 2 گ ونه ازكلامیدیاها را شناساییكرده اند كلامیدیاتراكو ماتیس (CH. Trachomatis) كه انسان را نیز آلوده میسازد و دیگریكلامیدیاپسیتاسی (CH.Psittaci) كه فقط دامها را آلوده میسازد . گونه اخیر میتواند با سایر بیماریها از قبیل كراتوكونژنكتیویت (kratoconjunctivitis), ارتریت (arthritis) و پنومونی (pneumonia) همراه بوده ولیبه ندرت دریك گله تواما دیده میشود .در سال 1950 برایاولین بار سقط جنین حاصل از كلامیدیا به نامسقط انزوئوتیك (abortion enzootic) در اسكاتلند معرفیشد و سپسدر سال 1958 در ایالات متحده و آنگاه در سال 1976 در آلبرتا وبالاخره در سال 1977 در اونتاریو گزارش شد. میزان‌ آلودگیكلامیدیاییدر بز و گوسفند تقریبایكسان گزارش میشود .

نشانه هایدرمانگاهی:
از علایم این بیماریسقط جنین بودهاست كه معمولاً در اواخر دوران آبستنیرخ میدهد و نیز تولد برهها و بزغاله هایضعیف از دیگر نشانه هایاین بیماریمیباشد. باكتریاغلب جفت را گرفتار ساخته و پس از اینكه عارضه سقط رخداد. در رحم باقیمیماند .پرده هایجفت شفاف نبوده , كدر و قرمزرنگ میشوند و قوامیسفت و چرمیشكل پیدا میكنند . كوتیلدونهاسفت و سخت و ضخیم شده و قابلیت انعطاف پذیریرا از دست میدهد وفتوس ها به علت بزرگ شدن كبد و پر شدن محوطه داخل شكم از مایع , بادكرده به نظر میرسند تحقیقات نشان داده است كه میزان شیوع سقطجنین میشها در گله آلوده 30 درصد و در بزها بیشتر است ولیقائدتاً میزان 5 الی 10 درصد را معمولیتلقیمینمایند .

راهانتقال:
انتقال اولیه باكتریاز قوچ به میش است ولیبا اینحالمنابع آلودگیجنینهایسقط شده جفت , ترشحات واژن و فضولات آلودهمیباشد . باكتریاز راه هایاستنشاق هوایآلوده ویا مصرف موادالوده نظیر اب ‎غذا, وارد بدن دام شده و دام را الوده میسازد . میش سقط كرده ممكن است مادام العمر حامل باقیبماند و باكتریدرروده و در بعضیاز بافتهایلنفوئیدینگهداریو حمل گرددد آلودگیبا كلامیدیا به خصوص درهواس سرد میتواند بسیار شدید باشد.

تشخیص:
با توجه به اینكه نشانه ها در گله مشخص میباشدولیاغلب با نشانه هایسقط جنین هایحاصله از تب كیو (كوكسیلا) وویبریوز مشابه بوده لذا برایتشخیص افتراقیبایستیبه انجامتستهایآزمایشگاهیپرداخت برایاین موضوع 3 نوع آزمایش بكار میرود :
1- آزمایش محتویات معده جنین و جفت و مشاهدهمیكروسكوپیباكتری
2- آزمایش بافتیجفت در محیط تخم مرغ جنیندار
3- آزمایش خون كه در 2 مرحله انجام میشود ( در اوایلسقط و 2 الی 3 هفته بعد از مرحله اول ) در این آزمایش میزان آنتیبادیاندازه گیریمیگیرند كه تیتر آن در مرحله اول كمتر ازمرحله دوم است. متذكر میگردد كه اگر سقط جنین در سالهایمتوالیرخ دهد. لازم است تشخیص افتراقیبین عوامل ایجاد كننده سقط ازقبیل توكسوپلاسما ویبریو , كلامیدیا و كوكسیلا انجام گردد.

