هزینه یابی مرحله ای

[h.jabbari]

1-1سیستم هزینه یابی مرحله ای
سیستمی است که در آن بهای تمام شده یا خدمت از طریق تسهیم هزینه ها به مجموعه ای از محصولات یکسانی یا مشابه، محاسبه می شود. این سیستم در صنایعی کاربردی دارد که محصولات یکسان یا مشابه در حجم انبوه تولید می شود. در هزینه یابی مرحله ای ، تاکید اصلی بر روی دایره یا مرکز هزینه می باشد. در هر دایره یا مرکز هزینه، عملیات تولیدی مختلفی صورت می گیرد مانند دایره تراشکاری یا مونتاژ. در هزینه یابی مرحله ای، هزینه های تولید ( مواد مستقیم، دستمزد مستقیم وسرباز کارخانه ) هر دایره به حساب موجودی کالای در جریان ساخت همان دایره منظور می شود و گزارش هزینه تولید برای هر دایره د پایان دوره در زمانی معین تهیه می گردد. صنایعی که از این سیستم استفاده می نمایند مانند صنایع شیمیایی، کاغذ سازی، داروسازی، پلاستیک و... در این صنایع محصولات نسبتاً همگن تقریبا از فرایند تولید یکسانی می گذرد و از این رو فرض می شود هزینه های مواد مستقیم، دستمزد مستقیم و سربار ساخت هر واحد از این محصولات یکسان است.
1-2- مقایسه هزینه یابی مرحله ای و سفارش کار
تفاوت اصلی بین هزینه یابی مرحله ای و سفارش کار میزان کاربرد تهیه میانگین برای محاسبه بهای تمام شده محصولات یا خدمات می باشد. موضوع هزینه در سیستم هزینه یابی سفارش کار؛ سفارشی است که در برگیرنده یک محصول یا خدمت قابل تفکیک و مشخص است. برای تکمیل هر سفارش، مقادیر متفاوتی از منابغ تولیدی مصرف می شود بنابراین بهای تمام شده سفارش های کاملاً متفاوت نمی تواند برابر باشد. اما در مواردی که محصولات یکسان یا مشابه در حجم انبوه تولید می شود و به عنوان سفارش های جداگانه پردازش نمی شود هزینه یابی مرحله ای هزینه های تولیدی را بر اساس میانگین بین کلیه واحدهای تولید شده تقسیم می کند.
1-3-مراحل تهیه گزارش هزینه تولید برای حل مسائل مبتنی بر هزینه یابی مرحله ای گزارش هزینه تولید در سه مرحله به صورت زیر تهیه می گردد: * تهیه جدول مقداری تولید * تهیه جدول معادل آحاد تکمیلی و محاسبه بهای تمام شده در هر واحد * تخصیص هزینه ها به موجودی کالای در جریان ساخت آخر دوره و کالای تکمیلی شده
1-3-1 تهیه جدول مقداری تولید این جدول بصورت یک حساب t می باشد که اطلاعات مساله در قالب این جدول طراحی می گردد در طرف راست این جدول اطلاعات ورودی مساله و در طرف چپ آن اطلاعات خروجی می آید. دو طرف این حساب بایستی از لحاظ تعدادی و از لحاظ مبلغی با هم برابر باشند. اطلاعات خروجی فرایند تولید اطلاعات ورودی کالای در جریان ساخت آخر دوره کالای در جریان ساخت اول دوره کالای تکمیل شده هزینه های تولید ضایعات
1-3-2- تهیه جدول معادل آحاد تکمیلی و محاسبه بهای تمام شده هر واحد
معادل آحاد تکمیل شده عبارت است از بیان مقداری تولید بر حسب واحدهای تکمیل شده و در یک دوره زمانی مشخص و در یک مرحله تولیدی در این مرحله با استفاده از آحاد تکمیل شده و با استفاده از تقسیم هزینه ها بر آحاد تکمیلی بهای تمام شده هر واحد به دست می آید تهیه جدول معادل آحاد تکمیلی بستگی به روش بکار گرفته شده برای سیستم هزینه یابی مرحله ای دارد .
1-3-3- تخصیص هزینه ها
در این مرحله هزینه های تولید که از طریق جدول مقداری تولید مشخص گردیده است با استفاده از بهای هر واحد که از طریق جدول آحاد تکمیلی بدست آمده و همچنین با استفاده از تعداد واحد ها که در جدول معادل آحاد مشخص شده است بین کالای تکمیل شده، کالای در جریان ساخت آخر دوره و ضایعات تسهیم می گردد.
1-4- روش های میانگین و اولین صادره از اولین وارده (fifo)
در سیستم هزینه یابی مرحله ای در صورت وجود موجودی کالای در جریا ن ساخت ابتدای دوره، برای تعیین قیمت تمام شده واحدهای تکمیل شده و و احدهای در جریان ساخت اخر دوره از دو روش زیر می توان استفاده نمود:
* روش میانگین موزون *
روش اولین صادره از اولین دوره
fifo)1-5- مقایسه روش میانگین و روش fifo
استفاده از روش fifo باعث می شود بهای تمام شده جداگانه ای برای هر واحد تکمیل شده کالای در جریان ساخت اول دوره و واحدهایی که تولید آنها طی دوره شروع شده ودر همان روز نیز تکمیل شده اند ایجاد شود در روش fifo در جدول هزینه تولید برای محاسبه بهای هر واحد هزینه های مربوط به کالای در جریان ساخت اول دوره به هزینه های طی دوره اضافه نمی گرددد استفاده از روش fifo زمانی امکان پذیر است که درصد تکمیل مواد دستمزد و سربار کالای در جریان ساخت اول دوره مشخص باشد. در روش fifo هزینه های کالای در جریان ساخت اول دوره بکار برده نمی شود ولی درصد تکمیل آن مورد استفاده قرار می گیرد اما در روش میانگین درصد تکمیل کالای در جریان ساخت اول دوره مد نظر نیست اما هزینه های ان بکار برده می شود اگر کالای در جریان ساخت اول دوره صفر باشد نتایج روش های میانگین وfifo یکسان خواهد بود. معادل آحاد روش میانگین برابر است با معادل آحاد روش fifo بعلاوه کاری که در دوره قبل روی موجودی کالای در جریان ساخت اول دوره انجام شده است.