كنترل و پیشگیری :
اصولاً برای كنترل و پیشگیری بایستی نكات ذیل را مد نظر قرار داد.
جداسازی میشهای سقط كرده از سایر دامها.
جمع آوری و سوزاندن و یا دفن كردن جنین های سقط شدن و جفت های آلوده
ضد عفونی و یا شعله دادن آغل و جایگاه دامهای مبتلا
میشهای سقط كرده نبایستی تا زمانكیه علل مولد سقط از محیط حذف نشده است به بره های ماده متولد شده را شیر بدهند .
میشهای آبستن در روی زمین تغذیه نشوند
قوچ نباید از گله با سابقه سقط جنین خریداری گردد.
استفاده فوری از آنتی بیوتیكها هنگام رخداد سقط جنین صورت گیرد ( شروع درمان با استفاده آنتی بیوتیك تزریقی ( تتراسیكلین ها) و ادامه آن با آنتی بیوتیك خوراك به همراه مواد غذایی).
مراقبتهای بهداشتی ویژه از نظر انتقال عوامل سقط به انسان مانند استفاده از پوششهای محافظ در موقع ارتباط با دام یا دامداری و مواد آلوده اجتناب ورزیدن از خوردن شیر غیر پاستوریزه و یا پنیر دوری جستن زنان آبستن از گربه ها و یا دام های الوده , جنین های سقط شده و مواد آلوده باید مد نظر قرار گیرد.

درمان :
از آنجاییكه كلامیدیا ها به كلرتتراسیكلین بسیار حساس اند لذا از این دارو به عنوان داروی پیشگیری كننده و درمانی استفاده می شود. مقدار مصرف به عنوان مقدار پیشگیری كننده در دوران ابستنی 80 میلی گرم برای هر راس میش در هر روز بمدت 3 هفته و مقدار درمانی در دام سقط كرده 2500 میلی گرم برای هر راس میش در هر روز برای مدت 3 هفته .
دستور العمل اجرایی پیرامون سقط جنین در گوسفندان
چنانچه در گله ای سقط جنین اتفاق افتاد لازم است به نكات ذیل توجه شود:
1- میشهایی كه سقط جنین نموده اند از بقیه دامهای موجود در گله جدا شوند.
2- جنین های سقط شده و بره هایی كه مرده متولد شده اند جمع آوری و برای ارسال به مركز تشخیص آزمایشگاهی دامپزشكی سوزاندن و یا دفن كردن آنان آماده گردند به طوریكه در این مرحله مراقبت های بهداشتی از نظر دست كاری به مواد آلوده انجام گیرد و حتما از دستكش استفاده شده و شستشوی دستها هرگز فراموش نشود و همچنین زنان آبستن نباید در تماس با بره اندازی میشها قرار گیرند.
3- در مورد تشخیص احتمالی و راههای كنترلی لازم است با دامپزشك معالج مشورت كرده و در صورت لزوم نسبت به ارسال جنین و بره مرده زاییده شده و نیز دام سقط كرده به مركز تشخیص آزمایشگاهی,‌اقدام شود.

نكته مورد توجه : هنگامی كه جنین سقط شده به همراه برده مرده زا به آزمایشگاه تشخیص ارسال می گردد. میزان دقت تشخیص 4 برابر زمانی خواهد بود كه فقط , فتوس سقط شده فرستاده می شود.
در اینجا در مورد 3 عامل عفونی ایجاد كننده سقط جنین كه از معمولی ترین عوامل می باشند دستورهای اجرایی ارائه می گردد.

سقط جنین انزئوتیك (كلامیدیایی)
میشهای سقط داده شده را باید از سایر دامها برای مدت یك الی دو ماه جدا نگه داشت و چنانچه رخداد سقط جنین هنوز در گله وجود دارد این جداسازی را باید ادامه داد.
یك برنامه اجرایی واكسیناسیون در گله برای آینده تدوین نمود و در عین حال بایستی توجه داشت كه میشهای سقط داده شده بر علیه این بیماری ایمن خواهند بود ولی اندسته از میشهایی كه توسط میشهای سقط داده شده الوده شده اند, علیرغم واكسیناسیون انجام شده, در سال اینده مبتلا خواهند شد.
دامهای مبتلا را پس از مشورت با دامپزشك معالج, تحت درمان قرار داد